Grupa I
1.Skład obornika i jego działanie na rośliny i zwierzęta
Obornik- to przefermentowana mieszanina odchodów zwierzęcych i ściółki. Zawiera wszystkie niezbędne dla roślin składniki pokarmowe makro- i mikroelementy. Z obornikiem dostarcza się do gleby znaczne ilości substancji organicznej, która korzystnie oddziałuje na właściwości fizyczne,
fizykochemiczne i biologiczne gleby. Nawóz ten stanowi ważne ogniwo w obiegu składników pokarmowych w gospodarstwie ,gdyż znaczna część soli mineralnych pobranych z gleby przez rośliny wraca do niej z powrotem w postaci obornika. Skład chemiczny obornika jest zróżnicowany i zależy od wielu czynników: gatunku i wieku zwierząt, składu chemicznego paszy , rodzaju i składu chemicznego ściółki oraz od sposobu przechowywania i stopnia rozkładu.
Skład chemiczny:
Zawartość wody w %-75
Zawartość suchej masy w % -25
N-0,5%
P-0,3%
K-0,7%
Ca-0,36%
Mg-0,15%
Obornik zawiera wszystkie makro i mikroelementy i jest to nawoz pełny, jego skład może być bardzo zróżnicowany i zależy od: zawartości wody isposobu przechowywania. Wzbogaca glebę w prochnicę, działa strukturo i prochniczo tworczo, poprawia żyzność i aktywność biologiczną gleby, nie powoduje jej zakwaszenia. Obornik zawiera wszystkie składniki pokarmowe potrzebne roślinom do życia i rozwoju, słusznie więc nazywamy go nawozem pełnowartościowym. Procz tego obornik jest doskokałą pożywką dla pożytecznych drobnoustrojow glebowych, wywołujących w glebie korzystne przemiany, polepsza więc żyzność i sprawność roli. Wiadomo z praktyki, że rola obficie i często nawożona obornikiem zawiera więcej prochnicy, staje się ciemniejsza i bardziej pulchna, lepiej utrzymuje wilgoć i odznacza się większą sprawnością i urodzajnością niż rola słabo nawożona.
2.Scharakteryzuj troposferę i reakcje tam zachodzące
Troposfera – jest najniższą i najcieńszą warstwą atmosfery, w ktorej skupia się 80% masy powietrza oraz prawie cała para wodna. W warstwie tej zachodzą procesy, ktore kształtują pogodę i klimat na powierzchni Ziemi. Grubość troposfery zależy od szerokości geograficznej. Nad rownikiem sięga ona do 17 km, natomiast nad biegunami do 8 km. Wraz ze wzrostem wysokości temperatura powietrza spada średnio o 0,6°C co 100 m 14 stop. C średnia temperatura przy powierzchni ziemi
smog londyński- smog klasyczny
4CH+5O2-->4CO2+2H2O
4CH+3O2-->4CO+2H2O
4CH+O2-->C+H2O
SO2+H2O-->H++HSO3 - 2HSO4 -+O2|Fe;Mn>2H++2SO4
2- Kwaśny deszcz to taki ktorego pH< 5,65
CO2+H2O=H2CO3 słaby kwas węglowy
smog fotochemiczny- z Los Angeles
O+N2=NO+N
N+O2= NO+O
3.Zawartość tlenu w 1kg wody
1 kg wody= 1000g wody
M(H2O)=18g
M(O)=16g
18 g H2O---16 g O
1000 g H2O---x g O
x=888,88g tlenu
4.Ile jest węgla w 1t ditlenku węgla
1t CO2=1000 kg CO2
M(CO2)=44g
M(C)=12g
44 kg CO2---12 kg C
1000 kg CO2---x kg C
x=272,72kgC
Grupa II
1.Jakim reakcją ulega azot i w jakich formach występuje
Azot występuje w glebie zarowno w formie organicznej, jak i mineralnej, przy czym zdecydowanie dominują połączenia organiczne, ktore mogą stanowić do 99% całkowitej zawartości azotu.
Azot występuje w formach organicznych reprezentowanych przez:
- swoiste związki prochniczne
- aminokwasy
- aminocukry
- kwasy nukleinowe
Ponadto niewielkie ilości azotu występują w glebie w postaci glicerofosforanow, amin,
witamin i pestycydow oraz produktow ich rozkładu. W wodzie azot występuje w formie rozpuszczalnej, w postaci jonow: azotanowego (NO3), azotynowego (NO2) i amonowego (NH4), a także w postaci cząsteczek N2 i związkow organicznych
Reakcje jakim ulega azot :
Amonifikacja- Przekształcenie związkow organicznych azotu do amoniaku (NH3). Proces ten może przebiegać zarowno w warunkach tlenowych jak też beztlenowych
Nitryfikacja- utlenianie amoniaku do azotynow przez bakterie z rodzaju Nitrosomonas, utlenienie NO2- do NO3- przez bakterie z rodzaju Nitrobacter. Do normalnego przebiegu procesu potrzebna jest dostateczna ilość w glebie P, Ca i innych makroskładnikow oraz odpowiedni stosunek Mn do Cu.
Denitryfikacja - redukcja azotanow do azotynow (denitryfikacja właściwa) i następnie wydzielenie wolnego azotu (denitryfikacja całkowita) występuje w głębszych warstwach gleby lub w wierzchnich, gdy odcięty jest dostęp tlenu. Optimum temperatury wynosi ok. 25oC, najodpowiedniejszy jest odczyn obojętny lub słabo zasadowy.
Adsorpcja - podlega tu jon amonowy [KS]NH4+ jest adsorbowany wymiennie. Adsorpcja amoniaku niewymienna odbywa się w przestrzeniach międzypakietowych minerałow pierwotnych i wtornych o budowie pakietowej. Posiada to wernikulit, dalej illit, smektyt, kaolinit. Chroni to amoniak przed wymywaniem, ale zmniejsza formy przyswajalne dla roślin. Może mieś duże znaczenie dla gleb z lessu i glin.
Immobilizacja- włączenie N mineralnego pochodzącego z gleby lub z nawozow w biomasę mikroorganizmow. Bezpośrednio przy produkcji białka włączony jest azot III-wartościowy N- NH4+ , ponieważ taki azot występuje rownież w białkach
2.Wymień i scharakteryzuj nawozy fosforowe
Nawozy fosforowe wywierają silny wpływ na jakość plonu, natomiast w mniejszym stopniu zwiększają jego ilość. Ponadto wpływają na efektywność nawożenia azotem. Fosfor z nawozow mineralnych w pierwszym roku po zastosowaniu jest pobierany przez rośliny zaledwie w 20 - 30%. Pozostałe ilości fosforu są zatrzymywane przez glebę. Przyjmuje się, że w ciągu kilku lat po zastosowaniu wykorzystanie fosforu przez rośliny dochodzi do 40-60%. Z tego względu zaleca się stosowanie nawozow fosforowych na zapas. Pod wpływem nawożenia fosforem wzrasta zawartość tego składnika w wierzchniej warstwie gleby i to zarowno jego ogolnej ilości, jak i form dostępnych dla roślin. Gromadzenie się fosforu w glebie pod wpływem nawożenia nie zależy od jej odczynu. Najbardziej rozpowszechnione są nawozy otrzymywane z fosforytow.
