Finanse 2.03

(wyklad 1)

30h wykładów w semestrze letnim, 15 h w zimowym (IV rok) wykładów (razem 45 h wykładów), możliwy przedtermin, cw 15h tylko materialne prawo podatkowe, pozostala cz na wykladzie, na egz pytan z cw nie ma.

Kilka czesci prawa finansowego. System finansowy państwa, ogniwa, instrumenty finansowe które te ogniwa wiążą, system budżetowy (zajmuje centralne miejsce w systemie finansowym państwa). Problematyka finansów publicznych, system podatkowy (podatki stanowią podstawowe źródło dochodu budżetu państwa i jst)- podstawowe instytucje, powstawanie i wygasanie zobowiązań podatkowych, odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, (konkretne konstrukcje podatków na ćw); problemy które dotyczą gospodarki finansowej podmiotów gospodarczych; system bankowo-kredytowy ,struktura systemu bankowego, oddziaływanie banków na gospodarkę; finanse UE, oddziaływanie tych finansów na budżet krajowy, przy podatkach będą procesy harmonizacyjne czyli dostosowawcze; przy gospodarce finansowej podmiotów będziemy odwoływać się do międzynarodowych standardów rachunkowości, międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej (w ustawie o rachunkowości mamy taki przepis- jeśli coś nie zostało uregulowane to stosuje się powszechnie przyjęte normy i zwyczaje), funkcjonowanie systemu bankowego jest związane z naszą przynależnością do Unii bo NBP wchodzi w skład europejskiego systemu banków centralnych.

Różnica między decyzją ustalającą a określającą w przepisach podatkowych- Przy decyzji ustalającej przedawnienie terminu płatności zobowiązania podatkowego wynosi 3 lata a przy określającej 5.

Żeby znać dobrze prawo finansowe trzeba znać inne dyscypliny- Prawo konstytucyjne- rozdzial X konstytucji finanse publiczne; art. 84- podstawowe prawa i obowiązki obywateli. Prawo samorządu terytorialnego, prawo UE, publiczne prawo gospodarcze, prawo spółek handlowych, prawo cywilne, prawo karno-skarbowe.

Nie ma żadnego uniwersalnego podręcznika, wszystko się zmienia

www.sejm.gov.pl – w prawym górnym rogu jest takie coś- internetowy system aktów prawnych- ujednolicone urzędowe teksty aktów prawnych. ; na razie podstawowym źródłem informacji będzie dla nas tekst prawny i Ew gazeta prawna Rzeczpospolita gdzie publikowane są wyroki, także orzecznictwo sądowe-centralna baza orzeczeń NSA; ministerstwo finansów na stronie głównej mamy zakładki (budżet, dług publiczny.. projekty ustaw..itd). Uzasadnienia i ew. opinie.

W systemie finansowym państwa centralną pozycję zajmuje system budżetowy. W Polsce tworzone jest ok. 3 tys budżetów- 1 budżet państwa, 16 województw samorządowych, 320 powiatowych, ok. 2500 gminnych- to wszystko składa się na system budżetowy. Podstawowym dokumentem w oparciu o który prowadzona jest gospodarka państwa i jst jest przyjmowany w formie ustawy budżet państwa lub uchwały budżet jst obejmujący dochody i wydatki oraz przychody i rozchody uchwalany na okres roku budżetowego który jest rokiem kalendarzowym. W ramach tego systemu budżetowego z jednej strony jest plan budżetowy a z drugiej podmioty które ten plan realizują czyli gromadzą dochody i dokonują wydatków. Art. 9 ustawy o finansach publicznych- podmioty które zostały zaliczone do sektora finansów publicznych. (organy władzy adm rządowej; jst, ich związki; formy organizacyjno prawne sektora finansów publicznych w postaci czy to instytucji budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, funduszy celowych systemu budżetowego, agencji wykonawczych- tutaj ustawodawca zaliczył także ZUS, KRUS, NFZ, państwowe szkoły wyższe, podmioty funkcjonujące w sektorze zdrowia publiczne zakłady opieki zdrowotnej także instytucje kultury państwowe i samorządowe (np.gminne biblioteki publ, filharmonie, teatry, muzea…..itd). – każdy nawet z tych podmiotów kulturalnych ma odrębną ustawę na podstawie której działa, oraz pozostawiony szeroki wachlarz- inne państwowe lub samorządowe osoby prawne za wyjątkiem spółek prawa handlowego, przedsiębiorstw, banków i jednostek badawczych. Czasami podmioty te działaja wprost na podstawie ustawy o finansach publicznych albo łączą ustawę o finansach publicznych z innymi przepisami, np. uczelnia- prawo o szkolnictwie wyższym, u nas senat uchwala plan rzeczowo- finansowy.

