KULTUROTWÓRCZE ASPEKTY BUDOWNICTWA
Prowadzący: dr inż. Waldemar Affelt, e-mail:v.affelt@v.umk.pl
TEMATYKA WYKŁADÓW I HARMONOGRAM KOLOKWIÓW
21.02 - Prawo, dokumenty, wartościowanie (Polskie ustawy ochrony zabytków, idea wartości zabytku)
28.02 - Wartościowanie cd. (Wartościowanie dóbr dziedzictwa techniki, przemysłu i inżynierii budowlanej; międzynarodowe dokumenty referencyjne)
07.03 - Wartościowanie cd.
koło 1 godz 2 - polskie prawodawstwo.
14.03 - koło 2 godz 20 - dokumenty międzynarodowe.
21.03 - koło 3 godz 19 - analiza wartości kult.
28.03 - koło 4 godz 19 - analiza wartości spółek.
04.04 - Rewitalizacja - studium przykładu.
25.04 - kolokwium zaliczające godz. 17:15
Koło 1+2 pytania na ekranie i 90sek na odpowiedź
Koło 3+4 trwa 2 godziny; słuchamy opowieści z rysunkami o bardzo starym zabytku i wyłapujemy co przydatne do arkusza wartościowania. Oceniana trafność wyboru i ilość. (jak na maturze)
Koło każde po 30p. 120max 60p zalicza
Zadanie domowe 07.03 (fragmenty dotyczące planu miejscowego lub studium do planu miejscowego)
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 2003r. (tylko wykonawstwo)
Lista światowego dziedzictwa UNESCO- wpisy z Polski (ile, może które?)
Ustawa z dnia 7 lipca 1994r.- Prawo budowlane isap.sejm.gov.pl(jakoś tak) (tylko o zabytkach)
Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tylko planowanie)
Zadanie domowe 14.03
Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000r.
http://www.icomos-poland.org/images/Magazyn/karta%20wenecka.pdf
Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego
Międzynarodowa Karta Konserwacji i Restauracji zabytków i Miejsc Zabytkowych (karta Wenecka), Wenecja 1964
Wydrukować te pierdoły na koło. Można na kołach mieć wszystko ze sobą!
Głównym regulatorem prawnym jest ustawa o ochronie zabytków z 2003r. wraz z późniejszymi aktualizacjami.
Zabytkoznawcza analiza wartościująca- wartościowanie. (Najtrudniejsze w zabytkach).
Konserwator generalny ma dwa ciała:
Zespół konserwatorów wojewódzkich
ciało społeczne - Główna Komisja Konserwatorska (skład 14 osób - obejmuje prawie wszystkie obszary konserwatorskie)
Wojewódzki Rejestr Zabytków - Wojewódzki Konserwator Zabytków (wpisuje i wykreśla) -> podlegają powiaty, gminy (moga mieć charakter miejski, wiejski)
Dokument referencyjny - taki, na który się powołujemy, do którego się odnosimy
Na mocy Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego (?) powstała lista UNESCO w Polsce
Ile jest obiektów na liście?
Pyt na koło: co jest głównym uzasadnieniem?; czego? Wartości, które obiekt sobą prezentuje. Coś dotyczy konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa.
Przeczytać całą konwencję niematerialnego dziedzictwa: jakie są formy dziedzictwa niematerialnego?
Czy w budownictwie (takie jakie znamy), dokładnie na budowie- wykonawstwo, możemy poszukiwać dziedzictwa niematerialnego? w odpowiedzi cos o placu budowy
Wartości dziedzictwa techniki
Rozpoznawanie – charakter emocjonalno-intelektualny, jakaś wrażliwość
Interpretacja- np. jak wpłynęło kolejnictwo na rozwój budowli
Zachowanie- co koniecznie trzeba ochronić, a co można opuścić
Ministra kultury wspiera:
Główna Rada Ochrony Zabytków- rzadko się spotykają, jest ich duuużo - spotykają się tylko, gdy minister potrzebuje aprobaty lub wsparcia)
Narodowy Instytut Dziedzictwa (instytucjonalny)
Dla gmin do ewidencji:
dział Ewidencji zabytków techniki (tegoroczna ustawa)
Jest jeszcze KOBiC - Krajowy Ośrodek Dokumenacji...