Nawozy fosforowe ze względu na szybkość działania dzieli się na:
szybko działające - rozpuszczalne w wodzie (superfosfaty); najszersze zastosowanie w rolnictwie mają superfosfaty, ktore rożnią się między sobą zawartością fosforu i formą.
wolno działające - rozpuszczalne w słabym kwasie cytrynowym (supertomasyna obecnie nie stosowana); bardzo wolno działające - słabo rozpuszczalne w słabym kwasie cytrynowym (mączki fosforytowe i kostne).
Rodzaje nawozow fosforowych:
Superfosfat pylisty (pojedynczy), Superfosfat granulowany (prosty), Superfosfat ,,Supermag", Superfosfat potrojny- granulowany, Superfosfat
potrojny- granulowany- borowany, Mączki fosforytowe
3.Kompostowanie na czym polega
Kompostowanie to procesy biologiczne zachodzące w warunkach tlenowych. W wyniku tych procesow następuje unieszkodliwianie i zagospodarowanie odpadow, polegające na rozkładzie substancji organicznej przy udziale mikroorganizmow (bakterie termofilne, promieniowce,
grzyby) z wytworzeniem humusu. Poza humusem powstaje dwutlenek węgla, woda, amoniak uwalniane do atmosfery oraz ciepło w pryzmie kompostowej.
W kompostowaniu zachodzą rownolegle 2 procesy biochemiczne:
a) mineralizacja ( utleniania substancji organicznej do dwutlenku węgla, wody, azotanow, siarczanow, fosforanow i innych składnikow w najwyższym stopniu utleniania. Są to reakcje egzotermiczne, ktore wywołują proces samozagrzewania się pryzm)
b) humifikacja ( syntezy składnikow rozkładu w wielocząsteczkowe substancje prochnicze).
Reakcja zachodząca podczas procesow kompostowania: materia organiczna ( Ca Hb Oc Nd Se)+O2 z powietrza+P+N+mikroorganizmy =H2O+CO2+NH3+energia cieplna+kompost (humus + związki
mineralne)
4.Jak przeciwdziałać skutkom zanieczyszczenia metalami ciężkimi
ograniczenie wnoszenia metali ciężkich do gleby, - łagodzenie skutków zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi. Proponowane są rożne techniki zapobiegania nad-miernemu włączaniu metali ciężkich zawartych w zanieczyszczonych glebach w dalszy obieg w środowisku. W ich obrębie można wyrożnić metody chemiczne, biologiczne i fizyczne.
*Metody chemiczne polegają na unieruchomieniu metali ciężkich w zanieczyszczonych glebach, poprzez wprowadzenie naturalnych lub syntetycznych substancji chemicznych. Do substancji naturalnych należy zaliczyć nawozy wapniowe i materiały organiczne
* Metody fizyczne oznaczają usuwanie przynajmniej części metali ciężkich z gleby, co może odbywać się po-przez ekstrakcję, wyparowywanie lub zastosowanie metod elektrokinetycznych
* Metody biologiczne to wykorzystanie roślin do oczyszczania gleby, ktore od niedawna (od połowy lat 90) zaczęto nazywać fitoremediacją
5.Przyczyny zakwaszenia środowiska
Złe nawożenie;
Kwaśne deszcze;
Emisja tlenkow siarki;
Skała macierzysta;
Procesy glebotworcze.
Zakwaszenie środowiska powodowane jest przez zaburzenia rownowagi kwasowo-zasadowej w glebach i wodach, a szerzej rzecz biorąc poprzez zaburzenia zdolności buforowych środowiska. W warunkach naturalnych stopień zakwaszenia środowiska zależy od szeregu czynnikow, w tym
zwłaszcza od składu mineralnego biologicznie czynnej warstwy gleby, pokrywy roślinnej oraz lokalnych warunkow klimatycznych. Zakwaszanie gleb, jednego z najważniejszych elementow środowiska przyrodniczego, jest powodowane przez wody glebowe i opadowe, ktore ługują w pierwszej kolejności wapń i magnez, uwalniane podczas wietrzenia minerałow. Zjawisko to przyspieszane jest w miarę wzrostu kwasowości środowiska oraz gdy przesiąkająca woda zawiera rozpuszczony CO2, mocne kwasy nieorganiczne (HNO3 i H2SO4), a także kwasy organiczne (np. humusowe).
Kwasy organiczne powstają m.in. w wyniku zachodzących w pokrywie glebowo-roślinnej procesow biologicznych. Wzrost zakwaszenia gleb powodowany jest także przez rośliny korzeniowe (pobieranie kationow i wydzielanie jonow wodoru przez korzenie roślin) oraz mikroorganizmy
glebowe (wytwarzanie kwasow organicznych i mineralnych).
6.Scharakteryzować stratosferę i reakcje w niej zachodzące
Stratosfera - druga od dołu warstwa atmosfery ziemskiej, położony nad troposferą, a pod mezosferą. Zaczyna się od wysokości ok. 16-20 km nad powierzchnią Ziemi, a kończy na wysokości ok. 45-55 km. W dolnej części stratosfery panuje prawie stała temperatura powietrza, począwszy od
wysokości 30-50 km temperatura rośnie wraz ze wzrostem wysokości. Temperatura w gornej części wzrasta do 15 stopni Celsjusza. W niej znajduje się warstwa ozonowa, ktora odpowiada za filtrowanie promieni ultrafioletowych docierających do Ziemi ze Słońca. Stratosfera skupia około 21% masy powietrza. Występują w niej chmury iryzujące (perłowe). Największe stężenie ozonu jest na 25km w stratosferze. W dolnych warstwach stratosfery jest ozon zły.
Klasyfikacja biologiczna promieniowania UV:
-UV-A-315-400nm-7%promieniowania -UV-B-280-315nm-1,5%promieniowania
-UV-C-<280nm-0,5%promieniowania
Filtry przeciwsłoneczne:
Salicylan lub cynamonian benzylu-abs.250-325nm SPF sun protection factor 15 pochlania 93% UV-B
UV-A jest obojetny , nie jest szczegolnie niebezpieczny
UV-B nibezpieczny dla zywych organizmow
UV-C szybko niszczy, każdy zywy organizm
Choroby spowodowane przez promieniowanie UV to czerniak złośliwy i rak podstawno komorkowy
Cykl Chapmana (1930)
Synteza i rozpad zachodzą w stratosferze przy udziale promieniowania słonecznego
Synteza:
O2+hv(λ<240mm)-->O+O
O+O2+M-->O3+M
Rozkład:
O3+hv( λ~290-320mm)-->O2
++O+
O++O3-->O2+O2
Grupa III
1.Wpływ metali ciężkich na biosferę
metale ciężkie- pierwiastki niezbędne dla żywych organizmow jak i zbyteczne dla ich wzrostu o gęstości powyżej 5 g/cm3 i liczbie atomowej większej niż 20 największe toksyczne działania: Cd, Pb, Hg, Cu, Zn, Ni, Sb, Bi
Rozproszenie związkow metali ciężkich w biosferze jest zazwyczaj produktem ubocznym działalności technologicznej i eksploracyjnej człowieka. Na intensywność migracji metali ciężkich w biosferze ma wpływ wiele czynnikow, m.in.: geochemiczne, fizyczno-chemiczne, klimatyczne i biologiczne.
