Zasób-stan gosp w danym mom. Mają wymiar wartości w j.p.
Strumienie-kategorie ekon do opisania procesów gosp w odcinku czasu. Mają wymiar ludzki, rzeczowy i finans.
PKB per capita-przeliczenie na 1os.
PKB(c.b.)-liczony w cenach bieżących (ujęcie nominalne). Obowiązujące w czasie wytworzenia. GUS.
PKB(c.s.)-podany w cenach stałych (ujęcie realne).
PKB (c.r.)-w cenach rynkowych. PKB(c.cz.w.)- w cenach czynników wytwórczych.
Deflator- wykazuje inflację, jak się zmieniały ceny.
Budżet państwa-plan fin państwa, określ na okres 1r kalend.
Automatyczne stabilizatory: podatki dochodowe, podatek VAT, zasiłki dla bezrobotnych, pomoc społeczna, programy pomocowe.
Cechy pieniądza: trwały, przenośny, podzielny, jego podaż jest ograniczona.
Funkcje pieniądza: środek płatniczy, miernik wartości, środek tezauryzacji (bagactwa), regulator zobow w czasie.
Funkcje Banku Centralnego: Bank banków, kontroluje ich działalność; księgowy całego państwa ; przechowuje rezerwy złota ; jedyny ma prawo do emisji pieniądza ; kontroluje podaż pieniądza w gosp. ; skupuje i sprzedaje pap wart. ;pożycza pieniądze bankom komercyjnym.
Makroagregaty pieniężne:
MO- Bm, wszystkie pieniądze w obiegu poza systemem bankowym.
M1- MO + wkłady płatne na rządanie.
M2- M1 + wkłady terminowe krótkookr w pieniądzu krajowym.
M3- M2 + pozostałe wkłady terminowe sektora prywatnego + wkłady państwa i przedsiębiorstw.
Czynniki determinuj podaż pieniądza: zależy od Bm, Um, r% .
Czynn derem popyt pien: zależy od: wielkości produkcji, l zawieranych transakcji, poziomu cen, nom i realnej r%, kosztu pieniądza, zamiany go na towar.
Um- ubytek gotówki z systemu bankowego. Zr- stopa całkowitych rezerw banków. MKP- mnożnik kreacji pieniądza depozytowego – wyraża zmiany w całkowitych depozytach bankowych, wywołane zmianami rezerw banku. Mm- mnożnik pieniądza – wyraża zmiany globalnej podaży pieniądza, wywołane zmianami Bm.
Efekt wypierania- polega na zmniejszeniu popytu C i I gosp dom przez wzrost G, który powoduje wzrost AD i stopy %.
Efekt tłumienia- zjawisko wzrostu podaży pieniądza, obniżenia r% i oszczędności, wzrost I i C. Banki skupują pap wart.
Rodzaje bezrobocia: dobrowolne, przymusowe, ukryte, frykcyjne(przejściowe), technologiczne, cykliczne(koniunkturalne), sezonowe.
Prawo Okuna- na każdy 1% wzrostu bezrobocia powyżej naturalnej stopy bezr luka PKB powiększa się o 2,5%. Luka PKB = PKB(przy występującym bezr) – PKB(przy pełnym zatrudnien).
Inflacja: pełzająca(krocząca) – w ciągu roku ceny zmieniają się 1%-9%. ; galopująca – w roku powyżej 12%. ; megainflacja – miesięcznie 15%-30%. ; hiperinflacja – mies powyżej 50%.
Rodzaje: popytowa(gdy popyt większy od podaży; niedobór, wzrost cen), kosztowa(wzrost cen przez rosnące koszty produkcji), strukturalna(nie dopasowanie struktury produkcji, podaży do popytu; przejściowy brak tow powoduje wzrost cen)
Cykl koniunkturalny- okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej. 4 fazy: kryzysu, depresji, ożywienia, rozkwitu.
Ampituda wahań koninkt.- rozpiętość między górnym a dolnym punktem zwrotnym.
Krzywa Beveridge’a – wyjaśnia zależności miedzy bezrobociem w wolnymi miejscami pracy.
Trend- w długim okresie czasu oscylacja w górę lub w dół zmiennej ekonomicznej.
TOT (Terms of trade) – warunki wymiany z zagranicą. TOT>1 (>100%)- poprawa, ceny towarów eksp są wyższe od import. TOT<1- niekorzystne. Ceny importu > od cen eksportu.
Cła- opłaty nakładane na towary, które przekraczają granicę celną państwa. Rodzaje: tranzytowe(opłata za przejazd przez kraj), importowe, eksportowe.
Kontygenty ilościowe- ograniczenia ilościowe.
Subwencje eksportowe- dopłaty różnicy między ceną za granicą a krajową.
Koszty komparatywne(porównywalne)- teoria sformułowana przez D. Ricardo, a rozwinięta przez J.S. Milla, uzasadniająca korzyści wynikające z międzynarodowego podziału pracy; zgodnie z nią każdy kraj powinien specjalizować się w produkcji towarów, które może wytwarzać taniej niż inni; w zamian za środki z ich eksportu może importować towary, których koszty wytwarzania są w tym kraju relatywnie wysokie.
Kurs walutowy- cena danej waluty wyrażona w innej walucie.