1.(2pkt) Na podstawie analizy danych na wykresie oceń i podaj wraz z uzasadnieniem, która z badanych roślin najlepiej wykorzystuje CO₂ w procesie fotosyntezy.

2.(5pkt) Niektóre białka są zbudowane z prostych łańcuchów peptydowych inne posiadają bardzo złożoną strukturę przestrzenną umożliwiającą pełnienie różnych funkcji biologicznych. Rysunki przedstawiają 3 struktury

1. Podaj nazwę każdej z narysowanych powyżej struktur przestrzennych białek.

A. ……………………………….…….……... B. ……………………………………….…… C. ……………………………………….……

1. Wymień strukturę białkową, która ma największe znaczenie w budowie białek enzymatycznych.

Swoją odpowiedź uzasadnij. ……………………………………………………………………………………….……..…..……………………..

3.(2pkt) Ustal i podaj wraz z uzasadnieniem, czy prezentowane poniżej równanie reakcji chemicznej przedstawia pełny schemat przebiegu procesu chemosyntezy u bakterii nitryfikacyjnych z rodzaju Nitrosomonas.

2NH₃ + 3O₂ 2HNO₂ + 2H₂O + energia

.......................................................................................................................................................

4.(2pkt) Procesy chemiczne zachodzące wewnątrz komórek żywych organizmów polegają na ciągłych przemianach substancji, którym towarzyszy przemiana energii.

Wymienione poniżej procesy posegreguj na te, które wymagają dostarczenia energii (I) oraz te, w wyniku których energia się wyzwala (II).

1. hydroliza skrobi,

2. transport aktywny,

3. synteza lipidów,

4. hydroliza białek,

5. fotosynteza,

6. oddychanie wewnątrzkomórkowe I – ...…………..... II – .....……….…....

5.(4pkt) Schematy przedstawiają dwa ważne procesy zachodzące w komórkach roślin: fazę świetlną fotosyntezy i łańcuch oddechowy.

1. Na podstawie analizy obu schematów oceń prawdziwość zdań A – E wpisując „+” w odpowiednie rubryki w tabeli.

	prawda	fałsz
Woda jest produktem fazy świetlnej fotosyntezy.
Woda w procesie fotosyntezy dostarcza protonów wodorowych do redukcji NADP.
Woda jest substratem w łańcuchu oddechowym.
Woda jest substratem w fazie świetlnej fotosyntezy.
Tlen będący produktem fotosyntezy pochodzi z wody.

b) Podaj po jednym znaczeniu fotosyntezy i oddychania………………………………………………………………………………………..

6.(3pkt.) Oddychanie jest niezbędną funkcją każdej komórki.

Podaj nazwy oznaczonych cyframi od 1 do 3 substratów i produktów oddychania tlenowego.

1. ………………………. 2. ………………………… 3. ………………………….

7(2pkt) Rysunek przedstawia wykorzystanie energii świetlnej padającej na liść.

Na podstawie analizy rysunku oceń prawdziwość poniższych informacji zaznaczając w odpowiedniej rubryce tabeli właściwe określenie (P - prawda lub F - fałsz).

	P	F
1. W fotosyntezie wykorzystane jest całe promieniowanie słoneczne padające na liść.
2. Energia odbita z powierzchni liścia jest większa niż energia przez niego pochłonięta.
3. Tylko część energii pochłoniętej przez liść jest wykorzystana w procesie fotosyntezy.
4. Większość energii pochłoniętej przez liść jest zamieniana na ciepło i wykorzystana w innych procesach niż fotosynteza.

8.(4pkt) Zaznacz strzałką (na rysunku obok) i podaj nazwę części chloroplastu, w której zachodzą reakcje zwane fazą ciemną i jasną fotosyntezy.

c) Przedstaw dwie cechy różniące obie fazy fotosyntezy

9.(4pkt) Porównaj autotroficzny i heterotroficzny sposób odżywiania się organizmów uzupełniając poniższą tabelę.

	AUTOTROFIZM	HETEROTROFIZM
Źródło węgla dla organizmu
Źródło azotu dla organizmu
Rodzaj pobieranych składników pokarmowych
Rodzaj wykorzystywanej w procesie energii

10. (2pkt) Podczas intensywnej pracy mięśni szkieletowych, np. podczas szybkiego biegu przez dłuższy czas, w komórkach mięśniowych zachodzi oddychanie beztlenowe. Produktem tego procesu, oprócz energii, jest także kwas mlekowy, który jest przyczyną bólu mięśni.
a) Wyjaśnij, dlaczego w komórkach mięśniowych podczas intensywnego wysiłku występuje oddychanie beztlenowe i powstaje kwas mlekowy.

.............................................................................................................................................................

1. Wyjaśnij, dlaczego masaże, ciepła kąpiel, lekkie ćwiczenia zaraz po dużym wysiłku fizycznym pozwalają na szybkie pozbycie się bólu mięśni.

11.(10pkt) Występowanie organizmów w danym środowisku uzależnione jest również od obecności tlenu.

1. Oceń prawdziwość stwierdzenia: „Wszystkie organizmy uzyskują energię na drodze oddychania tlenowego”. Podaj jeden argument uzasadniający odpowiedź.

2. Przyporządkuj nazwie etapu oddychania odpowiednią definicję.

Glikoliza	Jest to złożony ciąg katalizowanych enzymatycznie reakcji (od kwasu cytrynowego do kwasu szczawiooctowego), polegający na utlenieniu czynnego octanu .
Łańcuch oddechowy (utlenianie końcowe)	Jest to przebiegający w cytoplazmie etap oddychania z komórkowego składający się ciągu katalizowanych enzymatycznie reakcji podczas, których następuje rozpad glukozy na dwie cząsteczki kwasu pirogronowego
	Jest to etap oddychania wewnątrzkomórkowego, polegający na przeniesieniu protonów wodoru i elektronów na tlen z wytworzeniem cząsteczki wody.

I – ......... II – ........

1. Wymień substraty i produkty oddychania tlenowego.

substraty: ...........................……..................................................

produkty: ..........................…......................................................

1. Podaj nazwę struktury komórkowej przedstawionej na rysunku oraz wskaż strzałką miejsce zachodzenia: łańcucha oddechowego, cyklu Krebsa

2. Napisz na czym polega i kiedy zachodzi β-oksydacja

12.(7pkt) Wykonaj na polecenia:

a) Przedstaw budowę chemiczną najprostszego z aminokwasów uzupełniając jego wzór:

H

׀

H – C –

׀

b) Zakreśl poprawną odpowiedź:

Aminokwasy w białkach połączone są wiązaniami:

1. wodorowymi

2. peptydowymi

3. estrowymi

4. glikozydowymi

1. Porównaj budowę białka prostego i złożonego, podaj przykład białka złożonego i pełnioną przez niego funkcję w organizmie …………………………………………………………………………………………

2. Podaj organella odpowiedzialne za syntezę białka w komórce:

13.(3pkt) Podaj nazwy trzech etapów oddychania tlenowego oraz określ ich lokalizację w komórce.

1. ………………………….. zachodzi w: …………………………………

2. ………………………….. zachodzi w: …………………………………

3. ………………………….. zachodzi w: …………………………………