Metale ciężkie można podzielić na dwie grupy:
metale niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmow tzw. mikroelementy (należą do nich np. Zn, Cu, Fe)
metale całkowicie zbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmow, wręcz zaburzające procesy życiowe (należą do nich np. Pb, Cd, Hg, Cr, Ni)
- emisje pyłowe przemysłowe i komunalne, składowiska odpadow komunalnych, gorniczych i przemysłowych
- spalanie paliw kopalnianych, rożnych materiałow znajdujących się w użytkowaniu człowieka
Zanieczenia pyłowe podstawowe źrodło!!!
- nawozy i pestycydy produkty odpadowe stosowane do nawozow i rekultywacji
- do utwardzania plastiku sole metali ciężkich najczęściej chrom
Nawozy fosforowe produkowane są z fosforytu i apartu zawierające metale ciężkie
Skutki:
Toksyczne działanie niektorych pierwiastkow na rośliny
Wizualne symptomy
Arsen-czerwono brunatne plamy nerkotyczne na starych liściach , żołtobrunatne korzenie, hamowanie wzrostu Kadm- brunatny brzeg liścia, chloroza, pomarszczenie liści Korzenie zwykle nagromadzają znacznie więcej metali a niżeli części zielone roślin
2.Podział i kryteria wyboru nawozów wapniowych do odkwaszania gleby
Nawozy wapniowe pomagają w obniżeniu kwasowości gleby zakwaszonej na skutek ubytkow wapnia spowodowanego czynnikami naturalnymi bądź działalnością rolniczą.
Określenie potrzeb wapniowania
1)orientacyjna metoda Schachtschabela polegająca na pomiarze pH w ocenia wapnia o stężeniu 0,5 mola dm3 (1:2,5)
2) Metoda Kappena służąca do pomiaru kwasowości hydrolitycznej gleby
3) na podstawie pH KCL i składu granulometrycznego
Wapniowanie:
Glaba bardzo lekka do 10
Lekka 11-20
Średnia 21-35
Ciężka od 36
Zalecane dawki nawozow wapniowych ( t CaO ha)
Bardzo lekkie 3
Lekkie 3,5
Średnie 4,5
Ciężkie 6,0
3.Reakcje w troposferze
Troposfera – jest najniższą i najcieńszą warstwą atmosfery, w ktorej skupia się 80% masy powietrza oraz prawie cała para wodna. W warstwie tej zachodzą procesy, ktore kształtują pogodę i klimat na powierzchni Ziemi. Grubość troposfery zależy od szerokości geograficznej. Nad rownikiem sięga ona do 17 km, natomiast nad biegunami do 8 km. Wraz ze wzrostem wysokości temperatura powietrza spada średnio o 0,6°C co 100 m 14 stop. C średnia temperatura przy powierzchni ziemi
smog londyński- smog klasyczny
4CH+5O2-->4CO2+2H2O
4CH+3O2-->4CO+2H2O
4CH+O2-->C+H2O
SO2+H2O-->H++HSO3
-
2HSO4
-+O2|Fe;Mn>2H++2SO4
2- Kwaśny deszcz to taki ktorego pH< 5,65
CO2+H2O=H2CO3 słaby kwas węglowy
smog fotochemiczny- z Los Angeles
O+N2=NO+N
N+O2= NO+O
4.Skład chemiczny obornika i wpływ na glebę i rośliny
Obornik- to przefermentowana mieszanina odchodow zwierzęcych i ściołki. Zawiera wszystkie niezbędne dla roślin składniki pokarmowe makro- i mikroelementy. Z obornikiem dostarcza się do gleby znaczne ilości substancji organicznej, ktora korzystnie oddziałuje na właściwości fizyczne,
fizykochemiczne i biologiczne gleby. Nawoz ten stanowi ważne ogniwo w obiegu składnikow pokarmowych w gospodarstwie ,gdyż znaczna część soli mineralnych pobranych z gleby przez rośliny wraca do niej z powrotem w postaci obornika. Skład chemiczny obornika jest zrożnicowany i
zależy od wielu czynnikow: gatunku i wieku zwierząt, składu chemicznego paszy , rodzaju i składu chemicznego ściołki oraz od sposobu przechowywania i stopnia rozkładu.
Skład chemiczny:
Zawartość wody w %-75
Zawartość suchej masy w % -25
N-0,5%
P-0,3%
K-0,7%
Ca-0,36%
Mg-0,15%
Obornik zawiera wszystkie makro i mikroelementy i jest to nawoz pełny, jego skład może być bardzo zrożnicowany i zależy od: zawartości wody i sposobu przechowywania. Obornik wzbogaca glebę w prochnicę, działa strukturo i prochniczo tworczo, poprawia żyzność i aktywność biologiczną gleby, nie powoduje jej zakwaszenia. Obornik zawiera wszystkie składniki pokarmowe potrzebne roślinom do życia i rozwoju, słusznie więc nazywamy go nawozem pełnowartościowym. Procz tego obornik jest doskonałą pożywką dla pożytecznych drobnoustrojow glebowych, wywołujących w glebie korzystne przemiany, polepsza więc żyzność i sprawność roli. Wiadomo z praktyki, że rola obficie i często nawożona obornikiem zawiera więcej prochnicy, staje się ciemniejsza i bardziej pulchna, lepiej utrzymuje wilgoć i odznacza się większą sprawnością i urodzajnością niż rola słabo nawożona.
5.Podział i charakterystyka nawozów potasowych
nawozy mineralne ktorych głownym składnikiem jest potas w formie kationu K+, będący makroskładnikiem pokarmowym dla roślin, niezbędny przy asymilacji dwutlenku węgla (CO2) oraz do biosyntezy związkow organicznych - jego niedobor powoduje mniejsze wytwarzanie cukrow
Nawozami potasowymi są wydobywane i mielone sole mineralne np. saletra potasowa (azotan potasu, 45-46% K2O, 12% N2), kainit (nawoz potasowo-magnezowy), sylwin, ewentualnie produkty z ich przerobu, Wśrod nawozow potasowych możemy wydzielić: chlorkowe, stosowane dla roślin niewrażliwych na nadmiar chloru, gdzie potas występuje w postaci chlorku potasu (KCl), np. kainit (8-10% K2O), sole potasowe; siarczanowe, tu potas występuje w postaci siarczanu potasu, może je stosować dla wszystkich roślin, np. kalimagnezja (26-30% K2O nawoz potasowo-magnezowy);
Nawozy potasowe dzieli się rownież na nisko- i wysokoprocentowe (32-51% K2O), np. sole potasowe, siarczan potasu, metafosforan potasu. W Polsce gleby zazwyczaj są ubogie w ten składnik pokarmowy, wprowadza się go zwykle w postaci nawozow wieloskładnikowych (nawozy potasowo-magnezowe można zaliczyć do nawozow potasowych).
6.Reakcje fosforu w glebie i formy występowania
Fosfor w glebie może występować w związkach organicznych jak i mineralnych.
Związki organiczne fosforu to przede wszystkim:
fityna 2 - 50% P-org.,
fosfolipidy 1 - 5% P-org.,
kwasy nukleinowe 0,2 - 2,5% P-org.
