Zagrożenia terrorystyczne
MSWiA wobec Zagrożeń Terrorystycznych
W systemie przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń terrorystycznych przyjętym w Polsce wyróżnić można trzy poziomy:
strategiczny - realizowany przez Prezesa Rady Ministrów, Radę Ministrów oraz Międzyresortowy Zespół do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych,
operacyjny - realizowany jest przez Centrum Antyterrorystyczne działające w ramach Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
taktyczny – wykonywany przez służby i instytucje w zakresie właściwości których pozostaje antyterrorystyczna ochrona kraju (m.in. ABW, AW, Policja, Straż Graniczna, GIIF).
Natomiast ze względu na fazy realizowanych zadań w odniesieniu do konkretnych zagrożeń terrorystycznych można wyróżnić następujące zasadnicze obszary zadań realizowanych przez odpowiednie służby i podmioty:
rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom o charakterze terrorystycznym – wiodącą służbą w tym zakresie jest Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
fizyczne zwalczanie terroryzmu – formacją posiadającą najbardziej rozbudowane jednostki specjalne jest Policja;
zarządzanie kryzysowe po ataku terrorystycznym – organem wiodącym jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, którego obsługę w tym zakresie zapewnia Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zarówno bezpośrednio, jak i poprzez działanie nadzorowanych przez siebie służb (tj. Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu oraz Państwowej Straży Pożarnej), realizuje zadania w obszarze przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym, a także neutralizacji skutków ewentualnych zamachów.
Z perspektywy funkcji koordynacyjnej Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w systemie przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu, szczególnie istotne jest przewodniczenie Międzyresortowemu Zespołowi do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych (MZds.ZT), utworzonemu Zarządzeniem Nr 162 Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 października 2006 roku1 . Posiedzeniom MZds.ZT, które odbywają się cyklicznie raz w miesiącu w siedzibie MSWiA, przewodniczy Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.
W skład MZds.ZT wchodzą:
przewodniczący - Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji,
zastępcy przewodniczącego - Minister Spraw Zagranicznych, Minister Finansów, Minister Obrony Narodowej, Minister Sprawiedliwości oraz minister – Członek Rady Ministrów właściwy do spraw koordynowania działalności służb specjalnych, jeżeli został wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów.
członkowie:
sekretarz lub podsekretarz stanu w MSWiA, sprawujący nadzór nad prowadzeniem spraw objętych działem administracji rządowej – sprawy wewnętrzne w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego,
sekretarz lub podsekretarz stanu w MSWiA sprawujący nadzór nad prowadzeniem spraw objętych działem administracji rządowej – sprawy wewnętrzne w zakresie zarządzania kryzysowego, obrony cywilnej, ochrony przeciwpożarowej, przeciwdziałania skutkom klęsk żywiołowych i innych podobnych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu powszechnemu,
Sekretarz Kolegium ds. Służb Specjalnych,
Szef Obrony Cywilnej Kraju,
Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Szef Agencji Wywiadu,
Szef Biura Ochrony Rządu,
Komendant Główny Policji,
Komendant Główny Straży Granicznej,
Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej,
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego,
Szef Służby Wywiadu Wojskowego,
Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego,
Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej,
Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej,
Generalny Inspektor Informacji Finansowej,
Szef Służby Celnej,
Dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.
Do udziału w spotkaniach zapraszany jest również Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego.
Do zadań MZds.ZT należy:
monitorowanie zagrożeń o charakterze terrorystycznym, a także ich ocena i analiza oraz przedstawianie opinii i wniosków dla Rady Ministrów.
opracowywanie projektów standardów i procedur w zakresie zwalczania terroryzmu, w szczególności standardu oceny występowania zagrożenia i określania jego poziomu.
inicjowanie, koordynowanie i monitorowanie działań podejmowanych przez właściwe organy administracji rządowej, w szczególności w zakresie wykorzystania informacji oraz rozpoznawania przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu.
opracowywanie propozycji zmierzających do usprawnienia metod i form zwalczania terroryzmu oraz występowanie z wnioskiem do właściwych organów o podjęcie w tym zakresie prac legislacyjnych.
podejmowanie działania w zakresie organizowania współpracy z innymi państwami w obszarze zwalczania terroryzmu oraz koordynacji wymiany informacji i organizowanych wspólnych operacji.
