ARYSTOTELES
jest świadomy tego, że wizja człowieka Platona jest fałszywa- świat idealny nie istnieje
jego koncepcja człowieka jest bardzo realistyczna bo Arystoteles jest sam uczonym realistą, biologiem
antropologia Arystotelesa powstaje na nowej drodze analizy aktów, który wyłania się z człowieka; ta droga, metoda jest wtopiona w całą jego metafizykę a to oznacza, że dla Arystotelesa świat jest zespołem różnorodnych substancji- to jest podmiot do samodzielnego bytowania, oraz wyjaśnianie ruchu. Jak to jest, że ruch nie niszczy rzeczy, pomimo potężnej zmiany ja nadal jestem tą samą osobą, tym samym człowiekiem, chociaż się zmieniam
problem pluralizmu- wielość rzeczy np. kapusta
np. łańcuch pokarmowy
larwa motyla bielinka na kapuście → kapusta → zajączek → człowiek
jak to jest, że człowiek zje kapustę czy zajączek a nadal jest człowiekiem???
jak to jest możliwe, że różne rzeczy istnieją, że zjem kawałek świnki a nie jestem świnką???
Kim jest człowiek dla Arystotelesa- → jest istotą żywą, rozumną, człowiek ma życie i rozum, inni mówią, że dla Arystotelesa człowiek jest zwierzęciem rozumnym, ale do końca człowiek dla Arystotelesa nie jest jednak zwierzęciem rozumnym
→ dla człowieka charakterystyczne (atrybuty człowieka)
rozumność człowieka
byt spotencjalizowany (Zdolny do rozwoju, do stawania się czymś więcej)
istota używająca języka, język zwierząt jest używany jak ból, język jest świadectwem człowieczeństwa
jest to istota społeczna bardziej niż inna istota np. pszczoła,
wszyscy normalni ludzie potrzebują siebie nawzajem, bo kto nie potrzebuje drugiego człowieka to jest Bogiem albo bestią
→ człowiek powstaje z nasienia, łono matki jest glebą, na którą pada nasienie, zbliżenie kobiety i mężczyzny
→ człowiek dla Arystotelesa ma tylko tatę, mama jest czynnikiem biernym, który nie daje życia a tylko to życie podtrzymuje
→ kobieta wg Arystotelesa- brak mężczyzny, te kawały o kobiecie prowadziły do deprecjacji, zabranie jej równości, to ojciec daje życie, a matka jest tylko inkubatorem
→ początek człowieka jest w łonie mamy z nasiania taty i po pewnym czasie przychodzi na świat
→ człowiek jest substancją, która ma duszę ale nie jest duszą, jest złożona z duszy i ciała
dusza jest formą substancjalną, materializuje materię
dusza jest czymś co pełni różne funkcje:
+biologiczne, +wegetatywne, +poznawcze, + rozumne
= człowiek żyje, małpa żyje i kapusta też, życie ma zapodmiotowione w duszy
= dla Arystotelesa dusza ludzka również ginie wraz ze śmiercią człowieka, wraz z rozpadem ciała
= dusza powstaje wraz z poczęciem
= dusza przechodzi z sił witalnych materii, która jest poruszona poprzez nasienie ojca
= dusza rodzi się za sprawą ojca w świecie materii
Arystoteles- można czytać nie u niego nie jest toksyczne, no polityka
→ człowiek jest istotą, która używa rozumu
--->czym jest rozum????? jest to pewnego rodzaju władza, która jest w człowieku, który wydaje sady, odróżnia dobro od zła, pozwala nam widzieć dobro i zło, pozwala nam robić narzędzia i do ich używania na najpełniejsze używanie rozumu, jest wtedy gdy człowiek odróżnia zło od dobra, a kto tak nie robi to jest niewolnikiem czyli kimś u kogo nie rozwinął się rozum
Koncepcje niewolnictwa
koncepcja prawa (za długi)
