1. USZEREGUJ CHRONOLOGICZNIE PONIŻSZYCH FILOZOFÓW:

8) Immanuel Kant 1724

10) Ludwig Wittgenstein 1889

9) George W. Hegel 1770

3) Diogenes z Synopy 413 r. p.n.e.

7) John Locke 1632

2) Platon 427 r. p.n.e.

1) Anaksymander 610 r. p.n.e.

6) Kartezjusz 1596

5) Tomasz z Akwinu 1225

4) Aureliusz Augustyn 354

4) Plotyn 204

9) Artur Schopenhauer 1788

2) Arystoteles 384 r. p.n.e.

8) Immanuel Kant 1724

1) Tales 625 r. p.n.e.

7) John Locke 1632

6) Tomasz z Akwinu 1225

3) Marek Aureliusz 121

10) Ludwig Wittgenstein 1889

5) Aureliusz Augustyn 354

7) Immanuel Kant 1724

10) Ludwig Wittgenstein 1889

8) George W. Hegel 1770
9) Fryderyk Nietzsche 1884

1) Tales 625 r. p.n.e.

2) Platon 427 r. p.n.e.

3) Plotyn 204

6) Kartezjusz 1596

5) Tomasz z Akwinu 1225

4) Aureliusz Augustyn 354

3) Arystoteles 384 r. p.n.e.

9) Immanuel Kant 1724

2) Platon 427 r. p.n.e.

10) Georg W. Hegel 1770

11) Fryderyk Nietzsche 1884

1) Tales 625 r. p.n.e.

5) Aureliusz Augustyn 354

12) Ludwik Wittgenstein 1889

4) Marek Aureliusz 121

7) Kartezjusz 1596

6) Tomasz z Akwinu 1225

8) David Hume 1711

1. WSKAŻ PARY POJĘĆ POKREWNYCH I ODPOWIADAJĄCE IM KONCEPCJE FILOZOFICZNE.

1. res cogitans byt myślowy PLATON

2. forma i materia cogito ergo sum KARTEZJUSZ

3. łaska boża pantha rei HERAKLIT

4. idea zło=brak dobra ŚW. AUGUSTYN

5. wariabilizm imperatyw kategoryczny IMMANUEL KANT

6. atomizm przewartościowanie wartości NIETZSCHE

7. cnota determinizm DEMOKRYT

8. nadczłowiek Traktat logiczno-filozoficzny WITTGENSTEIN

9. analiza języka złoty środek ARYSTOTELES

1. res cogitans byt myślowy PLATON

2. umowa społeczna cogito ergo sum KARTEZJUSZ

3. arche pantha rei HERAKLIT

4. idea krytyka cywilizacji ROUSSEAU

5. wariabilizm woda jako zasada TALES

6. atomizm fenomenologia ducha HEGEL

7. dialektyka determinizm DEMOKRYT

1. apatia woda TALES

2. zło brakiem dobra ataraksja EPIKUR

3. arche pantha rei HERAKLIT

4. alienacja łaska boża ŚW. AUGUSTYN

5. wariabilizm walka klas MARKS

6. atomizm dowód ontologiczny ŚW. ANZELM

7. scholastyka determinizm DEMOKRYT

1. forma i materia koncepcja jednego bytu PARMENIDES

2. scholastyka paradoksy MARKS

3. eleatyzm pantha rei HERAKLIT

4. alienacja akt i potencja ARYSTOTELES

5. wariabilizm walka klas NIETZSCHE

6. atomizm dowód ontologiczny ŚW. ANZELM

7. socjalizm naukowy determinizm DEMOKRYT

1. NA CZYM POLEGA SPÓR IDEALIZMU Z MATERIALIZMEM? WSKAŻ PRZEDSTAWICIELI.

IDEALIZM – Platon, Tomasz z Akwinu, Georg Hegel, George Berkeley, Fryderyk Nietzsche.

