W8

1. Podstawą oceny redystrybucji dochodu, jest stopa redystrybucji, która wyraża relację wydatków lub dochodów budżetu państwa do PKB, lub dochodu narodowego. Informuje ona jaką część PKB, bądź dochodu transferowana jest przez budżet państwa. Nie ma jednej optymalnej stopy redystrybucji, przyjmuje się że dolną granicę wyznacza taka skala wydatków, która nie pogorszy pozycji materialnej pracowników sektora publicznego, a górną granicę oznacza taki poziom wydatków, który zaczyna hamować rozwój podmiotów gospodarczych z powodu nadmiernych podatków.

2. Budżet państwa nie obejmuje, wszystkich dochodów i wydatków sektora publicznego, po stronie dochodów jest to ok. 50%, po stronie wydatków 54%, resztę środków transferują budżety gmin oraz fundusze celowe. W strukturze budżetu państwa wyróżnia się:

• Zestawienie bezzwrotnych dochodów i wydatków, których saldo stanowi wynik deficyt bądź nadwyżkę.

• Zestawienie przychodów i rozchodów, związanych z zaciąganiem, udzielaniem i spłatom kredytów zagranicznych. Saldo jest saldem kredytów zagranicznych.

• Sumę sald budżetu i sald kredytów zagranicznych.

1. Równowaga budżetowa oznacza, zdolność systemu budżetowego do finansowania wydatków otrzymanymi dochodami. Równowagę osiąga się rzadko, przeważnie jest deficyt budżetowy, czyli wydatki są większe od dochodów. Suma deficytów budżetowych okresów poprzednich stanowi dług publiczny państwa, a suma nadwyżek stanowi majątek publiczny.

2. Dług publiczny jest finansowym zobowiązaniem władz państwowych z tytułu zaciągniętych pożyczek na pokrycie deficytu, rozróżnia się krajowy i zagraniczny dług publiczny, a koszty obsługi długu publicznego (odsetki i spłaty rat), często są powodem zaciągania następnych pożyczek.

• 1991r.: 3,1 mld zł

• 1992r.: 6,9 mld zł

• 1993r.: 4,3 mld zł

• 1994r.: 5,7 mld zł

• 1995r.: 7,5 mld zł

• 1996r.: 9,2 mld zł

• 1997r.: 6,8 mld zł

• 1998r.: 13,2 mld zł

• 1999r.: 12,5 mld zł

• 2000r.: 15,4 mld zł

• 2001r.: 32,4 mld zł

• 2002r.: 39,4 mld zł

• 2003r.: 37 mld zł

• 2004r.: 41,4 mld zł

• 2005r.: 28,4 mld zł

• 2006r.: 25,1 mld zł

• 2007r.: 16,0 mld zł

• 2008r.: 24,3 mld zł

• 2009r.: 27,2 mld zł

• 2010r.: 45,0 mld zł

• 2011r.: 25,1 mld zł

• 2012r.: 34 mld zł

• 2013r.: 35,5 mld zł

• 2014r.: 47 mld zł

1. Sposoby zmniejszenia deficytu finansowego:

• Ograniczenie wydatków

• Zwiększenie dochodów

• Operacje otwartego rynku

• Darowizny

• Pożyczki i kredyty zagraniczne

1. Dochody budżetu państwa przyjmują postać wydatków i wracają do gospodarki w formie świadczeń publicznych koniecznych i pożytecznych. Te pierwsze świadczenia konieczne dotyczą: obrony narodowej, bezpieczeństwa publicznego, a więc dóbr publicznych, których nie wytwarza sektor prywatny. Natomiast świadczenia publiczne pożyteczne dotyczą wypłat transferowych na oświatę, służbę zdrowia, a więc takich które mogą być realizowane przez sektor prywatny.

2. Wydatki dzielimy również na: nabywcze(realne) i redystrybucyjne. Te pierwsze nabywcze wynikają ze zgłaszanego popytu na różne dobra. Natomiast drugie redystrybucyjne (przelewowe), stanowią przeniesienie środków pieniężnych, pomiędzy podmioty uprawnione przez prawo do tych operacji. Podstawową formą wydatków redystrybucyjnych o charakterze bezzwrotnym są subwencje, jest to bezzwrotna pomoc finansowa udzielana podmiotom obowiązująca.