w wyniku wojny (zabrałem kogoś z pola bitwy i jest mi sługą)
koncepcja niewolnictwa naturalnego, która jest konsekwencją braku rozumu (są ludzie pełni- mają rozum i niepełni- brak rozumu)
niewolnik społeczny i jego elementy
* nie ma rozumu lub ma go na tyle aby zobaczyć, że inni mają go więcej
* jak go rozpoznać bo nie widzi różnicy między dobrem a złem, sprawiedliwością a niesprawiedliwością
*brak własności prywatnej, ten niewolnik nic nie ma, sam jest posiadany, brak środków do życia
*element niewolnictwa powodowany brakiem czasu, niewolnik jest tylko dla pracy, jest po to by produkować środki do życia, niewolnik nie widzi celu bo nie ma rozumu
*brak rodziny, rodzina ma swój fundament
*w przyjaźni ludzie się lubią i dbają o dobro drugiej osoby, niewolnik nie może płodzić, on nie widzie dobra nie jest przyjacielem bo nie ma rozumu
93% osób bez studiów
80% dochodu człowieka jest zabierana
→ człowiek żyje w naturalnych kręgach:
1- szy naturalny krąg- RODZINA – podstawowy krąg, ale nie samowystarczalny
2- gi krąg GMINA- skupisko rodzin, społeczność lokalna, to jest pomoc dla rodziny, ale to nie jest samowystarczalne
3- ci krąg PAŃSTWO – jest samowystarczalne, jego analizy o państwie
PAŃSTWO:
jest wspólnotą obywateli= człowiek prawy i cnotliwy, którego charakteryzuje pragnienie realizowania dobra wraz z innymi oraz kierujący się prawem
fundamentem państwa jest wzajemna miłość i przyjaźń, rozumny pracodawca bardziej troszczy się o przyjaźń niż o sprawiedliwość w państwie, bo tam gdzie jest przyjaźń nie potrzebne jest prawo
wrogiem państwa jest ten kto wprowadza nieprzyjaźń, dzieci przeciwko rodzicom
cel polityki państwa → szczęście człowieka-główny cel/ szczęście jest doskonałością człowieka, spełnieniem się tego co w człowieku jest najlepsze
głównym celem pracodawcy są cnoty
nie ważne jest jaki ustrój panuje w państwie ale najważniejsze by ten ustrój był dobry czyli realizuje dobro człowieka
majątek staje się dobrem dla człowieka cnotliwego, państwo istnieje dla innego celu niż handel i dobrobyt, celem jest szczęście ludzkie
Arystoteles czyni człowieka podmiotem życia społecznego
PODZIAŁ USTROJÓW ŻYCIA SPOŁECZNEGO WG ARTYSTOTELESA
1 Rządy jednego dla dobra wspólnego (monarchia)
Rządy jednego dla dobra własnego (tyrania)
2 Władzę mają najlepsi (arystokracja) dla dobra wspólnego (ci co maja arete-cnotę)
Władzę mają najlepsi dla własnego dobra (oligarchia)
3 Wszyscy lub większość rządzą dla dobra wspólnego (republika – politea)
Jeśli rządzi lud podzielony na partie, żądając dobra dla siebie (demokracja) większość z nas na wszystkim się nie zna a o wszystkim decydują (jest formą zwyrodniałą – dobro i zło czyni RÓWNOWAŻNE)
→ Arystoteles był za ustrojem mieszanym
władzę ma monarcha przy pomocy najlepszych, za sprawa przyzwolenia większości, ten ustrój stawiał bariery dla zwyrodniałych ustrojów
Nauka jest wynikiem rozumienia świata
Arystoteles pojął człowieka jako zwierzę, istotę rozumną- obdarzoną rozumności,a (obsługa narzędzi, rozpoznawanie dobra i zła)
Są ludzie którzy nie widzą różnicy między sprawiedliwością a niesprawiedliwością, - są to niewolnicy których trzeba prowadzić
Niewolnictwo- to pewna forma aktu miłosierdzia dla Arystotelesa
Człowiek rodzi się w rodzinie, natomiast niewolnik nie może mieć rodziny.
