Plamy barwnikowe i Znamiona melanocytowe

Znamiona

Podział w zależności od punktu wyjścia:

• Naskórkowe:

• Znamię naskórkowe brodawkowate

• Brodawka łojotokowa, starcza

• Melanocytowe

• Znamię naskórkowe barwnikowe

• Znamię barwnikowe komórkowe

• Znamię aktywne Spitz

• Znamię atypowe i zespół znamion atypowych

• Wychodzące z gruczołów łojowych

• Znamię łojowe

• Gruczolak łojowy

• Wychodzące z gruczołów potowych

• Syringoma (różnicowanie w kierunku gruczołów ekrynowych)

• Syringocystadenoma papiliferum (różnicowanie w kierunku gruczołów apokrynowych)

• Naczyniowe

• Znamiona naczyniowe krwionośne

• Znamiona limfatyczne

ZNAMIĘ NASKÓRKOWE

• To twarde hiperkeratotyczne zmiany, często o układzie linijnym i jednostronnym barwy skóry niezmienionej lub delikatnie brunatnej, występuje we wczesnym dzieciństwie i utrzymuje się przez cale życie.

• Umiejscowienie jest rozmaite

• Niekiedy zmiany mogą być rozległe lub występować dwustronnie

Brodawka łojotokowa

• Zmiany skórne są rożne morfologicznie: od płasko - wyniosłych, dobrze odgraniczonych od otoczenia grudek, koloru zbliżonego do skóry zdrowej, do wyniosłych , brodawkowatych, hiperkeratotycznych, brunatnych tworów.

• Mogą być bardzo ciemne w związku z nagromadzeniem melaniny w dolnych warstwach naskórka i w skórze właściwej. Pojawiają się w wieku dojrzałym i u osób starszych.

• Zajmują tułow, twarz, grzbiety rąk, owłosiona skóra głowy, okolice płciowe.

• Nagły wysiew licznych zmian na tułowiu może być rewelatorem nowotworów narządów wewnętrznych, w części przypadków raków przewodu pokarmowego.

Plamy barwnikowe:

piegi, plamy kawy z mlekiem, znamię Beckera, plama soczewicowata

• Znamiona melanocytowe skórne:

plama mongolska, znamię Oty, znamię Ito, znamię błękitne,

• Znamiona barwnikowe komórkowe:

Clarka, Mieschera, Unny, Spitza, znamię płaskie, znamię dysplastyczne

plama typu kawy z mlekiem

Plamy kształtu okrągłego lub owalnego leżące w poziomie skóry

barwa jasnobrązowa

obecne przy urodzeniu lub wkrótce po porodzie

występują u 2-10 % osób zdrowych

PLAMA SOCZEWICOWATA

• Plamy wielkości 3-5 mm

• jednolita barwa, jasno lub ciemnobrązowa

• Pojawiają się podczas długotrwałego wystawiania na działanie promieni słonecznych, w przebiegu PUVA – terapii, lub u osób w starszym wieku.

• Występują na rękach, przedramionach, twarzy

ZNAMIĘ PŁASKIE

• Plama o średnicy kilku cm, barwy jasnobrązowej z licznymi ciemniejszymi plamkami

• plama występuje w chwili urodzenia, plamki pojawiają się zwykle później

• może być p-ktem wyjścia dla czerniaka złośliwego

ZNAMIĘ BECKERA

• Plama barwy ciemnobrązowej najczęściej z towarzyszącą hipertrichozą

• jednostronna

• zajmuje górną część pleców, bark lub ramię

• zwykle pojawia się w okresie dojrzewania, częściej u mężczyzn

PLAMA MONGOLSKA

• Plama barwy brunatnoszarej

• zajmuje okolicę krzyżową kręgosłupa, pośladki

• obecna w chwili urodzenia

• częściej u rasy żółtej

ZNAMIĘ BŁĘKITNE

• Pojedynczy , twardy guzek barwy niebiesko - lub szaroczarnej

• najczęstsza lokalizacja :