Oprócz systemu budżetowego mamy w systemie finansowym państwa następne ogniwo- system finansowy podmiotów gospodarczych. Przedsiębiorstwa państwowe (ok. 1500), cały wachlarz spółek (kodeks spolek handlowych, mogą jako przedsiębiorcy pojawiać się także takie podmioty które nie mają jako tako statusu przedsiębiorcy bo zostały powołane w innym celu ale akty które powołują do życia te podmioty wskazują że mogą one prowadzic działalność gospodarczą – np. stowarzyszenia i fundacje. Jeśli dochody osiągnięte z tej działalności przeznaczane są na cele przewidziane w statucie to nie podlegaja opodatkowaniu, a jeśli na inne cele to podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych (podatek dochodowy od osób prawnych).

System bankowo kredytowy. Ustawa z 29 sierpnia 97 r.- banki mogą działać w formie spółek akcyjnych; mogą być banki państwowe (np. bank gospodarstwa krajowego) i banki spółdzielcze (chociażby wszystkie te które wchodzą potem w strukturę banku krajowego którym jest bank gospodarki żywnościowej ale on już ma formę spółki akcyjnej jest to tzw. bank zrzeszający banki spółdzielcze, ale banki spółdzielcze mogą także funkcjonować samodzielnie- zależnie od kapitału: jeśli mają kapitał zgromadzony na zasadach ogólnych przewidzianych dla tworzenia banków w postaci równowartości 5 milionów euro to bank spółdzielczy może działać samodzielnie natomiast jeśli wchodzi w skład instytucji zrzeszających czyli banku regionalnego jest 8 takich banków to wtedy ten minimalny kapitał wystarczy że to jest równowartość miliona euro). W ramach systemu bankowo-kredytowego mamy także Instytucje finansowe. Po nowelizacji ale też i harmonizacji przepisów naszego krajowego prawa bankowego z prawem unijnym w zakresie regulacji bankowych mieliśmy właściwie najszybciej i najlepiej uregulowane kwestie jeśli chodzi o funkcjonowanie systemu bankowego. Mamy Skonsolidowany nadzór nad systemem bankowym. Mamy takie instrumenty które mają służyć ochronie interesów deponentów czyli np. bankowy fundusz gwarancyjny wyposażony w osobowość prawną i też możemy powiedzieć że ten podmiot zaliczamy do systemu bankowo- kredytowego. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo kredytowe też są objęte nadzorem (wcześniej był z nimi problem). Jest jeszcze jeden bank który spełnia szczególną rolę: Narodowy bank polski- nazywany bankiem banków, centralny bank państwa, instytucja emisyjna, a podstawowym zadaniem NBP jest stanie na straży równowagi cen i wspieranie polityki gospodarczej rządu o ile nie jest to sprzeczne z podstawowym celem działania NBP. Formuła która została przeniesiona z traktatu o UE (dziś o funkcjonowaniu UE), tam też rolą i zadaniem tego centralnego banku funkcjonującego w ramach UE jest przeciwdziałanie inflacji. W związku z tym także NBP został wyposażony w szczególne uprawnienia, np. gromadzi rezerwy obowiązkowe innych banków, prowadzi rachunki banków, sprawuje kasową obsługę budżetu państwa, udziela bankom w przypadku trudności kredytu refinansowego; został także od strony ustrojowej posadowiony w Konstytucji w rozdziale X finanse publiczne ostatni art. 227 określa zadania ale także wskazuje organy NBP. Więc można powiedzieć że jest on po części objęty również systemem funkcjonowania finansów publicznych, dlatego nie wpakowaliśmy go do systemu bankowo-kredytowego, tylko tak pośrednio między tym systemem generalnie finansów publ skupiającym się w budżecie a systemem bankowo kredytowym. Organy NBP mają to prawo oddziaływania na inne podmioty działające na tym rynku chociażby przez kształtowanie wysokości stóp procentowych.