→ Kobieta- czynniki bierny, nie dający życia → człowiek rodzi się z nasienia mężczyzny,
Człowiek żyje we wspólnocie państwowej → polis → wspólnota obywateli, to nie jest aparat biurokratyczny
Państwo → ludzie żyją w przyjaźni ze sobą, aby być dobrymi
Bez państwa człowiek nie dojdzie do pełni człowieczeństwa,
Człowiek który mógłby żyć sam, może być tylko Bogiem albo bestią
Kultura nowożytna da nowy obraz człowieka= monada??
→ CELE LUDZKIEGO ŻYCIA, dzieje antropologii filozoficznej
Początek człowieka dla antropologii jest czysto biologiczna, duma ludzka, która jest formą organizującą materię do bycia ciałem.
Zdaniem antropologii nie ma nieśmiertelnego pierwiastka w człowieku. Jeśli rozpadnie się nasze ciało, rozpadnie się też dusza.
Śmierć to totalne unicestwienie człowieka
u Platona- śmierć- uwarunkowanie duszy od ciała
u Arystotelesa- śmierć- jest zwieńczeniem ludzkiego życia
ARYSTOTELES -
- mówi o intelekcie czynnym= w aktach poznania dokonuje wydobycia pewnych rzeczy. Analizują działania dochodzi do wniosku, że jest pewien cel, który motywuje człowieka do działania (cel → przyczyna, racja czegoś, zawsze jest tożsamy z dobrem)
obserwował naturą- ziarno zboża rzucone do gleby, puszcza korzonek, po to aby ziarno mogło czerpać wodę, z czasem pojawia się kłos, nowe ziarno.
Natura jest przesycona dążeniem do dobra. Wszystko zmierza do zaistnienia
Jak się ma sprawa z człowiekiem?
Po co żyje?
Wszystko jest po coś.
Człowiek istnieje dla szczęścia – u Arystotelesa (eudajmonizm)
→ szczęście – motyw ludzkiego życia, ludzie różnie pojmują szczęście
stan w którym doznajemy rozkoszy
Pełnia szczęścia leży w rozumie,
Szczęście człowieka byłoby spełnieniem się w człowieku tego co najlepsze
SZCZĘŚCIE → NAJWYŻSZY AKT NAJWYŻSZEJ WŁADZY W STOSUNKU DO NAJWYŻSZEGO PRZEDMIOTU
poznanie → akt, który niejako sprawia, że rzeczywistość wchodzi w nas
Poprzez akty poznania …...
Najwyższa władza – rozum- to co nas odróżnia od zwierząt
W stosunku do jakiego przedmiotu rozum się zrealizuje???
Najwyższym przedmiotem jest BÓG
Człowiek żyje po to, aby dostrzec intelektualnie Boga
BÓG U ARYSTOTELESA
Przed Arystotelesem Bóg- mity- wpływa na losy człowieka
Bóg nie był wszechmocny, nie był osobą, nieśmiertelny
Arystoteles ma filozoficzne rozumienie boga Bóg jawi się jako pewna racja rzeczywistości.
Bóg Arystotelesowski- racja ruchu w świecie, zmiana,
ruch = przejście z możności do aktu nad wpływem czegoś co jest w akcie urzeczywistniania możności
AKT- to coś co się teraz dzieje
czynnik który wydobywa możność, formę z możności
RUCH – przejście z możności do realności
Akt życia został udzielony przez rodziców
=========== Skąd rodzice mieli życie??? → od ich rodziców → dziadków
Byt ma akt, bo został mu udzielony.
Ciąg przyczyn nie może iść w nieskończoność. Musi być taki czynnik który dla siebie jest aktem → udziela ruchu- → BÓG
Ale u Arystotelesa nie jest stwórcą świata, jest motorem, który kręci światem.
Człowiek, który używa rozumu, musi uznać istnienie boga.
Altruista- nie uznaje boga, problem światopoglądowy
Musi być taki czynnik, który jest pewny. Ciąg realny jest skończony. Gdyby był nieskończony, nie da się przejść do nieskończoności.