• twarz i kończyny górne

• POSTACI :

postać zwykła - dendrytyczne lub wrzecionowate melanocyty postać komórkowa postać mieszana

ZNAMIĘ OTA

• Jednostronna niebieskoczarna plama przypominająca plamę mongolską

• zajmuje obszar skóry unerwiony przez I i II gałąź nerwu trójdzielnego

• zmianom skórnym towarzyszą zmiany oczne, przebarwienie tęczówki i spojówki

• częściej u rasy żółtej

ZNAMIĘ BARWNIKOWE

• Plama okrągła lub owalna , dobrze odgraniczona od otoczenia , śr.2-7 mm, barwy brązowej , brunatnej, leżąca w poziomie skóry lub nieznacznie uniesiona

ZNAMIĘ BARWNIKOWE GUZKOWE

• Guzek o śr. około 5 mm, miękki, zazwyczaj barwy cielistej

• najczęstsza lokalizacja : twarz, kark i szyja rzadziej tułów i kończyny

ZNAMIĘ BARWNIKOWE OWŁOSIONE

• Budową przypomina znamię barwnikowe brodawkujące

• na powierzchni znamienia liczne sztywne włosy

OLBRZYMIE ZNAMIĘ WRODZONE

• Odmiana znamienia barwnikowego owłosionego

• zajmuje bardzo znaczne obszary skóry

• transformacja nowotworowa w 10-15 % przypadków

ZNAMIĘ SUTTONA

• Odbarwienie w otoczeniu znamienia barwnikowego lub barwnikowego guzkowego

• patomechanizm nie wyjaśniony, prawdopodobny udział mechanizmów immunologicznych

ZNAMIĘ SPITZA

• Pojedynczy płasko-wyniosły lub kopulasty guzek, barwy różowej, sinawej, czerwonej o gładkiej powierzchni

• występuje u dzieci i młodzieży

• umiejscowienie : twarz, rzadziej tułów czy kończyny

• Przebieg jest powolny, zmiany nie ulegają zezłośliwieniu

ZNAMIONA BARWNIKOWE ATYPOWE DYSPLASTYCZNE

• Nie mają wrodzonego charakteru i traktowane są jako potencjalne prekursory czerniaka

• znamiona są na ogół liczne, wielkości 5-15 mm, mają nieregularny kształt, brzeg i rozmieszczenie barwnika

• przechodzą bez ostrej granicy do skóry otaczającej

ZESPÓŁ ZNAMION DYSPLASTYCZNYCH

• Opisany przez Clarka w 1978 r.

• dziedziczenie autosomalne dominujące z rozmaitą ekspresją i zmniejszoną penetracją genu

• Znamiona pojawiają się głównie w okresie dojrzewania, wysiew nadal w wieku dorosłym

• Znamiona wychodzące z gruczołów łojowych
  Gruczolak łojowy

• Guzki, różnej wielkości o barwie żółtoróżowej

• Zazwyczaj nie zlewają się, występują symetrycznie w okolicach łojotokowych na twarzy

• Są jednym z głównych objawów choroby Bourneville’a – Pringle’a

• Leczenie: polega na zamrażaniu płynnym azotem, większe zmiany można usuwać chirurgicznie lub za pomocą lasera

ZNAMIĘ ŁOJOWE

• Dobrze odgraniczone pozbawione włosów, płasko-wyniosłe lub przerosłe ognisko barwy różowej, żółtawej lub żółtobrązowej

• najczęstsza lokalizacja : skóra głowy owłosionej , rzadko na twarzy, wówczas układ linijny

• skłonność do powstawania nowotworów w wieku młodzieńczym lub dojrzałym

• Znamiona wychodzące z gruczołów potowych
  
  Syringoma

• Drobne wykwity grudkowe, nieznacznie wyniosłe ponad powierzchnię skóry o gładkiej powierzchni barwy skóry zdrowej lub lekko brunatne.

• Umiejscowione najczęściej w okolicy powiek, szyi, klatki piersiowej, brzucha.