Związki mineralne wystepują w formie fosforanow wapnia, żelaza i glinu. Przy udziale mikroorganizmow oraz na skutek reakcji chemicznych nierozpuszczalne sole H3PO4 [np. Ca3(PO4)2] przechodzą w postać soli rozpuszczalnych [np. Ca(H2PO4)2], z ktorych rośliny pobierają pokarm
Grupa IV
1.Scharakteryzuj procesy zachodzące w atmosferze
to jedna z powłok ziemskich, w tym przypadku jest to ta najbardziej zewnętrzna. Atmosfera to nic innego jak mieszanina gazow o stałym udziale do 100 kilometrow. Ta warstwa nosi nazwę powietrze i składa się z: Gaz % objętości azot 78,08 tlen 20,95 argon 0,93 dwutlenek węgla 0,03 krypton,
ksenon, neon, hel, wodor, ozon i inne gazy 0,01
Reakcje zachodzące: O3+hv-->O2+O ; O+H2O-->2OH- NO2+OH-->HNO3
2.Formy występowania i przemian fosforu w glebie
Fosfor w glebie może występować w związkach organicznych jak i mineralnych.
Związki organiczne fosforu to przede wszystkim:
fityna 2 - 50% P-org.,
fosfolipidy 1 - 5% P-org.,
kwasy nukleinowe 0,2 - 2,5% P-org.
Związki mineralne wystepują w formie fosforanow wapnia, żelaza i glinu. Przy udziale mikroorganizmow oraz na skutek reakcji chemicznych nierozpuszczalne sole H3PO4 [np. Ca3(PO4)2] przechodzą w postać soli rozpuszczalnych [np. Ca(H2PO4)2], z ktorych rośliny pobierają pokarm
3.Źródła metali ciężkich w środowisku Źrodła metali w środowisku przyrodniczym można podzielić na dwie podstawowe grupy: naturalne i antropogeniczne. Należy oczekiwać, że na terenach zamieszkanych, szczegolnie w ośrodkach przemysłowych oraz dużych miastach, działalność
człowieka jest czynnikiem warunkującym podwyższone koncentracje metali w atmosferze, wodach czy glebach. Najważniejszymi źrodłami antropogenicznymi są w tym przypadku hutnictwo i przemysł metalurgiczny, choć z drugiej strony duże znaczenie ma rownież spalanie paliw kopalnych, transport czy zrzuty ściekow. O tym, ktory z tych czynnikow w największym stopniu wpływa na zanieczyszczenie środowiska decyduje specyfika badanego obszaru (obecność lub brak dużych ośrodkow przemysłowych, natężenie transportu, gęstość zaludnienia, pora roku). Poruszając
temat metali ciężkich większość osob kojarzy je z ich szkodliwym działaniem. Należy w tym miejscu zwrocić uwagę na biodostępność, czyli zdolność do przyswajania pierwiastka przez organizmy żywe. Sama obecność pierwiastka w środowisku nie świadczy jeszcze o jego szkodliwości.
Aby dany element mogł wywołać określony efekt (korzystny czy szkodliwy) musi znajdować się w formie biodostępnej. Wiele z metali zaliczanych do grupy metali ciężkich odgrywa bardzo ważną rolę biochemiczną w organizmie człowieka np. Zn, Fe. Także dawka określana jako bezpieczna jest
rożna dla rożnych pierwiastkow – warto tu przywołać zasadę, że trująca jest nie jakość, ale ilość
4.Podział i kryteria wyboru nawozów wapniowych do odkwaszania gleby
Nawozy wapniowe pomagają w obniżeniu kwasowości gleby zakwaszonej na skutek ubytkow wapnia spowodowanego czynnikami naturalnymi bądź działalnością rolniczą.
Określenie potrzeb wapniowania
1)orientacyjna metoda Schachtschabela polegająca na pomiarze pH w ocenia wapnia o stężeniu 0,5 mola dm3 (1:2,5)
2) Metoda Kappena służąca do pomiaru kwasowości hydrolitycznej gleby
3) na podstawie pH KCL i składu granulometrycznego
Wapniowanie:
Glaba bardzo lekka do 10
Lekka 11-20
Średnia 21-35
Ciężka od 36
Zalecane dawki nawozow wapniowych ( t CaO ha)
Bardzo lekkie 3
Lekkie 3,5
Średnie 4,5
Ciężkie 6,0
5.Podział i charakterystyka nawozów azotowych
nawozy, ktorych głownym składnikiem jest azot. Mają duże znaczenie gospodarcze, są powszechnie stosowane w rolnictwie. Azot z nawozow przyswajany jest przez rośliny, mikroorganizmy, a część przedostaje się w głąb gleby wraz z wodami opadowymi. Nawozy azotowe przyczyniają się do wzrostu plonow, jednak mogą powodować zmniejszenie w roślinach ilości rożnych substancji naturalnie tam występujących i przez to obniżyć jakość upraw.
Nawozy azotowe można podzielić na szybko działające (azot w formie azotanowej i amonowej) oraz wolnodziałające (azot w formie amidowej i amonowej).
Nawozy azotowe można podzielić na:
- amonowe: siarczan (21% N), chlorek amonu (25% N), węglan amonu, ortofosforan(V) amonu, woda amoniakalna
- saletrzane (azotanowe(V)): saletra wapniowa (14% N), saletra sodowa (15% N), saletra potasowa (14% N)
- saletrzano-amonowe: mieszaniny soli amonu i saletr oraz saletra amonowa (34% N), saletrzak
- amidowe np. cyjanamid wapnia (azotniak) (20,5% N), mocznik (46% N).
Do szybko działających nawozow azotowych zaliczane są azotanowe i amonowe, do wolnodziałających amidowe i amonowe
6.Ile kg superfosfatu potrójnego należy zastosować aby wprowadzić 30kg P/ha?
M P2O5= 142g/ mol
M P2=62g/mol
0,062 kg P2---0,142kg P2O5
30 kg P2---x kg P2O5
x=68,7 kg P2O5 - tyle P2O5 trzeba wprowadzić liczę ile to nawozu
100% nawozu---x kg
46% nawozu---68,7kg
x= 149 kg
należy wprowadzić 149 kg nawozu superfosfatu prostego
Grupa V
1.Scharakteryzować procesy zachodzące w hydrosferze
jedna z geosfer, ogoł wod na Ziemi obejmujący wody podziemne i powierzchniowe: rzeki, jeziora, morza, oceany, lodowce i lądolody oraz bagna, a także zawarta w atmosferze i biosferze.
Hydrosferę można podzielić na dwie części: oceanosferę i wody na lądach. Jej zasoby wodne to około 1,4 mld km3. Corocznie przybywa około 0,3 km3 wody na skutek procesow naturalnych, takich jak gazowa synteza wody oraz wydzielanie wod juwenilnych. Rekompensowane jest to
fotodysocjacją wody w gornych warstwach atmosfery, chemicznym wiązaniem wody w skałach oraz innymi procesami. Rownież człowiek wpływa na zmiany ilości wody w hydrosferze, m.in. w procesach chemicznych i technologicznych. Ważną rolę odgrywa rownież spalanie paliw kopalnianych, ktore wydziela rocznie około 5 km3 pary wodnej. Hydrosferę w większości tworzą wody słone, bo aż ok. 97,5%. Woda słodka to nieco ponad 2,5%.