Bóg u Arystotelesa to samo myśląca się myśl, to nie jest osoba.
Dostrzeżenie Boga intelektualnie jest spełnieniem się ludzkiego rozumu. Pojmuje dlaczego świat jest taki jaki jest.
Ważne jest dostrzeżenie Boga jako celowej przyczyny całego ruchu.
Arystoteles wskazuje na to czym jest mądrość → znajomość przyczyn pierwszych, dzięki którym czytamy świat
Mądrość → pozwala widzieć rzecz taką jaka jest (w świetle przyczyn pierwszych)
Znajomość przyczyn pozwala nam ocenić, zrozumieć
Człowiek żyje, aby osiągnąć szczęście- nie można go mylić z satysfakcją
szczęście- jest owocem pracy
Najszczęśliwsi są filozofowie , którzy dostrzegali źródło przemian świata, których źródłem był bóg.
Bóg nie jest osobą, nie sprawuje opatrzności nas światem, modlitwa do boga nie ma sensu →
Arystoteles (czy antropologia) zabija religię.
Pokazuje, że rozumny człowiek nie może negować Boga, ze względu na naturę. Bóg pokazuje, ze do niego można się modlić.
Szczęście jest spełnieniem się ludzkiego rozumu- potrzebne do tego nasze zewnętrzne okoliczności → dobrego urodzenia, odpowiedni wzrost (zachowanie, uroda)
Szczęście tak naprawdę zależy ostatecznie od dwóch dóbr:
cnót
przyjaźni
Szczęście jest owocem życia cnotliwego i faktu, posiadania przyjaciela
Szczęście to to co żyjemy
spełnienie się człowieka
Nade wszystko potrzebujemy używania rozumu. Uzyskania wiedzy o bogactwie cnót i przyjaźni.
Gr arete – cnota – najlepszość
Arystoteles mówił o cnocie w sensie najlepszości
Cnota- trwała dyspozycja do dobra, która czyni dobrym człowieka jak i jego działania
Cnoty występowały w dziedzinie czysto intelektualnej, moralnej
Głównie Arystoteles mówił o cnotach moralnych (męstwo, umiarkowanie, sprawiedliwość, roztropność)
Człowiek jest bytem spotencjonalizowanym → skazanym na pewne dobra przez które się umacnia
Dobra w życiu człowieka są to dobra trudne- jeśli ich nie posiądziemy, nie rozwiniemy się.
Tym co nam ułatwia ich zdobycie, są cnoty → umożliwiają realizację dobra
firmiter → siła ducha do dojścia do dobra, siła jest z dobra
Trzeba mieć odpowiedni czas działania
*prampter → trzeba mieć z realizacji dobra przyjemność
*delectahliter
Bez cnót nasze życie jest kiepskie
Prawdziwa cnota nie jest tylko wiedzą (tak mawiał Sokrates)
Człowiek musi mieć środki do realizacji dobra
Realizacja dobra jest związana z doświadczeniem, talentem
Dobrem dla naszego ciała są pokarmy
Są też wady
→ stała dyspozycja do zła – sprawia, że człowiek staje się zły
→ złe staje się też ludzkie działanie
Człowiek zły jest nie tylko dla siebie, ale dla innych
Cnota nie jest dobrem antagonistycznym- jest dobrem, które służy wszystkim
Jeśli profesor jest pracowity, to jest to dobre dla niego i dla całego świata- wszyscy zyskują
Szczęśliwy człowiek jest wynikiem ucnotliwienia człowieka
WYCHOWANIE- ucnotliwienie ← prawdziwe wychowanie
Rodzice czynią dzieci cnotliwymi
Cnota daje wolność, to co jest najpiękniejsze to, to że czyni ona człowieka wolnym
Jeśli nie ma roztropności, jest się bezradnym, jeśli stanie się w obliczu zła
Jeśli nie masz sprawiedliwości, będziesz szkodził innym
ROZTROPNOŚĆ- cnota (fronesio) które pozwala człowiekowi zdobyć dobro trudne za pomocą środka godziwego i skutecznego. Sprawność naszego intelektu → spośród wielu środków możemy wybrać ten, który jest godziwy i skuteczny.