Interpretacja:
Wielka narracja- polskiej historii np. Powstanie Styczniowe (rok 2013 jest temu dedykowany)
Mała narracja- my opowiadamy, generalnie nasza (wlasna) historia
Adaptacja, rewitalizacja, rewaloryzacja i …- czy są w ustawach?
Różnorodność reprezentacji dziedzictwa techniki
Przeciwdziałanie zagrożeniem dewaloryzacji w kontekście rozwoju zrównoważonego
Język jest głównym nośnikiem kultury. (nie wiem co to jest wymieniane, masz to opisane? )
Druga Rzeczypospolita - Podział administracyjny (stan z 1930r):
| - pomorskie | - krakowskie | - poleskie |
|---|---|---|
| - poznańskie | - lubelskie | - wołyńskie |
| - łódzkie | - lwowskie | - tarnowskie |
| - warszawskie | - stanisławskie | |
| - kieleckie | - wieleńskie | |
| - śląskie | - nowogródzkie |
Dziennik praw państwa Polskiego; Warszawa 8 listopada 1918r.
Dekret Rady Regencyjnej o opiece nad zabytkami sztuki i kultury
Zabytki nieruchome
Art. 12 Za zabytki nieruchome w myśl ustawy niniejszej uznane być mogą:
jaskinie, grodziska (t. zw. Szwedzkie góry i okopy), kurhany, mogiły, usypiska, cmentarzyska, ślady osad nawodnych, głazy ze stopami, misami, krzyżami, podkowami, baby kamienne i t. p.;
budowle zarówno murowane, jak drewniane wraz z przynależnem im otoczeniem (ogrodem, placem), a choćby dochowane w późniejszej budowie części dawne (prezbiteria, kaplice, wieże, bramy, portale, kolumny, drzwi, kominki i t. p.); dzieła sztuk plastycznych z architekturą budynku związane (malowidła ścienne, rzeźby, sztukaterie i t. p.);
luźno stojące pomniki, nagrobki, kapliczki, figury, krzyże, kolumny, słupy graniczne i t. p.;
ruiny budowli, pomników i posągów;
grupy budowli, wybitne pod względem estetycznym i znamienne bądź dla całych miast, osad, wsi bądź innych dzielnic;
na gruncie dochowane do dziś rozplanowanie starych miast i dzielnic staromiejskich wraz z dawnemi , historycznemi nazwami ulic i placów; (wg Affelta, zachwycenie się rozplanowaniem)
ogrody ozdobne oraz aleje stare cmentarne i przydrożne; drzewa sędziwe i okazałe otaczające zamczyska, kościoły kapliczki, figury, cmentarze i t. p.
Zabytki ruchome
art. 18 Za zabytki ruchome w myśl ustawy niniejszej uznane być mogą:
przedmioty związane bezpośrednio z przeznaczeniem budynku (ołtarze, ambony, chrzcielnice, stalle, pomniki, nagrobki, trumny w grobach kościelnych wraz z ukrytemi w nich dziełami pracy ręcznej, epitafia, tablice, vota, szaty i naczynia obrzędowe, dzwony i t. p.) oraz kolekcje przedmiotów, przechowywanych w muzeach, w skarbcach i składach świątyń, w zgromadzeniach cechowych, po magistratach i t. p.;
dzieła sztuk plastycznych: obrazy, rzeźby, ryciny;
dzieła sztuk zdobniczych i kunsztów cechowych: zbroje, oręże, rzędy, pojazdy, chorągwie, sztandary, arrasy, dywany, makaty, pasy, kilimy, hafty, koronki, ubiory, meble, sprzęty, naczynia, zegary, świeczniki, wyroby złotnicze, emalie, szkło, ceramika, kraty, okucia, zamki, godła, znaki i t. p.;
monety, medale, pieczęcie, tłoki mennicze;
druki, archiwalja, rękopisy zwykłe i ozdobne, oprawy ksiąg;
ludowe sprzęty domowe i wyroby przemysłu ludowego.
