1. Zdefiniować pojęcie wymiaru pośredniego.
   Wymiar pośredni p – odległość elementów, z których co najmniej jeden jest elementem teoretycznym np. osią lub płaszczyzną symetrii. Przykładowe wymiary pośrednie to odległość osi dwóch otworów albo odległość osi otworu od krawędzi.

2. Zdefiniować pojęcie pomiaru pośredniego.

Pomiar pośredni – pomiar, przy którym występuje konieczność wyliczenia wartości wielkości mierzonej na podstawie bezpośrednich pomiarów innych wielkości.

1. Zdefiniować pojęcie wymiaru wewnętrznego.
   Wymiar wewnętrzny W jest to odległość elementów powierzchni, na zewnątrz których ich bezpośrednie sąsiedztwo jest wypełnione materiałem.

2. Zdefiniować pojęcie wymiaru zewnętrznego.

Wymiar zewnętrzny Z jest to odległość elementów powierzchni, między którymi ich bezpośrednie sąsiedztwo jest wypełnione materiałem.

1. Zdefiniować pojęcie wymiaru mieszanego.
   Wymiar mieszany M jest to odległość elementów powierzchni, między którymi bezpośrednie sąsiedztwo jednego z nich jest wypełnione materiałem, a bezpośrednie sąsiedztwo drugiego jest wypełnione materiałem na zewnątrz.

2. Zdefiniować pojęcie pomiaru optycznego.
   Pomiar, w którym wykorzystuje się równoległą wiązkę świetlną w celu odwzorowania zarysu przedmiotu w okularze lub na ekranie obserwacyjnym.

3. Zdefiniować pojęcie pomiaru różnicowego.
   Pomiar niewielkiej różnicy między mierzoną a znaną wartością tej samej wielkości.

4. Jakie znasz wzorce wielomiarowe stosowane w przyrządach pomiarowych.
   W przyrządach z noniuszem jest wykorzystany wzorzec kreskowy.
   W przyrządach z cyfrowym urządzeniem odczytowym stosuje się najczęściej wzorce pojemnościowe.
   W mikrometrach jest śruba mikrometryczna, której skok pełni rolę wzorca długości.

5. Jakie znasz wzorce jednomiarowe.
   Płytki wzorcowe, wałeczki pomiarowe, kulki pomiarowe, szczelinomierze oraz wzorce nastawcze.

6. Jakie znasz układy interpolacji wartości działki wzorców w przyrządach pomiarowych na mniejsze części.

Czujnik zegarowy,noniusz (podział podziałki na 10 części – 0,1mm,12 części (przy stopniach) 5`).

1. Przyrząd pomiarowy odtwarza jednostkę miary wielkości. W jaki sposób zachodzi odtworzenie w mikrometrze.
   Widoczne kreski podziałki wzdłużnej odkryte przez bęben wyznaczają całkowitą liczbę obrotów bębna. Pozostały ułamek obrotu odczytuje się na podziałce obwodowej bębna z działką 0,01mm.

2. Przyrząd pomiarowy odtwarza jednostkę miary wielkości mierzonej. W jaki sposób zachodzi odtworzenie w mikroskopie uniwersalnym.
   Patrząc przez okular ogląda się obraz przedmiotu mierzonego powstający na płytce z kreskami. Płytka ma dwie kreski ciągłe i sześć przerywanych. Na obwodzie płytki z kreskami znajduje się skala kątowa. Położenie kątowe płytki odczytuje się w okularze odczytowym. Dokładność odczytu zwiększa noniusz. Skalę oświetla się za pomocą odpowiedniego ustawienia lusterka.

3. Przyrząd pomiarowy odtwarza jednostkę miary wielkości mierzonej. W jaki sposób zachodzi odtworzenie w suwmiarce.
   Na prowadnicy naniesiona jest podziałka kreskowa najczęściej o wartości działki 1mm. Na suwaku są naniesione kreski noniusza. Wynik pomiaru odczytujemy w miejscu koincydencji kresek podziałki z noniuszem.

4. Przyrząd pomiarowy odtwarza jednostkę miary wielkości mierzonej. W jaki sposób zachodzi odtworzenie w mikroskopie warsztatowym.
   Mierzony przedmiot umieszcza się na obrotowym stoliku, który jest przesuwany śrubami mikrometrycznymi w dwu wzajemnie prostopadłych kierunkach. Położenie stolika jest odczytywane za pomocą bębnów mikrometrycznych z działką elementarną 0,01 mm. W okularowej głowicy goniometrycznej wraz z obrazem widoczne są linie, które służą jako bazowe linie odniesienia przy pomiarach liniowych i kątowych. Odczyt wartości kąta polega na zaobserwowaniu kreski podziałki stopniowej, która przecina podziałkę noniusza.

