Wykłady zrmatologii 12 2013

Wykłady z dermatologii SUM 2012/2013 – LizzyBennet &kasia

SKÓRNE ZESPOŁY PARANEOPLASTYCZNE

-zmiany skórne towarzyszące nowotworom narządów wewnętrznych lub poprzedzające ich występowanie

Rodzaje:

- dziedziczne – genodermatozy; mogą przejść w nn. złośliwe

- nabyte – poprzedzają wystąpienie nowotworów

Najczęstsze wybrane nabyte:

Acanthosis nigricans (rogowacenie czarne)

-wykwity są często przerosłe o barwie od jasnobrązowej do czarnej;

Lokalizacja: doły pachowe i łokciowe, pachwiny, okolice szyi i narządów płciowych, kark, brodawki sutkowe, pępek.

Towarzyszy najczęściej:

- adenocarcinoma żołądka – 2/3 przypadków (i innym nowotworom przewodu pokarmowego)

- adenocarcinoma jelita grubego, pęcherzyka żółciowego, gruczołu piersiowego

- npl złośliwe płuc, wątroby, jajników, gruczołu krokowego, macicy

- guzy szyszynki

- czasem chłoniaki

Najczęstsze zespoły paraneoplastyczne w praktyce to acanthosis nigricans, dermatomyositis i świąd skóry.

Podtypy Acanthosis nigricans:

-Papillomatosis florida cutis verruciformis – występuje w 100% npl: przewodu pokarmowego, płuc

-Tripe palms syndrome (TPS) – pogrubienie i przerost linii papilarnych opuszek palców; towarzyszy głównie npl: płuc, żołądka

-Objaw Leser-Trelat; gwałtowny wysiew brodawek łojotokowych na tułowiu u ludzi młodych, bo u starych to fizjologiczne; związany z npl: żołądka, płuc, sutka, nerek, wątroby, układu krwiotwórczego

Różnicowanie z:

-rogowaceniem ciemnym łagodnym, występującym w dzieciństwie i ustępującym z wiekiem;

-pseudorogowacenie ciemne u otyłych, ustępuje po schudnięciu;

-rogowacenie ciemne w zespołach endokrynologicznych lub wywołane lekami gł. hormonalnymi i hipolipemizującymi

Acrokerathosis Bazex (Zespół Bazexa)

-wzmożone rogowacenie obwodowych części ciała (palce, nos, małżowiny uszne)

-złuszczające się, zrogowaciałe ogniska barwy czerwono – fioletowej

-towarzyszy npl głównie górnych dróg oddechowych oraz npl języka, jamy ustnej, płuc, przełyku, okrężnicy

Hypertrichosis lanuginosa acquisita – Nadmierne owłosienie meszkowe nabyte:

-lokalizacja: głowa i twarz, małżowiny uszne (ale całe ciało pokryte meszkiem, włoski jasne)

-objaw zły prognostycznie najczęściej świadczy już o obecności przerzutów

-przerost brodawek języka, suchość i pieczenie

-towarzyszy rakom przerzutowym, nowotworom jelita grubego, trzustki, płuc, mięsakowi Ewinga;

Pemphigus paraneoplasticus – Pęcherzyca paraneoplastyczna:

-zmiany w postaci krwotocznych, bolesnych nadżerek w obrębie błon śluzowych oraz polimorficznych zmian skórnych, mogących przypominać liszaj płaski, rumień wielopostaciowy oraz pęcherzycę zwykłą

-w obrębie płytek paznokciowych stwierdza się zniekształcenia

-bolesne nadżerki dotyczą spojówek, rogówki, okolic narządów płciowych oraz wałów paznokciowych

-ogniska chorobowe mogą zajmować również skórę tułowia, kończyn, dłoni i stóp.

-Npl gł. ukł. krwiotwórczego: non-Hodgkin lymphoma (90%), przewlekła białaczka limfatyczna

-Guz Castelmana

-Grasiczak

-Adenocarcinoma płuc, oskrzeli

-Sarcoma

-najwcześniejszym objawem są nadżerki i owrzodzenia jamy ustnej oraz narządów moczowo – płciowych;

-pęcherzyca nie reagująca na normalne leczenie ogólne (sterydy, immunosupresja)

Erythema gyratum repens Gammel:

-słoje drzewa, skóra zebry

-npl płuca, gruczołów piersiowych, przewodu pokarmowego (żołądek, przełyk), pęcherza, nerki, szyjki macicy, szpiczak , npl prostaty;

-również gruźlica, łuszczyca, choroby autoimmunologiczne

-częściej u osób palących

-częściej u mężczyzn

Erythema necrolyticum migrans – Rumień nekrolityczny wędrujący:

-zmiany skórne rumieniowo-złuszczające, polimorficzne (pęcherzyki, nadżerki)

-zmiany rumieniowo-obrzękowe, pęcherze i nadżerki z tendencją do ustępowania z pozostawieniem przebarwień

-zmiany w pachwinach, okolice wyprzeniowe

-nabyty zespół związany z npl wywodzącymi się z komórek alfa wysp trzustkowych produkujących glukagon

-dodatkowo: zapalenie języka, kącików ust, brzegów powiek, łysienie, paronychia

-badania laboratoryjne: wzrost glukagonu w surowicy, insulinooporna cukrzyca, anemia

towarzyszy: glucagonoma 90%, rak jelita grubego, choroby trzustki

Xanthogranuloma necrobioticum:

-ogniska guzowate, naciekowe, zlokalizowane na twarzy i skórze całego ciała

-złośliwe rozrosty układu krwiotwórczego: szpiczak, chłoniak Hodgkina, inne gamma-patie

Zapalenie skórno – mięśniowe:

- bez wyraźnych dolegliwości mięśniowych

-z towarzyszącymi nadżerkami i owrzodzeniami

-towarzyszy npl sutka, jajnika, płyc, przewodu pokarmowego

-oporność na terapię

Piodermia zgorzelinowa:

-gwałtownie szerzące się owrzodzenia otoczone zapalną obwódką

-towarzyszy głównie nowotworom hematologicznym

-częściej w chorobach zapalnych jelit np. Morbus Crohn, colitis ulcerosa, gammapatie

Zespół Sweeta:

-zajęta skóra i błony śluzowe w postaci zmian pęcherzowych i owrzodzeń w obrębie ognisk rumieniowo – naciekowych + neutrofilia;

-towarzyszy białaczkom, chłoniakom, npl układu moczowo – płciowego;

Półpasiec o ciężkim (uogólnionym) przebiegu – krwotocznym lub zgorzelinowym:-w postaci rozsianej u młodych osób rzadko jest markerem białaczki i chłoniaków, raków przewodu pokarmowego;

Świąd skóry:

-bez towarzyszących zmian skórnych rzadko towarzyszy chłoniakom, białaczkom, rakom, najczęściej o charakterze przerzutowym;

Erytrodermia – Uogólnione zapalenie skóry:

-stan zapalny skóry, dotyczący ok. 90% powierzchni ciała;

-skóra zaczerwieniona i zapalnie zmieniona

-pojawia się nagle, na skórze wcześniej nie zmienionej;

-towarzyszy jej: gorączka, świąd, zab. wodno – elektrolitowe, białkowe, utrata włosów, troficzne zmiany paznokci, powiększenie węzłów chłonnych;

-występuje w: łuszczycy, pęcherzycy liściastej, atopowemu zapaleniu skóry, rekcjom polekowym, łojotokowemu zapaleniu skóry, rakom płuc, nowotworom hematologicznym;

Choroba Pageta:

-zmiany skórne (ogniska rumieniowo – złuszczające) powstające w wyniku wewnątrzprzewodowo rozwijającego się nowotworu sutka;

-polimorfizm zmian skórnych: strupy, ogniska rumieniowo – złuszczające, dobrze odgraniczone, brodawka sutkowa często ulega wciągnięciu

-ogniska pozastukowe: np. srom, moszna, wzgórek łonowy, odbyt, pępek, doły pachowe – rzadko;

-potwierdzenie – badanie histopatologiczne;

Rybia łuska nabyta:

-zrogowacenie (suchość i złuszczanie skóry) występujące najczęściej na skórze tułowia, wyprostnej części kończyn;

-gł. u osób starszych;

-70% w ziarnicy złośliwej, rzadziej rak płuc, prostaty, mięsak Kaposiego, rak szyjki macicy

ZMIANY SKÓRNE W CUKRZYCY:

Obumieranie tłuszczowate:

-zmiany o charakterze żółtobrązowych, nieregularnych, wyraźnie odgraniczonych ognisk zanikowych;

-teleangiektazje;

Ziarniniak obrączkowaty:

-twarde, nieco wyniosłe wykwity o gładkiej powierzchni, koloru bladoczerwonego, układające się obrączkowato;

-nie wykazuje skłonności do rozpadu;

-ustępuje bez śladu;

-20% związane z cukrzycą, też po ukąszeniu owadów, leki, urazy

-gł. grzbietowa część ręki lub stopy, palce, łokcie;

-gł. u kobiet w średnim wieku;

Obrzęk stwardniały skóry:

-stwardnienia gł. na karku, ramionach, twarzy, tułowiu;

-od twardziny różni się brakiem objawu Raynaud, sklerodaktylii, zmian narządowych;

-gł. u osób otyłych z cukrzycą;

-stwardnienia mogą być na: tułowiu, kończynach dolnych, zazwyczaj poprzedzone infekcjami;

ZMIANY SKÓRNE W CHOROBACH TARCZYCY

Niedoczynność tarczycy:

-suchość, szorstkość skóry, świąd

-skóra blada, zimna, szarawa

-zajęte gł. łokcie i kolana – objaw brudnych kolan i łokci;

-rogowacenie mieszkowate

-łamliwość i powolny wzrost paznokci

-wypadanie włosów

-włosy są przerzedzone, suche, szorstkie, łamliwe

-liczba telogenowa jest podwyższona u części chorych

-objaw Hertogha – wyłysienie 1/3 zewnętrznej części brwi i rzęs

Nadczynność tarczycy:

-wzmożona potliwość, ucieplenie, zaczerwienie skóry

-objaw Jellinka – wzmożona pigmentacja powiek i okolicy okołooczodołowej (Ch. Graves – Basedowa)

-nadmierne wypadanie włosów;

-gruczolak potowy;

-bielactwo nabyte;

-obrzęk śluzakowaty podudzi

-anetodermia (zanik plamisty skóry) - schorzenie skórne o zróżnicowanej etiologii, charakteryzujące się licznymi zagłębieniami w skórze o owalnym kształcie lub delikatnie uniesionymi grudkami o pomarszczonej powierzchni. Zmiany występują przede wszystkim na górnych częściach tułowia i górnych części ramion, ale spotykane są w każdej lokalizacji. Pojawienie się zmian może poprzedzać stan zapalny skóry. Uważa się, że zanik plamisty skóry jest wyrazem zwiększonej degradacji lub, przeciwnie, zmniejszonej syntezy tkanki elastycznej skóry właściwej;

-włosy cienkie, jedwabiste, o wzmożonym połysku

-niska liczba telogenowa

-łysienie może być ograniczone do okolicy czołowej

-czasem towarzyszy przerzedzenie włosów na narządach płciowych

Zmiany skórne w chorobach układu moczowo – płciowego

Zaawansowana niewydolność nerek:

świąd (gł. ramiona, podudzia, głowa, nos, zew. przewody słuchowe) i suchość skóry;

Zmiany skórne w chorobach układu pokarmowego:

Piodermia zgorzelinowa :

Gwałtowne owrzodzenia o nieznanej etiologii może towarzyszyć zespołowi LC, szpiczakowi plazmocytowemu IgG i IgA

Guzek siostry Mary Joseph:

-czerwony lub sinoczerwony guzek zlokalizowany w okolicy pępka, będący przerzutem nowotworu zlokalizowanego w jamie brzusznej – gł. żołądka lub jajnika;

Zespół Peutz – Jeghersa:

-plamy soczewicowate na skórze, błonie śluzowej jamy ustnej, czerwieni warg, spojówek;

-towarzyszy polipowatości rodzinnej lub nowotworom przewodu pokarmowego, płuc, sutka;

Rumień guzowaty:

-ostro zapalne guzy zlokalizowane gł na przedniej powierzchni podudzi – nie ulegają rozpadowi, ustępują bez śladu;

-gł. u młodych kobiet;

-towarzyszy ból, gorączka, bóle stawowe lub mięśniowe;

-należy wykluczyć jako przyczynę leki lub infekcje;

Zmiany skórne w chorobach wątroby

Marskość:

-żółtaczka

-świąd skóry

-naczyniaki gwiaździste

-teleangiektazje

-rumień dłoniowy i powierzchniowy

-hiperpigmentacja skóry

-leukonychia

-kępki żółte

-utrata owłosienia na klatce piersiowej u mężczyzn, u kobiet – hirsutyzm

-przykurcz Dupytrena

-skaza krwotoczna

-głowa Meduzy

HBV, HCV:

-żółtaczka

-świąd

Zapalenie opryszczkowate skóry – choroba Duhringa – zespół skórno – jelitowy:

-zmiany wielopostaciowe, zlokalizowane symetrycznie na skórze dłoni i kolan, okolicy krzyżowo – lędźwiowej, pośladków

-grudkirumienie, niewielkie pęcherze, swędzące, układające się festonowato i zawsze symetrycznie

Zmiany skórne u pacjentów z problemami hematologicznymi:

-skaza krwotoczna

-świąd skóry – charakterystyczny dla ziarnicy złośliwej

-bladość skóry, błon śluzowych – anemia

-żółtaczka – anemia hemolityczna

-afty lub owrzodzenia w przebiegu białaczek

-świąd skóry i czerwone zabarwienie – czerwienica

Pierwotny zespół Cushinga:

-trądzik

-hirsutyzm

-ścieńczenie skóry

-wiśniowoczerwone rozstępy

-w skrajnych przypadkach martwica skóry;

Zmiany skórne w zaburzeniach gospodarki lipidowej – kępki żółte

KIŁA NABYTA WCZESNA – LUES ACQUISITA RECENS:

Lues primaria – stanowi okres od wystąpienia objawu pierwotnego, tj. ok. 3 tygodni od zakażenia, do wystąpienia zmian kiły wtórnej – ok. 9 tygodni po zakażeniu.