69% wody słodkiej skoncentrowane jest w lodowcach, stałej pokrywie śnieżnej i wiecznej zmarzlinie w Antarktyce i Arktyce oraz w wysokich partiach gor (zobacz: linia wiecznego śniegu). Pozostała część wod słodkich przypada na wody podziemne, część jezior, rzeki oraz bagna. Udział wod
bezpośrednio wykorzystywanych przez człowieka to zaledwie 0,4% objętości wod słodkich. Oznaczanie alkaliczności wody: HCO3
-+H+<--
>H2O+CO2 ; CO3
2_+2H+<-->H2O+CO2 i miareczkować do pH=4
2.Formy występowania i przemian azotu w glebie Azot występuje w glebie zarowno w formie organicznej, jak i mineralnej, przy czym zdecydowanie dominują połączenia organiczne, ktore mogą stanowić do 99% całkowitej zawartości azotu.
Azot występuje w formach
organicznych reprezentowanych przez:
- swoiste związki prochniczne
- aminokwasy
- aminocukry
- kwasy nukleinowe
Ponadto niewielkie ilości azotu występują w glebie w postaci glicerofosforanow, amin,
witamin i pestycydow oraz produktow ich rozkładu W wodzie azot występuje w formie rozpuszczalnej, w postaci jonow: azotanowego (NO3), azotynowego (NO2) i amonowego (NH4), a także w postaci cząsteczek N2 i związkow organicznych
Reakcje jakim ulega azot :
Amonifikacja- Przekształcenie związkow organicznych azotu do amoniaku (NH3). Proces ten może przebiegać zarowno w warunkach tlenowych jak
też beztlenowych
Nitryfikacja- utlenianie amoniaku do azotynow przez bakterie z rodzaju Nitrosomonas, utlenienie NO2- do NO3- przez bakterie z rodzaju Nitrobacter. Do normalnego przebiegu procesu potrzebna jest dostateczna ilość w glebie P, Ca i innych makroskładnikow oraz odpowiedni stosunek Mn do Cu.
Denitryfikacja - redukcja azotanow do azotynow (denitryfikacja właściwa) i następnie wydzielenie wolnego azotu (denitryfikacja całkowita) występuje w głębszych warstwach gleby lub w wierzchnich, gdy odcięty jest dostęp tlenu. Optimum temperatury wynosi ok. 25oC, najodpowiedniejszy jest odczyn obojętny lub słabo zasadowy.
Adsorpcja - podlega tu jon amonowy [KS]NH4+ jest adsorbowany wymiennie. Adsorpcja amoniaku niewymienna odbywa się w przestrzeniach międzypakietowych minerałow pierwotnych i wtornych o budowie pakietowej. Posiada to wernikulit, dalej illit, smektyt, kaolinit. Chroni to amoniak przed wymywaniem, ale zmniejsza formy przyswajalne dla roślin. Może mieś duże znaczenie dla gleb z lessu i glin.
Immobilizacja- włączenie N mineralnego pochodzącego z gleby lub z nawozow w biomasę mikroorganizmow. Bezpośrednio przy produkcji białka włączony jest azot III-wartościowy N- NH4+ , ponieważ taki azot występuje rownież w białkach
3.Jak przeciwdziałać skutkom zanieczyszczenia metalami ciężkimi
ograniczenie wnoszenia metali ciężkich do gleby,
- łagodzenie skutkow zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi.
Proponowane są rożne techniki zapobiegania nad-miernemu włączaniu metali ciężkich zawartych w zanieczyszczonych glebach w dalszy obieg w środowisku. W ich obrębie można wyrożnić metody chemiczne, biologiczne i fizyczne.
*Metody chemiczne polegają na unieruchomieniu metali ciężkich w zanieczyszczonych glebach, poprzez wprowadzenie naturalnych lub syntetycznych substancji chemicznych. Do substancji naturalnych należy zaliczyć nawozy wapniowe i materiały organiczne
* Metody fizyczne oznaczają usuwanie przynajmniej części metali ciężkich z gleby, co może odbywać się po-przez ekstrakcję, wyparowywanie lub zastosowanie metod elektrokinetycznych
* Metody biologiczne to wykorzystanie roślin do oczyszczania gleby, ktore od niedawna (od połowy lat 90) zaczęto nazywać fitoremediacją
4.Przyczyny zakwaszenia środowiska
Złe nawożenie;
Kwaśne deszcze;
Emisja tlenkow siarki;
Skała macierzysta;
Procesy glebotworcze.
Zakwaszenie środowiska powodowane jest przez zaburzenia rownowagi kwasowo-zasadowej w glebach i wodach, a szerzej rzecz biorąc poprzez zaburzenia zdolności buforowych środowiska. W warunkach naturalnych stopień zakwaszenia środowiska zależy od szeregu czynnikow, w tym
zwłaszcza od składu mineralnego biologicznie czynnej warstwy gleby, pokrywy roślinnej oraz lokalnych warunkow klimatycznych. Zakwaszanie gleb, jednego z najważniejszych elementow środowiska przyrodniczego, jest powodowane przez wody glebowe i opadowe, ktore ługują w pierwszej kolejności wapń i magnez, uwalniane podczas wietrzenia minerałow. Zjawisko to przyspieszane jest w miarę wzrostu kwasowości środowiska oraz gdy przesiąkająca woda zawiera rozpuszczony CO2, mocne kwasy nieorganiczne (HNO3 i H2SO4), a także kwasy organiczne (np. humusowe).
Kwasy organiczne powstają m.in. w wyniku zachodzących w pokrywie glebowo-roślinnej procesow biologicznych. Wzrost zakwaszenia gleb powodowany jest także przez rośliny korzeniowe (pobieranie kationow i wydzielanie jonow wodoru przez korzenie roślin) oraz mikroorganizmy
glebowe (wytwarzanie kwasow organicznych i mineralnych).
5.Wymień i scharakteryzuj nawozy fosforowe
Nawozy fosforowe wywierają silny wpływ na jakość plonu, natomiast w mniejszym stopniu zwiększają jego ilość. Ponadto wpływają na efektywność nawożenia azotem. Fosfor z nawozow mineralnych w pierwszym roku po zastosowaniu jest pobierany przez rośliny zaledwie w 20 - 30%. Pozostałe ilości fosforu są zatrzymywane przez glebę. Przyjmuje się, że w ciągu kilku lat po zastosowaniu wykorzystanie fosforu przez rośliny dochodzi do 40-60%. Z tego względu zaleca się stosowanie nawozow fosforowych na zapas. Pod wpływem nawożenia fosforem wzrasta zawartość tego składnika w wierzchniej warstwie gleby i to zarowno jego ogolnej ilości, jak i form dostępnych dla roślin. Gromadzenie się fosforu w glebie pod wpływem nawożenia nie zależy od jej odczynu. Najbardziej rozpowszechnione są nawozy otrzymywane z fosforytow.
Nawozy fosforowe ze względu na szybkość działania dzieli się na:
szybko działające - rozpuszczalne w wodzie (superfosfaty); najszersze zastosowanie w rolnictwie mają superfosfaty, ktore rożnią się między sobą zawartością fosforu i formą. wolno działające - rozpuszczalne w słabym kwasie cytrynowym (supertomasyna obecnie nie stosowana);
bardzo wolno działające - słabo rozpuszczalne w słabym kwasie cytrynowym (mączki fosforytowe i kostne).
