Praca kontrolna z Higieny

Temat: Narkomania i Nikotynizm, przyczyny skutki zdrowotne, moralne i społeczne oraz profilaktyka nałogu

Eunice Kalungulungo

Rok I

2013

Narkotyki są to środki odrzucające pochodzenia roślinnego lub syntetycznego w zależności od dawki i od osoby powodują - uspokojenie, zniesienie bólu, euforie lub sen. Narkotyki są to środki odrzucające pochodzenia roślinnego lub syntetycznego. Wielokrotnie zastosowanie narkotyków prowadzi do przyzwyczajenia, uzależnienia, a konsekwencji do narkomanii.

Do narkotyków należą między innymi: opium, cannabis ( marihuana),morfina, diodina, heroina, kokaina oraz liczne substancje syntetyczne, np. amfetamina

Narkomania

Jest to patologiczne zjawisko społeczne, uzależnienie spowodowane krótszym lub dłuższym zażywaniem leków (głównie przeciwbólowych środków narkotycznych) albo innych środków uzależniających (narkotyki, leki uspokajające i psychotropowe).
Charakteryzuje się koniecznością przyjmowania środka odurzającego, tendencją do stałego zwiększania dawki oraz fizycznym i psychicznym uzależnieniem. Zaprzestanie zażywania powoduje bardzo przykre doznania abstynencyjne, prowadzące w krańcowych przypadkach nawet do zejścia śmiertelnego.

Wyodrębnia się trzy rodzaje uzależnień:

a) uzależnienie psychiczne – jest to stan psychiczny powstały w wyniku przyjmowania środka uzależniającego, przejawiający się w różnym stopniu pragnieniem przyjmowania tych środków. Trwałość i nasilenie psychicznej zależności zależy od rodzaju środka narkotycznego, od osobowości, charakteru i struktury psychicznej użytkownika oraz od działających na niego wpływów mikro- i makrośrodowiskowych.
b) Zależność fizyczna lub fizjologiczna – polega na tym, że narkotyki w miarę ich zażywania, stają się chemicznym składnikiem wewnętrznych substancji organizmu i wskutek tego komórki i tkanki przyzwyczajają się do nich, narkotyk jest wówczas konieczny do zachowania równowagi biologicznej i chemicznej
c) uzależnienie społeczne – wiąże się z zażywaniem środków toksycznych w grupie ludzi; istotą tego zjawiska jest bardzo silne uzależnienie od grupy; często dla młodzieży wyobcowanej ze środowiska rodzinnego (działa tu więc silny motyw psychologiczno-społeczny: potrzeba afiliacji, której realizacja pociąga za sobą uzależnienie).

Przyczyny

W każdym przypadku( Narkomania i Nikotynizm) mają podłoże psychologiczne i mogą być:

- Ucieczka od problemów zewnętrznych i wewnętrznych

- Ciekawość

- Potrzebę natychmiastowej gratyfikacji niezależnie od mogących się z nią wiązać ujemnych następstw, wynikających z zaburzeń osobowości jednostki.

- Poszukiwanie przyjemności wbrew przyjętym w społeczeństwie konwencjom lub przeciwdziałanie istniejącym objawom psychopatologicznym ( depresja, lęk ).

- Chęć osiągnięcia adaptacji w grupie społecznej, do której się należy lub do której chce się należeć.

- Dążenie do usunięcia objawów abstynencyjnych w wyniku przyjmowania środka uzależniającego.

- Zachowanie wyuczone przez wielokrotne powtarzanie.

Skutki zażywania narkotyków

Skutki Zdrowotne

- środki przeciwbólowe z grupy morfiny powodują młodości, wymioty, rozszerzenie oskrzeli i naczyń wieńcowych, porażają ośrodek oddechowy, spadek sił fizycznych, wychudzenie, zanik żył, ponadto dochodzi do rozległej próchnicy, wypadania włosów, osłabieniu ulega popęd seksualny, dochodzi do zapalenia wątroby, choroby nerek, serca, układu krążenia,
- środki nasenne i uspokajające powodują uszkodzenie narządów miąższowych, bardzo wyraźne objawy abstynencyjne, zgon w stanie padaczkowym,
- konopie indyjskie powodują zaburzenia jelitowe, odwodnienie, stany zapalne dróg oddechowych,
- środki wziewne nielecznicze powodują uszkodzenie komórek mózgowych, śluzówek, toksyczne zapalenie dróg oddechowych, uszkodzenie układu krwionośnego.