Istotną rolę w zakresie monitorowania zagrożeń terrorystycznych odgrywa Zespół Zadaniowy - Stała Grupa Ekspercka (SGE), stanowiąca merytoryczne wsparcie dla MZds.ZT2 . W skład SGE wchodzą eksperci szczebla kierowniczego służb i instytucji reprezentowanych przez członków MZds.ZT.
Wśród podstawowych zadań SGE należy wskazać:
monitorowanie, analiza i ocena zagrożeń terrorystycznych oraz monitorowanie działań podejmowanych przez właściwe organy administracji rządowej w zakresie wykorzystania informacji o zagrożeniach terrorystycznych,
ocenia przygotowania administracji publicznej RP do rozpoznawania, przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu.
opracowywanie propozycji w zakresie poprawy stanu przygotowania administracji publicznej do zapobiegania i zwalczania terroryzmu.
Komórką odpowiedzialną za realizowanie zadań MSWiA na polu przeciwdziałania, zapobiegania i reagowania na zagrożenia terrorystyczne jest Wydział Przeciwdziałania Zagrożeniom Terrorystycznym i Przestępczości Zorganizowanej (WPZTiPZ) Departamentu Analiz i Nadzoru MSWiA.
Do regulaminowych zadań WPZTiPZ należy m. in.:
sporządzanie raportów dotyczących przygotowania służb podległych i nadzorowanych przez Ministra w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym;
przygotowywanie bieżących analiz, opinii, wniosków i propozycji rozwiązań systemowych na potrzeby Ministra w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym i ekstremizmowi;
przygotowywanie opracowań dotyczących krajowych i międzynarodowych rozwiązań w zakresie przeciwdziałania, zapobiegania i reagowania na zagrożenia terrorystyczne;
prowadzenie spraw związanych z tworzeniem i implementacją systemu przeciwdziałania rozprzestrzenianiu środków chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych (CBRN) w zakresie tzw. „Inicjatywy Krakowskiej” - Proliferation Security Initiative (PSI) oraz innych analogicznych inicjatyw i reżimów w zakresie dotyczącym ministerstwa oraz służb podległych i nadzorowanych przez Ministra;
udział w ćwiczeniach z zakresu zwalczania terroryzmu dotyczących Ministerstwa oraz służb podległych i nadzorowanych przez Ministra.
zapewnienie obsługi merytorycznej, biurowej i technicznej posiedzeń Międzyresortowego Zespołu do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych, Sekretarza tego Zespołu oraz Zespołu Zadaniowego – Stałej Grupy Eksperckiej działającej przy Zespole, a także funkcjonującej przy MSWiA Wspólnej Polsko-Amerykańskiej Grupy Roboczej do Spraw Zwalczania Terroryzmu.
W ramach MSWiA realizowane są również zadania związane z działaniami Polski na forum Unii Europejskiej. Wskazać należy w szczególności na:
przygotowywanie opinii oraz opracowań w obszarze pozaoperacyjnej współpracy antyterrorystycznej, w tym zapobiegania i zwalczania radykalizacji i rekrutacji,
wzmacnianie polityki antyterrorystycznej oraz współpracy między państwami członkowskimi, w celu regularnego dostarczania przedstawicielom Polski oficjalnego stanowiska prezentowanego na forum UE;
przygotowywanie stanowisk przedstawiany na forach grup roboczych Rady UE.
Poziom taktyczny systemu przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń terrorystycznych realizowany jest w ramach resortu spraw wewnętrznych i administracji przez Policję, Straż Graniczną oraz Biuro Ochrony Rządu.
Do podstawowych zadań Policji należą kwestie związane z ochroną życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, ochroną bezpieczeństwa
i porządku publicznego oraz wykrywanie przestępstw i wykroczeń, a także ściganie ich sprawców. Właściwość ta zobowiązuje Policję do podejmowania zadań w zakresie przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu (mimo braku szczegółowego zadania ustawowego w tym obszarze).