Wykopaliska i znaleziska
art. 23 Za zabytki tej kategorji są uważane:
wykopaliska, świadczące o dawnej kulturze (groby, pola urn i urny, narzędzia kamienne, wyroby kruszcowe i szklane, tkaniny, ceramika, monety, broń i t. p.);
znaleziska przypadkowe na powierzchni ziemi lub na dnie zbiorników wody, mające cechy dawnej kultury, z rodzaju wyżej wymienionych, oraz takie, jak skarby i archiwalja, ukryte w murach, puszkach, skrytkach i t. p.
Porównanie tego dekretu z rozporządeniem, nie wiem po co to porównanie.
265. Rozporządzenie Prezydenta Reczypospolitej z dnia 6 marca 1928r. o opiece nad zabytkami.
art. 2 Za zabytki mogą być w szczególności uznane:
jaskinie i groby wraz z przedprożami; grodziska (horodyszcza, „zamczyska”, piłkalnie, t. zw. szwedzkie góry, okopy, szańce i wały); ślady osad lądowych i nawodnych; cmentarzyska szkieletowe i całopalne, „pola urnowe” oraz poszczególne groby, kurhany, mogiły, kopce; kopalnie przedhistoryczne (krzemienia, soli, bursztynu, miedzi, żelaza i barwników mineralnych); piece garncarskie i piece do wypalania metali; kręgi kamienne i kamienie ustawiane; figury kamienne przedhistoryczne (t. zw. baby kamienne i posągi bóstw) i głazy obrabiane (żarna, głazy ze znakami, ze stopami, misami, krzyżami, podkowami, dołkami itp.);
budowle zarówno murowane, jak drewniane, wraz z wszelkiemi szczegółami architektury i dekoracji ściennej oraz z otoczeniem (ogrodem, placem), a także dochowane w późniejszej budowie części dawne (prezbiteria, kaplice, wieże, bramy, portale, kolumny, drzwi, kominki, i t. p.);
5) grupy budowli, wybitne pod względem estetycznym i znamienne bądź dla całych miast, osad, wsi bądź dla ich dzielnic;
6) na gruncie dochowane rozplanowania starych miast i dzielnic staromiejskich;
13) ludowe sprzęty domowe i wyroby przemysłu ludowego;
14) wykopaliska i znaleziska przedhistoryczne i archeologiczne;
15) wykopaliska i znaleziska paleontologiczne;
16) kolekcje przedmiotów, przechowywanych w muzeach bibliotekach skarbcach i składach świątyń, zgromadzeniach cechowych, urzędach samorządowych, chociażby poszczególne przedmioty kolekcji same przez się nie miały wartości artystyczno-historycznej.
Międzywojenny plan rozbudowy Polski. Tak miała wyglądać II RP.
Kalisz zniszczony w całości podczas I Wojny Światowej.
CO NAM DAJE ROZP. PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ? dostep do morza, Gdynia, kolej bezpośrednio na dwa krańce kraju
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1959r. w sprawie nadzoru urzędów górniczych nad kopalniami prowadzącymi roboty górnicze dla celów naukowo-badawczych, doświadczalnych i ochrony zabytków.
art. 3 Przy wykonywaniu podziemnych robót górniczych dla celów ochrony zabytków oraz w kopalniach zabytkowych stosuje się przypis art. 85 prawa górniczego.
Dz.U.1959 nr 68 poz.421??
Władysław Kobułka - pierwszy sekretarz
Wacław Zalewski - genialny konstruktor (żelbet i stal, ur. 1917, emerytowany prof. MIT w Bostonie; "pół-bóg"), konstruktor m. in. dworca oraz spodka i warszawskiego supersamu oraz mostu Poniatowskiego.
Supersam piewrwszy jednokondygnacyjny największy budynek bez podparć wewnątrz z powłoką cienką pełnofałdową.
Ruch DOKOMONO - towarzystwo architektury nowoczesnej, dzięki nim uznaje się zabytki po II wojnie światowe.