Stosowanie tych środków często prowadzi do takich chorób jak żółtaczka zakaźna, AIDS, czy chocby sam wirus HIV.. Skutkiem ostatecznym może być śmierć po przedawkowaniu albo w wyniku totalnego wyniszczenia organizmu. Zdarzają się też przypadki celowego przedawkowania.
Wszystkie narkotyki uszkadzają komórki Centralnego Układu Nerwowego. 

Skutki społeczne i moralne
- narkomani szybko wypadają ze swoich ról społecznych,
- wykazują nieprzystosowanie społeczne (drażliwość, zmiana nastroju),
- nie istnieje dla nich miłość, przyjaźń, lojalność,
- popełnianie przestępstw (wyrób i handel narkotykami, kradzieże itp.),
- nakłanianie innych do przyjmowania narkotyków,
- fałszowanie, wyłudzanie recept, rozboje, znieważenie, gwałty, samobójstwa,
- bezczynność i obojętność, bierność,
- jedna osoba może przyczynić się w krótkim do zarażenia dziesięciu innych.

Profilaktyka nałogu

Profilaktyka to działanie ,które ma na celu zapobieganie pojawieniu się lub rozwowi niekorzystniego ziawiska społeczne ocenione jako szkidliwe i niepożądane.

To zmnieszenie ryzyka ich użycia poprzez opóźnienie lub przeciwdziałanie inicjacji,niedopuszczanie do poszerzanie się kręgu osób-szczególnie ludzi młodych-eksperimentującyh z legalnym i nielegalnych substancjami.Jest realizowana poprzez stosowanie okreslonych strategii profilaktycanych

Klasyfikacji profilaktyki według WHO: pierwszorzędowa, drugorzędna, trzeciorzędna, uniwersalna (kierowana do wszystkich bez względu na stopień ryzyka wstępowania zachowań problemowych lub zaburzeń psychicznych),selektywna i wskazująca( kierowana do osób wysokiego ryzyka)

Metody leczenia są zazwyczaj nieskuteczne. Bardzo często zmiany psychiczne i uzależnienie są nieodwracalne. Medyczne metody leczenia nie przynoszą większych skutków.

Nieco lepsze wyniki dają niekonwencjonalne metody terapii polegające na długotrwałym odosobnieniu i oddziaływaniach psychoterapeutycznych, połączonych z terapią pracą.
Ograniczenie narkomanii jest trudne, gdyż zyski z handlu, produkcji, przemytu narkotyków są ogromne. Skala zjawiska wzrasta, obejmując coraz młodsze dzieci, sytuację utrudnia fakt, iż wykrywalność uzależnienia we wczesnym stadium jest sporadyczna ze względu na wielość stosowanych środków, brak wiedzy opiekunów.

Nikotynizm 

Nikotyna (C₁₀H₁₄N₂) - alkaloid pirydynowy, występujący w liściach i korzeniach tytoniu. Bezbarwna ciecz o temperaturze wrzenia 247°C, zapachu tytoniu, mieszająca się z wodą i z alkoholem etylowym, wykazująca aktywność optyczną (lewoskrętna), na powietrzu brunatniejąca. Stosowana w medycynie, garbarstwie oraz jako składnik preparatów owadobójczych. Bardzo silna trucizna. Nałogowe palenie papierosów lub żucie tytoniu prowadzi do nikotynizmu.

Nikotynizm - uzależnienie od nikotyny, stan nałogowego palenia (inhalowania dymem tytoniowym), zażywania, żucia wyrobów tytoniowych. Prowadzi do zatrucia nikotynowego, którego objawami są: nudności, ślinotok, wymioty, drżenie kończyn, bladość skóry, poty, biegunka, kolka jelitowa, drgawki lub kurcze mięśniowe, zaburzenia wzroku, początkowo zwolnienie, potem przyspieszenie tętna, zaburzenia świadomości, następnie utrata przytomności, zapaść.
Śmierć przy zatruciu następuje wskutek porażenia oddechu (depresja oddechowa). Dawka śmiertelna od 50 mg, co odpowiada 2-3 papierosom przyjętym doustnie.

Wstępnym warunkiem leczenia jest radykalne rzucenie palenia.