Okres bezobjawowy trwa około 3 tygodni i zależy od:

Objaw pierwotny ( zmiana pierwotna, stwardnienie pierwotne, owrzodzenie) => pojawia się w miejscu wtargnięcia krętków bladych do ustroju, najczęściej na narządach płciowych lub w ich otoczeniu, gdyż zakażenie następuje w większości wypadków drogą kontaktów płciowych (na początku grudka, która ulega dalszej ewolucji do owrzodzenia).

Cechy morfologiczne typowego objawu pierwotnego są dość znamienne, a mianowicie:

  1. Objaw niebolesny, twardy

  2. Przeważnie pojedynczy,

  3. Ustępuje bez pozostawienia śladu lub z pozostawieniem przemijającego przebarwienia,

  4. Nie ma cech ostrego stanu zapalnego,

  5. Wydzielina surowicza,

  6. Regularny kształt okrągły lub owalny,

  7. Brzegi gładkie, niepodminowane,

  8. Dno równe o gładkiej i lśniącej powierzchni,

  9. Podstawa o charakterystycznym stwardnieniu, porównywanym do twardości chrząstki.

Pozapłciowa lokalizacja objawu pierwotnego to:

Powiększenie węzłów chłonnych następuje po upływie jednego tygodnia trwania objawu pierwotnego – częściej pojawia się po jednej stronie (po stronie objawu pierwotnego) po drugiej natomiast jest ono mierne lub nie występuje wcale. Może być także obustronne.

Okoliczne węzły chłonne są:

  1. powiększone,

  2. twarde i sprężyste,

  3. przesuwalne, a skóra nad nimi nie jest zaczerwieniona,

  4. nie łączą się w pakiety ani nie zrastają ze skórą,

  5. nie wykazują skłonności do rozpadu i ropienia,

  6. niebolesne.

Rzadko jednak nie ulegają powiększeniu – gdy objaw pierwotny znajduje się w:

  1. szyjce macicy,

  2. tylnej ścianie pochwy,

  3. odbycie lub odbytnicy.

Również u bardzo wyniszczonych chorych, gdy następuje całkowite załamanie sił odpornościowych ustroju, węzły chłonne mogą pozostać niezmienione. Odczyn ze strony okolicznych węzłów chłonnych stanowi ważny mechanizm ochronny przed dalszym szerzeniem się krętków a jego brak jest niekorzystnym objawem świadczącym o obniżeniu odporności ogólnej.

Nietypowe objawy pierwotne:

  1. Mnogie, związane z licznymi wrotami zakażenia;

  2. Przerosłe – olbrzymie, powstające w wyniku dostania się krętków na rozległe powierzchnie pozbawione naskórka;

  3. Karłowate – bardzo drobne i z tego względu często przeoczone.

  4. Objawy pierwotne o rozmaitych kształtach, zależnych od umiejscowienia np. szczelinowate.

  5. Objaw pierwotny poronny.

  6. Objaw pierwotny opryszczkopodobny, odbitkowy.

  7. Objaw Folmana – stan zapalny i nadżerkowy żołędzi i rowka zażołędnego bez stwardnienia podstawy mogący przypominać opryszczkę ( balanitis erosiva prymaria syphilitica Folamn).

Powikłania objawu pierwotnego:

Lues secundaria – zaczyna się w 9-10 tygodniu i trwa do 24 miesięcy po zakażeniu:

Kiła wtórna cechuje się osutkami w skórze i zmianami w obrębie błon śluzowych, które są wynikiem odczynu zapalnego na wtargnięcie krętków.

Osutka wczesna:

Osutka nawrotowa:

Kolor gotowanej szynki – osutka plamista wczesna!!!

Osutka grudkowa:

Osutka krostkowa:

Kłykciny kiłowe – Condylomata lata:

Kłykciny kończyste – Condylomata acuminata:

Condylomata lata Condylomata acuminata
Etiologia Bakteryjna Wirusowa
Zapach Fetor Bezzapachowy
Morfologia Pojedyncze guzki płasko- wyniosłe o szerokiej podstawie Pojedyncze guzki, uszypułowane, kalafiorowate

Olbrzymie kłykciny Buschke- Levensteina bujanie nowotworowe.

W kile II rzędowej poza osutkami mogą występować zmiany w obrębie błon śluzowych tego typu jak na skórze oraz może występować angina, łysienie, bielactwo kiłowe i zmiany w obrębie płytek paznokciowych.

Zmiany w obrębie błon śluzowych = wykwity w obrębie błon śluzowych mają podobne cechy morfologiczne jak osutki skórne. Mają charakter plam, grudek i grudek wrzodziejących są niebolesne i bardzo zakaźne.

Angina kiłowa jest najczęstszą postacią zmian w obrębie błon śluzowych. Głównymi objawami są: zlewne zaczerwienienie łuków podniebiennych i migdałów niekiedy z obecnością wykwitów plamistych i grudkowych, może towarzyszyć chrypka, nie występuje gorączka i nie ma bolesności. Poza anginą kiłową może wystąpić zapalenie kiłowe gardła i krtani.

Bielactwo kiłowe jest objawem kiły II rzędowej nawrotowej, zaniedbanej i nieleczonej. Zazwyczaj występuje w sześciu lub powyżej sześciu miesięcy od zakażenia, częściej u kobiet. Wykwity mają charakter drobnych, odbarwionych plam (na ogół jednakowych wymiarów i kształtu), układających się siateczkowo bez cech zaniku i złuszczania, głównie na bocznych powierzchniach szyi , karku rzadziej na tułowiu.

Łysienie kiłowe może występować w dwóch postaciach:

  1. łysienie rozlane – polegające na postępującym przerzedzeniu i ścieńczeniu włosów na szczycie głowy w 3 miesiące po zakażeniu.

  2. W 6 miesięcy po zakażeniu może wystąpić druga postać łysienia, która charakteryzuje się ograniczonym przerzedzeniem włosów w okolicach skroniowych i okolicy potylicznej – przypomina wyglądem futro przerzedzone przez mole.

*Mogą też wypadać włosy z innych okolic ciała. Nie ma zmian w obrębie skóry głowy. W obu postaciach łysienia mechanizm jest telogenowy lub wyjątkowo mieszany dystroficzno – telogenowy.

Zmiany w obrębie płytek paznokciowych są podobne do zmian w przebiegu grzybicy. Płytki paznokciowe stają się ćme, matowe, kruche, zgrubiałe, o szarożółtym zabarwieniu oraz charakteryzują się obecnością bruzd podłużnych i poprzecznych.

Uścisk dłoni kiłowy lub zięcia polega na oglądaniu ręki w poszukiwaniu osutek kiłowych, a następnie wyciąganiu wyprostowanej ręki i próbie wymacania węzłów chłonnych w okolicy nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej – typowy dla kiły II okresu.

DERMATOZY NIEZAKAŹNE

DERMATOZY ZAKAŹNE

-zaliczamy do nich jednostki chorobowe o etiologii:

Łupież pstry Łupież rumieniowy
Etiologia Grzybicza Bakteryjna
Leczenie Przeciwgrzybicze Maść erytromycynowa 5%
Fluorescencja w lampie Wooda Ceglasta, rdzawa Żółtozielona
Lokalizacja Głównie tułów Pod pachami i w pachwinach, okolice krocza, zewnętrzne narządy płciowe

Rzęsistkowica (trichomonasis) wywołana przez Trichomonas vaginalis, zakażenie drogą płciową. Występują obfite, pieniste, cuchnące upławy, szare lub żółtozielone. Towarzyszy pieczenie, świąd, niewielki ból w podbrzuszu. Leczenie metronidazol , ważne jest leczenie także partnera.

Zakażenie wywołane przez Chlamydie – wodnisty, śluzowy wyciek z cewki moczowej, świąd i pieczenie. Najczęstsze powikłania u kobiet: zapalenie cewki moczowej, zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie przydatków, niepłodność, poronienia. Leczenie – antybiotykoterapia. Dzieci przy porodzie – zapalenie spojówek.

NACZYNIAKI

Naczyniaki dzielimy na:

  1. Znamiona naczyniowe

  2. Naczyniaki właściwe

Do znamion naczyniowych zaliczamy:

  1. Naevus flammeus – na rękach

  2. Naevus medialis faciei – jasnoróżowa plama na twarzy u dzieci, leczenie laserowe

  3. Naevu unny – w okolicy potylicy, ma to 90% ludzi, tendencja do samoistnego ustępowania

Do właściwych naczyniaków zaliczamy:

  1. Angioma (Haemangioma) plano – tuberosum – „malinka”

  2. Angioma tuberosum – guz ponad powierzchnią skóry

  3. Angioma tubero-nodosum – guz ponad powierzchnią, przy ucisku wnika w głąb skóry

  4. Angioma nodosum – guz głęboko pod skórą

Na pograniczu znamion naczyniowych i naczyniaków właściwych leży Angioma planum (ciemnogranatowe, na twarzy, lecz. laser).

Naczyniaki są to morfologicznie rozmaite zmiany istniejące zazwyczaj do urodzenia, powstające w wyniku rozszerzenia naczyń krwionośnych bądź rozrostu naczyń włosowatych, tętniczych, żylnych lub chłonnych.

Leczenie naczyniaków:

  1. Naczyniaki płaskie: laseroterapia lub kriochirurgia

  2. Naczyniaki gwiaździste („pajączek” rozszerzonych naczyń; skronie): laseroterapia, kriochirurgia, elektrokoagulacja, lecz najlepiej je zostawić

  3. Pasta CO2

  4. GKS

  5. Interfron alfa

  6. Okluzyjne opatrunki

  7. Rentgenoterapia

  8. propranolol

Najlepiej wykonać zabieg od 3 miesiąca do roku. Później naczyniak staje się zwłókniały i zabieg nie ma sensu.

W przypadku zespołu Klippla-Trénaunaya-Webera wskazane jest wykonanie zonografii dopplerowskiej i arteriografii w celu stwierdzenia stanu czynnościowego naczyń a w zespole Sturge’a-Webera – rezonansu magnetycznego mózgu oraz badań okulistycznych.

W leczeniu naczyniaków zalecamy stosowanie ucisku lub powtarzanie urazów celem lepszego, przyspieszonego wchłaniania, mogą ustępować samoistnie.

Z innych metod zaliczamy stosowanie:

Kriochirurgii, laseroterapii, chirurgię plastyczną, kortykosterydoterapię doogniskowo czy ogólnie oraz wstrzyknięcie gamma-interferonu.

WYPADANIE WŁOSÓW – PRZYCZYNY I ZAPOBIEGANIE

Cykl włosowy u ludzi jest niezsynchronizowany tzn.,

Włos jest zbudowany z korzenia i łodygi.

Włos anangenowy (w fazie wzrostu) charakteryzuje się:

Włos rosnący (anagenowy) najczęściej posiada:

Mieszek składa się z:

Wyróżniamy 6 typów anagenu:

  1. Anagen I – tworzenie się zawiązka włosa

  2. Anagen II – tworzenie się opuszki włosa i brodawki

  3. Anagen III – powstaje macierz włosa

  4. Angen IV – włos tworzy się i rośnie do ujścia (podstawy) gruczołu łojowego a następnie rośnie do powierzchni naskórka – anagen V.

  5. Anagen V – j.w.

  6. Anagen VI – włos przebija się na zewnątrz.

4 Typy włosów:

-długie, delikatne, bez pigmentu,

-wypadają w życiu płodowym, występują u wcześniaków;

-włosy krótkie, cienkie, zazwyczaj bez pigmentu, pozbawione substancji rdzennej,

-występują u dzieci rodzących się, oprócz powierzchni dłoniowych i podeszwowych;

-długie, grube, pigmentowane, zależą od płci, z substancją rdzenną,

-obecne u rodzącego się dziecka – głowa, brwi, rzęsy;

- dojrzałe, rozwijają się w okresie pokwitania pod wpływem androgenów;

-broda i owłosienie całego ciała – duża ilość androgenów;

-pachy i łoniaki – mała ilość androgenów;

Włos katagenowy – okres inwolucji dolnej części mieszka. W początkowym okresie zawiera on zanikające pochewki a potem w wyniku toczących się procesów rogowacenia pojawia się kolba.