3. Subwencje dzielimy na: ogólne i przedmiotowe. Ogólna przydzielana jest na podstawie kryteriów obiektywnych np. na podstawie liczby mieszkańców, ilości szpitali, szkół. Nie jest narzucone na co ma być przeznaczona. Natomiast druga subwencja przedmiotowa, skierowana jest na realizację konkretnych zadań np. dopłata do centralnego ogrzewania, dopłata do kredytów udzielanych rolnikom na zakup nawozów sztucznych.

4. W budżecie państwa, dochody podatkowe stanowią ok. 88% wszystkich dochodów. W tych dochodach podatkowych najważniejszą pozycją są podatki pośrednie 65% (VAT i akcyza) i ok. 23% to podatki bezpośrednie. Ok. 12% są to dochody nie podatkowe, najważniejsza pozycja:

• Opłaty i grzywny

• Wpływy zysku NBP

• Dywidendy z tytułu udziału skarbu państwa w spółkach

• Środki z UE (w 2011r.: 0,8%)

1. Wszystkie wydatki z budżetu państwa:

• Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ok. 24%

• Obsługa długu publicznego ok. 12%

• Na obronę narodową ponad 6%

• Na pomoc społeczną 5,5%

• Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa 4,3%

1. Większość dotacji to dotacje podmiotowe prawie 90%:

• Szkoły wyższe

1. Dotacje przedmiotowe:

• Podręczniki szkolne i akademickie

1. W roku 2010 dochody budżetu państwa stanowiły 17,7% PKB, a wydatki 20,8% PKB. Deficyt 3,1% PKB. Państwowy dług publiczny w 2010r. stanowił 52,8% PKB, w roku 2012 stanowił 52,7% PKB, natomiast w planie na budżet państwa na 2014r. (uchwalona przez sejm w grudniu 2013r.) jest następujący:

• PKB 2,5% - sejm, NBP – 3,6%

• Inflacja 2,4%

• Bezrobocie 13,8%

• Przeciętne wynagrodzenia w gospodarce narodowej 3746 zł.

• Deficyt, nie większy niż 47,7 mld zł.

• Udział wydatków budżetu państwa w PKB - 18,9%

• Stawki VAT na aktualnym poziomie

• Akcyza na papierosy wzrasta i na wyroby spirytusowe.

1. W roku 2013 dług publiczny wyniósł 840 mld zł, ale w stosunku do PKB odnotowano spadek do 52,7%. W roku 2009 spłacono długi Gierkowskie, co nie oznacza że nie mamy zadłużenia, klub francuski i paryski podarowały nam połowę długu. Według metodologii unijnej mieliśmy wzrost do 58%, natomiast na koniec drugiego kwartału 2013r. najwyższy był w: Grecji, Włoszech, Portugalii i Irlandii, a najniższy w Estonii, Bułgarii, Luksemburgu. Średnia dla krajów Unii 86,8%.

SYSTEM PODATKOWY PAŃSTWA

1. System podatkowy państwa –to zbór reguł, zasad, sposobów i instytucji ustalania i pobierania podatków od podmiotów gospodarki rzeczowo pieniężnej. Podatki to pieniężne świadczenia na rzecz państwa. Cechy podatków:

• Powszechność – wszystkie podmioty płacą

• Przymusowość – każdy musi zapłacić

• Bezzwrotność – nie zwracają nam podatku

• Nieodpłatny charakter – bezpośrednio nic nie dostajemy

1. Funkcje podatków:

• Fiskalna – podatki źródłem dochodu

• Redystrybucyjna – poprzez podatki następuje podział dochodów

• Kontrolna – poprzez podatki kontrolowanie

• Wyrównawcza

1. Podział podatków:

1. Przedmiot opodatkowania:

• Podatki majątkowe – spadek i przyrost majątku

• Podatki przychodowe- czynniki produkcji

• Podatki dochodowe – czysty dochód

• Podatki konsumpcyjne – VAT zawarty w towarach

1. Źródło pokrycia podatku:

• Bezpośrednie – PIT i CIT

• Pośrednie – od przejawu istnienia dochodu – VAT i akcyzja

1. Podmiot pobierający podatek:

• Podatki centralne

• Podatki lokalne

1. Stopień ustalania podatków – stopa podatkowa:

• Progresywny – stopa rośnie wraz z dochodem

• Proporcjonalny –

• Regresywny – stopa się zmniejsza wraz ze wzrostem dochodu