System ubezpieczeniowy. (Myślimy tutaj o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych, nie o ubezpieczeniach społecznych). Podstawowa regulacja prawna- ustawa z 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej, która wskazuje że ta działalność ubezpieczeniowa na terenie naszego kraju może być prowadzona w 2 formach organizacyjno – prawnych: albo jako spółki akcyjne albo towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. Natomiast czymś zupełnie innym jest system ubezpieczeń emerytalno- rentowych obejmujący ZUS, krus, oraz fundusz ubezpieczeń społecznych to już jako instrument finansowy.

Ostatnie ogniwo- finanse ludności. Ludności która albo pojawia się na rynku w postaci pracowników najemnych czyli zatrudnionych w sektorze publicznym ale tutaj możemy także wziąć pod uwagę prywatnych przedsiębiorców wykonujących indywidualną działalność w sposób zawodowy, zarobkowy, we własnym imieniu, na własny rachunek ale nie w formie zorganizowanej z tym że oczywiście możemy powiedzieć że to może być albo element tego systemu podmiotów gospodarczych albo ewentualnie w ramach finansów ludności zwłaszcza jeśli to jest np. ktoś kto prowadzi działalność w nieznacznych rozmiarach i opodatkowuje się kartą podatkową czyli najprostszą forma opodatkowania działalności gospodarczej.

Cz2

Jakie instrumenty finansowe wiążą poszczególne ogniwa systemu finansowego państwa.