• Zmiany występują najczęściej u młodych kobiet, nie dają objawów podmiotowych. Nie maja tendencji do samoistnego ustępowania.

• Rozpoznanie różnicowe w obrębie powiek dotyczy kępek żółtych powiek a na tułowiu pseudoxantoma elasticum. Rozstrzyga typowy dla Syringoma obraz histologiczny.

• Leczenie: Można usuwać pojedyncze zmiany chirurgicznie. Leczenie zmian rozsianych jest utrudnione, leczenie laserem nie przynosi oczekiwanych efektów.

• Znamiona wychodzące z gruczołów potowych
  
  Syringocystadenoma papiliferum

• Najczęściej pojedynczy guzek na skórze twarzy lub na skórze głowy pojawiający się we wczesnym dzieciństwie

• Niekiedy powstaje na podłożu znamienia łojowego

• Guzek może się powiększać w okresie pokwitania

• Rozpoznanie wyłącznie histologiczne

• Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu

• Znamiona Naczyniowe

• Rozmaite morfologicznie

• Występują od urodzenia

• Powstają w wyniku rozszerzenia naczyń krwionośnych lub rozrostu naczyń włosowatych tętniczych, żylnych i chłonnych.

• Naczyniaki krwionośne dzielą się na: płaskie i jamiste

• Naczyniaki chłonne dzielą się na: zwykłe i jamiste

Naczyniak płaski

• Leży w poziomie skóry, często jednostronny, umiejscowiony głównie na twarzy, występuje we wczesnym dzieciństwie

• Zmiany o lokalizacji środkowej mogą ustępować samoistnie, zmiany występujące brzeżnie utrzymują się trwale.

• Naczyniaki jednostronne leżące na twarzy wzdłuż nerwu trójdzielnego mogą łączyć się ze zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym i jaskrą.

• Naczyniaki płaskie umiejscowione na kończynach mogą być związane ze znacznym przerostem kości i tkanek miękkich oraz rozszerzeniami żylakowatymi.

• Leczenie:

Leczy się laseroterapią lub zamrażaniem płynnym azotem.

Naczyniak jamisty

• Zmiany mogą być skórne lub podskórne, najczęściej jest to postać mieszana

• Wykwity są guzowate barwy sinoczerwone

• Umiejscowione są najczęściej na twarzy i owłosionej skórze głowy

• Występują te często na błonach śluzowych jamy ustnej, powodują powiększenie języka i obrzęk warg

• Występują we wczesnym dzieciństwie i powiększają się wraz ze wzrostem dziecka

• Leczenie:

Stosowanie ucisku lub powtarzanych urazów celem lepszego, szybszego wchłaniania.

Mogą ustępować samoistnie.

W przypadkach u noworodków gdy naczyniaki maja tendencje szybkiego wzrostu zaleca się leczenie kortykosteroidami.

Naczyniak gwiaździsty

• Liczne drobne guzki, barwy czerwonej z rozchodzącymi się promieniście naczyniami włosowatymi w wyniku nowotworzenia naczyń włosowatych i drobnych naczyń tętniczych

• Najczęściej na tyłowiu i twarzy

• Niekiedy wysiew może nastąpić w ciąży, po połogu, mogą też toważyszyc chorobom wątroby

• Leczenie:

Laserem, elektrokoagulacją, zamrażanie płynnym azotem.

Ziarniak Naczyniowy

• To ziarniak związany z nowotworzeniem naczyń włosowatych sprowokowany przez urazy lub bakteryjne

• Guzek zwykle jest pojedynczy, o barwie sinoczerwonej, uszypułowany wilgotnej i łatwo krwawiącej powierzchni

• Często dochodzi do owrzodzenia

• Odznacza się szybkim wzrostem

• Umiejscowienie- twarz i ręce- najczęściej ale zmiany mogą występować także w innych lokalizacjach również na błonach śluzowych jamy ustnej i wargach.