Rodzaje nawozow fosforowych:
Superfosfat pylisty (pojedynczy), Superfosfat granulowany (prosty), Superfosfat ,,Supermag", Superfosfat potrojny- granulowany,
Superfosfat potrojny- granulowany- borowany, Mączki fosforytowe
6.Ile kg wapna węglanowego zawierającego 60% CaCO3 należy zastosować aby wprowadzić dawkę nawozu równą 1500kg CaO/ha?
M CaCO3= 100g/ mol
M CaO=56g/mol
0,056 kg CaO---0,1 kg CaCO3
1500 kg CaO---x kg CaCO3
x= 2678 kg CaCO3 - tyle CaCO3 trzeba wprowadzić
liczę ile to nawozu
100% nawozu---x kg
60% nawozu---2678kg
x= 4463 kg
należy wprowadzić 4463 kg nawozu zawierającego 60% CaCO3
Grupa VI
1.Reakcje w troposferze
Troposfera – jest najniższą i najcieńszą warstwą atmosfery, w ktorej skupia się 80% masy powietrza oraz prawie cała para wodna. W warstwie tej zachodzą procesy, ktore kształtują pogodę i klimat na powierzchni Ziemi. Grubość troposfery zależy od szerokości geograficznej. Nad rownikiem sięga ona do 17 km, natomiast nad biegunami do 8 km. Wraz ze wzrostem wysokości temperatura powietrza spada średnio o 0,6°C co 100 m 14 stop. C średnia temperatura przy powierzchni ziemi
smog londyński- smog klasyczny
4CH+5O2-->4CO2+2H2O
4CH+3O2-->4CO+2H2O
4CH+O2-->C+H2O
SO2+H2O-->H++HSO3
-
2HSO4
-+O2|Fe;Mn>2H++2SO4
2- Kwaśny deszcz to taki ktorego pH< 5,65
CO2+H2O=H2CO3 słaby kwas węglowy
smog fotochemiczny- z Los Angeles
O+N2=NO+N
N+O2= NO+O
2.Z czego powstaje superfosfat i jaki to nawóz
Przemysł chemiczny wytwarza superfosfat zwykły i superfosfat podwojny. Superfosfat zwykły jest nawozem najbardziej rozpowszechnionym i produkowanym w duzych ilosciach. Gotowy produkt ma postac sypkiego proszku (lub granulek) o barwie szarej i podstawowym jego składnikami sa fosforan jednowapniowy
Ca(H2PO4)2・H2O i siarczan wapniowy CaSO4・.H2O. W skład superfosfatu wchodza domieszki: fosforany zelaza i glinu, krzemionka oraz kwas fosforanowy. Produkcja superfosfatu polega na działaniu kwasem siarkowym na minerały fosforanowe.
Otrzymywanie superfosfatu przez działanie kwasu siarkowego na fluoroapatyt jest procesem wielofazowym, przebiegajacym głownie na obszarze dyfuzyjnym. W procesie tym wyroznia sie dwa stadia. W pierwszym stadium zachodzi dyfuzja kwasu siarkowego do czastek apatytu, ktorej towarzyszy szybka reakcja chemiczna na powierzchni czastek, co prowadzi do całkowitego przereagowania kwasu siarkowego i wytracenia sie siarczanu wapniowego wg reakcji:
Ca5F(PO4)3+5H2SO4+2.H2O5(CaSO4・.H2O)+3H3PO4+HF+Q (1)
W drugim stadium zachodzi dyfuzja powstajacego kwasu fosforowego w porach czastek nierozłozonego surowca, ktorej towarzyszy reakcja:
Ca5F(PO4)3+7H3PO4+5H2O5Ca(H2PO4)・H2O+HF+Q (2)
Powstajacy fosforan jednowapniowy znajduje sie poczatkowo w roztworze i dopiero po przesyceniu roztworu zaczyna krystalizowac.
Reakcja (1) dobiega konca w komorze reakcyjnej w ciagu 30-60 min. W tym czasie nastepuje zatezenie, a nastepnie zakrzepniecie masy, spowodowane stosunkowo szybka krystalizacja słabo rozpuszczalnego siarczanu wapniowego.
Ostatnim stadium procesu jest dojrzewanie superfosfatu, tzn. powstawanie i krystalizacja fosforanu jednowapniowego.
Superfosfat – nawoz fosforowy składający się z mieszaniny wodorofosforanu wapnia i gipsu. Otrzymywany głownie z fosforytow i apatytow przez działanie na nie kwasem siarkowym. Jest rozpuszczalny w wodzie i łatwo przyswajalny przez rośliny. W glebie podlega sorpcji i przechodzi w
związki nierozpuszczalne w wodzie.Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 → Ca(H2PO4)2 + 2CaSO4
3.Źródła azotanów w glebie i co one powodują
Nawoz zwierzęcy jest doskonałym źrodłem azotu i może znacząco przyczynić się do poprawy jakości gleby. Nawoz zwierzęcy zawiera około 5 kg N na tonę, obornik drobiowy około 10 kg; i pozostałości roślin strączkowych od 10 do 40 kg. Około połowa tego azotu organicznego może zostać
zamieniona na azotany gleby.
Nadmierna aplikacja obornika może mieć toksyczny poziom azotanow w uprawach pastewnych. Dodawanie nawozow fosforanowych do obornika może zmniejszyć zawartość azotanow w wyprodukowanych roślinach.
Ścieki z obiektow unieszkodliwiania odpadow zwierzęcych mogą uwolnić około 50 procent swojej zawartości azotu do atmosfery, podobnie gdy jest on stosowany do gleby.
Korzystanie z dodatkow do paszy zwierzęcej może znacząco zwiększyć stężenie niektorych pierwiastkow, takich jak miedź, cynk, arsen itp na pastwiskach lub podobnych miejscach. Takie odpady stale stosowane do gleb mogą ostatecznie doprowadzić do zbyt wysokiego poziomu
toksyczności gleby dla roślin i często zwierząt.
Oczyszczone odpady organiczne mogą zawierać mały procent azotu i innych niezbędnych składnikow odżywczych dla roślin.
Źrodłem azotu w glebach uprawnych są: resztki pożniwne, nawozy zielone, obornik,
nawozy mineralne oraz sole amonowe i azotany pochodzące z opadow atmosferycznych.
4.Nawozy wapniowe rodzaje i kryteria stosowania
Ubytki wapnia następują na skutek wymywania go przez wody przesiąkające w głąb profilu glebowego oraz pobierania przez rośliny jako składnika pokarmowego. Wapń niezbędny jest rownież w glebie do neutralizowania zakwaszającego działania niektorych nawozow sztucznych. Stosowane w rolnictwie nawozy wapniowe zawierają wapń w formie tlenkowej, węglanowej i krzemianowej. Nawoz wapniowy tlenkowy (wapno rolnicze palone) zawiera 80% lub 60% tlenku wapniowego (CaO). Jest szczegolnie dobrym nawozem na gleby ciężkie i średnie ze względu na dużą aktywność.