Rozpocznijmy od podmiotów gospodarki. Odprowadzają na rzecz budżetu podatki, opłaty, także cła( tu jest pewien mankament-fakt naszego przystąpienia do UE spowodował że należności celne które do tej pory były dochodami budżetu państwa stały się dochodami budżetu UE; i druga sprawa że jednym z podstawowych filarów UE jest swobodny przepływ kapitału , towarów, usług i niepobieranie należności celnej (jeden duży tytuł w ogóle odpadł) i jeśli my pobieramy należności celne to nie na nasze dochody tylko na dochody budżetu unii, a my w drodze redystrybucji otrzymujemy 25% udziałów w pobranych cłach ze względu na koniecznośc utrzymania prawidłowo funkcjonującego aparatu celnego. Z tym że aparat celny po przystąpieniu do Unii uzyskał pewne nowe kompetencje, cła są jakby rzeczą poboczną chociaż oczywiście te urzędy i izby celne które mają na swoim terenie przejścia graniczne z państwami spoza Unii albo Ew porty no to one maja oczywiście znaczne wpływy z tytułu ceł od towarów nadsyłanych czy sprowadzanych spoza UE. Ale Powierzono urzędom i izbom celnym nowe kompetencje, one zajmują się także podatkiem akcyzowym, podatkiem od towarów i usług granicznym. Także jeśli mamy do czynienia z obrotem międzynarodowym także w ramach Unii to tym zajmują się urzędy celne, stąd też nawet W przepisach ustawy o podatku od towarów i usług mamy zróżnicowanie jeśli chodzi o czynności opodatkowane Vatem: wewnątrzwspólnotowa dostawa ( w ramach UE eksport)wewnątrzwspólnotowe nabycie (w ramach UE import); eksport import (dla obrotu spoza Unią). Izby i urzędy celne zajmują się także podatkiem od gier. Więc nowe uprawnienia zostały im przekazane, a z tych wcześniejszych posiadanych także pewne elementy dotyczące kontroli , np. kontroli wykorzystania środków unijnych. Jeśli chodzi o daniny publiczne szeroko rozumiane czyli podatki, opłaty, składki, - czy są to należności obciążające koszty działalności przedsiębiorcy czy jego wynik finansowy? Koszty działalności przedsiębiorcy- podatek od środków transportowych, od nieruchomości, rolny, leśny, natomiast Wynik finansowy- podatek dochodowy przede wszystkim jeśli to jest przedsiębiorstwo państwowe lub jednoosobowa spółka SP to jest jeszcze ta wpłata z zysku do budżetu państwa. Na razie nie interesuje nas czy te daniny zasilają budżet państwa czy budżety samorządowe, bo mamy taki podział: rolny, leśny, od nieruchomości- to są dochody budżetów gmin ale też różne jest usytuowanie organów bo np. pdatek od nieruchomości tam gdzie nieruchomość jest zlokalizowana, natomiast w podatku od środków transportowych właściwy organ podatkowy to ten na terenie którego ma siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiot na który środek transportowy jest zarejestrowany. Jeśli przedsiębiorca zatrudnia pracowników wypłaca im wynagrodzenia to odporowadza po 1 zaliczki na podatek dochodowy, od osób fizycznych i to jest podatek generalnie państwowy chociaż jst mają w nim swój udział on jest proporcjonalnie dzielony nieco ponad 50% nawet pomiędzy gminy, powiaty i województwa. Ale najpierw na rachunku zbiorczym potem dopiero jest rozdzielany pozostała część jest dochodem budżetu państwa. Natomiast na rzecz zakładu ubezpieczeń społecznych odprowadza się składki emerytalno-rentowe, tego rodzaju należności są po pierwsze dochodami publicznymi a po drugie obowiązują rygory np. niewpłacenie w terminie oznacza obowiązek zapłaty za zwłokę jak od zaległości podatkowej. Mamy taki jakby odprysk jeśli chodzi o składki zusowskie w prawie bankowym, jest jasno sformułowany przepis że nawet jeśli postanowienia umowy rachunku bankowego stanowią inaczej to w momencie kiedy zostaje złożona dyspozycja dokonania przelewu składek emerytalnych na rachunek zusu to one realizowane są niezwłocznie i przed wszystkimi innymi należnościami. Mamy w ordynacji podatkowej nałożony na przedsiębiorcę obowiązek posiadania rachunku bankowego i np. składki ZUS czy podatki jest on zobowiązany płacic i jest wskazana konkretna forma rozliczenia bankowego- polecenie przelewu.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne- jest pochodną podatku dochodowego od osób fizycznych, składki są potrącane przez pracodawcę, w rocznym rozliczeniu potem następuje pomniejszenie zaliczki na podatek dochodowy odprowadzony składki, możliwość odliczenia to jest 7,75 % wynagrodzenia natomiast wysokośc składki na ubezpieczenie zdrowotne sukcesywnie rośnie (obecnie 8,5)- pozostałą część składki na ubezpieczenie zdrowotne płacimy z opodatkowanych pieniędzy. Gdzie pracodawca czy przedsiębiorca powinien tą składkę odprowadzać? Do zakładu ubezpieczeń społecznych ( co jest absurdem). Kto opłaca składki? Ci którzy osiągaja dochody i są podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych- takich osób jest nominalnie 16 milionów a realnie 12 (jest różnica ponieważ w dochodowym od osób fizycznych możemy mówić o kumulacji podmiotowej czyli można łączyć dochody ze współmałżonkiem który nie pracuje i nie jest podatnikiem natomiast status podatnika uzyskuje w momencie kiedy jego zero w dochodach jest kumulowane z dochodami małżonka któ®y osiąga dochody, i on wtedy nabywa ten status podatnika i 552 zl i 66 gr czyli ulgę pomniejszającą zaliczkę na podatek on odzyskuje czyli nie wprowadzając do systemu nic dostaje z powrotem pieniądze i ma status podatnika). No i ewentualnie młodzież czy studenci którzy osiągaja dochody ale rocznei nie przekraczają kwoty wolnej od opodatkowania. Jest też możliwośc rozliczania się jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Pozostając w związku małżeńskim bez umowy majątkowej małżeńskiej można także posiadać określone składniki majątkowe w majątku osobistym.

