Krwotok – duży, silny i o zróżnicowanej częstotliwości wypływ krwi spowodowany uszkodzeniem żył lub tętnic.
Krwotoki zewnętrzne.
tętnicze.
Krew tryska z rany rytmicznym, silnym strumieniem, pulsującym zgodnie ze skurczami serca. Ma barwę jasnoczerwoną, gdyż jest utleniona.
żylne.
Powstają w wyniku uszkodzenia ściany żyły, krew wypływa wtedy strumieniem. Ma barwę czerwono-wiśniową, gdyż jest odtleniona i zawiera produkty przemiany materii. Krwotok z malej rany może ustać samoistnie.
miąższowe (z naczyń krwionośnych),
Powstaje na skutek uszkodzenia większej liczby naczyń włosowatych, np. po zdarciu naskórka, przerwaniu mięśnia oraz w wyniku zranienia narządów wewnętrznych. Barwa krwi jest pośrednia między tą występującą w krwotokach tętniczych, a krwotokach żylnych.
Utrata ok. 40% krwi (1,5l – 2l) może spowodować śmierć. Tyle krwi może upłynąć nawet w ciągu kilku minut podczas uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych.
Krwotoki wewnętrzne.
Są trudne do zidentyfikowania i określenia rozległości obrażeń. Najczęściej jedyną wskazówką są objawy zewnętrzne (np. bladość, przyśpieszone tętno). Przy krwotoku wewnętrznym krew gromadzi się w jamach ciała i nie ujawnia się do czasu wypełnienia jam, wtedy krew wydostaje się przez nos, usta, oczodoły.
do jamy czaszki,
z płuc do oskrzeli,
do żołądka i otrzewnej.
Często spotykanym krwotokiem jest krwotok z nosa. Może go wywołać kruchość błony śluzowej, powodowana w zimie przez tzw. suche powietrze, nadciśnienie, miażdżycę naczyń krwionośnych lub doznany uraz.
Pierwsza pomoc:
wydmuchanie z nosa skrzepów,
uciśnięcie miękkiej części nosa po stronie krwawienia przez 5-7 min.,
siedzenie prosto lub lekko pochylonym do przodu,
stosowanie zimnych okładów na nasadę nosa i karku.
Przy krwotokach zewnętrznych nawet znaczne krwawienie może zatrzymać się samoistnie, wpływ na to ma m.in.:
zdolność krzepnięcia krwi,
obkurczanie uszkodzonego naczynia krwionośnego,
zwężanie światła naczynia krwionośnego przez zwijanie przedartych jego warstw,
ucisk na uszkodzone naczynie krwionośnie przez otaczające go tkanki.
| SPOSOBY ZATRZYMANIA KRWAWIENIA WEDŁUG STOPNIA URAZU |
|---|
Opatrunek uciskowy
|
| RANA (CZY JEST ZAGROŻENIE ŻYCIA?) |
|---|
NIE (opatrunek osłaniający, stabilizujący, nie dezynfekujemy ran, nie wyjmujemy innych ciał) |
Charakterystyka ran.
| RANY CIĘTE (CIĘŻKIE) | Powstają w wyniku działania ostrym przedmiotem o gładkim ostrzu. Brzegi rany są gładkie, równe, krwawienie obfite. Goją się szybko. |
|---|---|
| RANY KŁUTE (CIĘŻKIE) | Są wynikiem zranienia ostrym, długim i wąskim przedmiotem. Rana jest wąska, głęboka i prosta. Jej brzegi znajdują się blisko siebie. Krwawienie na zewnątrz jest niewielkie, krew przemieszcza się głównie do jam ciała. Rany źle się goją. |
| RANY RĄBANE (LEKKIE) | Są to odmiany ran ciętych. Powstają w wyniku uderzenia siekierą czy cięcia szablą. Rana jest głęboka, szeroka. Krwawienie jest mniejsze, tkanki ulegają zmiażdżeniu. Źle się goją. |
| RANY SZARPANE (OPATRUNEK UCISKOWY) | Powstają na skutek gwałtownego, nadmiernego rozciągnięcia skóry lub rozdarcia ostrym przedmiotem. Brzegi ran są poszarpane, nierówne, w głębi widać strzępy tkanek, krwawienie jest umiarkowane. Często towarzyszy wstrząs krwotoczny. Rany źle się goją. |
| RANY TŁUCZONE | Są następstwem uderzeń tępym narzędziem lub upadku na twarde podłoże. Krwawienie niezbyt obfite. Rany źle się goją. |