• Guzki są zazwyczaj niebolesne

• Leczenie:

Usunięcie chirurgiczne, elektrokoagulacja, laseroterapia, zamrażanie płynnym azotem. W przypadku nieusunięcia całości istnieje możliwość nawrotu.

Naczyniak chłonny zwykły

• Wykwit pierwotny to pęcherzyk, z którego po przekłuciu wydobywa się przezroczysty płyn

• Umiejscowienie- twarz, błony śluzowe jamy ustnej, okolice płciowe.

Naczyniak jamisty

• Głębokie sprężyste guzowate twory, niekiedy powierzchnia ich pokryta jest przezroczystymi pęcherzykami

• Jeżeli pęcherzyki są krwotoczne naczyniak ma charakter mieszany

• Leczenie:

Można usuwać chirurgicznie w niektórych przypadkach stosowac terapię laserem.

Nowotwory Łagodne
skóry

• Torbiele- Inaczej też cysta (cystis) - patologiczna przestrzeń w obrębie organizmu, składająca się z jednej lub większej ilości komór wypełnionych płynem, albo treścią galaretowatą.

• Najczęściej otoczona nabłonkiem.

• Do torbieli zaliczamy:

• Włókniaki

• Kaszaki

• Tłuszczaki

Mogą to też być:

• Naczyniaki jamiste

• Brodawczaki

Łagodne nowotwory skóry

• Włókniaki: Twardy i Miękki

• Bliznowiec (Keloid)

• Rogowiak kolczystokomórkowy

• Kaszak

• Tłuszczak

Włókniak

• Łagodny nowotwór wywodzący się z elementów tkanki łącznej skóry właściwej.

• Możemy podzielić je na twarde i miękkie

Włókniak miękki –nowotwór o charakterze wrodzonym ale może pojawić się w każdym wieku.

• To guzek lub guz workowato zwisający

• Liczne, koloru skóry lub o zabarwieniu lekko brunatnym

• Często umiejscawiają się na szyi lub karku

• Utrzymują się całe życie, nie mają skłonności do samoistnego ustępowania

• Leczenie: usuwa się chirurgicznie lub laserem

• Łagodne nowotwory łącznotkankowe
  Włókniak

Włókniak twardy- odczyn włóknisty występujący niezależnie od wieku.

• Drobniejsze niż miękkie, usadowione w skórze, pojedyncze

• Barwy skóry, lekko brunatna lub nawet barwy czerwonej, są przesuwalne wobec podłoża

• Obserwowany często pojedynczo na rękach i nogach po niewielkich urazach,

np. po ukąszeniach owadów, po depilacji mechanicznej.

• Włókniak twardy nie ma potencjału do transformacji nowotworowej i przejścia w guz złośliwy.

• Leczenie: zmiany szpecące usuwa się chirurgicznie lub laserem

• Łagodne nowotwory łącznotkankowe
  Keloid

• Keloid, bliznowiec (keloid) - jest to przerośnięta, guzowata, stwardniała blizna, która powstaje w skórze pod wpływem urazu lub bez uchwytnej przyczyny.

• Powstawanie keloidu zależy od miejsca urazu, jednak największe znaczenie przy jego tworzeniu ma skłonność osobnicza.

• Ma ona charakter rodzinny, zależy też od rasy (częściej keloidy powstają u przedstawicieli rasy czarnej).

Leczenie:

zakładanie opatrunków uciskowych (okluzyjnych) z fluorowanymi steroidami może w dużym stopniu zapobiegać powstawaniu bliznowca. Zaleca się też wstrzykiwanie triamcinolonu w dawce 10 mg/ml kilka razy w odstępach 7-20 dni.

Rogowiak kolczystokomórkowy (Keratoacanthoma)

• Stosunkowo częsty i zróżnicowany nowotwór naskórkowy o niejasnej genezie.

• Podobnie jak rogowacenie słoneczne i rak kolczystokomórkowy występuje głównie na powierzchniach skóry eksponowanych na działanie słońca, lecz notuje się też przypadki wywołane urazami.