Za tę katorżniczą pracę która polega na tym że ZUS dostaje od pracodawców pieniądze i musi je przekazać na rachunek narodowego funduszu dostaje 0,5% -ową prowizję (czyli 800 mln zł! ). W tym systemie ubezpieczeń emerytalno-rentowych Mamy jeszcze krus czyli kasę rolniczego ubezpieczenia społecznego i składki które opłacają rolnicy (oni je opłacają dopiero od 1978 r> służą finansowaniu świadczeń emerytalno rentowych dla rolników i członków ich rodzin. Rolnicy płacą 328 zł Kwartalnie natomiast os fizyczna prowadząca działalność gospodarczą która sama sobie opłaca- ponad 830 zł miesięcznie tym roku. W Polsce żeby mieć status rolnika wystarczy mieć w sumie powyżej hektara przeliczeniowego i można wskoczyć w krus a nie ZUS. Jeśli przychód przekracza równowartość 10 tys euro to przyjmuje się że to już jest podstawowe a nie dodatkowe źródło przychodów i wtedy wyskakuje się z krusu i trzeba płacić ZUS. Rolnicy nie płacą składki na ubezpieczenie zdrowotne. W 98 r. została przeprowadzona jedna z wielu nieudanych reform- reforma systemu emerytalnego, w ustawie o finansach publicznych mamy przepisy dotyczące procedur ostrożnościowych i sanacyjnych, które są podejmowane w sytuacji kiedy relacja państwowego długu publicznego produktu krajowego brutto przekracza określony pułap (55% i więcej), w takim przypadku zamraża się podwyżki rent i emerytur-> to oznacza że jeśli jest jakis dramat w systemie budżetowym a zamraża się świadczenia emerytalno- rentowe to znaczy że są one związane z budżetem że nie ma tego osobnego systemu ubezpieczeń, one decydują w istotny sposób o poziomie wydatków z budżetu państwa. I tak niestety jest a przeprowadzając reforme trzeba było zdecydować się na to równe odcięcie, jeśli państwo przyjmuje na siebie obowiązek finansowania świadczeń które mają charakter socjalny (np. renty rodzinne, wypadkowe, okresowe)- to one powinny być wypłacane z budżetu bo one de facto nie mają związku ze składkami, natomiast system emerytalny powinien zamknąć się właśnie w tych składkach emerytalnych i te składki powinny być na odrębnym zupełnie rachunku, w obojętnie jakiej instytucji utrzymywane, i emerytury powinny być wypłacane ze składek, a dzisiaj w Polsce mamy taką syt że jeżeli ktoś przepracował 40 lat na jakimś eksponowanym stanowisku , osiągał wysokie dochody, płacił wysokie składki emerytalne a dzisiaj jest tzw starym portfelem czyli ma głodową emeryturę bo miał pecha i w niewłaściwym miesiącu poszedł na emeryturę.

System bankowo- kredytowy. Narodowy Bank Polski.