Dobrem trudnym może być majątek-> można zostać bogatym w sposób niegodziwy, np. kradzież.
Środki nieskutecznie podejmowane do wzbogacania się np. granie w totolotka przez ...lat
Roztropność pozwala znaleźć taki środek → praca
CNOTA ZŁOŻONA-
dobra pamięć
umiejętność logicznego myślenia
zdrowy sąd o rzeczywistości (kobieca intuicja, akt rozumu)
umiejętność przewidywania
zapobiegliwość (fakt posiadania planu B)
oględność (umiejętność rozciągliwości własnego działania)
domyślność
docilitas- otwartość na rady innych
MĘSTWO
pozawala nam odpowiednio zachować się wobec zła, pozwala realizować dobro mimo zła, dwie formy
atak na zło do pokonania
przetrzymanie naporu zła i nie popadnięcie w rozpacz
UMIARKOWANIE
pozwala człowiekowi zachować się należycie w obliczu przyjemności po które człowiek nie powinien sięgać
SPRAWIEDLIWOŚĆ – pozwala oddać drugim to co się im słusznie należy. Musimy się ćwiczyć w sprawiedliwości, bo każdy ma w sobie przeszkodę- egoizm, pychę – lekceważymy dobro innych, nie chcemy go oddać drugiemu człowiekowi. Jeśli będziemy niesprawiedliwi, nie wybudujemy na tym szczęścia
Jeśli nie mamy cnót, będziemy mieć wady
Mamy wady- jesteśmy niebezpieczni dla siebie i dla innych
Cnota jest dobra, daje wolność przyjemność, jednoczy człowieka
Wady walczą ze sobą, cnoty nie walczą, wzajemnie się wspierają, jednoczą człowieka, wady rozbijajaą człowieka.
Cel ostateczny ludzkiego życia jest nadprzyrodzony
Cnota jest dorgą do szczęścia
Przyjaźń jest nie tylko uczuciem ale jest zewnętrznym dobrem, które polega na tym, że jest obok nas człowiek, kótry nas lubi, kocha i jednocześnie my go lubimy
PRZYJACIEL- drugie ja- chce tego samego co ja, dzielimy się z nim życiem, przyjaciela możemy mieć tylko jednego
Przyjaźń występuje w człowieku w 3 postaciach
przyjaźń oparta na przyjemności jest= krucha, nie jest dobrem absolutnym, jest to przyjaźń niedoskonała
przyjaźń oparta na korzyści ($ + pomoc ) jest to przyjaźń ważna, ale niedoskonała, kończy się korzyść, kończy się przyjaźń
przyjaźń, kiedy jest się z drugim nie chce przyjemności, korzyści, ale dla niego samego , bo to jest szlachetny człowiek. Kocha się jego, a nie to co ma
Prawdziwy przyjaciel pragnie dobra tego drugiego, a nie swojego.
Mówi o tym, że do szczęścia potrzebna jest przyjaźń. Do szczęścia prowadzą nas cnoty, nie masz cnót na pewno będziesz nieszczęśliwy, nie masz cnoty – jesteś zakałą. Droga wolności to droga cnoty.
W swoim testamencie Arystoteles rozporządza swoim majątkiem..
