Behawioryzm
zachowaniami ludzi kierują zewnętrzne bodźce
(teraźniejszość)

Behawioryzm- stoi na stanowisku, że zachowanie, a nie świadomość należy poddawać badaniom naukowym. Jedynie zachowanie można poddać obserwacji, nie widzimy uczuć, emocji ani myśli.

John Watson- wierzył w zastąpienie w psychologii terminów „świadomość, stan psychiczny” pojęciami: „bodziec, reakcja, tworzenie nawyków”

Burrhus Skinner- człowiek uczy się reakcji, ponieważ są one wzmacniane.

Edward Lee Thorndike- twórca prawa efektu

Założenie i ustalenia behawioryzmu:

1. Środowisko wpływa na człowieka za pomocą bodźców, które wywołują reakcje, konsekwencja reakcji są wzmocnienia.

2. Kara ≠ wzmocnienie negatywne

3. Nagroda = wzmocnienie pozytywne

Kara to zdarzenie nieprzyjemnie, obniżające częstotliwość występowania poprzedzającego ją zachowania.

Nagroda podnosi częstość występowania zachowania poprzedzającego.

Negatywne konsekwencje kar:

• Nie wskazuje pożądanego zachowania

• Tłumienia zachowania tylko w warunkach zapewniających wystąpienie kary ( rodziców nie ma to dziecko ogląda TV czy gra na konsoli)

• Może prowadzić do wycofania się dziecka ( ucieczka z domu)

• Nadmiar może wywierać gniew, agresję

• Efekty mogą być zbyt szeroki (dziecko karane za złe zachowanie przy stole może przestać jeść )

Błędy w stosowaniu wzmocnień:

• Nagradzanie niezależne od tego kto jaka pracę wykonał

• Odraczanie wzmocnienia (najefektywniejsze występuje szybko z wykonaną reakcją; styczność bodźca i reakcji )

• Niedocenianie wzmocnień pozytywnych- budują poczucie wartości i motywują

• Stosowanie zbyt surowych kar- najskuteczniejsza jest kara średniej surowości, ale nie uchronna.

Behawioralna wizja człowieka ma na celu zmianę bądź wykształcenie zachowań i nawyków poprzez stosowanie wzmocnień.

Psychologia psychodynamiczna
zachowaniem ludzi kierują treści ich procesów psychicznych.
( przeszłość)

Zygmunt Fraud- twórca psychoanalizy z której wywodzi się koncepcja psychodynamiczna.

Założenia:

1. Rdzeniem osobowości są zdarzenia zachodzące w psychice człowieka ( często nieświadome), które motywują go do działania

2. U każdego człowieka występują potrzeby, których zaspokojenia pozwala uzyskać równowagę pomiędzy otoczeniem a środowiskiem. ( jedzenie, oddychanie, sen, seks ), niezaspokojenie potrzeb powoduje dyskomfort. Aktywność w celu zaspokajania potrzeb nazywamy popędem.

3. Każde zachowanie jest umotywowane nie wyznacza go przypadek. Często nie jesteśmy świadomi motywów kierujących naszym działaniem.

Determinizm psychiczny- wszystkie reakcje umysłowe zdeterminowane są wcześniejszymi doświadczeniami człowieka. Żadne objawy nie są przypadkowe tylko powiązane z ważnymi wydarzeniami z życia człowieka.
Nasze zachowania mimo że są zdeterminowane mogą być modyfikowane.

Wczesne doświadczenia- pochodzące z okresu wczesnego dzieciństwa mają najgłębszy wpływ na ukształtowanie osobowości i zachowań osób dorosłych.

Podstawowe popędy:

• Eros- siła motoryczna związana z impulsami seksualnymi i zachowaniem gatunku. W ujęciu psychodynamicznym impulsy seksualne obejmowały również próby poszukiwania przyjemności lub kontaktu fizycznego z ludźmi. ( wiąże się z chęcią życia)

• Tanatos- negatywna siła pociągająca ludzi do zachowań destrukcyjnych, agresywnych.