MATERIALIZM – Tales z Miletu, Anaksymenes, Heraklit z Efezu, Anaksymander.

Materializm to system, który twierdzi, że jedynym realnym bytem jest świat materialny, zaś wszelkie idee są tylko wytworem psychiki człowieka. Idealizm to system filozoficzny głoszący realność świata idei i nierealność bądź wtórność świata materialnego w stosunku do idei. W skrajnych postaciach odrzuca w ogóle istnienie świata materialnego, uważając go za złudzenie.

1. NA CZYM POLEGA OPOZYCJA MIĘDZY MATERIALIZMEM A IDEALIZMEM? WSKAŻ PRZEDSTAWICIELI. Jest to spór o to, czy istnieje forma uchowa.

MATERIALIZM to pogląd, który twierdzi, iż nie ma żadnej formy duchowej; wszystkie zjawiska w świecie mają charakter duchowy; jest to pogląd ateistyczny. IDEALIZM natomiast uznaje istnienie substancji duchowej, jej wiodącej roli w życiu, a także istnienie duszy i Boga.

MATERIALIZM ATOMISTYCZNY – przyczyną wszystkiego jest materia, materializm jest oparty na koncepcji atomów (opozycja: materializm – idealizm – przyczyną wszystkiego jest duch, siła wyższa).

IDEALIZM – Platon, Tomasz z Akwinu, Georg Hegel.

MATERIALIZM – Tales z Miletu, Anaksymenes, Heraklit z Efezu, Anaksymander.

1. POJĘCIE „IDEA” POJAWIA SIĘ W HISTORII FILOZOFII W RÓŻNYCH ZNACZENIACH. WSKAŻ I OPISZ DWA Z NICH. CZY MOŻNA JE UTOŻSAMIĆ?

- idea według Platona - idea nie jest rzeczą ani myślą, jest to bezcielesny i niematerialny byt istniejący w zaświatach. Niedoskonałym odbiciem idei są rzeczy spotykane w świecie zmysłowym, idee symbolizują pojęcia ogólne, wśród nich występuje hierarchia, np. idea dobra = idea piękna.

- idea według Johna Locke’a - twierdził on, że celem nie jest poznanie bytu, ale pojęć o bycie, czyli idei właśnie, a także, że należy poznawać idee, które podzielił na proste i złożone. Idee proste podzielił z kolei na pierwotne i wtórne. Idee pierwotne odzwierciedlają takie własności rzeczy jak rozciągłość, kształt i ruch. Natomiast wtórne odnoszą się do smaku, barwy, dźwięku. Idee złożone są wynikiem czynności umysłu, np. wynikiem porównywania, kojarzenia, abstrahowania

1. WSKAŻ POJĘCIE NIE PASUJĄCE DO CIĄGU.

1. idealizm – anamneza – atomizm – jaskinia platońska – trzy części duszy

2. formy naoczności – filozofia krytyczna – przewrót kopernikański – imperatyw kategoryczny – teizm

3. tabula rasa – natywizm – „istnieć” znaczy „być postrzeganym” – empiryzm

1. WSKAŻ POJĘCIE NIE PASUJĄCE DO CIĄGU.

1. idealizm – anamneza – atomizm – jaskinia platońska – trzy części duszy

2. formy naoczności – filozofia krytyczna – przewrót kopernikański – imperatyw kategoryczny – teizm