Należy go stosować na 2-4 ty godnie przed siewem nasion. Wapno rolnicze mieszane, o zawartości 50% CaO, jest mieszaniną zmielonej skały wapiennej i wapna palonego, a zatem zawiera wapń w formie CaO i CaC03. Nadaje się przede wszystkim na gleby o średniej zwięzłości. Nawoz wapniowy węglanowy zwyczajny (wapniak mielony rolniczy), o zawartości 45% CaO w formie węglanowej, nadaje się na wszystkie gleby, a zwłaszcza na gleby lekkie ze względu na łagodne działanie. Nawoz wapniowy węglanowy posodowy (kreda posodowa) o zawartości 45% CaO w formie węglanowej, otrzymywany jest jako produkt uboczny w procesie produkcji sody. Nadaje się na wszystkie gleby, działa powoli, można go stosować rownież na krotko przed siewem roślin. Poza wymienionymi nawozami wapniowymi w handlu znajdują się też rożne produkty odpadowe, jak wapno po celulozowe, wapno poflotacyjne, wapno łąkowe, kreda jeziorna, wapno defekacyjne i inne. Większość tych surowcow wtornych dostarczana jest jako nawozy wapniowe węglanowe z domieszką innych składnikow, często wartościowych w żywieniu roślin, Wapna te stosuje się
tak jak inne nawozy wapniowe. Dawki nawozow wapniowych określane są przez okręgowe stacje chemiczno-rolnicze i mieszczą się one w granicach 1-4 t CaO na 1 ha. Wapnowanie gleb przeprowadza się co 4 lata. Nawozy wapniowe należy rozsiewać w czasie suchej pogody w lecie lub jesienią, a więc przed podorywką lub przed orką przedzimową. Konieczny jest rowno mierny rozsiew i staranne wymieszanie nawozow z glebą
5.Opisać gnojówkę i gnojownice
Gnojowka jest to przefermentowany mocz zwierzęcy. Zawiera 0,2 - 0,3% azotu (N) w formach łatwo dostępnych dla roślin, 0,6% potasu (K2 O) oraz niewielką ilość fosforu. Aby uniknąć strat azotu, należy przechowywać ją w szczelnie zamkniętych zbiornikach oraz chronić przed dostępem powietrza, a także przed nagrzewaniem się Stosuje się ja w ilości do 10 t/ha. Rozlewając gnojowkę należy zawsze stosować nawozy fosforowe w ilości 60-80 kg P2O5, w czystym składniku. Gnojowkę można stosować bez rozcieńczenia - przedsiewnie pod rośliny okopowe, a po rozcieńczeniu wodą - pogłownie w międzyrzędzia np. burakow, lub na łąkach i pastwiskach wczesną wiosną lub zaraz po pokosie. Nawożąc pogłownie, zwłaszcza buraki, należy uważać, aby gnojowka nie dostawała się na liście, gdyż może je poparzyć, szczegolnie jeżeli zawiera dużo amoniaku lub gdy jest długo przechowywana. Gnojowkę rozcieńczamy stosując na jedną jej część 2 - 3 części wody.
Po zastosowaniu gnojowki na gruntach ornych, należy ją natychmiast wymieszać z glebą, aby zapobiec stratom azotu. Do rozlewania gnojowki niezbędne są specjalne urządzenia, jak beczkowozy czy rozlewacze.
Gnojowica jest nawozem zbliżonym w swoim działaniu do gnojowki, składa się z moczu, kału i wody używanej do spłukiwania stanowisk w oborach czy chlewniach bezściołowych. Skład chemiczny gnojowicy zależy od rodzaju zwierząt, ich wieku oraz od sposobu ich żywienia.
Gnojowica w świeżej masie zawiera: bydlęca:
– 0,31 – 0,50% N,
– 0,15 P2O5
– 0,33% K2O trzody chlewnej:
– 0,30 - 0,50% N,
– 0,11- 0,15% P2O5
– 0,17 - 0,25% K2O
Około 50 - 60% azotu znajdującego się w gnojowicy występuje w formie mineralnej. Gnojowica przechowywana jest w specjalnych zbiornikach, w ktorych ulega fermentacji. Już po kilku dniach przechowywania może być stosowana do nawożenia pol w dawkach 20000 – 40000 l na 1 ha. ( 20-30 t/ha, max 50 t/rok). Podobnie jak przy gnojowce należy rownolegle stosować nawożenie fosforowe w ilości 40-60 kg P2O5. Na łąkach i pastwiskach gnojowicę stosuje się, z konieczności, pogłownie tj. wczesną wiosną lub po każdym pokosie czy wypasie, a na gruntach ornych najczęściej
przedsiewnie, chociaż może też być stosowana pogłownie. Do rozlewania gnojowicy służą beczkowozy. Można ją rownież rozlewać za pomocą deszczowni
6.Ile ditlenku trzeba spalić aby otrzymać 1t węgla
1t C = 1000kg C
M CO2 = 44g
M C = 12g
44kg CO2--- 12kg C
x kg CO2---1000kg C
x=3666,66 kg CO2
trzeba spalić 3666,66 CO2 aby otrzymać 1t C
Grupa VII
1.Scharakteryzować procesy zachodzące w hydrosferze
jedna z geosfer, ogoł wod na Ziemi obejmujący wody podziemne i powierzchniowe: rzeki, jeziora, morza, oceany, lodowce i lądolody oraz bagna, a także zawarta w atmosferze i biosferze.
Hydrosferę można podzielić na dwie części: oceanosferę i wody na lądach. Jej zasoby wodne to około 1,4 mld km3. Corocznie przybywa około 0,3 km3 wody na skutek procesow naturalnych, takich jak gazowa synteza wody oraz wydzielanie wod juwenilnych. Rekompensowane jest to
fotodysocjacją wody w gornych warstwach atmosfery, chemicznym wiązaniem wody w skałach oraz innymi procesami. Rownież człowiek wpływa na zmiany ilości wody w hydrosferze, m.in. w procesach chemicznych i technologicznych. Ważną rolę odgrywa rownież spalanie paliw kopalnianych, ktore wydziela rocznie około 5 km3 pary wodnej. Hydrosferę w większości tworzą wody słone, bo aż ok. 97,5%. Woda słodka to nieco ponad 2,5%.
69% wody słodkiej skoncentrowane jest w lodowcach, stałej pokrywie śnieżnej i wiecznej zmarzlinie w Antarktyce i Arktyce oraz w wysokich partiach gor (zobacz: linia wiecznego śniegu). Pozostała część wod słodkich przypada na wody podziemne, część jezior, rzeki oraz bagna. Udział wod
bezpośrednio wykorzystywanych przez człowieka to zaledwie 0,4% objętości wod słodkich. Oznaczanie alkaliczności wody: HCO3
-+H+<-->H2O+CO2 ; CO3
2_+2H+<-->H2O+CO2 i miareczkować do pH=4
2.Przyczyny i stan zakwaszenia gleb w Polsce
Zakwaszenie gleb w Polsce stanowi jeden z najważniejszych czynnikow ograniczających produkcję roślinną. Przyczyniają się do niego zarówno warunki klimatyczno - glebowe, jak i działalność człowieka. W ponad 90% obszarow kraju występują gleby wytworzone z kwaśnych skał osadowych, z ktorych intensywnie następowało wymywanie kationow o charakterze zasadowych. Procesy te stymulują opady oraz niskie temperatury, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Nie bez znaczenia pozostają także procesy mikrobiologiczne. Stąd też oddziaływanie czynnikow naturalnych w sposob szczegolny przyczynia się do zakwaszenia gleby. Natomiast niezwykle silne oddziaływanie człowieka na pogarszanie odczynu gleby polega, przede wszystkim, na stosowaniu nawożenia oraz odprowadzaniu z plonem kationow zasadowych. Szczególnie niebezpieczne jest wykorzystywanie nawozow fizjologicznie kwaśnych przy niedostatecznych dawkach nawozow wapniowych, ktorych zużycie dalece odbiega od faktycznych potrzeb.