Pomyłka Freudowska:

Zdarza się że impulsy przez nas nieakceptowane domagają się wyrazu, wtedy nasza mowa czy zachowanie zdradza nieświadome pragnienia. ( „tak przykro Cię widzieć; spóźnienie na spotkanie”)

Struktury osobowości:

1. Id- kieruje się zasadą przyjemności ( fizycznej, emocjonalnej, seksualnej) nie dbając o konsekwencje. Działa na zasadzie impulsu, irracjonalnie.
   Id – wewnętrzne dziecko

2. Superego- kieruje się zasada moralności, nalega na czynienie tego co właściwe. Magazyn wartości i wyuczonych społecznych podstaw moralnych. Odpowiada pojęciu sumienia, to wewnętrzny system nakazów i zakazów.
   Superego- wewnętrzny rodzic

3. Ego- rządzi się zasada realizmu. Jest arbitrem pomiędzy id i superego. Wybiera racjonalne rozwiązanie zaspokajające Id, ale bez niepożądanych konsekwencji. Reprezentuję osobiste poglądy człowieka.
   Ego- wewnętrzny dorosły

Konflikt występujący pomiędzy id a superego jest nieświadomy, powoduje dyskomfort.

Niekiedy jednak konflikt pomiędzy id i superego jest na tyle silny że ego aby wypracować kompromis musi użyć mechanizmów obronnych.

Mechanizmy obronne- nieświadome, nawykowe sposoby zachowania, obniżające nieprzyjemne napięcie emocjonalne, lekowe i ułatwiające utrzymanie dobrej samooceny, :

1. Racjonalizacja- dobranie racjonalnego, ale pozornie prawdziwego wytłumaczenia swojego zachowania (wybielanie przed samym sobą, np. piję bo to zdrowe dla nerek). Racjonalizacja przyjmuje dwie postacie)

   1. Kwaśne winogrona- pozbawiamy wartości to czego nie udało nam się osiągnąć a jest dla nas ważne ( nie poszłam na studia bo nic bym po nich nie miała )

   2. Słodkie cytryny- oceniamy cos niemiłego i przykrego jako przyjemne ( straciłam prace, nie będę miała dochodów i będę musiała wrócić do rodziców, ale będę miała czas dla siebie może pójdę na studia, spotkam się ze starymi znajomymi)

2. Wyparcie- wypieranie ze świadomości myśli, które uświadomione mogłyby wzbudzić lęk (osoba po traumatycznych przeżyciach może nie pamiętać zdarzenia).

3. Projekcja- przypisywanie innym własnych niekorzystnych cech ( osoba wybuchowa mówi że inni maja trudny charakter).

4. Tłumienie- podobnie do wyparcia , jest jednak procesem częściowo świadomym (życzenie komuś czegoś złego natychmiastowo wypieramy ze świadomości )

5. Kompensacja- sprawność w jednej dziedzinie dla wyrównania niepowodzeń w innej ( dziecko niesprawne fizycznie próbuje wynikami w nauce zdobyć pozycję w klasie)

6. Nadkompensacja- osiągniecie wysokiego poziomu w dotychczas problemowej dziedzinie

7. Sublimacja- częściowe i zastępcze zaspokojenie popędu nieakceptowanego ( popęd seksualny w malarstwie i literaturze).

8. Fantazjowanie- zaspokajanie w myślach niespełnionych pragnień, marzenia na jawie, które pokonują wszystkie przeszkód.

9. Reakcje upozorowane- zachowanie sprzeczne z dotychczasowym postępowaniem, które właśnie stara się zmienić. ( jeśli boje się psów to na przekór sobie podejmuje zabawę z psem sąsiada, by przełamać swój lęk )

Model wychowania w koncepcji psychodynamicznej to model konfliktowy, tzn. dziecko od urodzenia jest istota aktywną, posiadającą potrzeby jednak w procesie socjalizacji uczone jest zaspokajania tych potrzeb w sposób akceptowany przez społeczeństwo.