NBP ustawowo jest zwolniony od wszelkich podatków i opłat ale odprowadza tzw wpłatę z zysku. NBP skąd ma pieniądze?- stąd że operuje groszem publicznym, sprawuje kasową obsługe budżetu państwa, pobiera różnego rodzaju opłaty i prowizje w związku z prowadzona działalnością, gromadzi rezerwy obowiązkowe od innych banków z których część jest nieoprocentowana, ewentualnie udziela kredytu refinansowego czyli bierze też odsetki jeśli inne banki dofinansowuje. Jeśli pracownicy NBP uzyskują wynagrodzenia za pracę to one podlegają także oskładkowaniu i składki te odprowadzane SA do zusu. Banki są osobami prawnymi i one opłacaja należne podatki, opłaty, jak cos sprowadzą to też mamy cła no i czasami także system bankowy dofinansowuje system budżetowy dlatego że jednym ze źródeł finansowania niedoboru budżetowego jest pożyczka lub kredyt budżetowy, z tym ze w konstytucji mamy zagwarantowane że niedobór budżetowy nie może być finansowany kredytem zaciągniętym w NBP, ale we wszystkich pozostałych bankach także i zagranicznych istnieje możliwość zaciągania pożyczek i kredytów w syt kiedy mamy wyższe wydatki niż dochody. Jeśli zostanie zaciągnięta pożyczka czy kredyt no to konsekwencja będzie obowiązek spłaty + odsetki + prowizje. Stąd banki maja ten dodatni wynik finansowy, a tym podmiotem posiadającym zdolność kredytowa i gwarancje zwrotu jest sektor publiczny, na razie jest tak że ani jst ani SP splajtować nie mogą. Zdarzają się tez i takie syt że z budżetu zarówno dla podmiotów gospodarczych jak i do sektora bankowego przekazywane są transfery środków pieniężnych, system budżetowy nie powinien ale czasami zasila przedsiębiorców i takimi tytułami zasilania są dotacje (to nie są te które będą z budżetu przekazywane SA dla samorządu czy pomiędzy jst ale są to dotacje dla przedsiębiorców które mogą być dotacjami inwestycyjnymi albo przedmiotowymi albo podmiotowymi). Kiedy z budżetu uruchamiane są dotacje inwestycyjne- np. gdy mamy do czynienia z koniecznością sfinansowania wydatków infrastrukturalnych czyli takich które są niezbędne a poniesione nakłady się nie zwrócą. Albo Ew inwestycja która może się zwrócić ale obarczona jest dużym ryzykiem czy ona będzie opłacalna, np. nowe technologie. Oprócz dotacji o charakterze inwestycyjnym mamy jeszcze dotacje tzw. podmiotowe i przedmiotowe. Podmiotowe- dla ściśle określonych imiennie podmiotów, przedsiębiorców w związku z koniecznością realizacji pewnych istotnych celów, np. przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, dzisiaj w ramach takiej działalności jest już zmiana te dotacje podmiotowe zostały przekształcone najczęściej w przedmiotowe czyli określony profil produkcji czy działalności np. bar mleczny sprzedaje bigos, kotlety :p i one mają normalną cenę barową natomiast w odniesieniu do produktów mleczno- mączny ceny są znacznie niższe bo właśnie na ten profil produkcji jest ta dotacja przedmiotowa. Na naszym terenie my dostajemy z ustawy budżetowej dotację tzw. dopłatę do wozokilometrów. Bowiem zgodnie z przepisami transport lokalny jest obowiązkowym zadaniem własnym gminy ale u nas mamy do czynienia z syt kiedy gminy realizują w znacznej mierze transport ponadlokalny który w znacznej części kraju jest wykonywany przez PKS. Czyli ono dostaje dotacje podmiotową przy przewozach osobowych natomiast na naszym terenie gminy dostają dopłaty do wozokilometrów na te linie autobusowe które realizują transport ponadlokalny. Czyli mamy np. taka linią autobusową że wsiadamy w Kato i jedziemy do Tarnowskich Gór przez Chorzów, Bytom i gdyby trzymać się tego że to jest transport lokalny to dojeżdżamy do stadionu śląskiego przechodzimy na drugą stronę wsiadamy w drugi autobus dojeżdżamy do osiedla arki bożka w Bytomiu i wysiadamy bo tam już się chorzowska linia kończy itd… Inny przykład dotacji przedmiotowej-produkcja obuwia, dawniej zakłady obuwnicze dostawały dotacje przedmiotową na produkcję obuwia dziecięcego. Podmiotowa- np. jeśli jest likwidowane przedsiębiorstwo, np. kopalnie (KWK Saturn KWK Jowisz na zakończenie działalności a więc podmiotowa jest na wszystko przedmiotowa tylko na określony profil działalności. Jeśli chodzi o dofinansowanie banków tez mamy takie klasyczne przykłady kiedy to w 94r. nastąpiło przepompowanie pieniędzy z budżetu państwa do systemu banków spółdzielczych, to były słynne upadki, najpierw ank spółdzielczy w Śremie, potem w Częstochowie, potem jeszcze kilka i w związku z tym żeby wzmocnić system banków spółdzielczych a wtedy była koalicja SLD – PSL, a banki spółdzielcze obsługują przemysł rolno spożywczy i rolnictwo dlatego się nad nimi pochylono i dokapitalizowano ale włączając je w strukturę banków regionalnych a te z kolei w strukturę banku krajowego którym jest BGŻ S.A. (czyli dokapitalizowano także tą centralę w postaci BGŻ s.a.). W związku z tym że jesteśmy biedni dopuściliśmy do tego co nie powinno się stać-W naszym systemie bankowym jest ponad 80% obcego kapitału. U nas ta komercjalizacja banków jeśli w ogóle można było mówić o jakiejś komercjalizacji bo te 8 banków które powstały ( Śląski, Zachodni, Wielkopolski etc) one powstały na bazie 8 największych oddziałów NBP. Na tym majątku państwowym wyodrębniono bank ale po to żeby on mógł później już rozwijać się i prawidłowo funkcjonować zaczęto poszukiwać żeby był naprawdę bankiem komercyjnym inwestorów, tzw. inwestorów strategicznych. Na przykładzie banku śląskiego możemy obserwować jak ten proces przebiega- najpierw to był bank śląski potem ING potem się przekręciło był ING bank śląski a dzisiaj jest ING. Także następuje czasami chociaż nie powinno to mieć miejsca doinwestowanie systemu bankowo kredytowego z budżetu.