-Arystotelesowska teoria sztuki
→ dzieła sztuki są świadectwem wewnętrznego rozwoju
1 Czym sztuka jest i dlaczego istnieje???
→ sztuka powstaje poprzez obserwowanie natury
→ dopełnienie braków, niedoskonałości natury
physis natura → zasada tożsamości
→ racja celowego działania
natura = działa celowo, cel nie istnieje przed samym działaniem, cała natura jest dobra
= działanie racjonalne, przyporządkowanie do dobra fazy rozwoju, działania natury są uporządkowane, racjonalne
→ w działaniu natury może pojawić się przeszkoda, która uniemożliwia dalsze działanie i tu pojawia się sztuka, która jest dopełnieniem, uzupełnianie braków w naturze,
braki mogą być widoczne ale i nie tylko np. harmonia
→ sztuki piękne (jest tak samo analogicznie)
człowiek żyje dla celu jakim jest szczęście i tu też pojawiają się przeszkody, wtedy sztuki piękne pomagają człowiekowi dojść do szczęścia
Arystoteles na kanwie dramatu tłumaczy działanie sztuki:
katharsis (oczyszczanie) A. wziął go z medycyny-przywrócenie zdrowia za pomocą sztuki medycznej
katharsis oczyszczenie naszych uczuć za pomocą 2 stanów :
1. litości (miłosierdzie)
2. trwoga
Ad1
przykre dla nas przeżycie związane jest z tym, że widzimy kogoś kogo spotkało niezawinione nieszczęście
miłosierdzie- przeżycie związane z wyjściem do człowieka dotkniętego złem i to zło usuwa
Ad2
doznanie, przenosimy zło bohaterów na siebie
katharsis- jest to oczyszczenie za pomocą przywrócenia w człowieku prawdy, dobra i piękna
PŁASZCZYZNY KATHARSIS
intelektualna- oczyszcza ludzki intelekt przez poznanie prawdy
oczyszczenie woli- aspekt moralny, przemiana naszej woli, nienawiść, zło, po drugiej stronie dobro
uporządkowanie uczuć, przemiana, uczucia stają się paliwem napędowym ludzkich działań- dobra sztuka dodaje ludziom napędu działania, nie ma uczuć nie ma działania
sztuka ma moc wpływania na całego człowieka
sztuka może posługiwać się wszystkim jeżeli prowadzi to do dobra
sztuka może nieść kłamstwo, robić bałagan wśród ludzkich uczuć
Myśl Arystotelesa przyjęta przez :
chrześcijaństwo
Arabów
Awicenna
Awicenna
→ próba spojrzenia człowieka od zewnątrz
człowiek jest istotą przypominającą zwierze, ale różną od zwierzęcia poprzez to, że człowiek jest istotą rozumną
człowiek jest istotą społeczną, ale różniącą się od społeczności zwierzęcej → szereg działań jest podejmowanych poprzez rozum, decyzje; a u zwierząt przez instynkt
człowiek używa języka, język ludzki składa się ze znaków umownych, u człowieka pełni on funkcję ponad biologiczną
człowiek jest istotą zdolną do życia moralnego (wstyd, zła, braków i niedoskonałości- tego nie ma u zwierząt
człowiek jest istotą zdolną do projektowania, widzenia przyszłości
budowana przez człowieka kultura jest drugim środowiskiem życia oprócz życia biologicznego jest życie duchowe,
jest w człowieku pewna zasada życia i tożsamości i tą zasadą jest dusza ludzka
Awicenna jest przeciw reinkarnacji
→ jak powstaje ludzka dusza??
za powstaniem ludzkiej duszy nie stoi natura ale Bóg
człowiek ma bosko – ludzkie pochodzenie
dusza ludzka wyrasta poprzez poznanie ponad świat zmysłów
Arabski przedstawiciel Aweroes
przedstawił wizję człowieka jako egzemplarza gatunku
jak to jest, że jest jedna prawda w wielu ludziach
jest jeden intelekt u wielu ludzi
obraz świata deterministyczny (nie ma człowieka intelektu anie wolnej woli) w człowieku jest dusza zwierzęca
człowiek jest egzemplarzem gatunku śmiertelnym
Po śmierci Arystotelesa w Grecji następuje kryzys. Grecja przejmuje koncepcje ze wschodu, Pojawiają się 3 szkoły:
stoików
epikurejczyków
sceptyków (etyka oparta na ataraksji??)
