Ćwiczenia 3
Parzydełkowce – Cnidaria
Królestwo : Animalia
Typ: Cnidaria – parzydełkowce
Gromada: Hydrozoa – stułbioplawy, Scyphozoa – krążkopławy, Anthozoa – koralowcosiadłe lub wolnożyjące
Cechy parzydełkowców:
Ciało promieniste symetryczne
Głównie morskie
Pojedyncze lub kolonijne
Dwa bieguny:
Gębowy (oralny) -> jama chłonąco-trawiąca (gastralna)
Przeciwgębowy (aboralny)
2 warstwy nabłonkowe: endo- i ektoderma (gastroderma), między nimi mezoglea
Komórki:
Nabłonkowo-mięśniowe
K. zmysłowe
K. śródmiąższowe (interstycialne)
K. nerwowe
Knidocyty
Larwa = orzęsiona planula
Dwa typy morfologiczne:
Polip (bezpłciowy, długowieczny)
Forma osiadła, trzy odcinki: proksymalny (organ czepny), medialny (trzon, skapus), dystalny (oralny)
Otwór gębowy + czułki z parzydełkami
Jama gastralna -> przegrody (Anthozoa)
Szkielet (ektodermalny, rogowy lub wapienny)
Meduza (płciowe)
Pelagiczna
Kształt parasola lub dzwonu
Strona górna (exumbrella), dolna (subumbrella) z czułkami
Ciałka brzeżna
Jama gastralna (kanały promieniste -> kanał okrężny)
W przegrodach leża entodermalne gonady
Kolonie polipów
Pączkowanie
Wpólny pień (hydrosom) - osobnik pierwotny
Polimorfizm funkcjonalny (gastrozoid – karmienie, gonozoid – rozmnażanie)
Parzydełka (knidia)
Głownie czułki (ektoderma)
Torebka z wieczkiem (neurotoksyna)
Kolczysty wyrostek (knidocyl)
Zwinięty przewód
3 typy parzydełek:
Penetranty
Glutynanty
Wolwenty
Metageneza
Następujące po sobie pokolenie meduz (rozmnażanie płciowe) i pokolenie polipów (bezpłciowe).
Rozmnażanie płciowe – larwa planula
Rozmnażanie bezpłciowe – pączkowanie (podział podłużny lub poprzeczny -> strobilizacja na efyry)
Regeneracja
Układ nerwowy
nieregularna sieć nerwowa
Narząd zmysłu
„dołki węchowe” zmysł chemiczny, nbarządy światłoczułe i równowagi i ciałka brzeżne
Odżywianie i trawienie
Trawienie zewnątrzkomórkowe i wewnątrzkomórkowe
Wydalanie
Endoderma -> jama gastralna -> na zewnątrz
Oddychanie
Stułbiopławy
Gromada: Hydrozoa – stułbiopławy
Podgromada: Hydroidea – dzwonkopławy
Rząd: Hydrida – stułbie
Rodzaj: Hydra – stułbia
Rząd: Leptolida – stułby
Rodzaj: Obelia
Gatunek: Obielia geniculata
Głownie morskie
Hydra sp., Obelia geniculata
Polip i meduz (wyjątek stułbia)
Meduza – od brzegu dzwona odchodzi okrężny fałd ektodermalny – żagielek (velum)
Polipy – brak przegród w jamie gastralnej
Metageneza
Kolonie
Krążkopławy
Gromada: Scyphozoa – krążkopławy
Rząd: Semaeostomae
Rodzaj: Aurelia
Gatunek: Aurelia aurita – chełbia modra
Gatunki morskie (wody przybrzeżne)
Aurelia aurita, Cyanea
f. dominijąca = meduza
polip = stadium lawralne
meduza – brak żagielka, brzeg ciała powycinany w płaty
polip – jama gastralna z 4 przegrodami
metageneza
chełbia – rozdzielnopłciowa, dymorfizm płciowy (kolory gonad)
Koralowce
Gromada: Anthozoa – koralowce
Podgromada: Octocorallia – koralowce ośmiopromienne
Rząd: Gorgonaria
Rodzaj: Corallium
Gatunek: Corallium rubrum – koral szlachetny
Rząd Pennatularia
Rodzaj: Pennatula – pióro morskie
Tylko morskie
Ukwiały, korale, pióra morskie
Pojedyncze lub kolonijnie polipy (brak meduz)
Szkielet rogowy lub z węglanu wapnia
Jama chłonąco- trawiąca – liczne przegrody (więcej niż 4) – zwiększa powierzchnię trawienną
Gonady w przegrodach
Ośmiopromienne – 8 przegród, 8 pierzastych czułków