Efekt wahadła- deformacja modelu konfliktowego, nie spójne metody wychowawcze powodują że dziecko nie wie jakie normy, kogo i kiedy obowiązują.

Psychologia poznawcza

Koncepcja poznawcza- przyjmuje że człowiek jest samodzielnym podmiotem, który poznaje świat, pobiera informacje i przekształca je tworząc struktury poznawcze.

Struktury poznawcze- wyobrażanie człowieka o sobie i otaczającym świecie, można je scharakteryzować ze względu na treść i cech formalne. Treścią są zjawiska z którymi się zetknęliśmy pośrednio lub bezpośrednio.

Najważniejszą strukturą w naszym systemie poznawczym jest JA , czyli obraz samego siebie .

Rodzaje schematów poznawczych:

1. Skrypt-umysłowa prezentacja typowych powtarzających się działań dla danego zdarzenia np. pranie

2. Schematy osób- umysłowa prezentacja ludzi i grup społecznych. Stereotypy i schematy ról społecznych. Stereotyp jest uproszczonym sposobem postrzegania świata.

3. Schematy cech- umysłowa reprezentacja cech, których przejawem są pewne zachowania np. on jest inteligentny bo bez problemu rozwiązuje trudne zadania.

Cechy formalne schematów poznawczych

1. Proste – złożone; Złożone są gdy człowiek poznaje i opisuje świat używając wielu kryteriów, stawiając wiele hipotez, np. uczeń zdolny- niezdolny, zmotywowany- niezmotywowany, introwertyk- ekstrawertyk, dojrzały emocjonalnie- niedojrzały

2. Otwarte – zamknięte; Otwarte, kiedy ulegają zmianom pod wpływem nowych informacji.

3. Aktywne-bierne; Aktywne kiedy wykorzystujemy widzę i informacje w nich zawarte.

4. Abstrakcyjne- konkretne; Abstrakcyjne kiedy potrafimy dokonać porównań a w ich wyniku uogólnień np. włączenia „radia”, „gazety” i „tv” do wspólnej kategorii „środków masowego przekazu” mimo że radia się słucha, gazetę czyta a tv ogląda.

Dysonans poznawczy-  mamy z nim do czynienie kiedy to co mamy w głowie ( poglądy, przekonania, postrzeganie świata) nie zgadza się z informacjami które do nas napływają. Mała dziewczynka uczona, że nie wolno kłamać, bo to złe i w ogóle beee… przezywa dysonans gdy słyszy że mam odbiera telefon i mówi że taty nie ma w domu gdy ten siedzi obok.

Sposoby redukcji dysonansu:

• Zmiana jednego z elementów

• Przeformułowanie znaczenia jednego z elementów

• Dodanie nowego elementu poznawczego

Konflikt motywacyjny- sytuacja kiedy na człowieka działają dwie siły pomiędzy którymi dokonuję wyboru.

Rodzaje konfliktu:

1. Dążenie → dążenie- obydwa cele mają charakter pozytywny i są możliwe do osiągnięcia, gdy zbliżamy się do jednego z nich jego atrakcyjność maleje a rośnie atrakcyjność drugiego , dlatego odczuwamy pewne wahanie które po podjęciu decyzji zmienia się w poczucie żalu za to co odrzuciliśmy, np. iść do kina czy teatru, zamówić pizze czy chińczyka. Jeśli wybór będzie satysfakcjonujący poczucie żalu raczej nie wystąpi.

2. Dążenie → unikanie- jeden cel wywołujący w nas pozytywne i negatywne emocje, np. dziecko chce pogłaskać psa a on szczerzy zęby; chce zjeść kremówkę bo jest pyszna ale ma dużo kalorii i jest nie zdrowa.

