Lista B OIE – Międzynarodowa Organizacja Zdrowia Zwierząt

Polska - obowiązek zgłaszania i rejestracji

USTAWA z dnia 11 marca 2004 r. O ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625)

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22.I. 2003 r. w sprawie postępowania przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt”

Etiologia

Zgnilec europejski jest zakaźną i zaraźliwą chorobą czerwia niezasklepionego (postać łagodna, kwaśna), rzadziej zasklepionego (postać złośliwa, gnilna). wywołaną Melissococcus pluton.

Wtórne zakażenia Paenibacillus alvei, Achromobacter eurydice, Enterococcus faecalis, Bacillus laterosporus wikłają zakażenie pierwotne, nadając często chorobie przebieg ciężki.

Oglądanie wypreparowanego jelita środkowego czerwia. Jelito środkowe zdrowego czerwia jest zabarwione na żółto brązowo, zaś czerwia chorego wypełniają kredowo-białe skupiska Melissococcus pluton.

Badanie mikroskopowe preparatów sporządzonych z treści jelita środkowego czerwia lub z rozpadłej masy czerwia barwionych metodą Grama. Gram dodatnie komórki Melissococcus pluton o wymiarach 0,5 x 10 \nn\ lancetowatego kształtu układają się pojedynczo, tworzą skupiska, występują parami lub układają się w krótkie łańcuszki.

W przypadku zakażeń towarzyszących kiślicy w preparatach mikroskopowych sporządzonych z przewodu pokarmowego lub ciała czerwia oprócz Melissococcus pluton występuje Achromobacter eurydice, Streptococcus faecalis i Bacillus alvei. Stwierdzenie Streptococcus faecalis nasuwa podejrzenie kiślicy, zaś jego brak wyklucza chorobę.

Do identyfikacji Melissococcus pluton jest zalecany odczyn aglutynacji probówkowej z zawiesiną bakteryjną i surowicą odpornościową wyprodukowaną na królikach oraz odczyn ELISA. Ten ostatni jest szybkim i niezawodnym testem, który umożliwia wykazanie obecności Melissococcus pluton w tkankach czerwia.

M. pluton (M. plutonius) ziarniak ( 0,5x1,0 µm) Gram +, występuje pojedynczo, jako dwoinka, w postaci krótkich łańcuszków lub skupisk. Czasami zarazek ma kształt delikatnych pałeczek o prostych końcach.

Wzrost - warunki mikroaerofilne lub beztlenowe w obecności 5-10% dwutlenku węgla.

Izolacja i wzrost na podłożu Baileya, pH 6,6, optymalna temperatura 35oC.

W martwym czerwia zarazek ginie po około 13 miesiącach, w miodzie i na plastrach przeżywa około 1 roku. W miodzie w 79oC ginie po 10 min. 2-3% ług sodowy zarazek po 5 minutach.

Mikroflora towarzysząca i wikłająca EFB.

1. Achromobacter eurydice - saprofit przewodu pokarmowego zdrowych pszczół, Gram -, w małych ilościach zasiedla jelito środkowe zdrowego czerwia, jako tlenowiec stwarza jelicie środkowym czerwia dogodne warunki dla wzrostu M. pluton. Duże ilości A. eurydice występują w jelicie środkowym czerwia zakażonego M. pluton.

2. Enterococcus faecalis występuje powszechnie, przynoszony do ula przez robotnice z nektarem, pyłkiem i wodą. Rozmnaża się obficie tylko w organizmie czerwia zakażonego M. pluton. Nie rozmnaża się w organizmie czerwia przy braku M. pluton.

Obecność dużych ilości E. faecalis w tkankach chorego lub martwego czerwia jest dowodem na istnienie zgnilca europejskiego.

3. Paenibacillus alvei Gram+, E+, katalazo-dodatni (0,6x 2,0-5,0 µm). Występuje częściej aniżeli E. faecalis w rodzinach chorych na EFB.

W rodzinie rozmnaża się wyłącznie na martwym czerwiu powodując szybkie gnicie i wydzielanie zapachu gnijącego mięsa

W przypadku powikłania przez P. alvei, oprócz czerwia niezasklepionego ginie czerw zasklepiony.

Wieczka zasklepów są wilgotne i zapadnięte, a pszczoły wygryzają otworki w zasklepach przez które usuwają martwy czerw.

Na plastrach występuje czerw rozstrzelony.

Z ula wydobywa się zapach gnijącego mięsa

Oskórek chorej larwy traci perłowe zabarwienie.

Przez przeźroczysty oskórek prześwieca układ tchawkowy i skupiska paciorkowca w jelicie środkowym.

Czerw zamiera w różnych pozycjach w komórce. Zwykle ginie czerw na 1-2 dni przed zasklepieniem komórki, czasem zaraz po zasklepieniu, lub też przed osiągnięciem stadium poczwarki.

Ciało martwego czerwia zmienia się początkowo w półpłynną, śluzowatą, zabarwioną na brunatno masę o gumiastej konsystencji, nie wykazującą takiej ciągliwości jak w zgnilcu amerykańskim.

Po odparowaniu wody powstaje ciemnobrązowy strupek łatwo usuwalny z komórek plastra.

Informacja o stanie sanitarno-weterynaryjnym

żywy materiał będący przedmiotem eksportu nie wykazywał objawów chorób podanych w liście B OIE,

pasieka, z której pochodzi materiał jest pod kontrolą służb weterynaryjnych,

w pasiece są przestrzegane zasady hodowli i przepisy wydane przez OIE dotyczące zdrowia pszczół,

w pasiece przez ostatnie 2 lata nie stwierdzono warrozy, a przez ostatnie 9 miesięcy zgnilca złośliwego, kiślicy, choroby roztoczowej i choroby zarodnikowcowej.

Materiał przeznaczony na eksport musi rzeczywiście pochodzić ze wskazanej pasieki, nie może on kontaktować się z chorym czerwiem i chorymi pszczołami, a także ze sprzętem i narzędziami pasiecznymi zanieczyszczonymi zarazkami.