5. Omów budowę noniusza.
   Noniusz umożliwia odczytanie ułamkowej części wartości działki elementarnej podziałki głównej na podstawie koincydencji kresek podziałki i noniusza lub ich wzajemnego przedłużenia, co zwiększa dokładność odczytu wyniku pomiaru.

6. Omów odchyłki kształtu elementu walcowego w przekroju poprzecznych i ich wyznaczanie.
   W przekroju poprzecznych wyznaczamy odchyłki okrągłości.
   - odchyłka okrągłości Δ jest największą odległością punktów zarysu rzeczywistego od okręgu przylegającego;
   - odchyłka owalności Δ jest wyznaczana jako połowa różnicy maksymalnej i minimalnej wartości średnic mierzonych w prostopadłych względem siebie kierunkach;
   - odchyłka graniastości Δ jest odchyłką okrągłości, której wartość zmienia się w ten sposób, że zarys rzeczywisty tworzy figurę zbliżoną do wielokąta foremnego z zaokrąglonymi bokami i wierzchołkami;

7. Omów odchyłki kształtu elementu walcowego w przekroju wzdłużnym i ich wyznaczanie.
   W przekroju wzdłużnym wyznaczana jest odchyłka walcowości jako największa odległość punktów powierzchni rzeczywistej do powierzchni walca przylegającego w granicach obszaru cząstkowego.
   - stożkowość, czyli odchyłka zarysu przekroju wzdłużnego Δ powierzchni walcowej, której wartość zmienia się proporcjonalnie od odległości w granicy obszaru cząstkowego;
   - baryłkowość, czyli odchyłka zarysu przekroju wzdłużnego Δ powierzchni walcowej charakteryzująca się tym, że jej wartość zwiększa się od granic obszaru cząstkowego w kierunkach jego środka;
   - siodłowość, czyli odchyłka zarysu przekroju wzdłużnego Δ powierzchni walcowej charakteryzująca się tym, że jej wartość zmniejsza się od granic obszaru cząstkowego w kierunkach jego środka;

8. Omów czynności kontrolne stanu narzędzia pomiarowego – suwmiarka.
   Sprawdzanie suwmiarek polega na ocenie poprawności wskazań przyrządu, stanu naniesionych na prowadnicę i suwak podziałek, oznaczeń oraz stanu powierzchni pomiarowych. Szczęki po zwarciu ze sobą nie powinny tworzyć szczeliny świetlnej, a wskazanie powinno przyjąć wartość zerową.

9. Omów czynności kontrolne stanu narzędzia pomiarowego – mikrometr.
   Sprawdzanie mikrometrów odbywa się przez porównanie wskazań z miarą wzorca, którym jest płytka wzorcowa. Powierzchnie mikrometru nie powinny mieć zadr, pęknięć, rys, śladów korozji i nie powinny być namagnesowane.

10. Jakie znasz charakterystyki metrologiczne przyrządu pomiarowego.
    - warunki odniesienia - zakres temperatur i wilgotności w jakich producent deklaruje poprawność działania;
    - zakres pomiarowy;
    - działka elementarna;
    - wartość działki elementarnej;

11. W jakim celu stosuje się eliminację błędów grubych.
    Błędy grube powstają na skutek niewłaściwego użycia danego narzędzia pomiarowego, pomyłek przy odczycie lub zapisie wyników. Eliminuje się je w celu uzyskania rzetelniejszego wyniku.

12. Co to jest poziom ufności przy szacowaniu błędów przypadkowych.
    Jest prawdopodobieństwem tego, że w przedziale ufności wyniku pomiaru znajduje się wartość prawdziwa.

13. Czy zwiększenie ilości pomiarów przy dominującej niepewności systematycznej zwiększa dokładność wyznaczania szacowanej wielkości. Dlaczego?
    Nie, ponieważ w trakcie powtórnych pomiarów zmiany te są stałe co do wartości i znaku.

14. Czy zwiększenie ilości pomiarów przy dominującej niepewności przypadkowej zwiększa dokładność wyznaczania szacowanej wielkości. Dlaczego?
    Tak, błąd przypadkowy może być zmniejszony przez wielokrotne powtarzanie pomiarów.

15. Jak określimy niepewność pomiarową pojedynczego pomiaru, gdy wszystkie wyniki pomiarów są takie same.
    Wówczas o niepewności pomiarowej decyduje klasa przyrządu.