Zakłady ubezpieczeniowe też jako osoby prawne. Wszystkie należności publiczno-prawne … z kolei system budżetowy gdzie podmioty sektora finansów publicznych opłacaja składki ubezpieczeniowe np. ubezpieczają posiadany majątek, środki transportowe … Także też Składki na ubezpieczenia majątkowe i z drugiej strony jeśli coś się wydarzy to oczywiście wypłata odszkodowania przez Towarzystwo ubezpieczeniowe.

Finanse ludności- znaczna część osób fizycznych odprowadza podatki z tytułu należności, my właściwie stanowimy podstawową grupę bo nawet jeśli mamy do czynienia z podatkami pośrednimi to one w cenie towaru lub usługi są przenoszone na konsumenta finalnego my nie jesteśmy prawnym podatnikiem ale jesteśmy podatnikiem ekonomicznym czyli ewentualnie wkalkulowane w cenę towaru podatki też wpływają do budżetu. Sami płacimy największą część podatków bo są tylko takie które obciążają wyłącznie osoby fizyczne, np. podatek od spadków i darowizn, opłata od posiadania psa. Trzeba też pamiętać że znaczna część osób jest zatrudniona w sektorze publicznym a zatem uzyskuje wynagrodzenia z budżetu ale też nagrody państwowe i różnego rodzaju świadczenia o charakterze socjalnym. Jeśli ludność prowadzi działalność gospodarcza we własnym imieniu, na własny rachunek to wtedy samodzielnie odprowadza składki na rachunek zakładu ubezpieczeń społecznych. Jeszcze mamy powiązania między tymi ogniwami, ludność kupuje w podmiotach gospodarczych towary i usługi, przedsiębiorca wkalkulowuje sobie zysk, jeśli zysk się pojawi to podatek, jeśli jest Vatowcem to podatek pośredni który dla niego powinien dawać możliwość odliczenia no ale konsument finalny musi ten podatek zapłacić i sprzedaż towarów lub usługi powoduje że u podmiotu prawnego następuje konieczność rozliczenia podatku od towarów i usług i odprowadzenia tego podatku czy ewentualnie podatku akcyzowego czy nawet należności celnej jeśli to jest jakiś tam towar pochodzący spoza Unii, np. japoński samochód no to mamy tę kaskadę podatkową wartość celna towaru powiększona o należne cło, od tej sumy podatek akcyzowy i od tej sumy podatek od towarów i usług jeśli wartość przekracza równowartość 20 tys. Euro. Przedsiębiorca czasami wypłąca wynagrodzenie, to wszystkie pochodne od wynagrodzenia powodują konieczność rozliczenia się z budżetem. Ludność utrzymuje środki na rachunkach bankowych, może zaciągać kredyty, jak zaciągnie to spłaca + odsetki + prowizja. Ludność też ubezpiecza się, no i jeśli coś się przydarzy to towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca odszkodowanie. Podmioty gospodarcze mają obowiązek posiadania i utrzymywania środków na rachunkach bankowych, płacenia za pośrednictwem tych rachunków, konieczność opłacania należności z rachunku bankowego a nie gotówkowo, zaciągają także pożyczki i kredyt na finansowanie działalności, jak zaciągną to Trzeba spłacić odsetki prowizje…ubezpieczają składniki majątkowe czyli składki, jak coś się przydarzy to odszkodowania. System bankowo kredytowy- mamy do czynienia już z taką konsolidacją, np. bank kredytowy z Wartą jest w konsorcjum finansowym w związku z tym związki między tymi podmiotami są ściślejsze no ale na pewno banki ubezpieczają składniki majątkowe czyli składki odprowadzają ubezpieczeniowe a w syt powstania szkód następuje wypłata odszkodowań.