Michaił Bułhakow urodził się w 1891 r. w Kijowie, zmarł w 1940 r. w Moskwie. Jeden z najwybitniejszych rosyjskich prozaików XX wieku. Urodził się wprawdzie na Ukrainie, ale od 1921 mieszkał w Moskwie. Wywodził się z rodziny inteligenckiej. Jego ojciec był pracownikiem naukowym na wyższej uczelni. Studiował medycynę, a po ukończeniu studiów otworzył własną praktykę lekarską. W 1915 r. poślubił swoją pierwszą żonę. Podczas burzy rewolucyjnej w latach 1919-1921 przebywał w różnych krajach i miejscach, wykonując rozmaite zajęcia. W 1924 r. ożenił się po raz drugi. Od roku 1930 dzieła Bułhakowa, który dotąd pisywał wiele – zwłaszcza w kolumnach gazetowych (był bystrym obserwatorem rzeczywistości i ciętym satyrykiem) były „na cenzurowanym” i obowiązywał zakaz ich publikowania. W akcie desperacji pisarz zwrócił się nawet ze skargą do komunistycznych władz. Stalin osobiście obiecał mu pomoc i możliwość kontynuacji rozwoju artystycznego. Bułhakow pracował potem przez pewien czas jako asystent reżysera w teatrze. Mimo jego nadziei na zmianę sytuacji, jego dzieła nadal obowiązywał zakaz publikowania i wystawiania na scenie. Stan zdrowia pisarza gwałtownie się pogarszał. Lekarze zdiagnozowali nerczycę. Udało mu się jeszcze skończyć dzieło swojego życia Mistrza i Małgorzatę – dyktował on ostatnie poprawki, leżąc na łożu śmierci. 10 marca 1940 r. Michaił Bułhakow zmarł.
Totalitaryzm (dawniej też: totalizm) – system rządów dążący do całkowitej władzy nad społeczeństwem za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy, ideologii państwowej, terroru tajnych służb wobec przeciwników politycznych, akcji monopolowych i masowej monopartii. Głównymi teoretykami genezy totalitaryzmu są Hannah Arendt i Karl Popper. Totalitaryzm charakteryzuje państwa, w których ambicje modernizacyjne i mocarstwowe idą w parze z brakiem tradycji demokratycznej lub - jak w przypadku Niemiec - rozczarowania demokracją, jej kryzysem lub niedostatkiem. Występowały różne odmiany totalitaryzmu zarówno wśród prawicy jak i lewicy.
Przykładami państw totalitarnych były narodowo socjalistyczna III Rzesza, stalinowski Związek Radziecki i Chiny Mao Zedonga. Współcześnie totalitarny system rządów istnieje w Korei Północnej. Niekiedy za państwa totalitarne uznawane są także Hiszpania generała Franco, Chile Augusto Pinocheta i faszystowskie Włochy Benito Mussoliniego, jednak zwykle panujące w nich reżimy traktuje się jako mające charakter autorytarny.
Historia Mistrza i Małgorzaty
1. Spotkanie Mistrza z Iwanem Bezdomnym w klinice psychiatrycznej.
2. Mistrz przedstawia wzruszającą opowieść o swoich losach:
- wygrana na loterii,
-pisanie powieści o Poncjuszu Piłacie,
- miłość do Małgorzaty,
-redaktorzy odrzucający książkę Mistrza
- choroba i pobyt w klinice
3. Małgorzacie śni się Mistrz
4. Asasello obiecuje ułatwienie spotkania się z Mistrzem.
5. Prezent w postaci magicznego kremu.
6. Małgorzata naciera ciało kremem i staje sie odmłodzona.
7. Z miłości do Mistrza staje się wiedźmą.
8. Naga leci na miotle nad Moskwą. Staje się niewidzialna.
9. Zdemolowanie mieszkania krytyka Łatuńskiego.
10. Służąca Natasza naciera ciało kremem.
11. Lot kabrioletem prowadzącym przez gawrona.
12. Spotkanie z Wolandem i Korowiowem w mieszkaniu przy Sadowej.
13. Małgorzata zostaje gospodynia balu w Moskwie.
14. Wielki bal u Szatana:
- witanie gości,
- zwrócenie uwagi na Friedę, która udusiła dziecko chusteczką,
- zabicie barona Meigela i pice z jego czaszki
15. Obietnica spełnienia jednego życzenia Małgorzaty przez Wolanda.
16. Prośba o zaprzestanie przynoszenia chusteczki Friedii,
17. Zwrócenie ukochanego Mistrza - pojawienie się Mistrza w szpitalnym ubraniu.
19. Woland zwraca Mistrzowi spalone dzieło.
20. Zamieszkanie dwojga zakochanych w dawnej suterenie.
21. Prezent od Wolanda – złota podkówka z diamentami.
22. Zgubienie przez Małgorzatę prezentu. Znajduje go Annuszkę.
23. Odzyskanie zguby przy pomocy Asasella.
24. Małgorzata czyta kolejny fragment powieści o Piłacie.
25. Mateusz Lewita w imieniu Jeszui prosi Wolanda o spokój dla Mistrza.
26. Asasello częstuje zakochanych zatrutym winem.
27. Podpalenie mieszkania przez Asasella.
28. Trzech jeźdźców opuszcza Moskwę. Jadą na księżyc.
29. Prośba Małgorzaty o uwolnienie Piłata od cierpienia.
Historia Wolanda
Pojawienie się na Patriarszych Prudach.
Woland z wizytą u Stiopy Lichodiejewa.
Zapowiedź magicznego seansu.
Stiopa Lichodiejew w Jałcie.
Demaskujący pokaz czarnej magii.
Bufetowy z teatru Varietes w gościnie u Wolanda.
Zgoda Małgorzaty na udział w szatańskim balu.
Spotkanie Małgorzaty z Wolandem.
Małgorzata gospodynią na szatańskim balu.
Kameralne spotkanie u Wolanda.
Powrót mistrza.
Pożar Gribojedowa.
Dyskusja Mateusza Lewity – wysłannika „światłości” z Wolandem.
Otrucie mistrza i Małgorzaty – ich wcielenie się w „duchy”.
Uwolnienie Piłata.
Woland i jego świta wracają do siebie.
Śledztwo w sprawie Wolanda.
Świat przedstawiony, w którym rozgrywają się wydarzenia, to czasy współczesne pisarzowi. Bułhakow odzwierciedla panujący wówczas w Związku Radzieckim system totalitarny – stalinizm: podporządkowanie się władzy, całkowita ingerencja państwa w sprawy prywatne społeczeństwa, łapówkarstwo, donosicielstwo, bezpodstawne aresztowania, znikanie „niewygodnych” obywateli lub zamykanie ich w szpitalach dla psychicznie chorych, uprzywilejowanie ludzi władzy, biurokratyzm – wszechobecność dokumentacji, o czym świadczyć może stwierdzenie: „skoro nie ma dokumentu, to nie ma również człowieka.” Krytyce autora podlega także środowisko literackie, skupione wokół Massolitu i teatru Varietes. Jest ono pełne zakłamania, uzurpujące głównie dla siebie prawa i przywileje.