ZADANIA I FUNKCJE NAUCZYCIELA EDUKACJI DOROSŁYCH

Zadania andragogów wynikają z ogólnych wymagań stawianych przed edukacją.
Do takich zadań zaliczamy:

-Uczenie się zdobywania wiedzy (nauczać jak się uczyć) - to zarówno środek jak cel w życiu. Jako środek pomaga zrozumieć siebie świat na tyle, by godnie żyć, zdobywać kwalifikacje zawodowe, komunikować się. Jako cel oznacza czerpanie radości z rozumienia, posiadania wiedzy i odkrywania. Uczenie zdobywania wiedzy wymaga ćwiczeń myślenia, kształtowania umiejętności koncentracji i przywoływania wcześniej zdobytej wiedzy,

-Uczenie się działania- nie tylko jest procesem zdobywania kwalifikacji zawodowych, ale także kompetencji. Szczególnie jest to ważne w kontekście rynku pracy- potrzebne są kompetencje zawodowe, społeczne i indywidualne pozwalające na umiejętne funkcjonowanie w zespole na zasadzie współdziałania i podporządkowania

-Uczenie się harmonijnego współdziałania- głównym założeniem jest to, aby uczący się mogli poznawać i odkrywać innych, by zrozumieli wartości wspólne realizowanych celów, wcześniej jednak należy poznać samego siebie, swoje otoczenie, tradycje, kulturę

-Uczenie się życia- troska o wszechstronny rozwój jednostki, jej: ciała, intelektu, wrażliwości, poczucia estetyki, osobistej odpowiedzialności i duchowej wartości. Dla tych wartości należy wzbogacać programy kształcenia o treści humanistyczne, artystyczne i dzieła różnych sztuk. Celem tego uczenia się jest rozwój własnej osobowości i możliwości działania w oparciu o własną autonomię, krytyczny osąd, świadomość współodpowiedzialności

Czesław Banach, uwzględniając specyfikę pracy w oświacie dorosłych, wyróżnia następujące funkcje:

-kształcąca, wychowawcza, opiekuńcza, środowiskowa, innowacyjna, badawcza, orientująca i socjalizacyjna.

Wynikają z nich zadania szczegółowe:

-planowanie, organizowanie i koordynowanie pracy słuchacza,

-przekazywanie i porządkowanie wiedzy, którą słuchacz czerpie z różnych źródeł,

-wyrabianie umiejętności samokształcenia,

-wyrabianie motywacji do nauki i pracy,

-rozwijanie zainteresowań,

-uczenie rozwiązywania problemów,

-uczenie zaradności, odpowiedzialności,

-uczenie planowania i organizowania pracy,

-wyrównywanie szans rozwojowych,

-kształtowanie postaw takich jak: samodzielność, przedsiębiorczość, aktywność, racjonalność,

-przygotowanie do uczestnictwa w edukacji ustawicznej,

-pomoc w uzyskaniu kwalifikacji zawodowych,

-wyrobienie umiejętności zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce,

-ocenianie i badanie efektów pracy.

Funkcje nauczyciela dorosłych według Stanisława Kaczora:

-Wychowawcza- polega na dzieleniu się przez wychowawcę swoją osobowością,

-Dydaktyczna- polega na przewodzeniu i doradztwie w organizowaniu skutecznego uczenia się.

-Działacza społecznego- sprzyja kształtowaniu otwartości uczących się na współdziałanie ze środowiskiem społeczno-zawodowym.

-Badawcza- służy naukowej analizie, ocenie i ewentualnie korekcie pracy edukacyjnej nauczyciela.

-Społeczno-opiekuńcza- służy zapewnieniu uczącym się dorosłym warunków zdrowotnych, socjalnych, higieny i bezpieczeństwa oraz podmiotowości.

-Innowacyjna- sprzyja stwarzaniu warunków do samorealizacji i kształtowania postaw alternatywnych, innowacyjnych.

Trzy główne koncepcje nauczycieli dorosłych funkcjonujące na Zachodzie:

-Nauczyciel-artysta dla którego „kształcenie dorosłych” jest sztuką twórczej adaptacji normatywnych zasad dydaktyki do wciąż zmieniających się i niepowtarzalnych właściwości.

-Nauczyciel popularyzator, za główne zadanie edukacji dorosłych uznaje „udostępnianie im zasobów i źródeł uczenia się”, „kształtowanie umiejętności posługiwania się nimi” i pomoc w organizowaniu ich samokształceniowej aktywności, a w konsekwencji wspieranie trwałego zaangażowania oświatowego prowadzącego do rozwoju kompetencji poznawczych.

-Nauczyciel krytyczny analityk, z zasady sam sceptycznie nastawiony do istniejącego ładu społecznego, za główne swoje zadanie wspólnie z uczestnikami edukacji, uznaje krytyczne analizowanie mechanizmów życia społecznego, budzenie w nich podmiotowości i zmiany warunków egzystencji.

Bardziej konkretne funkcje nauczyciela dorosłych ujmuje M. S. Knowles, rozumie je jako różne przejawy pomocy dorosłym w uczeniu się. Wymienia więc funkcje:

-Diagnostyczną- udzielanie dorosłym pomocy w określeniu potrzeb edukacyjnych.

-Planistyczną- wspólnie z dorosłymi planowanie procesu edukacyjnego.

-Motywacyjną- tworzenie warunków stymulujących dorosłych do uczenia się.

-Metodyczną- pomoc w wyborze najbardziej przydatnych metod i technik uczenia się.

-Udostępniania- dostarczanie i pomoc w pozyskiwaniu materiałów oraz środków niezbędnych dla efektywnego uczenia się.

-Ewaluatywną- pomoc w ocenie wyników uczenia się.

Zadania według Mieczysława Marczuka:
-dopomaganie w zrozumieniu sytuacji życiowej i wskazywanie czynników ją wyznaczających,

-podsumowanie i objaśnienie możliwych do osiągnięcia celów życiowych i kompetencji, które uznawane są za niezbędne,

-sugerowanie adekwatnych programów i niesienie pomocy w ich realizacji,

-dopomaganie w świadomym i autonomicznym korzystaniu z wartości edukacji i usuwaniu barier, które w tym przeszkadzają, doradzanie im w kształtowaniu odpowiednich postaw i zachowań niezbędnych w założonych sytuacjach życiowych i zmieniającej się rzeczywistości

Ogólnie możemy powiedzieć, że do zadań andragogów należą:

Zadania informacyjne, doradcze, konsultacyjne, mediacyjne, instruktażowe, rekwalifikacyjne, wychowawcze oraz terapeutyczne.