Włos telogenowy ( spoczynkowy) – całkowicie zrogowaciały, otoczony kolbą rogową.

Włos dystroficzny –wygląda jak „zaostrzony ołówek” (kąt między brzegiem włosa a jego zaostrzeniem świadczy o natężeniu czynnika uszkadzającego).

Włos dysplastyczny - równomiernie ścieńczały, pozbawiony pochewek. Zdaniem niektórych autorów tego rodzaju włosy powstają w wyniku nieprawidłowego wyrywania.

Określenie stanu korzeni włosów czyli wykonanie TRYCHOGRAMU jest podstawową metodą badania umożliwiającą rozpoznanie mechanizmu łysienia. Określenie stanu korzeni włosów polega na:

  1. Obejrzeniu pod mikroskopem około 100 wyrwanych korzeni (szczyt, skronie i potylica głowy)

  2. Obliczeniu odsetka włosów znajdujących się w poszczególnych okresach cyklu oraz włosów wykazujących zaburzenia wzrostu.

Okres anagenu= na głowie trwa średnio od 4- 6 lat i w prawidłowym trychogramie włosów anangenowych jest około 80 – 90%

Okres katagenu (przejściowy)= trwa od 2 – 4 tygodni i włosów w tym okresie w fizjologicznym trychogramie powinno być 2 – 3%.

Okres telogenu (spoczynku) = trwa od 2 – 4 miesięcy i pozostały procent przypada na ten okres.

W niskim procencie w prawidłowym trychogramie mogą być patologiczne postacie włosów anangenowych ( dystroficzne i dysplastyczne) – 5-8%.

Łysienie – Alopecia, Wypadanie - Effluvium

Patomechanizmy łysienia: czynnik uszkadzający działa tylko na włos rosnący, zdrowy.

Włos zdrowy

noxa silna noxa słaba

16 dni 3-4 miesiące

Łysienie dystroficzne – anangenowe. Łysienie telogenowe.

(Skrócenie fazy wzrostu, katagen i telogen normalny)

Mechanizm łysienia jest odzwierciedleniem reakcji mieszka włosowego anangenowego na czynniki szkodliwe i jest trojakiego rodzaju:

  1. Pierwszy rodzaj reakcji macierzy włosa polega na nagłym znacznym lub całkowitym zmniejszeniu się liczby mitoz w komórkach co powoduje zanik opuszki i zmniejszenie w różnym stopniu grubości korzenia włosa prowadząc do jego odłamania w miejscu największego przeciążenia i wypadnięciu tzw. włosa dystroficznego => ten mechanizm łysienia nazywamy anangenowym lub dystroficznym. Włosy wypadają zazwyczaj w kilka, kilkanaście dni po zadziałaniu czynnika uszkadzającego.

  2. Drugi rodzaj reakcji komórek macierzy włosa na czynnik szkodliwy o słabszym natężeniu polega na przedwczesnym nadejściu okresu inwolucji mieszka włosowego a tym samym na przyspieszonym przejściu w fazę spoczynku => jest to łysienie telogenowe. W tej postaci łysienia włosy wypadają po długim okresie utajenia zwykle po 3-4 miesiącach.

  3. Trzeci rodzaj reakcji mieszków włosowych polega na równoczesnym występowaniu obu mechanizmów łysienia anangenowego i telogenowego = > jest to tzw. łysienie mieszane. Wyodrębniono tę postać łysienia spośród dwu poprzednich tłumacząc niniejsze zjawisko różną intensywnością działania czynnika szkodliwego na poszczególne mieszki włosowe u tego samego osobnika.

Łysienie fizjologiczne:

Włosy rosną z szybkością 0,31-0,35 mm/dobę.

Wpływ hormonów na długość poszczególnych faz cyklu włosowego.

Estrogeny zmniejszają czynności gruczołów łojowych i działają stymulująco na wzrost włosów u człowieka przedłużając okres wzrostu włosa.

Z kolei zmniejszona utrata włosów podczas ciąży jak i zwiększone wypadanie w okresie przekwitania wskazują na udział hormonu pęcherzykowego w zachowaniu prawidłowego owłosienia głowy.

Androgeny hamują wzrost włosów na głowie, natomiast pobudzają go poza skórą głowy zarówno u kobiet jak i u mężczyzn.

W każdym mieszku występują kolejno okresy:

  1. Wzrost włosa (anagen)

  2. Zahamowanie wzrostu włosa i inwolucja mieszka (katagen)

  3. Oraz spoczynku (telogen)
    a ich naprzemienne pojawianie się nazwano cyklem włosowym.

Najczęstsze choroby owłosionej skóry głowy:

  1. Łupież

  2. Łuszczyca

  3. Grzybica

  4. Łojotokowe zapalenie skóry głowy

Łupież

  1. Zwykły = pospolity = suchy (złuszczanie się suchego naskórka, brak zmian morfologicznych i funkcjonalnych)

  2. Tłusty (tylko środkowa część głowy może przejść w łojotokowe zapalenie skóry)

Łuszczyca owłosionej skóry głowy: (leczenie: maść salicylowa, naświetlanie)

  1. Owłosiona skóra głowy jest najczęstszym miejscem występowania łuszczycy

  2. Utrata włosów nie jest typowa dla łuszczycy

  3. Same włosy są niezmienione

  4. Może na wiele lat poprzedzać pojawienie się wykwitów w innych okolicach ciała.

Grzybica owłosionej skóry głowy:

  1. Grzybica owłosionej skóry głowy ze stanem zapalnym

  2. Grzybica owłosionej skóry głowy bez stanu zapalnego (epidemie mogą szerzyć się w szkołach, przedszkolach i domach dziecka)

  3. Grzybica woszczynowa:

-W postaci najłagodniejszej włosy tracą połysk ale nie wypadają i występuje jedynie łagodny stan zapalny

-W następnym stadium odnotowuje się silniejszy rumień i występują typowe tarczki a w postaci najcięższej występuje widoczne łysienie oraz obecny jest zapach, który można porównać do zapachu mysiego moczu!!!

Mianem ŁZS (łojotokowe zapalenie skóry) określa się:

  1. Dermatozę cechującą się wielopostaciowym obrazem

  2. O przebiegu przewlekłym

  3. I obejmuje zazwyczaj skórę owłosioną

  4. Okolice wyprzeniowe

  5. Lub obszar skóry o wzmożonym wydzielaniu łoju

  6. Dekolt, plecy

  7. Nauczyciele

  8. Okres zimowo - jesienny

Przyczyny wypadania włosów u kobiet i mężczyzn:

  1. Wiek biologiczny

  2. Używki

  3. Nieprawidłowe odżywianie (odchudzanie)

  4. Stres, przemęczenie

  5. Promieniowanie UV

  6. Anemia

  7. Sezonowość: wiosna, jesień

  8. Zła pielęgnacja włosów (detergenty w szamponach, lakiery do włosów, farby do włosów, niewłaściwe fryzury)

  9. Poważne choroby

Łysienie związane z chorobami ustroju:

  1. Choroba tkanki łącznej

  2. Łysienie wywołane środkami cytostatycznymi i innymi lekami

  3. Łysienie wywołane chorobami zakaźnymi

  4. Łysienie w przebiegu cukrzycy

  5. Łysienie związane z innymi chorobami narządów wewnętrznych

  6. Łysienie w przebiegu zaburzeń hormonalnych

Łysienie w przebiegu zaburzeń hormonalnych:

Chorzy na cukrzycę otrzymujący insulinę wykazują:

  1. Lepszy stan owłosienia głowy

  2. I wyższy odsetek włosów anagenowych

niż pacjenci leczeni innymi preparatami, ponieważ insulina zmniejsza liczbę włosów telogenowych w mieszkach włosowych.

U pacjentów z cukrzycą niewyrównaną, łysienie występuje najczęściej w III i IV dekadzie życia wraz z nasilonym łojotokiem.

Łysienie wywołane chorobami zakaźnymi:

Łysienie kiłowe:

  1. Występuje w dwóch postaciach: ogniskowej i rozlanej

  2. Rozlane – pojawia się w 3 miesiące po zakażeniu, polega na postępującym ścieńczeniu i przerzedzeniu włosów na szczycie głowy

  3. Ogniskowe – pojawia się w 6 miesięcy po zakażeniu, polega na ograniczonym przerzedzeniu włosów w okolicy skroniowej i potylicznej – futro wyjedzone przez mole

  4. Mechanizm łysienia najczęściej jest telogenowy

Łysienie wywołane chorobami tkanki łącznej

  1. DLE – występuje łysienie bliznowaciejące, które jest nieodwracalne

  2. Dermatomyositis – najczęściej występują zmiany strukturalne w obrębie łodygi włosów (np. Trichorrhexix nodosa – odłamanie łodygi na różnej ich wysokości) – wygląd makroskopowy zły, korzenie włosów dobre.

  3. Sclerodermia – bardzo dobry stan owłosienia głowy potwierdzony badaniem trichologicznym (wyższy niż w warunkach fizjologicznych odsetek włosów rosnących)

Łysienie związane z innymi chorobami wewnętrznymi

  1. W niektórych przypadkach raka narządów wewnętrznych, zwłaszcza żołądka, występują na skroniach oraz w obrębie łuków brwiowych i brody tzw. włosów Schriddego!!!

-Są one bardzo grube, pojedyncze, ciemne i nie mają połysku

  1. W raku i marskości wątroby stwierdzono zwiększenie odsetka włosów telogenowych i dystroficznych a klinicznie występuje łysienie o charakterze rozlanym.

-Jest to związane z zaburzeniami metabolizmu aminokwasów (cysteiny i metioniny)

-U mężczyzn może wystąpić kobiecy typ owłosienia łonowego, objaw Chvostka!!! (rak/marskość wątroby) a u obu płci przerzedzenie lub brak włosów pachowych

Niektóre leki – Cytostatyki (część centralna głowy bez włosów)

  1. Mechanizm łysienia zależy od cytostatyku oraz od wysokości dawki i schematu leczenia

  2. Najczęściej występuje mechanizm dystroficzny rzadziej mieszany

  3. Nie ma korelacji między wiekiem i płcią a podatnością na łysienie

  4. Jest to rozlane przerzedzenie włosów, niekiedy niemal całkowitym wyłysieniu

  5. Dotyczy głównie wierzchołka głowy ponieważ na obwodzie mieszki włosowe są bardziej oporne na czynniki toksyczne niż w części centralnej głowy

  6. Włosy innych okolic nie wypadają ponieważ mają krótki cykl włosowy i nim cytostatyk zacznie działać rozpoczyna się kolejny cykl włosowy w danym mieszku

  7. Może też dojść do zmian w obrębie struktury łodygi (np. Objaw Pohla-Pinkusa!!!).

Skóra owłosionej okolicy głowy jest często lokalizacją przerzutów, gł. raka piersi.

Pielęgnacja włosów polega między innymi na:

  1. Czesaniu

  2. Szczotkowaniu

  3. Myciu włosów

  4. Prawidłowym odzywianiu

  5. Nie jest jednak wskazane szczotkowanie suchych, bardzo cienkich i nadmiernie wypadających włosów

  6. Najlepiej jest używać szczotki z naturalnego włosia

Częstość mycia głowy zależy od rodzaju włosów.

Do nowoczesnych metod diagnostycznych chorób włosów należy trichoskopia:

  1. Wykorzystuje się dermatoskop z oprogramowaniem komputerowym i cyfrowym aparatem fotograficznym – wideodermatoskop (powiększenie 20 – 70 razy)

  2. Dzięki zastosowaniu systemu optycznego możliwe jest oglądanie zmian w powiększeniu 20-70 razy i ocena charakterystycznych cech morfologicznych obserwowanych w poszczególnych jednostkach chorobowych

  3. Badanie jest nieinwazyjne, niebolesne, łatwe w użyciu, powtarzalne i pozwala na obiektywną ocenę aktywności choroby

Przeszczepianie włosów:

  1. Daje dobre rezultaty u mężczyzn, natomiast u kobiet nie dają tak dobrych efektów ze względu na bardziej rozlany charakter przerzedzenia

  2. Jest to metoda bardzo żmudna, długotrwała, wymagająca olbrzymiej cierpliwości ze strony lekarza i chorego

  3. Łyse okolice pokrywa się przeszczepami drobnych kępek skóry zawierającymi meszki włosowe, pobranymi z miejsc obwodowych głowy, w których włosy są zachowane.