| RANY MIAŻDŻONE | Odmiany ran tłuczonych, przyczyną może być przejechanie przez samochód, zgniecenie między pojazdami. Rana zazwyczaj nie krwawi. Obrażenia wewnętrzne są poważne i mogą prowadzić do zgonu. |
| RANY PO UKĄSZENIU | W wyniku ukąszenia przez np. żmije powstają rany odpowiadające uzębieniu tego gada. Wokół rany pojawia się zasinienie i opuchlizna. Krwawienie nie występuję, ponieważ jest porażone jadem. Rany źle się goją. |
| RANY PO UŻĄDLENIU | Są następstwem użądlenia przez osy, pszczoły, komary. Mają charakter punktowy. Pojawia się opuchlizna. U osób uczulonych może prowadzi do śmierci. |
| RANY PO POGRYZIENIU | Powstają w skutek pogryzienia przez zwierzęta. Wyglądem przypominają rany kłute, miażdżone i szarpane. Goją się źle. |
| RANY PRZESTRZAŁOWE | Rana ma dwa otwory – wlotowy i wylotowy oraz kanał rany. Krwawienie jest małe, na skutek martwicy tkanek. |
| RANY POSTRZAŁOWE ŚLEPE | Rana ma tylko wlot, kanał kończy się ślepo. Pocisk pozostaje w ciele. Krwawienie niewielkie. |
| RANY POSTRZAŁOWE STYCZNE | Mają kształt rowka, przebiegającego w skórze płytkim kanałem. Krwawienie niezbyt obfite. Rany dobrze się goją. |
Zranienia lekkie.
powierzchniowe rany cięte,
otarcie naskórka,
nieduże rany szarpane,
niewielkie rany miażdżone,
rany kąsane,
rany postrzałowe lub ślepe.
Zranienia ciężkie.
duże rany szarpane połączone z rozdarciem leżących głęboko tkanek,
głębokie zmiażdżenia całych kończyn,
wszystkie rany związane z przebiciem do jamy brzusznej,
rany związane z uszkodzeniem kości,
rany, którym towarzyszy duży krwotok,
rany po oparzeniu.
Zakażenie pierwotne zakażenie ogólne zakażenie krwi (posocznica).
Powikłania w gojeniu się ran.
tężec,
bakterie ropotwórcze,
zgorzel gazowa,
róża przyranna,
wścieklizna.
Zasady zakładania opatrunku.
osobę poszkodowaną układamy w odpowiedniej pozycji,
odsłaniamy miejsce urazu,
oczyszczamy otoczenie rany,
odkażamy skórę wokół rany,
dobieramy wielkość materiału jałowego,
wybieramy sposób umocowania opatrunku,
układamy poszkodowanego w pozycji bezpiecznej stosownie do urazu.
Złamaniem nazywa się całkowite lub częściowe przerwanie ciągłości tkanki kostnej. Może ono powstać na skutek:
urazu mechanicznego,
osłabienia kości w wyniku zmian chorobowych.
Podział złamań.
proste.
Nie dochodzi do naruszenia ciągłości skóry i brak jest innych dodatkowych uszkodzeń w miejscu urazu
powikłane.
otwarte, czyli z przemieszczeniem odłamów kostnych, uszkodzeniem naczyń krwionośnych i nerwów,
wieloodłamowe, gdy kość jest uszkodzona w kilku miejscach,
zielonej gałązki, polegające na pęknięciu, które nie przechodzi przez cała kość.
Charakterystyczne objawy złamań.
widoczne zasinienie,
obrzęk i wylew podskórny w miejscu złamania,
uniemożliwienie wykonania ruchu złamaną kończyną,
nieprawidłowy kształt ciała w miejscu złamania,
gwałtowny ból w miejscu urazu.
Pierwsza pomoc w przypadku złamania, skręcenia lub zwichnięcia.
unieruchomienie kości i stawów,
jeżeli jest krwotok, to w pierwszej kolejności trzeba go zatamować,
ułożenie w pozycji bezpiecznej.
Objawy skręcenia.
gwałtowny ból,
obrzęk,
zasinienie,
znaczne ograniczenie ruchu.
Zwichnięcia powstają w wyniku gwałtownego i bardziej rozległego od normalnego ruchu w stawie.
Charakterystyczne objawy zwichnięć:
gwałtowny ból w okolicy stawu,
obrzęk,
niemożność wykonanie ruchów,
zniekształcenie stawu,
zasinienie.
KONIECZNE JEST NASTAWIENIE!
Złamany obojczyk unieruchamia się przez:
ułożenie zwiniętej chusteczki, podkoszulka pod pachą, po stronie uszkodzonego obojczyka,
przymocowanie ramienia do tułowia,
podwieszenie ręki na chuście.