W zakresie zwalczania terroru kryminalnego, terroryzmu i ekstremizmu wskazać należy przede wszystkim Wydział do Zwalczania Aktów Terroru istniejący w ramach Centralnego Biura Śledczego Komendy Głównej Policji, natomiast w obszarze fizycznego zwalczania terroryzmu i prowadzenia działań bojowych polegających na rozpoznawaniu i likwidowaniu zamachów terrorystycznych - Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji, które zajmuje się również nadzorowaniem działań samodzielnych pododdziałów antyterrorystycznych Policji i sekcji antyterrorystycznych. BOA KGP współdziała również z krajowymi i zagranicznymi podmiotami właściwymi w sprawach zwalczania aktów terroru3 .
W obszarze rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom o charakterze terrorystycznym i ekstremistycznym Centralne Biuro Śledcze KGP pełni funkcję koordynującą w odniesieniu do czynności operacyjno – rozpoznawczych (pozyskiwania i weryfikacji informacji o zdarzeniach mających związek z przedmiotowymi zagrożeniami) Policji.
CBŚ KGP współpracuje ze służbami policyjnymi innych krajów, w szczególności w zakresie wymiany informacji na temat osób i zdarzeń. Platformę współpracy w tym zakresie stanowi grupa Police Working Group on Terrorism (PWGT), a także kanały wymiany informacji Europolu, Interpolu oraz oficerowie łącznikowi.
Wyznaczeni policjanci CBŚ KGP, jako przedstawiciele Policji, uczestniczą bezpośrednio w pracach Centrum Antyterrorystycznego ABW.
W przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego, zwłaszcza poprzez sprowadzenie zagrożenia przestępstwem o charakterze terrorystycznym, bądź jego dokonania w stosunku do obiektów mających szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa lub obronności państwa lub mogącym skutkować niebezpieczeństwem dla życia ludzkiego, Prezes Rady Ministrów może zarządzić użycie uzbrojonych oddziałów lub pododdziałów Policji (na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych). Zgodnie z ustawą o Policji w razie zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego, jeśli siły Policji są niewystarczające do wykonania ich zadana w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych uzgodniony z Ministrem Obrony Narodowej, może zarządzić użycie wybranych jednostek wojskowych do udzielenia pomocy Policji.
Policjanci mogą zostać również delegowani do pełnienia służby poza granicami państwa w celu realizacji zadań w kontyngencie policyjnym wydzielonym między innymi do udziału w akcji zapobiegania aktom terroryzmu lub ich skutkom.
Straż Graniczna posiada szczegółowe ustawowe zadanie prowadzenia czynności w celu rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom terroryzmem. Zadanie to jest realizowane w szczególności przez Zarząd Operacyjno – Śledczy Komendy Głównej Straży Granicznej.
Za istotne z perspektywy przeciwdziałania i zwalczania zagrożeń o charakterze terrorystycznym uznać należy zadania Straży Granicznej wykonywane w zakresie przeprowadzania kontroli bezpieczeństwa w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego oraz w środkach transportu w komunikacji międzynarodowej, zapewnienie bezpieczeństwa na pokładzie statków powietrznych wykonujących przewóz lotniczy pasażerów, a także ochrony szlaków komunikacyjnych o szczególnym znaczeniu międzynarodowym przed przestępczością, której zwalczanie należy do właściwości Straży Granicznej.
Straż Graniczna ma również za zadanie zapobieganie transportowaniu bez zezwolenia przez granicę państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych, a także niezgodnemu z prawem przemieszczaniu przez granicę państwową środków odurzających i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych.
W ramach Straży Granicznej do realizacji zadań poza granicami państwa może zostać wydzielony specjalny kontyngent mający na celu rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom terroryzmem.
Zadania wykonywane przez Biuro Ochrony Rządu związane są z przeciwdziałaniem atakom terrorystycznym, których potencjalnym celem mogą być osoby podlegające ochronie BOR:
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, wiceprezes Rady Ministrów, minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz minister właściwy do spraw zagranicznych;
delegacje państw obcych przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne oraz przedstawicielstwa przy organizacjach międzynarodowych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;
obiekty i urządzenia o szczególnym znaczeniu.
Biuro Ochrony Rządu zajmuje się również prowadzeniem rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego obiektów Sejmu i Senatu, a także ochroną obiektów służących Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesowi Rady Ministrów, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych oraz ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych.
http://www.msw.gov.pl/portal/pl/85/8478/Zagrozenia_terrorystyczne.html