Wskazaniem do transplantacji włosów jest:

  1. Łysienie androgenowe

  2. Łysienie bliznowaciejące

  3. I rekonstrukcja brwi

Przeciwwskazaniami są:

  1. Kompensacja psychicznych problemów

  2. Przesadne oczekiwania pacjenta

  3. Aktywne choroby skóry

  4. Niekorzystny stosunek obszaru dawcy do wielkości łysiny

  5. Oraz predyspozycja do keloidów

Nadmierne owłosienie:

Leczenie nadmiernego owłosienia:

-golenie

-wyrywanie

-depilacja woskiem

-elektroliza

-termoliza

-fotodestrukcja

Hypotrichosis – zmniejszona liczba mieszków włosowych – wrodzona jest nieuleczalna

Atrichia – brak mieszków włosowych

ŁYSIENIE PLACKOWATE

Etiopatogeneza łysienia plackowatego – nie jest nadal do końca poznana

  1. Wpływ czynników dziedzicznych

  2. Zaburzenia układu nerwowego - stres

  3. Obecność wewnątrzustrojowych ognisk zakażenia

  4. Współistnienie schorzeń atopowych, bielactwa i chorób tarczycy

  5. Immunologiczne uwarunkowania łysienia plackowatego

  6. Wpływ czynników zapalnych

Niestety nie istnieje obecnie żadna dobra, skuteczna metoda leczenia. Strategia terapeutyczna wykorzystuje działanie leków: p/zapalnych i immunosupresyjnych (kortykosteroidy, cyklosporyna A), immunomodulujących (PUVA, immunoterapia miejscowa alergenami kontaktowymi), miejsowo-drażniących (cygnolina, tretinoina) i nieswoiście stymulujących wzrost włosów (minoksydyl).

Najczęściej używanymi zewnętrznymi lekami są minoksydyl, kortykosteroidy, cygnolina, miejscowo immunoterapia, zaś w terapii ogólnej – fotochemioterapia, kortykosteroidy i cyklosporyna.

Typy:

-rozlane

-wężykowate

-całkowite (dotyczy głowy)

-uniwersalne – utrata włosów na całym ciele

Zjawisko Renboha – odwrotny do objawu Kobnera;

Objaw Kobnera - jest charakterystyczną cechą łuszczycy aktywnej (nie występuje w przypadku remisji). Objaw Köbnera polega na tym, że nawet drobny, miejscowy uraz naskórka, na przykład zadrapanie, wywołuje, po około 8-14 dniach, powstanie w uszkodzonym miejscu zmian łuszczycowych.

Leczenie:

-brak skutecznego

-PUVA

-cyklosporyna A

-immunoterapia miejscowa alergenami kontaktowymi

-minoksydyl, GKS,cygnolina

ŁYSIENIE BLIZNOWACIEJĄCE

Łysienie bliznowaciejące – jest nieodwracalnym uszkodzeniem mieszków włosowych i należy do trwałych łysień nabytych lub wrodzonych

Łysienie bliznowaciejące wywołane przez czynniki zewnątrzpochodne:

Wrodzone łysienie bliznowaciejące:

Rzadkie przyczyny łysienia bliznowaciejącego:

“Etat pseudopeladique” - łysienie rzekomoplackowate - “ślady stóp na śniegu” – kępka włosów, przerwa, kępka…

Folliculitis decalvans:

-zmiany w postaci grudek i krost przymieszkowych, często pokryte strupem na szczycie głowy;

-objaw pędzla – w końcu powstaje ognisko łysiny z kępkami szczątkowych włosów;

-skóra staje się atroficzna

-choroba przewlekła, trudna do wyleczenia, w pewnej chwili ustępuje samoistnie

-leczenie – klindamycyna, rifampicyna, szampon

Folliculitis et perifolliculitis capitis abescendes et suffodiens – acne inversa

-młodzi mężczyźni

-leczenie – GKS, izotretinoina, rifampicyna, klindamycyna, depilacja laserowa;

ŁYSIENIE ANDROGENOWE

Nim dojdzie do łysienia, które powstaje w wyniku zachwiania równowagi między utratą włosów a ich odrostem rozpoczyna się przerzedzenie.
Włosy wypadają nam każdego dnia szczególnie podczas mycia i czesania. Jeśli zaobserwujemy u siebie zwiększone wypadanie włosów, powinniśmy zacząć liczyć te, które tracimy. Przyjmuje się, że jeżeli w ciągu dnia tracimy od 70 do 100 włosów (fizjologia!!!), nie ma większych powodów do obaw. Problem pojawia się, gdy wypada ponad 100 włosów dziennie i trwa to dłużej niż kilka tygodni. Powinniśmy rozpocząć liczyć wszystkie włosy: te tracone samoistnie i te które tracimy przy czesaniu. Liczymy przez kilka dni.

Łysienie androgenowe jest jedną z najczęstszych przyczyn wypadania włosów. Występuje ono zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Łysienie androgenowe stanowi dziedziczone przerzedzenie włosów indukowane przez androgeny u genetycznie predysponowanych mężczyzn i kobiet.

Terminem łysienia androgenowego określa się postępujące przerzedzenie i ścieńczenie włosów długich, związane z przekształcaniem się włosów długich we włosy meszkowe (tzw. miniaturyzacja mieszków) oraz zbyt wczesnym wchodzeniem w fazę telogenu w wyniku skrócenia okresu wzrostu (anagenu).

W łysieniu androgenowym wyróżnia się dwie zasadnicze odmiany:

U płci żeńskiej znacznie rzadziej występuje łysienie zajmujące kąty czołowe i szczyt głowy – taka forma dotyczy kobiet głównie po okresie menopauzy. Inne charakterystyczne cechy kliniczne tego rodzaju łysienia to równoczesny łojotok jako oznaka stymulacji gruczołów łojowych przez androgeny.
Dalszą cechą łysienia androgenowego poza spadkiem gęstości włosów jest zmniejszenie grubości łodygi.

W etiopatogenezie łysienia androgenowego odgrywają rolę czynniki genetyczne i androgenowe.
Prawdopodobnie dziedziczenie jest typu autosomalnego dominującego (wielogenowe).

Drugim czynnikiem są androgeny – znaczenie ma zwiększona przemiana testosteronu w dwuhydrotestosteron pod wpływem enzymu 5α-reduktazy typu II co zachodzi zarówno u mężczyzn i kobiet.

Badania: morfologia, żelazo, cukier, białko, elektrolity, ferrytyna, fT3, fT4, TSH, testosteron, DHEA - s; kobiety: PRL, progesteron, AP

Leczenie: mężczyźni – minoksydyl zewnętrznie 5% 4-5miesięcy; 2% 2 lata

kobiety – estrogeny - Alpicort

Leki stosowane miejscowo w terapii łysienia androgenowego:

Preparat Mężczyźni Kobiety
Minoksydyl 2-5% roztwór Wcierać w skórę owłosioną 2x dz. po 1ml na stałe 2% wcierać w skórę owłosioną 2x dz. po 1ml na stałe
Roztwór zawierający estrogeny Nie polecane 1x dz przez min 3-4 miesiące do uzyskania poprawy.
Tlenek diamydopirymidyny (Aminexil) Stosować 2x w roku przez min 2-3 miesiące (1 ampułki co drugi dzień lub ½ ampułki codziennie) Stosować 2x w roku przez min 2-3 miesiące (1 ampułki co drugi dzień lub ½ ampułki codziennie)

U mężczyzn z łagodną i umiarkowaną utratą włosów można rozpocząć leczenie od 5 do 2% roztworu minoksydylu lub Finasteryd 1mg/dz p.o.
Dawka 1mg Finasterygu dziennie u większości młodych mężczyzn (do 41 roku życia) z łagodnym lub umiarkowanym łysieniem szczytu głowy i/lub części czołowej powoduje wzrost liczby włosów, wstrzymuje ich wypadanie, korzystnie wpływa na wygląd. Utrzymanie tego efektu wymaga kontynuacji leczenia.

Finasteryd jest 4-azasteroidowym syntetycznym związkiem, będącym in vivo i in vitro, swoistym i kompetencyjnym inhibitorem wewnątrzkomórkowej 5a-Reduktazy typu 2.

Związek ten hamuje konwersję testosteronu w DHT-androgen o silniejszym działaniu, natomiast nie blokuje wiązania testosteronu i DHT z receptorami androgenowymi i nie ma wpływu na stan innych hormonów steroidowych.

Objawy uboczne występujące w trakcie stosowania Finasterydu w dawce 1mg (roczna obserwacja) wg Kaufmana i sp. - zaburzenia w sferze seksualnej

Finasteryd (n – 779 pacjentów)

Liczba pacjentów (%)

Placebo (n – 774 pacjentów)

Liczba pacjentów (%)

Zwiększona częstotliwośc oddawania moczu 0 0
Zmniejszone libido 15 (1.9) 10 (1.3)
Zaburzenia wzodu prącia 11 (1.4) 7 (0.9)
Zmniejszenie objętości ejakulatu 8 (1.0) 3 (0.4)
Powiększenie sutków 4 (0.4) 4 (0.4)
Zwiększenie owłosienia skóry gładkiej 7 (0.9) 7 (0.9)

W pierwszym roku leczenia można obserwować kosmetyczną poprawę – znaczny wzrost łodygi włosia, w drugim roku następuje poprawa i pogrubienie już obecnych łodyg włosa.
W przypadku kobiet z AGA finasteryd nie może zostać podany z powodu teratogennego efektu, który wywołuje.
Najlepszym rozwiązaniem terapeutycznym dla kobiet jest doustne podanie octanu cyproteronu.!!! Należy uświadomić sobie, że dawka zawarta w Diane 35 jest raczej zbyt niska dla powstrzymania utraty włosów w AGA, dlatego należy dodać dodatkowo octan cyproteronu w formie Androcuru podczas dwóch pierwszych tygodni cyklu. Do leczenia ogólnego można dołączyć leczenie zewnętrzne (Alpicort E, Loxon).

Duże nadzieje w terapii łysienia androgenowego wzbudził dutasteryd. Jest to stosunkowo nowy lek stosowany w łagodnym przeroście prostaty i równocześnie wykazuje pozytywny efekt w stosowaniu go w leczeniu łysienia androgenowego. Jest podwójnym inhibitorem 5α-reduktazy (blokuje izoformy 1 i 2 enzymu). Nie wolno go stosować u kobiet w ciąży oraz w okresie rozrodczym. Na początku leczenia dochodzi do zwiększonego wypadania włosów, jest to jednak objaw, o dobrej odpowiedzi na leczenie. Na początku leczenia powinno się stosować preparaty witaminowe, zwłaszcza witaminę B6!!!

WRODZONE I NABYTE ZMIANY STRUKTURALNE WŁOSÓW

Do najważniejszych nieprawidłowości strukturalnych zaliczamy włosy:

  1. Obrączkowate

  2. Skręcone

  3. Wełniaste

  4. Paciorkowate

  5. Bambusowate

  6. Węzełkowate

  7. Bańkowe

Poza tym do tej grupy należy: rozszczep węzłowaty i podłużny włosa, trichoschisis oraz trichotiodystrofia.
Włosy w tych zaburzeniach są cienkie, łamliwe, matowe bez połysku, suche oraz ćme i kruche. Zaburzenia te częściej obserwuje się u kobiet jasnowłosych. Przyczyną jest zwykle uraz albo uwarunkowanie genetyczne. Szczególnie zajęte są włosy głowy.

Przyczyną mogą być – czynniki zewnętrzne:

  1. Nadmierne i niewłaściwe czesanie oraz szczotkowanie włosów

  2. Trwała ondulacja

  3. Obcinanie włosów tępymi narzędziami

  4. Prostowanie ich

  5. Używanie suszarek, szczotek czy lokówek ze zbyt gorącym powietrzem

  6. Intensywne działanie promieni słonecznych

  7. Ciasne splatanie warkocza

  8. Rozjaśnianie i barwienie włosów

  9. Kąpiele w słonej wodzie

  10. Drapanie i pocieranie skóry głowy z powodu choroby owłosionej skóry głowy.

Unikanie urazów umożliwia odrost włosów prawidłowych.

Włosy obrączkowate (Pili annulati):

  1. Przyczyna jest nieznana

  2. Może występować rodzinnie

  3. Pojawia się wkrótce po urodzeniu

  4. We włosach stwierdza się naprzemiennie odcinki jasne i ciemne długości 1-3mm

  5. Mogą występować różnice w zawartości melaniny

  6. Jaśniejsze zabarwienie jest spowodowane odbiciem światła w tych odcinkach, w których w substancji korowej jest powietrze

  7. Czasami dotyczy włosów pachowych

  8. Nie ma skutecznego leczenia.

Włosy skręcone (Pili torti):

  1. Mogą towarzyszyć innym schorzeniom

  2. Mogą być nabyte

  3. Zmiany polegają na przypłaszczeniu włosów i występowaniu ich skręceń o 180o wzdłuż osi długiej w odstępach kilku milimetrów

  4. Może występować rodzinnie

  5. Zaczyna się w wieku niemowlęcym, a w okresie pokwitania mogą ustępować

  6. Najczęściej zajęte są włosy w okolicy potylicy oraz brwi i rzęsy

  7. Może występować znaczne przerzedzenie włosów – rozlane lub ogniskowe

  8. Skóra głowy jest sucha w wyniku zaniku gruczołów łojowych

Zespoły w których występują włosy skręcone:

  1. Zespół Menkesa – wrodzony defekt jelitowego wchłaniania miedzi, występują zaburzenia w syntezie białek bogatosiarkowych

  2. Zespół Bjornstada – towarzyszy głuchota

  3. Zespół Bazexa – towarzyszą hypotrichosis, BCC na twarzy

  4. Zespół Crandalla – towarzyszy głuchota, hipogonadyzm

Ze względu na głuchotę tak często towarzyszącą włosom skręconym w różnych sytuacjach klinicznych zaleca się wykonywanie badań słuchu u wszystkich niemowląt z skręconymi włosami. Są one nieuleczalne. Należy unikać trwałej ondulacji a podawanie witaminy A i natłuszczanie skóry głowy może powodować okresową poprawę.