3. Unikania → unikanie- dwa cele o charakterze negatywnym, pojawia się chęć uniknięcia obydwu. Gdy zbliżamy się do jednego jego negatywna wartość i analogicznie spada wartość negatywna drugiego, np. nie pójdę do dentysty bo się boje że będzie bolało, ale jak nie pójdę to ząb będzie bolał albo wypadnie; nie chce organizować imprezy dla kolegów męża, ale nie chce żeby było mu przykro, że ich nie lubię.

Silna wola- konkurencja pomiędzy siłą dążenia a siłą unikania.

Psychologia humanistyczna
Człowiek jest wartością samą w sobie, kształci się z własnego wyboru

Psychologia humanistyczna- człowiek jest wartością samą w sobie, posiada wolną wolę i potencjał twórczy co pozwala mu wybierać drogi rozwoju osobistego. Człowiek jest z gruntu dobry, niepowtarzalny, rozumny to odróżnia go od zwierząt. Obecne doświadczenia maja wpływ na przyszłość.

Człowiek jest istota społeczna. Celem jego egzystencji jest tworzenie satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi. Związki interpersonalne odgrywają ważną rolę w zaspakajaniu potrzeb.
Człowiek jest świadomy.

Abraham Maslow- główny przedstawiciel psychologii humanistycznej

Teoria motywacji wzrostu według A. Maslowa:

Przeciwstawił motywację braku ( człowiek stara się odzyskać równowagę psychiczną, jestem głodny- zjem bułkę) motywacji wzrostu (liczy się nie tylko redukcja deficytów ale również pełna realizacja potencjału ( jestem głodny- zastanawiam się jaką bułka jest najsmaczniejsza i najzdrowsza )

Realizujemy potrezby wyższego rzędu jeśli potrzeby rzędu niższego są zaspokojone. Potrzeby na każdym poziomie są wrodzone.

Jeżeli niektóre z potrezb nie sa właściwie zaspokojone to człowiek odczuwa dyskomfort( wybiórcze zaspokajanie potrzeb), np. dziecko kochane miłością warunkową tzn. dawanie i zabieranie mu miłości w zależności od spełniania oczekiwań rodziców. Dziecko to jest pozbawione bezwarunkowej akceptacji, w przyszłości może dążyć do zaspokajanie potrzeb innych, a nie samorealizacji – dziecko/dorosły przyystosowany.

Procesy poznawcze- procesy, dzięki którym człowiek pobiera informacje z otoczenia, interpretuje je, przekształca i zapamiętuje.

( wystąpiły pojęcia: bodziec, receptor)

Eksteroreceprtory- receptory na powierzchni organizmu.

Interoreceptowy- receptory wewnątrz organizmu.

Spostrzeganie- układ procesów tworzący u człowieka subiektywny obraz rzeczywistości. Jest aktywne ( jeśli ktoś spóźnia się na lekcje [jest to bodziec wybijający się z tła} i rozprasza całą klasę [człowiek ma odruch orientacyjny] )

Dwa poziomy procesów spostrzegania:

1. Na poziomie sensomotoryczny ( czuciowo- ruchowym)- wyodrębnianie „figur” czyli całości przestrzenno- czasowych: punktów, linii, katów plam o określonej powierzchni i kształcie trójwymiarowym, rytmów, fraz muzycznych, dźwięków mowy.

2. Na poziomie sematyczno- operacyjnym ( znaczeniowo- czynnościowym)- spostrzeganie przedmiotowe, wyodrębnianie przedmiotów, osób, zdarzeń, sytuacji, różnego rodzaju znaków np. gestów, wypowiedzi.
   Dotyczy wzajemnych zależności funkcjonalnych (kategoria –cel –środek )m jest uwarunkowane społecznie. Zależy także od kontekstu społecznego, sytuacji materialnej.