3. socjalizm naukowy – fideizm – alienacja – walka klas – emancypacja

1. DOPISZ POJĘCIE PASUJĄCE DO CIĄGU.

1. forma i materia – złoty środek – empiryzm – AKT I POTENCJA

2. encyklopedia – racjonalizm – sapere aude – EMANCYPACJA

3. manicheizm – łaska boża – teocentryzm – DOBRO = BRAK ZŁA

1. DOPISZ POJĘCIE PASUJĄCE DO CIĄGU.

1. forma i materia – złoty środek – empiryzm – MATERIALIZM

2. manicheizm – łaska boża – teocentryzm – DOBRO = BRAK ZŁA

3. nadczłowiek – przewartościowanie wartości –nihilizm – WITALIZM

1. W JAKIEJ RELACJI POZOSTAJĄ POJĘCIA?

1. monizm, dualizm, pluralizm – monizm – pogląd filozoficzny mówiący, że istnieje tylko jeden byt, substancja materialna lub duchowa; dualizm – zakłada, że istnieją zarówno substancje duchowe jak i substancje cielesne; ciała są podłożem zjawisk fizycznych, dusze są podłożem zjawisk znanych nam z doświadczenia wewnętrznego (myślenie, cierpienie, radość, itp.); pluralizm – rzeczywistość składa się z bytów różnorakich, niesprowadzalnych do wspólnego mianownika.

Każde z tych stanowisk ontologicznych odwołuje się do głównych klas substancji.

1. teizm i panteizm – teizm – wiara w istnienie Boga, bogów lub bogiń, którzy są osobami ingerującymi w losy świata, który jest ich dziełem; panteizm – poglądy teologiczne i filozoficzne lub przekonania religijne utożsamiające Boga ze światem, często rozumianym jako przyroda.

Traktują o powiązaniu Boga ze światem.

1. hylozoizm i holizm – hylozoizm – wszystko jest ożywione, także materia nieorganiczna i obdarzone wrażliwością; holizm - wszelkie zjawiska tworzą układy całościowe, podlegające swoistym prawidłowościom, których nie można wywnioskować na podstawie wiedzy o prawidłowościach rządzących ich składnikami.

2. forma i materia – forma była odpowiednikiem idei platońskiej, jako coś nadające kształt i postać materii – tworzywu. Formy w zasadzie nie mogą istnieć bez materii, a z sama materia bez form nie posiadałaby kształtu, koloru, ruchu i innych cech. Tak więc znany nam z doświadczenia świat jest nierozerwalną kombinacją materii i idei-form.

1. W JAKIEJ RELACJI POZOSTAJĄ POJĘCIA?

1. monizm, dualizm, pluralizm –

2. ateizm i agnostycyzm – jedno i drugie pojęcie neguje wiarę w istnienie Boga lub po prostu mówi, że go nie ma.

3. hylozoizm i hylemorfizm – hylozoizm – pogląd przypisujący życie całej materii; hylemorfizm - stanowisko w teorii bytu i filozofii przyrody, według którego każdy byt jest ukonstytuowany przez materię i formę.

Mówią o tym, że życie składa się z materii.

1. relatywizm i subiektywizm – relatywizm – prawdziwość wypowiedzi można oceniać wyłącznie w kontekście systemu, w którym są one wypowiadane, subiektywizm – kierowanie się w działaniu oraz w ocenie faktów i zjawisk wyłącznie własnym sposobem widzenia; stronniczość.

1. W JAKIEJ RELACJI POZOSTAJĄ POJĘCIA?

1. monizm, dualizm, pluralizm –

2. ateizm i agnostycyzm – agnostycyzm religijny akcentuje ograniczoność ludzkiego poznania Boga, ateizm to brak wiary w istnienie bóstw.

3. hylozoizm i hylemorfizm – hylozoizm to pogląd, który mówi, iż cała materia obdarzona jest życiem i wrażliwością; hylemorfizm to pogląd, który mówi o tym, iż każda substancja jest bytem złożonym z czynnika biernego — materii, i czynnika aktywnego — formy.

4. retoryka i erystyka – retoryka to sztuka prowadzenia rozmów, a erystyka to umiejętność prowadzenia sporów.

1. NA CZYM POLEGA SPÓR EMPIRYZMU Z RACJONALIZMEM? Jest to spór o źródła poznania.

EMPIRYZM zakładał, że podstawową rolę w poznaniu pełni doświadczenie, a rola umysłu jest mniej znacząca. RACJONALIZM z kolei upatrywał w rozumie właśnie główne źródło poznania.