Włosy wełniaste (Pili lanosi, Woolly hair):

  1. Bardzo rzadko występująca nieprawidłowość u noworodków

  2. Włosy także trudno czesać, są elipsoidalne i rozszczepione, ułamane lub skręcone wzdłuż osi podłużnej

  3. Znamię z włosów wełniastych – ograniczona kępka włosów

Zespół włosów nie dających sie uczesać: „siano”
Włosy są niesforne, rosną bardzo wolno ale nie łamią się (może być też zajęta część głowy). Włosy innych okolic ciała nie wykazują zmian. Chorzy mogą mieć włosy skręcone lub występuje łysienie rozlane. Z upływem czasu może następować poprawa. Nie ma skutecznego leczenia, ale sugeruje się podawanie doustnie biotyny.

Włosy paciorkowate (Monilethrix):

W krótkim czasie po urodzeniu wyrastają włosy kruche, łamią się. Włosy mają charakterystyczny wygląd. Występują w nich na przemian ciemne perełkowate zgrubienia i jasne zwężenia, w których łatwo się ułamują. Ich końce mogą pozostać w mieszkach włosowych, stwarzając wrażenie gęsiej skórki. Może współistnieć rogowacenie mieszkowe i zmiany w obrębie płytek paznokciowych.
Może występować samoistna poprawa w życiu dorosłym lub w ciąży. W badaniu trichologicznym stwierdza się wysoki odsetek włosów anagenowych.
Doustne retionoidy (Neotigason) mogą indukować odrost włosów, co może być efektem wpływu na mieszki włosowe objęte procesem rogowacenia.

Włosy paciorkowate rzekome (Pseudomonilethrix):

Zmiany strukturalne wywołują w nich pewnego stopnia guzowatość lecz mniej regularną niż we włosach paciorkowatych. Poza tym są one mniej łamliwe. Prawdopodobnie jest to odmiana włosów skręconych bądź też skutek uszkodzenia przez urazy.

Rozszczep węzłowaty włosa (Trichorrhexis nodosa):

Włosy z makroskopowymi guzkami, które pod mikroskopem przypominają dwa pędzelki wbite jeden w drugi. Może być wrodzony, który występuje z licznymi wadami strukturalnymi włosów oraz wtórny nabyty po urazach. Wyróżniamy dwa nabyte typy: proximalis i distalis.

  1. Postać proksymalna występuje niemal wyłącznie na głowie ludzi rasy czarnej (z wiekiem ustępuje samoistnie).

  2. Postać dystalna jest chorobą ludzi rasy białej (wąsy i broda) i Azjatów (owłosiona skóra głowy). Częściej występuje u kobiet (nie poddaje się leczeniu).

Włosy bambusowate (Trichorhexis invaginata, bambao hair, zespół Nethertona):

Zespół polega na współistnieniu zmian skórnych z grupy rybiej łuski (ichthyosis linearis circumflexa) z anomaliami strukturalnymi włosów, którymi towarzyszyć mogą schorzenia alergiczne i zaburzenia wzrostu. Rzadziej występuje aminoaciduria i niedorozwój umysłowy. W zespole tym występują włosy bambusowate. Określenie to ilustruje dokładnie charakter zniekształceń polegających na wgłębieniu odsiebnej części trzonu włosa do dosiebnej. Mogą występować inne zaburzenia w strukturze włosów, jak: pili torti, trichorrhexis nodosa i pęknięcia kory.

Włosy bańkowate (Bubble hair):

Częściej występują u kobiet. Wzmożona łamliwość i utrata włosów. Pod mikroskopem świetlnym w łodygach włosów obecne są obszary przypominające banieczki. Czasami łodygi są zakrzywione.
Leczenie: jeśli z włosami obchodzimy się delikatnie, to odrastają zdrowe.

Włosy węzełkowate (Trichodonosis):

Na włosach kręconych tworzą się czasami węzełki (na włosach prostych rzadkość)
Przyczyną są:

  1. Nadmierne czesanie

  2. Pocieranie

  3. Drapanie z powodu choroby owłosionej skóry głowy

Rozszczep podłużny włosa (Trichoptilosis):

Dotyczy przede wszystkim skóry głowy, wyjątkowo brody u mężczyzn. Włosy są rozszczepione podłużnie począwszy od wolnego końca (rzadko dochodzi do połowy długości włosa). Mogą równocześnie występować włosy skręcone, paciorkowate czy bambusowate.

Trichoschisis – jest nieswoistym określeniem obejmującym rozszczepy i pęknięcia zarówno przedłużne jak i poprzeczne.

Trichotiodystrofia (Trichothiodystrophia):

Stwierdza się włosy kruche, łamliwe o prawidłowym zabarwieniu, które powstają w wyniku defektu metabolizmu siarki. Może występować łysienie plackowate. Większość przypadków występuje łącznie z innymi schorzeniami na ogół wynikającymi z defektów enzymatycznych dziedziczonych autosomalnie recesywnie. Choroba jest nieuleczalna. Istnieje cały szereg zespołów mających cechy wspólne i pozostających w związku z trichotiodystrofią. Koilonychia – zagłębienie w płytkach paznokci.

Zespoły związane z trichotiodystrofią:!!!

  1. BIDS – włosy kruche, niska inteligencja, obniżona płodność, niski wzrost

  2. IBIDS – rybia łuska i BIDS

  3. PIBIDS – nadwrażliwość na słońce i IBIDS

Najczęstsze choroby owłosionej skóry głowy wieku dziecięcego

Całkowity i częściowy brak włosów pochodzenia rozwojowego występuje pod postacią wielu form klinicznych:

  1. Zarówno jako izolowany defekt

  2. Jak i w związku z wieloma różnorodnymi anomaliami

Logiczna klasyfikacja powinna opierać się na:

  1. Dokładnych badaniach histopatologicznych

  2. Dokładnych badaniach genetycznych

Takie badania są niestety rzadko przeprowadzane.

Zdaniem Dawbera i wsp.:

  1. Jedno na czworo dzieci rodzi się łyse

  2. Potrzeba co najmniej roku, aby wrodzone wady włosów stały się klinicznie oczywiste

Dawber i wsp. uważają, że:!!!

  1. Badanie mikroskopowe włosa jest konieczne w przypadkach nieprawidłowych włosów bez względu na ilość jaka została na głowie owłosionej

  2. Powinno się starannie poszukiwać innych defektów ektodermy i zbadać krewnych pacjenta

  3. Badanie hist.-pat.

Łysienie wrodzone może być ograniczone lub całkowite.

  1. Włosy na głowie w momencie urodzenia są zwykle prawidłowe, ale wypadają pomiędzy pierwszym a szóstym miesiącem

  2. Potem nie wyrastają w ogóle lub bardzo nieregularnie

  3. W niektórych przypadkach skóra głowy jest zupełnie pozbawiona włosów już przy urodzeniu i taka pozostaje

  4. Owłosienie typu meszkowego oraz brwi i rzęsy mogą być nieobecne

  5. Ale często spotyka się pojedyncze włosy łonowe i pachowe

  6. Zęby i paznokcie są prawidłowe jak i ogólny stan zdrowia

Hipotrichoza wrodzona - zespół Marie Unny:

Charakteryzuje się:

Histologicznie stwierdza się:

  1. Zanik mieszków

  2. Rozrost gruczołów łojowych

  3. Tworzenie ziarniaków ciał obcych wokół mieszków

Zespół Marie Unna – to ciężka, rozległa, rodzinnie występująca hipotrichoza, w dzieciństwie lub wczesnym życiu dorosłym, z obecnością małej liczby długich, szorstkich tzw. „drucianych” włosów głowy.

Wrodzone łysienie trójkątne – Congenital triangular alopecia

  1. Schorzenie to charakteryzuje się trójkątnym, trwałym łysieniem w okolicy czołowo-skroniowej

  2. Przyczyna jest nieznana

  3. Występuje rodzinnie – częściej u dziewcząt

  4. Dostrzegane dopiero u kilkuletnich dzieci, pomimo, że występuje od urodzenia

  5. Najczęściej jest jednostronne, chociaż może być i obustronne

  6. Stwierdza się znaczne obniżenie liczby mieszków włosowych lub całkowity brak oraz nie ma bliznowacenia

Wrodzony brak włosów z wykwitami grudkowymi – Atrichia congenita with papular lesions

  1. Dzieci rodzą się z włosami, ale łysieją do pierwszego roku życia

  2. Później mają liczne prosaki i torbiele naskórkowe, które lokalizują się na owłosionej skórze głowy i szyi

  3. Zaczopowane mogą być też mieszki włosowe, co doprowadza do zaniku robakowatego.

Zespół onychotrychodysplazji z neutropenią – Onychotrichodysplasia and neutropenia syndrome

Chorzy w tym bardzo rzadkim zespole cierpią na:

  1. Neutropenię

  2. Zapadają na nawracające zakażenia bakteryjne

  3. Są lekko opóźnieni umysłowo

Włosy są:

  1. Rzadkie

  2. Rzęsy mają tendencję do wrastania, co wywołuje zapalenie rogówki

  3. Paznokcie wykazują kruchość

Zespół Coffina-Sirisa – Coffin-Siris syndrome

Jest to rzadkie schorzenie. Występuje:

  1. Przerzedzenie włosów głowy

  2. Brwi i rzęsy są nadmiernie rozwinięte

  3. Niedorozwój lub brak paznokci u piątych palców stóp

  4. Zmniejszenie wielkości pozostałych płytek paznokciowych

Do dalszych objawów tego zespołu zaliczamy:

  1. Szerokie usta

  2. Małe zęby

  3. Opóźnienie wieku kostnego

  4. Skrzywienie kręgosłupa

  5. Małogłowie

  6. Upośledzenie umysłowe

  7. Wrodzone wady serca

  8. Nawrotowe zakażenia układu oddechowego

Zespół włosowo-zębowo-kostny – Trido-dento-ossens syndrome

Charakteryzuje się:

  1. Sztywnymi i poskręcanymi włosami, które prostują się częściowo z wiekiem

  2. Paznokcie są zwykle pogrubiałe i rozdwojone

  3. Zęby natomiast są małe, wyżłobione, szeroko rozstawione z przebarwieniami i często zmienione próchniczo

  4. Występuje kwadratowa żuchwa

  5. Zgrubienie kości czołowej

  6. Długogłowie

  7. Średniego stopnia zwiększona gęstość kości

Hipotrychoza w zaburzeniach metabolizmu aminokwasów

W wielu zaburzeniach z aminoacydurią włosy są słabo pigmentowane, często także cienkie, kruche i rzadkie.

Cienkie, rzadkie włosy mogą występować w:

  1. Fenyloketonurii

  2. Argininobursztynurii

  3. Homomcystynurii

  4. Hiperlizynemii

Łysienie bliznowaciejące – powoduje trwałą utratę włosów i jest nieodwracalne.

Doprowadzają do niego:

  1. Procesy zapalne przewlekłe zapalenia grzybicze lub bakteryjne

  2. Urazy mechaniczne i chemiczne

  3. Wady wrodzone

  4. Niektóre choroby dermatologiczne związane z zajęciem owłosionej skóry głowy (np. lichen plannus, lupus erythematosus)

Niedorozwój wrodzony skóry – Aplasia cutis congenita

  1. Jest to zaburzenie ekto- i mezodermy powstające okresie życia płodowego; dziecko rodzi się z blizną lub owrzodzeniem w okolicy potylicy lub ciemiączka.

  2. Są to zagojone ubytki bliznowate lub owrzodzenia

  3. Zmiany umiejscowione są przede wszystkim na skórze głowy, głównie w okolicy ciemiączka.

  4. Pierwsze objawy stwierdza się niekiedy bezpośrednio po urodzeniu, ale nierzadko bliznowate zaniki w okolicy ciemiączka spostrzeżone zostają dopiero u dzieci starszych.