Następnie pojawi się Ewangelia, która będzie czynnikiem skandalizującym bo niosła ze sobą nowy obraz człowieka (zawarty w pojęciu osoby)
Człowiek jako istota godna, Bóg za niego umiera
Bóg stał się człowiekiem
Pojmowanie rzeczywistości, świata
Arystoteles
życie społeczne w każdej postaci potrzebuje władzy
bycie lepszym i przewyższanie innych w cnocie wiedzy
władza musi być legalnie sprawowana
sprawowanie władzy jako służba
zwornikiem wszystkich działań społecznych jest szczęście obywatela
zachować w istnieniu to co się ma
prowadzić pewien porządek który umożliwi realizację celu
sprawowanie opatrzności, troska o to co istnieje i miało swój właściwy cel
tak funkcjonująca polityka musi liczyć się z podstawowymi księgami rodziny
u Arystotelesa (błędy i niebezpieczeństwa)
człowiek jest bardziej skłonny do życia w rodzinie niż w państwie
życie rodzinne jest najbardziej podstawowe i konieczne niż życie państwowe (tylko ktoś więcej niż Bóg mógłby wytrzymać bez rodziny)
nie ma szansy na pojawienie się narodu
co to jest naród w sensie właściwym??
→ u Arystotelesa nie ma miejsca na naród
→ sam fakt istnienia narodu jest dowodem funkcjonowania personalizmu
→ w narodzie człowieka przeżywając tradycję nagle w niej dostrzega swoje dobro i utożsamia się z tą kulturą po to by u inni tego doświadczyli
→ to specyficzne zrzeszenie
→ decydującą rolę odgrywa tu kultura i decyzje człowieka
→ naród- on właściwie umożliwia istnienie kultury wyższej
a) jest tym zrzeszeniem na mocy którego człowiek zyskuje świadomość własnej tożsamości
b) stawia przed człowiekiem oczekiwania i wymagania ich realizacji społeczności narodowej w której człowiek żyje
W patriotyzmie typ miłości ojczyzny z troską o to by co dobre zachować w istnieniu i przekazać innym. Patriota pragnie zawsze dobra dla wszystkich narodów.
Naród jest potrzebny by człowiek w pełni żył życiem osobowym
Naród jest konstytuowany przez następujące elementy:
język (jeden język jest on narzędziem kultury)
tradycja- czyli to co związane jest z przeszłością
ziemia ojczysta- terytorium
biologiczny (krwi) polakiem człowiek się nie rodzi, ale się nim dopiero staje
Arystoteles- człowiek ze swej natury jest istotą moralną, kimś to żyje moralnie, Nie ma życia beż życia moralnego
To czym różnimy się od zwierząt to to, że mamy moralność
MORALNOŚĆ- jest to nic innego jak …...uczynków, działań ludzkich → pochodzą od rozumu i wolnej woli
Działania moralne- powstały na mocy naszego używania rozumu i woli → działania dobrowolne, wolne
Moralność → to nie sfera zarezerwowana do szczególnych okoliczności
jest tam gdzie jest działalność moralna człowieka
Moralność → tam gdzie jest świadome, dobrowolne działanie człowieka (a nie jak to ukazywała szukać tradycja niemiecka w czynach
Moralność jest czymś różnym od etyki → jest nauką o moralności
Celem
wyjaśnianie postępowania
uczynienie człowieka dobrym
Jest to nauka teoretyczno- praktyczna. Chodzi o wiedzę, rozumienie, ale też o to, aby stać się dobrym człowiekiem.
Z perspektywy filozoficznej- jest ruchem, który wykonuje człowiek
rozumienie moralności jest uzależnione od właściwego pojmowania podmiotu
Moralność – ruch działania ludzkich ma swoje wyjaśnienie w dobru
---> dobro, aby stać się motywem ruchu musi być poznanie (gnoti nulla cupido)
Dobro poznane staje się motywem działania człowieka
Pojawiają się pytania. Co to jest dobro?
Moralność – ruch działania ludzkich ma swoje wyjaśnienie w dobru
---> dobro, aby stać się motywem ruchu musi być poznanie (gnoti nulla cupido)
Dobro poznane staje się motywem działania człowieka
Pojawiają się pytania. Co to jest dobro?