Procesy postrzegania dół → góra, góra →dół

Dół → góra- procesy w których bodźce wędrują od receptorów droga czuciowo- ruchową do mózgu

Góra → dół-używanie naszej wiedzy, pamięci czy języka aby zidentyfikować rzeczywistość

Spostrzeganie ma charakter wrodzony
dowody: wrodzona organizacja percepcyjna pola widzenia na figurę i tło. Ilustracja są obrazki dwuznaczne

Figura i tło:

• Figura ma kształt, wydaje się wysunięta ku przodowi, wydaje się jaśniejsza od tła, narzuca nam się

• Tło rozprzestrzenia się za figurą w sposób ciągły

W procesie spostrzegania pojawiają się deformacje związane np. z niezaspokojonymi potrzebami czy z naszymi emocjami.

• Modyfikacja czasu spostrzegania

• Treściowa deformacja spostrzeżeń

Na procesy spostrzegania wpływają schematy poznawcze- zależność pomiędzy kontekstem w jakim postrzegamy, wiedzą, poglądami, a wynikiem spostrzegania. Wcześniejsze nastawienie może powodować zmianę postrzegania.

Złudzenie optyczne- błędna interpretacja obraza pod wpływem kontrastu, cieni, użycia koloru.

Prawa percepcyjnego organizowania Max Wetheimer

1. Prawo domykania- system percepcyjny dodaje brakujące elementy w postrzeganym przedmiocie

2. Prawo podobieństwa- elementy podobne tworzą jedna figurę

3. Prawo wspólnej drogi- elementy poruszające się w jedna stronę tworzą jedna figurę

4. Prawo bliskości- elementy położone blisko siebie tworzą figurę

5. Prawo ciągłości- tendencja do spostrzegania kształtów ciągłych

Błędy w spostrzeganiu ludzi:

1. Błąd stałości- przekonanie że ludzie się nie zmieniają. Przypisujemy stałe cechy na podstawie których oceniamy ich zachowanie. Zachowanie ludzkie jest wypadkową cech oraz danej sytuacji.

2. Błąd logiczny- założenie że niektóre cechy występują razem; pozytywne z pozytywnymi, negatywne z negatywnymi.

3. Błąd tendencji centralnej- pracując z grupa nie postrzegamy indywidualności tylko cała grupę spostrzegamy podobnie, prowadzi to do tworzenia stereotypów.

4. Błąd pierwszego wrażenia- powoduje że nasza późniejsza ocena jest nieadekwatna do rzeczywistości

5. Błąd aureoli- spostrzeganie człowieka poprzez zachowanie/ cechę która jest dla nas ważna.

Błędy w spostrzeganiu ludzi są popełniane nieświadomie. Subiektywność i błędy w percepcji mogą prowadzić do niewłaściwych zachowań i deformować relację interpersonalną.

Procesy myślenia

Czynność myślenia- łańcuch operacji umysłowych, za pomocą których przetwarzamy informacje zakodowane w spostrzeżeniach, wyobrażeniach pojęciach. Dzięki myśleniu człowiek lepiej poznaje rzeczywistość. – Kozielak

Myślenie- złożony proces umysłowy, polegający na tworzeniu nowych reprezentacji za pomoca transformacji dostępnych informacji. Transformacja obejmuje interakcje wielu operacji umysłowych; wnioskowanie, abstrahowanie, rozumowanie, wyobrażanie, twórczość. G. Zimbardo

Cechy ogólne procesu myślenia:

• Myślenie wiąże się z procesami symbolicznymi.

• Niedostępne bezpośredniej obserwacji. Można je zaobserwować na encefalografie

• Polega na operowaniu pewnymi elementami, np. słowa, idee, wyobrażenia

• Ukierunkowane na rozwiązywanie problemów

Komponenty myślenia:

• Materiał - informacje o świecie zakodowane w wyobrażeniach spostrzeżeniach; wyobrażeniach i pojęciach np. liczby całkowite

• Operacje umysłowe- elementarne transformacje na materiale np. dodawanie

• Reguły – strategie podporządkowania operacji na łańcuchach np. wzory matematyczne

Podstawowe operacje umysłowe:

1. Analiza- np. szukanie wątków utworu literackiego

2. Synteza- łączenie komponentów w całość np. stawianie hipotez na podstawie obserwacji empirycznych

3. Abstrahowanie- wyodrębnianie pewnych cech obiektu

4. Uogólnienie- łączenie cech wspólnych

5. Porównywanie

Reguły rządzące operacjami myślowymi:

1. Reguła operacji zerowych- nie zmienia się wyjściowy stan myślenia np. obrócenie figury o 360 ̊

2. Reguła odwracalności operacji- dla każdej operacji istnieje operacja odwrotna; operacja odwrotna anuluje operacje poprzednia np. 7-7

3. Reguła składania operacji- operacja Q₃ daje taki sam wynik jak dodanie operacji Q₁ i Q₂ np. 10+ 35= 10+100-65

4. Reguła łączenia operacji- np. 3+5+8= 3+5+5+3

Reguły myślenia:

1. Algorytmy- określają zbiory operacji które trzeba kolejno wykonać.

   1. Niezawodne- gwarantują rozwiązanie wszystkich zadań danej klasy

   2. Określone- pokazują jaki skończony łańcuch trzeba wykonać w zadaniu

   3. Masowe- pozwalają rozwiązać całą klasę zadań

2. Heurystyki- maja charakter intuicyjny lecz ułatwiają radzenie sobie w sytuacji problemowej.

Rodzaje myślenia:

1. Myślenie prelogiczne-nie liczy się z prawami logiki, dopuszcza kontrasty, kieruje się racjami emocjonalnymi, dominantami treściowymi.

2. Myślenie logiczne- przebiega zgodnie z prawami logiki. Widzimy uczłonowanie sekwencji myśli i ich wzajemne relacje.

3. Myślenie konkretne- opiera się na manipulowaniu przedmiotami; występuje u dzieci.

4. Myślenie abstrakcyjne- operowanie pojęciami np. przygotowanie programu zajęć dydaktycznych.

5. Myślenie produktywne- wytworzenie nowych informacji dla podmiotu.

6. Myślenie reproduktywne-polega na wykorzystaniu dotychczasowych informacji podmiotu w nowych sytuacjach problemowych.

7. Myślenie dywergencyjne- rozbieżne, jeśli istnieje wiele sytuacji problemowych.

8. Myślenie konwergencyjne- zbieżne, kiedy problem posiada jedno właściwe rozwiązanie.

9. Myślenie twórcze- jego efektem jest powstanie obiektywnie nowych idei, rozwiązań problemu; wpływa na rozwój kultury i sztuki.

10. Myślenie nietwórcze- polega na odkrywaniu powszechnie znanych treści.

Problem-występuje kiedy mamy do rozwiązania zadanie, ale nie możemy tego w danej chwili zrobić przy pomocy posiadanych możliwości.

Fary rozwiązywania problemu:

• Dostrzeganie problemu

• Analiza sytuacji problemowej

• Wytworzenie pomysłów na rozwiązanie problemu

• Weryfikacja pomysłów

• Przystąpienie do działania

Problem dobrze zdefiniowany- podobny do algebraicznego; podany jest stan wyjściowy i docelowy oraz operacje, szukamy sposobu wykorzystania operacji by otrzymać odpowiedź.

Problem źle zdefiniowany- stan wyjściowy i docelowy oraz/lub określone niejasno; definiujemy sam problem by ujawnić stan wyjściowy, optymalne rozwiązanie i środki jego osiągnięcia.

Przeszkody w rozwiązywaniu problemów:

1. Fiksacja funkcjonalna- przywiązanie się do jednego sposobu wykorzystania podmiotu i jednej jego funkcji. Brak umiejętności wykorzystania go w innej sytuacji

2. Błędne nastawienie poznawcze- tendencja do korzystania z jednej znanej metody rozwiązywania problemów bądź branie pod uwagę informacji nieważnych dla rozwiązania zadania

3. Zabójca pomysłów- osoba albo my sami, która krytykuje wszystkie pomysły a sama nic nie wnosi

4. Autocenzor- pojawia się w naszej głowie kiedy generujemy pomysły w głowie ale ich nie prezentujemy ( wydaje nam się że są bezużyteczne)

Pamięć – konstruktywny system, który koduje przechowuje i wyodrębnia informacje.