Niedorozwojowi skóry mogą towarzyszyć różnego typu zaburzenia rozwojowe:

  1. Wodogłowie

  2. Rozszczep podniebienia

  3. Palce dodatkowe lub zrośnięte

Keratosis pilaris spinulosa decalvans – Siemens syndrome – zespół Siemens’a

  1. Rozpoczyna się w wieku niemowlęcym lub wczesnym dzieciństwie

  2. Chłopcy chorują częściej i ciężej niż dziewczynki

  3. Przymieszkowe grudki rogowaciejące pojawiają się na nosie, policzkach, wargach i szyi

  4. W końcowym etapie dochodzi do bliznowacenia zanikowego powodującego częściowe wyłysienie oraz utratę brwi i rzęs w związku ze stanem zapalnym i na skutek zaczopowania mieszków włosowych

  5. Niekiedy występuje wywinięcie powiek, wtórne zapalenie rogówki, a także zamknięcie czopami rogowymi przewodów łzowych

Łysienie mucynowe – mucynoza mieszkowa – Alopecia mucinosia, follicular mucinosis

Charakteryzuje się:

  1. Dobrze odgraniczonymi ogniskami drobnych grudek przymieszkowych z zaznaczonym złuszczeniem powierzchni

  2. Zmiany najczęściej umiejscawiają się na owłosionej i gładkiej skórze głowy, karku i ramion

  3. W obrębie skóry owłosionej występują lekko nacieczone i zapalne ogniska, powodujące przejściowe wyłysienie

  4. Przy ucisku można stwierdzić wydobywającą się ujść mieszków włosowych lepką substancję mucynową

  5. Występuje u dzieci i dorosłych

Tradycyjny podział obejmuje:

  1. Mucynozę mieszkową idiopatyczną (dzieci)

  2. Towarzyszącą chłoniakom (dorośli)

  3. Przy pojedynczych ogniskach zmiany ustępują samoistnie w ciągu paru lat

  4. W postaci przewlekłej przebieg jest długotrwały: jedne ogniska zanikają, inne pojawiają się w innych obszarach

  5. Destrukcja mieszków włosowych prowadzi do trwałych ognisk wyłysienia

ŁYSIENIE NIEBLIZNOWACIEJĄCE

  1. Łysienie plackowate

  2. Wypadanie włosów telogenowe – Telogen effluvium

  1. Jest to rozlana utrata włosów z powodu zaburzenia cyklu włosowego z nieproporcjonalna liczbą włosów telogenowych

  2. Występuje przede wszystkim u kobiet >, ale może dotyczyć także mężczyzn i dzieci.

  3. Najczęściej czynnikami powodującymi to łysienie są:

  4. Choroby przebiegające z wysoką gorączką, gdzie o łysieniu decyduje czas trwania gorączki i jej wysokość (np. dur plamisty czy zimnica, choroby zakaźne wieku dziecięcego)

Poza tym do przyczyn zewnątrzpochodnych łysienia telogenowego należą:

  1. Leki i substancje chemiczne powodujące czasową utratę włosów jak:

  1. Utrata włosów telogenowych może towarzyszyć zarówno niedoczynności jak i nadczynności tarczycy, nowotworom, chorobom tkanki łącznej, zespołowi złego wchłaniania.

Uważa się, że wśród przyczyn tego łysienia należy wymienić:

  1. Niedobór żelaza

  2. Niedobory żywieniowe (niedobory cynkowe czy biotyny)

  3. Stres nagły fizyczny (wypadek czy zabieg operacyjny)

  4. Stres psychiczny (utrata bliskiej osoby)

Wypadanie włosów telogenowe występuje fizjologicznie u noworodków po urodzeniu.

Dokładne wyjaśnienie przyczyn oraz poinformowanie o dobrym rokowaniu jest w pełni wystarczające.

  1. Wypadanie włosów anagenowe – Anagen effluvium ( „zaostrzone ołówki”)

Jest to bardzo rzadka nagła, szybka, odwracalna forma utraty włosów dystroficznych po ostrym zadziałaniu na mieszki włosowe czynnika toksycznego. Dotyczy włosów głowy.

Do czynników wywołujących zaliczamy:

  1. Cytostatyki, a przede wszystkim antymetabolity i leki alkilujące

  2. Zatrucia metalami ciężkimi (tal, ołów, rtęć, arsen, bizmut)

  3. Retinoidy

  4. Promieniowanie X

  5. Zatrucia roślinami tropikalnymi i toksynami zwierzęcymi

Łysienie wywołane czynnikami traumatyzującymi

Trichotilomania

  1. Jest to nawykowe, przymusowe wyrywanie włosów z kątów czołowo-skroniowych

  2. Łysienie spowodowane jest umyślnym, chociaż czasami nieświadomym działaniem pacjenta, który jest pod wpływem stresu lub ma zaburzenia psychiczne

  3. Zdaniem Dawbera i wsp. chorzy nie lubią przyznawać się do kosmetycznego "uszkadzania" swoich włosów.

  4. Nawykowe wyrywanie włosów dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn, ale powyżej 6 roku życia chłopcy chorują częściej niż dziewczynki ze stosunkiem 3:2

  5. Szczyt występowania przypada na grupę wiekową od 2 do 6 lat

  6. Zaburzenie to występuje 7 razy częściej u dzieci niż u dorosłych

  7. U dziecka powstaje nawyk okręcania włosów wokół palca i pociągania ich. Ten nawyk jest tylko częściowo świadomy i może zastąpić nawyk ssania kciuka czy obgryzania paznokci

  8. Najbardziej typowym objawem jest występowanie obszaru pozbawienia włosów w okolicy czołowo-skroniowej

  9. U osób praworęcznych zmiana jest zwykle po stronie lewej i na odwrót.

  10. Powstające ogniska mają geometryczny kształt, co je różni od naturalnego procesu łysienia

  11. W obrębie pola wyłysienia obecne mogą być długie włosy jak i ułamane. Nie stwierdza się bliznowacenia i cech stanu zapalnego

  12. W trichogramie prawie nie ma włosów telogenowych, natomiast często stwierdza się dużo włosów katagenowych. U dzieci może być 95% włosów w fazie anagenu (wysoki procent włosów rosnących).

  13. Rzadsza, źle rokująca i poważna forma to trichotilomania tonsurowa, gdzie pasmo włosów na obwodzie głowy otacza skórę całkowicie ich pozbawioną

  14. Utrzymuje się przez dziesiątki lat

  15. Występuje przede wszystkim u kobiet poczynając od wczesnego okresu dojrzewania do 40 roku życia.

  16. U młodszych osób tik wyrywania włosów rozwija się stopniowo i nieświadomie, ale zwykle pacjent nie zaprzecza, ale w ciężkich postaciach chorzy zwykle konsekwentnie zaprzeczają jakoby dotykali włosów

  17. Niekiedy u chorych pojawia się pragnienie wyrywania włosów innym osobom lub wyrywanie ich z lalek, swetrów czy dywanów

  18. Dużo rzadziej spotyka się nawyk wyrywania rzęs, brwi i brody, wzgórka łonowego czy okolicy odbytu

  19. Bardzo rzadko może dojść do trichofagii

  20. Prowadzić to może do wytwarzania kamienia włosowego w przewodzie pokarmowym, co może wywołać dysfagię, wymioty, zaparcia czy bóle brzucha. Ten objaw obecny jest u ok. 10% dzieci z trichotillomanią.

  21. Rzadko trichotillomania ustępuje samoistnie. Najczęściej wystarczy psychoterapia oraz wsparcie dermatologa. Problem dziecka powinien być przedyskutowany z dzieckiem i rodzicami. W pewnych przypadkach konieczne jest leczenie psychiatryczne (farmakoterapia i psychoterapia).

  22. Leczenie trichotilomanii tonsurowej jest bardzo trudne. W niektórych przypadkach udaje nam się wyleczyć pacjenta, jednak u wielu leczenie kończy się niepowodzeniem.

Wypadanie włosów spowodowane uciskiem czy naciąganiem – pressure traction alopecia

  1. Obserwuje się je u osesków zwykle zapoczątkowane w okolicy potylicznej (ucisk tej okolicy przy leżeniu) i w krótkim czasie dochodzi do wymiany włosów (fizjologiczne łysienie).

  2. Do tej grupy zaliczamy noworodki, które utraciły włosy po urazie w czasie porodu oraz wypadanie włosów spowodowane długotrwałą narkozą

  3. Łysienie to ustępuje po wyeliminowaniu czynników wywołujących i zaliczane jest do łysień odwracalnych, przejściowych

  4. Noszenie „końskich ogonów”

Trichotemnomania – golenie włosów na szczycie głowy lub w okolicy potylicy, głównie u kobiet.

Zmiany w strukturze włosów

Można podzielić na:

  1. Zaburzenia strukturalne ze zwiększoną łamliwością prowadzące do ograniczonego lub rozlanego łysienia

  2. I takie, gdzie nie obserwuje się łamliwości

Zaburzenia strukturalne ze zwiększoną łamliwością:

  1. Włosy paciorkowate – Monilethrix

  2. Włosy rzekomo paciorkowate

  3. Włosy skręcone

  4. Rozszczep węzłowaty włosa – Trichorrhexis nodosa

  5. Trichothiodystrofia

  6. Rozszczep wgłębiony włosa – zespół Nethertona – Trichorrhexis invaginata – włosy bambusowa te

Zaburzenia strukturalne bez łamliwości:

  1. Włosy obrączkowate

  2. Włosy wełniaste

  3. Zespół włosów nie dających się uczesać

  4. Zespół „luźnego anagenu”

  5. Nabyte postępujące splątanie włosów

Zespół "luźnego anagenu" – loose anagen hair syndrome – “jak z ciasta”

  1. W tym schorzeniu włosy anagenowe dają sie łatwo wyrwać

  2. Chorują przede wszystkim dziewczynki w wieku 2-9 lat.

  3. Trichogram wykazuje od 98 do 100% włosów anagenowych i brak włosów telogenowych

Nabyte postępujące splątanie włosów – Acquired progressive kinking of the hair

  1. Jest to bardzo rzadkie schorzenie występujące nagle w okresie młodzieńczym

  2. Dochodzi do skręcenia włosów w okolicy czołowej i szczytu głowy.

  3. Częściej u chłopców

  4. Czasami następuje samoistna poprawa

  5. Zauważono, że może pojawić się w następstwie leczenia retinoidami

Niewykluczone, że zmiany hormonalne w okresie dojrzewania przyczyniają się do rozwoju schorzenia.

CHOROBY SKÓRY W CIĄŻY

Fizjologiczne zmiany skórne:

Dermatozy swoiste dla ciąży:

Pemfigoid ciężarnych:

Polimorficzne wykwity ciążowe:

Ciążowa cholestaza wewnątrzwątrobowa:

Atopowe wykwity ciążowe – świerzbiączka ciężarnych:

Leczenie w ciąży:

Miejscowe:

Ogólne:

Dermatozy, na których przebieg wpływa ciąża:

Łuszczyca:

Choroby autoimmunologiczne:

Twarz:

Rumień guzowaty:

Nowotwory:

Zakażenia u ciężarnych:

SEMIOTYKA DERMATOLOGICZNA W UOGÓLNIONYCH CHOROBACH STAWOWYCH

Łuszczyca stawowa:

Postacie kliniczne łuszczycowego zapalenia stawów:

-grudki łuszczycowe występują na całej skórze w postaci rozlanej, częściej występuje łuszczyca krostkowa, może być zwykła;

Seronegatywne zapalenie stawów:

RZS:

Zespół Felty’ego:

Choroba reumatyczna:

Skóra u pacjentów reumatoidalnych:

Płytki paznokciowe u pacjentów reumatoidalnych:

STARZENIE SIĘ SKÓRY

-proces fizjologiczny;

-czynniki zewnątrzpochodne – fotoaging – przedwczesne starzenie się skóry u ludzi młodych (UV);

-skóra w obrębie pośladków służy jako prototyp fizjologiczny starzenia się, ponieważ tylko nieliczni ją wystawiają na słońce , jest sucha, blada, etc.

Przyczyny endogenne starzenia się skóry:

Przyczyny egzogenne starzenia się skóry:

Zmiany zachodzące w starzejącej się skórze – dwa jednoczesne zjawiska:

Promienie UVB wpływają na:

-keratynocyty;

-komórki Langerhansa;

Promienie UVA wpływają na:

-fibroblasty;

-mastocyty;

-granulocyty;

-Limfocyty T;

-komórki śródbłonka naczyń;

-komórki dendrytyczne skóry;

Obraz przedwczesnego starzenia się:

Do istotnych aspektów starzenia zaliczamy:

Zmiany histopatologiczne w starzeniu
Cecha
Naskórek
granica skórno – naskórkowa
skóra właściwa

Stopień wrażliwości na światło określa typ skóry i wiąże się ze sprawnym funkcjonowaniem:

Typy skóry wg Fitzpatricka
typ
I
II
III
IV
V
VI

Fotoprotekcja

Profilaktyka powinna rozpocząć się w dzieciństwie i trwać całe życie:

Fotoprotekcja:

Podstawowym mechanizmem ochronnym człowieka przed promieniowaniem UV jest wytwarzanie melaniny.