1. CO ZNACZY „COGITO ERGO SUM”? KTO WYPOWIEDZIAŁ TE SŁOWA?

Wymowa tej sentencji polega na tym, że w procesie systemowego wątpienia nie można zwątpić w to, że się wątpi. A jeżeli się wątpi to znaczy, że się myśli. A jeżeli się myśli, to znaczy, że musi istnieć ten, który myśli. Słowa te wypowiedział Kartezjusz.

1. ROMAN INGARDEN BYŁ?

   1. Fenomenologiem.

2. CO TO SĄ METODY MAJEUTYCZNA I ELENKTYCZNA? KTO JE STOSOWAŁ?

Stosował je Sokrates.

- metoda majeutyczna – polegała ona na wspólnym szukaniu odpowiedzi prawdziwej po to, żeby przejść od niewiedzy do wiedzy.

- metoda elenktyczna – polegała ona na zadaniu rozmówcy szeregu pytań, które spowodowały by to, że wcześniejsze poglądy uznałby za błędne. Jest to tzw. sokratejska ironia. Sokrates stawiał zatem rozmówców w sytuacji kłopotliwej.

1. KAZIMIERZ TWARDOWSKI BYŁ?

   1. Założycielem szkoły lwowsko – warszawskiej.

2. CO TO JEST KOŁO WIEDEŃSKIE?

Powstała około roku 1922 nieformalna grupa filozofów, fizyków i matematyków skupiona wokół prowadzonej przez Moritza Schlicka na uniwersytecie w Wiedniu; bliskie kontakty z Kołem utrzymywali filozofowie ze szkoły lwowsko-warszawskiej, m.in. Alfred Tarski, Kazimierz Ajdukiewicz.

1. CO TO JEST EGZSYTENCJALIZM?

EGZYSTENCJALIZM – współczesny kierunek filozoficzny, który zakłada, że przedmiotem badań filozofii są indywidualne losy jednostki wolnej i odpowiedzialnej. Owa wolność stwarza poczucie lęku, ponieważ człowiek nie ma żadnych punktów odniesienia, np. Bóg, prawo, nakazy obyczajowe, moralne. Człowiek jest samotny, opuszczony, otacza go nicość.

1. CO TO JEST HERMENEUTYKA?

Zajmuje się badaniem, objaśnianiem i interpretacją źródeł pisanych, po to by ustalić ich poprawny tekst i właściwy sens. Pełni rolę pomocniczą w stosunku do nauk historycznych posługujących się różnego rodzaju dokumentami (np.: historii literatury i filozofii, religioznawstwa, historii jako takiej).

1. CZYM ZAJMUJE SIĘ ONTOLOGIA?

ONTOLOGIA (metafizyka) – nauka o bycie, o szeroko rozumianej rzeczywistości. Ontologia zajmuje się próbą odpowiedzi na najbardziej fundamentalne pytania, jakie stawia człowiek:

- ile jest bytów?

- jaka jest natura bytu?

- w jakiej ona jest relacji do czasu i przestrzeni?

- jaka jest struktura rzeczywistości?

- jaka jest relacja między psychiką, świadomością a materią?

W ontologii podejmuje się również problem wolności, a także prawidłowości rozwoju otaczającego świata.

1. CZYM ZAJMUJE SIĘ EPISTEMOLOGIA?

Teoria poznania lub gnoseologia – dział filozofii zajmujący się relacjami między poznawaniem, poznaniem a rzeczywistością. Epistemologia rozważa naturę takich pojęć jak: prawda, przekonanie, sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie.

Jest to teoria poznania. Filozofów interesują w tym dziale możliwości poznawcze człowieka. Stawiane są pytania o to:

- czym jest prawda, jakie są jej kryteria?

- czy świat jest w ogóle poznawalny czy nie?