Palenie tytoniu to nie tylko farmakologiczne uzależnienie od nikotyny, ale przede wszystkim nawyk o charakterze psychologicznym i społecznym. Palenie tytoniu, niestety nadal, pozostaje olbrzymim problemem społecznym. Co 10 sekund na świecie umiera ktoś na chorobę wywołaną paleniem tytoniu. Liczne badania światowe wykazały związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy paleniem tytoniu a rozwojem chorób. Wynik ten nie jest zaskakujący w świetle wiedzy nt. składu dymu tytoniowego.
Ponadto należy pamiętać, że palenie zwiększa zachorowalność i umieralność związaną z wrzodem trawiennym. Palenie, dodatkowo, zwiększa ryzyko poronień, porodów przedwczesnych i zgonów niemowląt. Zaś w świetle ostatnich badań, palenie bierne zwiększa zachorowalność na infekcje układu oddechowego, raka płuc, zawał mięśnia sercowego.
Dzieci zmuszane do wdychania dymu tytoniowego częściej zapadają na choroby infekcyjne układu oddechowego (zapalenia płuc, oskrzeli, górnych dróg oddechowych). Poza tym palenie tytoniu przez rodziców w istotny sposób zwiększa ryzyko wystąpienia astmy oskrzelowej u dziecka, a także przewlekłego zapalenia ucha środkowego, które jest główną przyczyną głuchoty w wieku dziecięcym. Należy przy tym pamiętać, iż negatywne skutki tego nałogu nie są ograniczone jedynie do samych palaczy. 
Uzależnienie od papierosów rodzi się niepostrzeżenie. Najpierw wypalasz pierwszego w swoim życiu papierosa, potem drugiego, aż wreszcie spostrzeżesz, że już wypalasz całą paczkę dziennie. W miarę upływu czasu pojawia się postępujące przyzwyczajenie i biologiczne uzależnienie od tytoniu.. Papierosy są jedynym legalnie sprzedawanym środkiem rakotwórczym na świecie.

W dymie tytoniowym znajduje się ponad 4000 różnych substancji, wiele o działaniu toksycznym, mutagennym (uszkadzającym DNA), taratogennym (uszkadzającym płód), kancerogennym (powodującym rozwój nowotworów). Substancje te znajdują się w dwóch frakcjach dymu: gazowej oraz cząsteczkowej zawieszonej w wodzie tworzącej tzw. ciała smołowate. Niektóre z nich działają jedynie miejscowo w jamie ustnej, drogach oddechowych podczas gdy inne po wchłonięciu do układu krążenia wywierają działanie na większość tkanek i organów człowieka. Do najważniejszych składników dymu tytoniowego należą:
- nikotyna - jest to alkaloid przyswajany jedynie w 10% przez organizm człowieka, szybko metabolizowany i usuwany przez nerki, który wywołuje biologiczne uzależnienie u osób mających z nim kontakt. Palenie papierosów pozwala na wchłonięcie 0,05- 0,15 mg nikotyny podczas jednego zaciągnięcia, daje to 1- 2 mg po wypaleniu jednego papierosa. Podana dożylnie dawka nikotyny zawarta w jednym papierosie może zabić dorosłego człowieka. Ma ona krótki czas połowicznego rozpadu- w mózgu wynosi on ok. 5 minut. Nikotyna działa na wszystkie narządy naszego ciała.
- substancje smołowate - Substancje te podrażniają tkankę płuc i mogą prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych oraz nowotworów. Dym tytoniowy inicjuje oraz pobudza rozwój nowotworów, zawiera około 60 substancji rakotwórczych lub współrakotwórczych, które znajdują się zarówno w głównym strumieniu dymu jak i bocznym nierzadko w większym stężeniu, na który narażone są osoby niepalące. Do najważniejszych należą:

· węglowodory aromatyczne (np. benzopiren) 
· nitrozaminy (np. N-nitrozonornikotyna) 
· metale ciężkie 
· pierwiastki promieniotwórcze (np. kadm, polon, tal, uranu) 

- tlenek węgla - Stanowi od 1- 5% wdychanego gazu i jest wynikiem niecałkowitego spalania dymu tytoniowego. Gaz ten około 200 razy łatwiej wiąże się z hemoglobiną tworząc karboksyhemoglobinę, która nie przenosi tlenu obniżając w ten sposób stężenie hemoglobiny nawet o 15%. Tlenek węgla powoduje zmniejszenie tolerancji wysiłku, wzrost agregacji płytek krwi co może być związane z rozwojem miażdżycy, zmniejszenie wagi ciała dzieci matek palących.
- substancje drażniące - Są to substancje, które działają głównie w drogach oddechowych i w skład ich wchodzą:
· związki upośledzające ruch rzęsek w drogach oddechowych- zaburzają one funkcję samo oczyszczającą oskrzeli i płuc doprowadzając do częstych infekcji. 
· związki pobudzające wydzielanie śluzu- duże ilości śluzu mogą być przyczyna częściowego lub całkowitego zamknięcia oskrzeli .

Literatura

Gaś Z. B. Profilaktyka uzależnień, WSiP,Warszawa 1993.

macierz.org.pl

publikacje.hdwao.pl