Filtry:

Nowoczesne preparaty zawierają zarówno filtry fizyczne jak i chemiczne.

Stopień ochronnego działania preparatu określa się za pomocą międzynarodowego wskaźnika SPF (sun protest factor), który:

Wszystkie preparaty:

Działanie zapobiegające fotostarzeniu się skóry mają:

Witaminy C i E to dwa najsilniejsze antyoksydanty – zwane „witaminami młodości”.

Poza doustnym stosowaniem witaminy C wskazana jest miejscowa aplikacja, która:

Retinoidy – pochodne witaminy A (Neotigasan, Curacne):

Znalazły zastosowanie w zapobieganiu leczenia zmian związanych ze starzeniem się skóry (zarówno w starzeniu się wewnątrzpochodnym jak i fotostarzeniu). Do tej grupy należą:

(wszystkie wykazują działanie przeciwnowotworowe)

Stosowanie B-karotenu (w dawkach 30 mg/d przez 10 tygodni) przed ekspozycją na słońce redukuje ryzyko wystąpienia oparzenia słonecznego, bo zwiększa się zdolność absorpcji promieni słonecznych przez skórę.

Pierwszym retinoidem stosowanym do leczenia objawów starzenia się skóry była Tretinoina (naturalna aktywna forma witaminy A):

Niacynamid – amid kwasu nikotynowego (Witamina B3, PP):

Kremy zawierające niacynamid i filtry przeciwsłoneczne zmniejszają objawy związane ze starzeniem się skóry, co przejawia się poprawą nawilżenia naskórka oraz redukcją przebarwień.

Witamina E:

Główne naturalne źródła witaminy E:

MENOPAUZA

W okresie przedmenopauzalnym dochodzi do:

Menopauza – okres ostatecznego zahamowania miesiączkowania przez okres co najmniej 1 roku. Okres wcześniejszy (8 lat) zalicza się do premenopauzy.

Okres pomenopauzalny – występują zmiany w budowie skóry:

Objawy kliniczne okresu menopauzalnego:

Objawy kliniczne w okresie pomenopauzalnym:

Hormonalna terapia zastępcza:

Fotostarzenie – ryzyko wystąpienia rogowacenia słonecznego, raka kolczystokomórkowego,etc.

Leczenie:

-Witamina C, E;

-CoQ10;

-bioflawonoidy;

-zielona herbata

-miejscowo: retinoidy, estrogeny (ogólnie stosowane estrogeny mają zbyt wiele działań niepożądanych);

Biorewitalizacja:

W celu zapobiegania i niwelowania skutków przedwczesnego starzenia się skóry, stosuje się zabiegi biorewiatlizacji – techniki stymulujące naturalne procesy regeneracyjne w skórze, w efekcie prowadzi to do poprawy jej właściwości i wyglądu. Zabiegi wykonuje się przy wykorzystaniu kwasu hialuronowego na skórze szyi, twarzy, dekolcie. Efekty: ujędrnienie, napięcie i odżywienie skóry.

Dotychczas w zabiegach odmładzania skóry znajdują zastosowanie generatory fal (wykorzystuje się różne systemy laserowych źródeł światła):

Od wielu lat techniki te są uznawane za „złoty standard” w odmładzaniu skóry twarzy.

Nowe metody fotoodmładzania:

Kwas hialuronowy:

Endermologia:

To masaż specjalną głowicą, wyposażoną w dwie ruchome rolki, które masują podciśnieniowo fałd skóry i tkanki podskórnej. Metoda wykorzystywana do zwalczania cellulitu, ujędrniania i wygładzania skóry oraz modelowania sylwetki.

Toksyna botulinowa:

Skuteczna metoda odmładzania twarzy, stosowana w monoterapii i w połączeniu z innymi metodami.

Mezoterapia:

Polega na wstrzykiwaniu mikroskopijnych ilości substancji leczniczych (najlepiej kwasu hialuronowego) bezpośrednio w obręb skóry. Śródskórne wstrzyknięcia biologicznie czynnych związków zapewniają wysoką skuteczność i efektywność działania miejscowego.

Najczęstsze choroby skóry wieku starczego:

Najbardziej charakterystyczną grzybicą, spotykaną prawie wyłącznie u osób starszych, jest zakażenie płytek paznokciowych wywołane przez grzyb pleśniowy S. brevicaulis (najczęściej jednego lub obu paluchów u osób po 60 r.ż.).

Wpływ różnych czynników na starzenie się skóry:

Starzeniu przeciwdziałają:

Szyja farmera – objaw fotostarzenia się skóry w postaci głębokich bruzd na szyi, tworzących romboidalne kształty.

Rybia łuska jeżasta – fetor na odległość, zalega łój, Neotigason zewnętrznie;

GRZYBICE I DERMATOFITOZY

Do czynników wrodzonych, które predysponują do zakażenia grzybiczego zaliczamy:

Do czynników nabytych predysponujących do zakażenia grzybiczego zaliczamy:

Usposabiają także:

Kolonizacja, następnie rozwój infekcji zależą od:

Zakażenie może nastąpić przez:

Grzyby drożdżopodobne:

W pierwszych tygodniach życia zakażenie przebiega pod postacią:

Grzyby pleśniowe – u osób z prawidłową odpornością – znaczenie rokownicze w patogenezie astmy oskrzelowej, VZV, pokrzywki;

Diagnostyka:

Badanie mikologiczne – pacjent 2-3 dni przed nie może stosować maści przeciwgrzybiczych;

Badanie bezpośrednie – preparat z zeskrobin sporządzany w 10 – 20% KOH z dodatkiem 40% DMSO…→hodowla;

Hodowla (badanie pośrednie) – oznaczanie gatunku grzyba:

Leczenie nie zapodaje się bez wcześniejszego badania.

Badanie w świetle (ulubionej przez sekcję 8D) lampy Wooda:

Leczenie

Grzybica owłosionej skóry głowy – leczenie miejscowe jest nieskuteczne, należy zastosować leki ogólne;

Leczenie miejscowe:

Grzybica skóry gładkiej – większość zakażeń leczy się zewnętrznie:

Grzybica pachwin:

Grzybica rąk i stóp:

Grzybica paznokci – jeśli zmiany są pojedyncze – leczenie zewnętrzne.

Podejmują decyzję o sposobie leczenia grzybicy powinniśmy brać pod uwagę:

Grzybica zawsze zaczyna się od wolnego brzegu paznokcia i ….

Drożdżaki najpierw zajmują wał paznokcia….

Terbinafina:

Itrakonazol:

Flukonazol:

Leczenie miejscowe:

Leczenie chirurgiczne – bardzo zaawansowane postacie grzybicy lub w razie zajęcia procesem chorobowym bocznego fragmentu płytki paznokciowej oprócz farmakoterapii, częściowo usuwa się zmienioną płytkę paznokciową…

Brace yourself czyli Dezynfekcja obuwia i skarpet:

Profilaktyka zakażeń grzybicą skóry i paznokci:

Extras:

SKÓRNE REAKCJE POLEKOWE

3-5% wszystkich reakcji niepożądanych występujących po lekach

Reakcje alergiczne (z udziałem Ig) i pseudoalergiczne (bez udziału Ig), lub lek jest haptenem (staje się alergenem po połączeniu z białkiem

Trzy etapy powstawania alergii:

  1. Metabolizm leku

  2. Tworzenie kompleksu hapten białko

  3. Reakcja immunologiczna według 4 typów

    1. Natychmiastowa IgE

    2. Cytotoksyczna IgM

    3. Zależna od kompleksów immunologicznych IgM, IgA, IgG

    4. Komórkowa limfT

Odrębności w reakcjach alergicznych polekowych:

Leki najczęściej wywołujące reakcję alergiczną:

Pseudoalergia:

Reakcja anafilaktyczna:

Reakcja anafilaktyczna miernie nasilona- pierwsza pomoc:

Reakcja anafilaktyczna – pierwsza pomoc:

Skórne osutki polekowe:

Osutka plamisto grudkowa:

Plamica – wynaczynienia do skóry lub błon śluzowych:

Pokrzywka:

Wpływ na metabolizm kwasu arachidonowego: ASA, NLPZ, ACEI (mechanizm nieimmunologiczny);

Choroba posurowicza:

Rumień wielopostaciowy:

Zespół Stevens – Johnsona:

Toksyczna nekroliza naskórka Lyella:

Rumień trwały:

Rumień guzowaty:

Pseudolymphoma:

Polekowe zapalenie naczyń:

Osutka trądzikopodobna:

Ostra uogólniona osutka krostkowa – AGEP:

DRESS:

Leki zaostrzające lub wywołujące choroby skóry:

Łuszczyca:

Liszaj płaski i osutki liszajowate:

Porfiria:

Pemfigoid:

Pęcherzyca:

SLE (także postać polekowa):

Zapalenie skórno – mięśniowe:

Twardzina:

Hipertrichosis:

ZASTOSOWANIE ŚWIATŁOTERAPII W DERMATOLOGII

W ostatnich latach w dermatologii światłolecznictwo jest metodą główną lub wspomagającą leczenie wielu dermatoz. Dobroczynne działanie promieni słonecznych znane i wykorzystywane jednak już było od wieków.
W Indiach i Starożytnym Egipcie stosowano naturalne psoraleny – wyciągi pewnych roślin, które w połączeniu ze światłem słonecznym stymulują powrót barwnika w bielactwie.
Helioterapia – czyli leczenie światłem słonecznym nieobca była starożytnym Grekom.

Za ojca współczesnej fototerapii uważa się Nielsa Finsena za odkrycie leczniczych właściwości promieni ultrafioletowych emitowanych przez otwarty łuk elektryczny powstający między węglowymi elektrodami, które wykorzystywano w leczeniu skórnej postaci gruźlicy.

Następną próbą było wykorzystanie przez Aldersona w 1923 r. zamkniętego łuku elektrycznego, powstającego w palniku kwarcowo – rtęciowym do leczenia łuszczycy.

Dalszemu zastosowaniu fototerapii sprzyja technologiczny rozwój sztucznych źródeł promieniowania nadfioletowego.

Promieniowanie nadfioletowe stanowi wycinek widma promieniowania elektromagnetycznego, w którego skład wchodzą: promienie X, promieniowanie gamma, promieniowanie ultrafioletowe (UV), promieniowanie widzialne, podczerwone, fale radiowe (tabela obok).

Promieniowanie długie (320-420 nm) określane jako UVA:

Promieniowanie o średniej długości fali (280-320 nm) – UVB:

Promieniowanie najkrótsze (200 – 280 nm) – UVC:

Obserwacje kliniczne wykazały skuteczność światłoterapii w wielu różnych pod względem patogenetycznym jednostkach chorobowych.

Jednym z podstawowych mechanizmów działania promieni UV są różnego rodzaju zaburzenia czynności komórek naskórka, prowadzące do znacznego ograniczenia ich aktywności a tym samym zahamowania proliferacji. Strukturami komórkowymi, które docelowo ulegają niszczeniu są DNA, RNA, białka oraz błony komórkowe. Oprócz tego promieniowanie UV wpływa na produkcję mediatorów zapalnych, moduluje ekspresję białek powierzchniowych oraz indukuje apoptozę. Jego terapeutyczne działanie związane jest z wpływem na produkcję cytokin, neuropeptydów i prostaglandyn oraz immunosupresję układu immunologicznego skóry. Poznanie mechanizmów działania promieniowania ultrafioletowego przyczynia się do rozszerzenia jego terapeutycznego zastosowania.

Podstawowe metody fototerapii:

Heliotalasoterapia:

Metoda ta, znana już w starożytności a obecnie ponownie odkryta, wykorzystuje korzystne działanie słońca i kąpieli solankowych (z gr. thalassa – morze). Należy też do najstarszych metod leczenia łuszczycy.

Działanie kąpieli solankowych polega prawdopodobnie na wypłukiwaniu z naskórka nagromadzonych tam produktów prozapalnych i chemotaktycznych oraz jest potęgowane przez promieniowanie nadfioletowe, które hamuje podziały komórkowe w naskórku.

Wiele ośrodków talasoterapii znajduje się zwłaszcza w wybrzeży Morza Śródziemnego, Martwego czy Atlantyku, gdzie klimat i woda morska bogata w sole mineralne i oligoelementy, wykorzystywane są do wielu zabiegów kosmetycznych i upiększających a także pomagają w leczeniu łuszczycy, trądziku, alergii.

Fotochemioterapia PUVA:

Jest to naświetlanie promieniowaniem UVA (320 – 400 nm) po uprzednim uwrażliwieniu skóry na promieniowanie przez podawane doustnie psoraleny.

Podaje się doustnie 8-metoksypsoralen (8-MOP) w kapsułkach 1 godzinę, w tabletkach 2 godziny przed naświetlaniem. Natomiast 5-metoksypsoralen czy trójmetoksypsoralen 2 godziny przed naświetlaniem.

5-metoksypsoralen (5-MOP) wymaga dla osiągnięcia efektu terapeutycznego podawania wyższych dawek i stosowania większej dawki promieniowania UVA.