Ustawa z dni. 15 lutego 1962 r o ochronie dóbr kultury
Dziennik Ustaw z 1999 r NR 98 POZ 1150
Powstają obozy koncentracyjne, fabryki
art. 2 Doborem kultury w rozumieniu ustawy jest każdy przedmiot ruchomy lub nieruchomy dawny lub współczesny, mający znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturalnego ze względu na jego wartość historyczną, naukową lub artystyczną
Dobro kultury-zasób, obiekt
Stocznia Gdańska - Europejskie Dziedzictwo
W 1992 art Rigl zaproponował 6, a w 1993 7 nazw dóbr.
art. 5 Pod względem rzeczowym przedmiotem ochrony mogą być w szczególności:
1) dzieła budownictwa, urbanistyki i architektury, niezależnie od ich stanu zachowania, jak historyczne założenia urbanistyczne miast, osiedle
pkt 6) "jak stare kopalnie" - co to znaczy?
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
Art. 6 Ochronie i opiece podlegają bez względu na stan zachowania:
1) Zabytki nieruchome
nie było w poprzednim ustawodawstwie
na tym punkcie rodzą się legendy
np. Lipa Kochanowskiego, Warsztat Wałęsy
2) Zabytki ruchome
są przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia
np. Dama z Łasicą - muzeum Czartoryskich
3) Zabytki archeologiczne będące w szczególności"
reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej
Art.6 Ochronie mogą podlegać nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jedn
Program UNESCO z 1998 r. Proreklamacja Arcydzieł Ustnego, Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości
Cel: objęcie ochroną różnych form popularnej i tradycyjnej ekspresji, tj.: języki, literatura ustna, muzyka, taniec, gry, mity, obrzędy, zwyczaje, umiejętności związane z rzemiosłem, a także ochroną przestrzeni kulturalnych - miejsc, gdzie popularna i tradycyjna działalność kulturalna występuje w sposób skoncentrowany (np. miejsca związane z legendami) miejsca odprawiania obrzędów, place targowe, festiwale
Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy, Grenada, 3 października 1985 roku (DU z dni 24.02.2012 poz 211)
Dziedzina architekt. rozumiane jest jako dobra trwałe obejmujące:
zabytki
zespół budynków
tereny
Pod ochroną (duński pomysł) wyrobiska np. żwiru, gliny, z którego powstało coś istotnego, ważnego, pod ochroną.
RECOMMENDATION No.r (90) 20 OF THE COMMITTEE OF MINISTERS TO MEMBER STATES ON THE PROTECTION AND CONSERVATION OF THE INDUSTRIAL TECHNICAL AND CIVIL ENGINEERING HERITAGE IN EUROPE
Jego przemyslenia? badz tłumaczenie?
Szybki rozwój cywilizacji przemysłowej, nowe rodzaje produkcji i zatrudnienia pozostałe w wyniku obecnego kryzysu gospodarczego typowa dla eksplozji postępu technicznego, typowa dla naszych czasów i społeczeństwa doprowadziły do daleko idących przemian całych sektorów działalności przemysłowej, powodując tym...
THE NIZHNY TAGIL CHARTER FOR THE INDUSTRIAL HERITAGE TICCIH, July 2003
Dziedzictwo przemysłowe obejmuje pozostałosći kultury przemysłowej, które mają historyczne, tech, społeczne, architekt lub naukowe wartości
W skład tego zasobu wchodzą budynki i urządzenia, warsztaty, zakłady produkcyjne i fabryki, kopalnie i miejsca przeznaczone do przetw. i rafinacji, składy i magazyny, miejsca wytwarzania, przekazywania, wykorzystania energii, transport wraz infrastrukturą, a także miejsca wykorzystywane do działalności społecznej związanej z przemysłem, takich jak mieszkalnictwo, praktyki religijne, edukacja
def. Archeologia przemysłowa - jest interdyscyplinarną metodą studiowania wszystkich dowodów materialnych i niematerialnych - dok, artefaktów, stratygrafii i struktur, osiedli ludzkich i krajobrazu naturalnego i miejskiego, utworzonego dla przemysłu lub powstałego dzięki niemu. To sprawia, że korzystanie z tych metod postępowania jest najbardziej...