16. Jaka jest różnica pomiędzy pomiarem bezpośrednim a pośrednim.
    Pomiar bezpośredni - polega na bezpośrednim porównaniu mierzonego elementu z jednostką miary.
    Pomiar pośredni – występuje konieczność wyliczenia wartości wielkości mierzonej na podstawie bezpośrednich pomiarów innych wielkości.

17. Jak zmienia się przedział ufności dla zmiennej losowe przy wzroście ilości pomiarów.

Błąd przypadkowy może być zmniejszony przez wielokrotne powtarzanie pomiarów, więc przedział ufności maleje.

1. Jaka jest istota metody 3σ eliminacji błędów grubych.
   Metoda pozbycia się błędu powstałego przy nieprawidłowo przeprowadzonym pomiarze, którego wynik budzi wątpliwości co do jego wiarygodności polega na przyjęciu pewnego poziomu prawdopodobieństwa wystąpienia określonego rozrzutu wyników pomiarów i rozważeniu, czy analizowany wynik spełnia warunek zaliczenia go do wyników poprawnych.

2. Co to jest niepewność przypadkowa (losowa).
   Nieunikniony wpływ niedoskonałości pomiaru (przyrząd – operator), metody badawczej i innych czynników wpływających na wynik pomiaru.

3. W jakim przypadku określamy średnią ważoną.
   Średnią ważoną obliczamy, gdy niektóre analizy obdarzamy większym zaufaniem, inne mniejszym.

4. Jakie czynniki wpływają na błąd pomiaru.
   - błąd obserwacji i odczytu;
   - błąd instrumentalny przyrządu pomiarowego;
   - błąd wynikający z wpływu warunków zewnętrznych;
   - błąd metody pomiarowej;

5. Jak zapisujemy poprawnie wynik pomiaru.
   y=x±Δx [jednostka miary]
   x- wartość wielkości mierzonej odczytanej z przyrządu pomiarowego
   Δx – niepewność pomiarowa

6. Jakie parametry określają stan geometryczny powierzchni.
   - odchyłki kształtów;
   - falistość powierzchni;
   - chropowatość powierzchni;

7. Co to jest odcinek elementarny przy wyznaczaniu chropowatości powierzchni.
   Długość linii odniesienia przyjmowana do wyznaczania nierówności charakteryzujących chropowatość powierzchni.

8. Jaka jest różnica między odcinkiem elementarnym a odcinkiem pomiarowym przy określeniu parametrów chropowatości powierzchni.
   Odcinek elementarny jest to długość linii odniesienia przyjmowana do wyznaczania nierówności charakteryzujących chropowatość powierzchni.
   Odcinek pomiarowy jest to długość odcinka, na którym ocenia się wartości parametrów chropowatości. Odcinek pomiarowy może zawierać jeden lub więcej odcinków elementarnych.

9. Jakie znasz parametry określające gwinty.
   - kąt gwintu α;

- podziałka gwintu;

- średnica podziałowa;

- średnica zewnętrzna śruby i nakrętki;

- średnica wewnętrzna;

- średnica rdzenia gwintu zewnętrznego;

- kąt tworzącej stożka ϕ;

1. Jakie znasz metody pomiaru średnicy podziałowej.
   - Bezpośredni pomiar średnicy podziałowej gwintu mikrometrem;
   - Pomiar średnicy podziałowej gwintu
   * metodą trójwałeczkową;
   * na mikroskopie warsztatowym;

2. Przedstawienie modelu przyrządu pomiarowego. Omówić.

Np. średnicówka mikrometryczna składana jest przyrządem przeznaczonym do pomiarów wymiarów wewnętrznych. Jej budowa oparta jest na konstrukcji mikrometru, w którym usunięto kabłąk, a kowadełko w postaci stałej końcówki pomiarowej przemieszczono na drugi koniec wrzeciona w miejsca sprzęgła. Dla małego przedziału pomiarowego 50-200mm stosuje się średnicówki stałe, dla większego od 75-1075mm średnicówki składane, w których jedna z końcówek jest rozłączna.

1. Jakie znasz cechy metrologiczne przyrządu pomiarowego.
   - dokładność;
   - powtarzalność wskazań;
   - stabilność;

2. Średnica podziałowa gwintu dzieli go na jakie części.
   Występ i bruzdę o tej samej szerokości.

3. Dlaczego pomiar średnicy podziałowej i podziałki w metodach optycznych wykonuje się z dwóch różnoimiennych stron gwintu.
   W celu zmniejszenia wpływu błędu kątowego ustawienia osi gwintu względem osi pomiarowej, równoległej do kierunku przemieszenia stołu.