• Występowanie licznych rogowiaków kolczystokomórkowych zanotowano w związku z immunosupresją oraz pewnymi schorzeniami genetycznymi.

• Rozwija się szybko, od tygodni do paru miesięcy, zlokalizowany jest najczęściej na twarzy i grzbiecie dłoni.

• Pojawia się jako kopulaste wzniesienie wielkości

1 mm, które rośnie gwałtownie wokół okrągłego, przypominającego wał okręgu tworząc wypełniony masami rogowymi centralny krater.

• W większości przypadków ustępuje samoistnie po wielomiesięcznym przebiegu z różnego stopnia bliznowaceniem.

 

Leczenie

Jest niezbędne ze względu na konieczność rozróżnienia od raka kolczystokomórkowego oraz ze względu na nieprzewidywalny przebieg.
Całkowite wycięcie całego guza z objęciem wolnej strefy obrzeża.
Mnogie zmiany rogowiaka można leczyć Metotreksatem lub izotretinoiną

Kaszak

• Powoli rosnący w obrębie skóry łagodny guz o charakterze torbieli, wypełniony masami rogowymi i łojowymi, a także zawierający elementy mieszków włosowych.

• Powszechnie występująca wśród młodych ludzi z aktywnym trądzikiem.

• Torbiele łojowe zlokalizowane w skórze właściwej wypychają nad sobą naskórek, dlatego guzek wydaje się twardy i napięty.

• Występują dwa różne rodzaje cyst różniące się między sobą głównie budową komórkową:

• cysta naskórkowa właściwa - występuje głównie na twarzy, karku i klatce piersiowej

• cysta przywłośna - występuje w obrębie mieszka włosowego na owłosionej skórze głowy.

• Często mogą występować drobne powierzchniowe torbiele naskórkowe tzw. prosaki, zwykle w obrębie twarzy lub moszny.

• OBJAWY: Cysty mają kształt kulistego, przesuwalnego względem podłoża i niebolesnego guzka o wzmożonej spoistości. Często powiększa się i przyjmuje białe lub żółtawe zabarwienie i nie towarzyszą jej dolegliwości bólowe. W przypadku, kiedy dojdzie do wtórnego zakażenia staje się zaczerwieniona, bolesna, któremu często towarzyszy przebicie się cysty i wydostanie się jej zawartości na zewnątrz.

• ROZPOZNANIE: Ustala się zwykle na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego.

• LECZENIE: W przypadku prosaków postępowanie polega na nakłuciu zmian i ich delikatnym wyciśnięciu. Większe torbiele opróżnia się chirurgicznie po nacięciu zmiany skalpelem lub usuwa w całości, co zapobiega nawrotom jeżeli w czasie zabiegu nie usunięto całej ściany torbieli. W przypadku zakażenia torbieli postępowanie polega dodatkowo na założeniu sączka w miejscu wyciętej torbieli i podawaniu antybiotyków przez 7-10 dni.

Tłuszczak

• Łagodny nowotwór wywodzący się z elementów tkanki łącznej skóry właściwej. Występuje najczęściej u kobiet w młodym i średnim wieku i jest wynikiem ogniskowych przerostów komórek tkanki tłuszczowej z wytworzeniem guzków lub guzów czasem o dużej wielkości. Tłuszczaki rzadko stają się złośliwe.

• Wyglądem i w dotyku przypominają okrągłe przesuwalne względem podłoża guzki umieszczone głęboko w skórze.

• Zwykle występuje jako zmiana pojedyncza, rzadziej mnoga

• Zmiany spotyka się głównie na tułowiu, karku, pośladkach, przedramionach i ramionach.

• Rzadko dają objawy jednak mogą się cechować bolesnością.

• ROZPOZNANIE: Ustala się zwykle na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego, jednak kiedy wykwit w szybkim tempie powiększa się konieczne może być wykonanie biopsji.

• LECZENIE: Tłuszczaki zwykle nie wymagają leczenia. Jeżeli wykwity są przyczyną dyskomfortu pacjenta można je usunąć chirurgicznie.