Ale terapeutyczne dawki 5-MOP nie dają niektórych objawów ubocznych spostrzeganych przy podawaniu 8 -MOP, takich jak: rumień, nudności, pęcherze, świąd.

Zaleca się stosowanie psoralenów w dawkach od 0,5 do 1,2 mg/kg wagi ciała i nie przekracza się ogólnej dawki 60 mg aby uniknąć objawów nietolerancji.

Przed rozpoczęciem naświetlań określa się dawkę początkową UVA na podstawie minimalnej dawki fototoksycznej (MPD – Europa) lub na podstawie typu skóry według kryteriów Fitzpatricka (USA).

Naświetlanie rozpoczyna się od dawki wynoszącej 75% oznaczonej MPD.

Dawkę zwiększa się podczas kolejnych naświetlań o 15 – 30% poprzedniej dawki.

Najkorzystniejszym wydaje się schemat leczenia, w którym po każdych dwóch dniach naświetlania przypada jeden dzień przerwy. Podczas naświetlań konieczna jest ochrona oczu i skóry przed promieniowaniem słonecznym.

PUVA – EX- Miejscowa fotochemioterapia:

Polega na podawaniu psoralenów w postaci zewnętrznie stosowanych roztworów lub kremów 0,1% 8-metoksypsoralen (0,1% 8-MOP). (W dermatozach o wybiórczej lokalizacji dotyczącej dłoni
i stóp oraz pojedynczych zmianach w mycosis fungoides).

PUVA – BATH – Kąpielowa fotochemioterapia:

Polega na kąpieli w roztworze 8-MOP (0,5 mg/l) i następnym naświetlaniu UVA. Metoda skuteczna w:

Pozwala obniżyć całkowitą dawkę UVA, eliminuje działanie uboczne związane z doustnym podaniem psoralenów.

PUVA – SOAK (Hand and Foot PUVA):

Znalazła zastosowanie w przewlekłych chorobach skóry, o wybiórczej lokalizacji w obrębie dłoni i stóp:

Polega na kąpieli w roztworze 10-20 mg/l 8-MOP i następnym natychmiastowym naświetlaniu UVA.

Zastosowanie PUVA w chorobach skóry:

Ponadto możliwe jest kojarzenie leczenia PUVA z innymi metaodami:

Działania niepożądane PUVA:

Występują stosunkowo rzadko i dzielą się na:

Przeciwskazania PUVA:

Fototerapia UVA:

Polega na naświetlaniu zmian skórnych promieniami o długości fali 340 – 400 nm (zakres UVA-1).
Znalazła szczególne zastosowanie w leczeniu:

Zakres dawek przypadających na kurację od 20 – 120 J/cm3.

Fototerapia UVB:

Polega na ekspozycji skóry na promieniowanie o długości fali 280 – 320 nm.

Dzielimy fototerapię na trzy rodzaje:

A – tradycyjną – cały zakres UVB (280 – 320 nm),

B – wąski zakres UVB o długości fali 311 nm,

C – oraz selektywną fototerapię UVB (SUP (305 – 325 nm)).

A – tradycyjna:

B – najbardziej nowoczesna i skuteczna metoda wykorzystywana jest w leczeniu:

Każdy pacjent powinien przed rozpoczęciem leczenia mieć oznaczoną minimalną dawkę rumieniową (MED).

MED – minimal erythema dose – minimalna dawka konieczna do wywołania rumienia, określa najmniejszą wartość promieniowania, która po 24 godzinach prowadzi do wystąpienia ostro odgraniczonego jednolitego rumienia skóry.
C – zwłaszcza wykorzystywana w leczeniu:

Przewaga w stosunku do lamp o całym zakresie UVB. Ta długość fali (311 nm) pozwala na uzyskanie szybszego ustępowania zmian skórnych (brak zakresu promieniowania odpowiedzialnego za odczyny rumieniowe skóry).

Fototerapia UVB w leczeniu skojarzonym:

Naświetlanie skóry promieniowaniem typu B często wymaga zastosowania dodatkowo leku działającego miejscowo. Zaletą tej metody jest brak działań niepożądanych związanych z przyjmowaniem psoralenów.

Światło widzialne (400 – 700 nm) SOLUX z niebieskim filtrem:

Wywiera działanie fotobiologiczne na skórę, jakościowo zbliżone do UV, ale dużo słabsze. Dlatego ma ono ograniczone działanie praktyczne. Może być stosowane w leczeniu:

Promieniowanie UV odgrywają rolę w patogenezie wielu fotodermatoz. Szereg leków lub substancji stosowanych ogólnie lub miejscowo ma działanie fotouczulające (fotoalergizujące lub fototoksyczne).

Leki, które mogą ↑wrażliwość na UV:

Choroby indukowane lub ulegające zaostrzeniu pod wpływem UV:

Chociaż promieniowanie ultrafioletowe a dzięki niemu światłolecznictwo stanowią oręż nowoczesnej dermatologii i dzisiaj nie sposób sobie wyobrazić leczenia wielu wyżej omówionych chorób bez tej dziedziny wiedzy nie możemy zapomnieć o ubocznych skutkach jego działania, o zmianach, które promienie UV wywołuje w normalnej skórze jak:

Dzięki lepszemu poznaniu właściwości promieniowania nadfioletowego dzisiejsza medycyna skuteczniej się przed nim może bronić mając do dyspozycji coraz lepsze środki ochrony przeciwsłonecznej – filtry słoneczne nowej generacji (chroniące zarówno przed promieniowaniem UVB jak i UVA). Siła działania preparatu chroniącego przed promieniowaniem UV określana jest międzynarodowym wskaźnikiem SPF (Sun Protection Factor). SPF wskazuje o ile dłużej można przebywać na słońcu po aplikacji danego preparatu do momentu wystąpienia odczynu rumieniowego, w porównaniu do analogicznego czasu pobytu na nim bez ochrony skóry.

SPF =Minimalna dawka rumieniowa z preparatem przeciwsłonecznym/Minimalna dawka rumieniowa bez preparatu przeciwsłonecznego

Współczynnik SPF dotyczy głównie ochrony przed promieniowaniem UVB (za powstanie rumienia odpowiedzialne są UVB w 85% i UVA w 15%).
Stosowanie wyłącznie ochrony przed promieniowaniem UVB nie jest wystarczające. Dlatego nowoczesne produkty do ochrony przeciwsłonecznej chronią również przed promieniowaniem UVA. Ich zdolność do ochrony przed UVA określana jest za pomocą innego współczynnika ochrony anty-UVA. Do jego oznaczenia stosowane są dwie metody:

Ponadto filtry nowej generacji powinny być fotostabilne (nie tracą swoich właściwości ochronnych pod wpływem światła), dobrze tolerowane, nietoksyczne i wodoodporne. Przy zachowaniu ostrożności, znajomości przeciwwskazań i skutków ubocznych promieniowania UV wykorzystanie jego działania jest godną polecenia metodą leczenia wielu schorzeń dermatologicznych.

PODSTAWY KRIOCHIRURGII W CHOROBACH SKÓRY

Krioterapia = kriochirurgia

Czynniki chłodnicze – kriogeny:

Ciekły azot:

Pozostałe kriogeny znajdują zastosowanie w leczniu zmian łagodnych, nienowotworowych lub przedrakowych.

Mechanizmy kriodestrukcji:

Staza naczyniowa:

Metody kriochirurgii:

Wskazania do kriochirurgii:

Stany przedrakowe i łagodne rozrosty – wskazania do krioterapii:

Carcinoma basocellulare – wskazania do krioterapii:

Przeciwskazania względne:

Inne raki skóry – wskazania:

Technika zabiegu przy raku skóry:

Szczególne wartości krioterapii:

Zalety:

Wady:

Powikłania bezpośrednie:

Wczesne:

Trwałe:

P/wskazania:

LASEROTERAPIA W DERMATOLOGII

Mechanizm oddziaływania lasera na tkankę:

Lasery niskoenergetyczne – biostymulacja:

Lasery wysokoenergetyczne:

Cieplne uszkodzenie tkanek przez laser:

Oddziaływania światła laserowego na skórę:

Inne działania lasera – wskazania do laseroterapii:

Zmiany naczyniowe:

Zmiany barwnikowe:

Depilacja laserowa:

Usuwanie zmarszczek – resurfacing (dermatologia estetyczna):

Wskazania do ablacji:

Wskazania onkologiczne do laseroterapii:

Lasery stosowane w onkologii dermatologicznej:

Niektóre zdjęcia:

Zalety laseroterapii w onkologii dermatologicznej:

Ograniczenia w onkologii dermatologicznej:

Objawy uboczne:

TERAPIA FOTODYNAMICZNA W DERMATOLOGII

PDT – metoda leczenia polegająca na podawaniu substancji fotouczulającej, która gromadzi się w komórkach docelowych (najczęściej komórki nowotworowe), a następnie selektywne naświetlanie zmian światłem widzialnym. Połączenie leku i światła, które indywidualnie nie wywołują działania toksycznego, prowadzi do destrukcji tkanki w wyniku reakcji fototoksycznej.

Efekt fotodynamiczny:

Mechanizm działania:

Fotouczulacze PDT:

Ester metylowy ALA:

Źródła światła:

Lampy konwencjonalne w PDT (600 – 1200nm):

Lasery w PDT – wąskie spektrum, mała wiązka. Korzystne w przypadku narządów wewnętrznych, np. pęcherz moczowy. Światło laserowe dostarczamy światłowodem do wnętrza organizmu:

Wskazania:

Jak wygląda procedura?:

ALA – PDT w Ca basocellulare:

ALA – PDT w Ca spinocellulare:

Leczenie innych nowotworów skóry:

Próby stosowania PDT w zmianach nienowotworowych:

Objawy uboczne miejscowe:

Objawy uboczne po podaniu per os:

Zalety PDT:

Podsumowanie:

ŚWIĄD – PROBLEM INTERDYSCYPLINARNY

Świąd -> nieprzyjemne odczucie zmuszające do ciągłego drapania

Świąd przewlekły -> trwający dłużej niż 6 tygodni

Świąd to najczęstszy objaw w dermatologii

Mediatory świądu

  1. Histamina – monocyty, pokrzywka

  2. Acetylocholina – AZS

  3. Neuropeptydy – AZS, łuszczyca, wyprysk, trądzik różowaty, świerzbiączka

  4. Serotonina

  5. Bradykinina

  6. Interleukina 1, 2,

Klasyfikacja świądu

  1. Skóra wcześniej zmieniona chorobowo

  2. Skóra nie zmieniona chorobowo

  3. Zmiany skórne powstają wtórnie do drapania z powodu świądu

Rodzaje świądu

  1. Skórny

  2. Układowy

  3. Neurologiczny

  4. Psychogenny

  5. O mieszanej etiologii

  6. O niejasnej etiologii

Atopowe zapalenie skóry

Świerzbiączka guzkowa

Świerzb

Świąd mocznicowy

Świąd związany z cholestazą

Świąd w endokrynopatiach

Świąd w chorobach infekcyjnych

Świąd paraneoplastyczny

Świąd uogólniony Świąd ograniczony
Twarz, nos
Npl. mózgu

Świąd neurologiczny

  1. Świąd neuropatyczny

    • Uszkodzenie elementów mózgu

    • Guzy mózgu

    • Stwardnienie rozsiane

  2. Świąd neurogenny

    • Bez uszkodzeń w mózgu

Świąd polekowy

Czynniki zewnętrzne wywołujące świąd

Dermografizm

Świąd wodny

Świąd u osób starszych

Obłęd pasożytniczy

Leczenie – zasady ogólne

Emolienty

Leki zewnętrzne

Leki wewnętrzne

„KONIEC I BOMBA, A KTO CZYTAŁ TEN TROMBA”

/W.Gombrowicz/


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Higiena mleka, Wykład (5) 05-12-2013, Wykład (4) 05-12-2013
GEOGRAFIA TURYSTYCZNA LITWY wyklady Slowik 12 2013
Fizjologia roślin - wykład (04.12.2013), Semestr III, Fizjologia Roślin, Wykłady
Prawo hipoteczne wykład 05 12 2013 r
Prawo hipoteczne NSP wykład 15 12 2013 r
wykład 12 2013
Wykłady 12 2013
Wykład Psychologia różnic indywidualnych i osobowości 12 2013
MIKROBIOLOGIA PRZEMYSŁOWA wykłady 12 2013
13 12 2013 Wykład
KPC Wykład (19) 12 03 2013
Organizacje zawodowe rzeczowzna wyklad 12 I 2013 id 340017
20 12 2013 Wykład
FINANSE PUBLICZNE - 17.12.2013, Wykłady(4)
Fizjologia - wykład III - 12.03.2013, Ogrodnictwo 2011, Fizjologia roslin
teo wych - wykłady z 1.12.2013
Fizjologia roślin (18.12.2013), Semestr III, Fizjologia Roślin, Wykłady
KPC - Wykład (19), 12.03.2013
2013 2014 ZARZADZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI wyklad 9 04 12

więcej podobnych podstron