Zadania pamięci

1. Kodowanie- modyfikowanie informacji, aby pasowała do preferowanego systemu formatu informacji

2. Przechowywanie- inaczej magazynowanie zdobytych, zakodowanych informacji przez jakiś czas

3. Wydobywanie- lokalizowanie i odzyskiwanie informacji z pamięci.

   1. Rozpoznawanie- polega na wskazaniu spośród wielu elementów tego, o który w danej chwili jest pytanie. Skuteczność nawet przy fragmentarycznej wiedzy.

   2. Przypominanie- wymaga odtworzenia z pamięci całych definicji. Skuteczność przypominania zależy od nakładu pracy, czasu i wysiłku włożonego w naukę

Rodzaje pamięci

Pamięć sensoryczna- przechowuje wrażenia zmysłowe ( dźwięki, obrazy0 jedynie przez ułamek sekundy .

• Przekazuje informacje do pamięci operacyjnej

• Przechowuję na raz 12 -16 elementów

• Informacje docierają tu za pomocą zmysłów

Pamięć krótkoterminowa- przechowuje niedawno spostrzeżone wydarzenia krócej niż minutę (jeśli nie są powtarzane). Wszystko co dostaje się do świadomości przechodzi przez tę pamięć

• Zaangażowana w kontrolę uwagi, dołącza znaczenie do bodźca

• Koduje informacje aby były akceptowalne dla pamięci długoterminowej

• Podstawa biologiczna: hipokamp, płaty czołowe

Pamięć długotrwała-ma największą pojemność i czas przechowywania; informacje w niej zawarte składają się na naszą wiedze o świecie

• Przechowuje informacje w sensownych kategoriach umysłowych

• Podstawa biologiczna: obejmuje różne obszary kory mózgowej

Główne składowe pamięci długoterminowej:

1. Pamięć deklaratywna- wiedza typu „że”; pamięć świadoma; przechowuje znane nam fakty doświadczenia, obiekty, które potrafimy opisać słowami

   1. Pamięć epizodyczna- przechowuje osobiste doświadczenia, zdarzenia np. urodziny, zabawa sylwestrowa

   2. Pamięć semantyczna- przechowuje wiedze ogólną np. kiedy był chrzest Polski

2. Pamięć proceduralna- wiedza typu „jak”; pamięć utajniona; rejestruje to co potrafimy zrobić, nasze umiejętności, działania, automatyczne reakcje, trudno wyrazić ją w slowach np. jazda na rowerze

Pamięć dzielmy na:

1. Logiczna- wymaga rozumienia przyswajanych informacji

2. Mechaniczna- nie opiera się na rozumieniu, dane powtarzane są tak długo że jesteśmy w stanie je odtworzyć bez pomyłki.

Przyczyny zapominania:

1. Nietrwałość- z czasem wspomnienia zacierają się (jedna z teorii)

2. Roztargnienie- wspomnienie nie znika, dochodzi raczej do nieudanego wydobywania (tzw. lapsusy pamięci)

3. Blokowanie- nie możemy dotrzeć do jakiegoś elementu zawartego w pamięci

4. Podatność na sugestie- proces zniekształcania, będący skutkiem zamierzonej lub niezamierzonej sugestii-fałszywe wspomnienie- zewnętrzne sugestie

Jak się skutecznie uczyć:

1. Spraw aby materiał był dla Ciebie osobiście sensowny

2. Rozłóż naukę w czasie

3. Podchodź do nauki aktywnie

4. Przeglądaj i opracowuj materiał

Sentencja końcowa