Udział gleb bardzo kwaśnych i kwaśnych, na ktorych odczyn jest czynnikiem ograniczającym dobor i wielkość plonow roślin wynosi niezmiennie około 58 % powierzchni gruntow ornych, wahając się od 30 do ponad 80% w skali wojewodztw. Udział gleb o odczynie obojętnym i zasadowym, nie
wymagających wapnowania, nie przekracza 18 %. To sprawia, że Polska jest jedynym krajem w Europie, w ktorym zakwaszenie użytkow rolnych ma tak duże rozmiary.
Rozkład odczynu gleb w Polsce ma charakter wyraźnie strefowy (rys.1). Bardzo silnie zakwaszone są gleby w południowej części Polski - Karpaty i Sudety. Podobne pod względem składu granulometrycznego i rownież silnie zakwaszone gleby występują na Pobrzeżu Południowo - Bałtyckim.
Wyjątkowo silnie zakwaszone są gleby w rejonie wzniesień południowo - mazowieckich. Duże powierzchnie gleb kwaśnych występują we wschodniej i połnocno - wschodniej Polsce.
3.Makro i mikroelementy
Makroelementy występują w glebach w dużych stężeniach i stosunkowo duże ich ilości pobierają rośliny, ktorych wzrost może ulegać zahamowaniu z powodu niedoboru tych składnikow. Nadmiar makroelementow na ogoł nie jest szkodliwy dla roślin, poza niektorymi, jak np. azot. Do makroelementow należą: węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor, potas, wapń, magnez, sód, siarka, żelazo.
Mikroelementy występują w glebach w znikomych ilościach. Rośliny potrzebują ich bardzo mało, ale są one niezbędne jako katalizatory procesow fizjologicznych, takich jak: fotosynteza, oddychanie, powstawanie chlorofilu itd. Niedobor i nadmiar mikroelementow jest szkodliwy dla roślin i zwierząt. Do mikroelementow należą: mangan, cynk, miedź, bór, molibden, chlor, kobalt, jod, fluor, ołów.
4.Podział i charakterystyka nawozów potasowych
nawozy mineralne ktorych głownym składnikiem jest potas w formie kationu K+, będący makroskładnikiem pokarmowym dla roślin, niezbędny przy asymilacji dwutlenku węgla (CO2) oraz do biosyntezy związkow organicznych - jego niedobor powoduje mniejsze wytwarzanie cukrow Nawozami potasowymi są wydobywane i mielone sole mineralne np. saletra potasowa (azotan potasu, 45-46% K2O, 12% N2), kainit (nawoz potasowomagnezowy), sylwin, ewentualnie produkty z ich przerobu,
Wśrod nawozow potasowych możemy wydzielić: chlorkowe, stosowane dla roślin niewrażliwych na nadmiar chloru, gdzie potas występuje w postaci chlorku potasu (KCl), np. kainit (8-10% K2O), sole potasowe; siarczanowe, tu potas występuje w postaci siarczanu potasu, może je stosować dla wszystkich roślin, np. kalimagnezja (26-30% K2O nawoz potasowo-magnezowy);
Nawozy potasowe dzieli się rownież na nisko- i wysokoprocentowe (32-51% K2O), np. sole potasowe, siarczan potasu, metafosforan potasu. W Polsce gleby zazwyczaj są ubogie w ten składnik pokarmowy, wprowadza się go zwykle w postaci nawozow wieloskładnikowych (nawozy potasowo magnezowe można zaliczyć do nawozow potasowych)
5.Opisz saletrę amonową i saletrzak
Saletra amonowa NH 4NO3 Jest to najpopularniejszy i najcenniejszy oraz najtańszy jednoskładnikowy nawoz mineralny, powstający w wyniku neutralizacji kwasu azotowego amoniakiem. Ma postać granul o białym, perełkowatych lub innym zabarwieniu zależnym od rodzaju dodatkow antyzbrylających (środki powierzchniowo czynne i dodatki do stopu). Saletra amonowa jest produktem bardzo higroskopijnym, łatwo rozpuszczalnym w wodzie i mocno reaktywnym chemicznie, działa szybko dostarczając roślinie azot, ktory zawarty jest w dwoch formach. Pierwsza
to szybko działająca forma azotanowa, druga to forma amonowa, zatrzymywana przez kompleks sorpcyjny gleby i udostępniona roślinie w dłuższym okresie po wysiewie, dlatego saletra amonowa nadaje się do zarowno do nawożenia przedsiewnego jak i pogłownego.
Układ taki zapewnia maksymalne zaopatrzenie rośliny w azot w każdych warunkach glebowych i we wszystkich technologiach upraw. Stosowanie saletry amonowej wpływa na poprawę wielkości i jakości plonu, wypełnienie ziarna, przedłużenie okresu wegetacji, wzrost masy nadziemnej części
rośliny. Zwiększa zawartość, jakość aminokwasow i białek w roślinie oraz polepsza wartość technologiczną plonow.
Aby zapewnić optymalną skuteczność na glebach alkalicznych i świeżo wapnowanych, należy ją wymieszać z glebą. Saletra amonowa może być stosowana pod wszystkie rośliny uprawne i na wszystkich glebach.
Saletrę amonową można mieszać bezpośrednio przed wysiewem z superfosfatem granulowanym, fosforanem amonu, nawozami potasowymi oraz większością nawozow wieloskładnikowych
Saletrzak NH4NO3+CaCO3 Należy do grupy nawozow amonowo-saletrzanych. Zawiera połowę azotu w formie amonowej a drugą połowę w formie saletrzanej. Jest zgranulowaną mieszaniną azotanu amonowego z dodatkiem drobno zmielonego dolomitu. Produkowany jest w postaci granulek o
barwie żołtoszarej. Łatwo jest go przechowywać, gdyż minimalnie chłonie wodę. Obecność środka antyzbrylającego naniesionego powierzchniowo zabezpiecza nawoz przed zbryleniem w czasie trwania transportu i magazynowania.Saletrzak jest nawozem uniwersalnym, nadającym się do każdego rodzaju gleby, szczegolnie jednak nadaje się na gleby kwaśne i ubogie w magnez. Zalicza się do grupy nawozow azotowych o szybkim i trwałym działaniu. Saletrzak jest szczegolnie poszukiwanym nawozem do przedsiewnego zasialania zboż jarych, burakow cukrowych i pastewnych oraz pogłownego nawożenia wszystkich roślin na glebach lekkich, zakwaszonych i do nawożenia użytkow zielonych. Saletrzak po zastosowaniu wymaga wymieszania z glebą za pomocą brony lub kultywatora w celu uniknięcia strat azotu. Nadaje się on w zasadzie na wszystkie gleby i pod wszystkie rośliny.
6.Ile kg wodoru znajduje się w 1t wody
1t H2O = 1000kg H2O
M H2O=18g
M H2=2g
18kg H2O---2kg H
1000kg H2O---x kg H
x=111,11 kg H
w tonie wody znajduje się 111,11 kg H