Cena równowagi rynkowej

Cena – jest kategorią ekonomiczną związaną ze stosunkami towarowo – pieniężnymi, w której dominującą formą więzi między podmiotami są akty kupna –sprzedaży.

Podstawowe rodzaje cen:

1. Ceny wolnorynkowe (rynek):

• Pozycja sprzedawcza;

• Podaż;

• Popyt konsumentów;

• Działalność państwa;

1. Ceny regularne (przedsiębiorstwa):

2. Ceny urzędowe (organy administracji rządowej interweniują w rynek);

• Maksymalne (pułap cenowy) – stanowi górny limit ceny, po której wolno handlować na rynku. Chroni poziom życia nabywców;

• Minimalne – jest to najniższa cena, którą można uzgodnić w legalnej transakcji kupna i sprzedaży. Ochrona producentów;

1. Ceny transakcyjne:

• Zbytu;

• Hurtowa;

• Detaliczna;

Funkcje cen:

• Informacyjna;

• Bilansująca;

• Redystrybucyjna;

Cena równowagi rynkowej

W sytuacjach gdy na rynku D = S kształtuje się sytuacja która określana jest jako równowaga rynku. Z sytuacją równowagi kształtuje się cena równowagi na dane dobro.

Elastyczność popytu i podaży

Elastyczność – to wrażliwość popytu i podaży na zmiany ceny towaru, cen substytutów i dóbr komplementarnych oraz dochodów nabywców jest wyrażona liczbowo za pomocą wskaźników elastyczności.

Rodzaje elastyczności:

• Prosta elastyczność cenowa popytu na dobro (EPD)– to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania (∆D/Dst) do względnej zmiany ceny tego dobra (∆P/Pst);

∆D = D_n - D_st

∆P = P_n - P_st

1. Jeśli jest mniejsza od 1 – popyt jest nieelastyczny. 0<EpD<1 –dobra pierwszej potrzeby;

2. Jeśli jest równy 1 – popyt proporcjonalny;

3. Jeśli jest większy od 1 – popyt elastyczny;

• Mieszana elastyczność cenowa popytu (E_pmD) – to stosunek względnej zmiany popytu na dobro „a” do względnej zmiany ceny innego dobra „b”. Tak więc: $E_{\text{pmD}} = \ \frac{{D}_{a}/D_{\text{ast}}}{{P}_{b}/P_{\text{bst}}}$

KOMPLEMENTARNOŚĆ/SUBSYDIARNOŚĆ

E_pmD>0 – substytuty

E_pmD<0 – dobra komplementarne

Poziom tego współczynnika zależy od dostępności bliskich substytutów dobra i od czasu trwania pomiaru.

• Elastyczność dochodowa popytu (E_yD) – to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na dobro (∆D/D_st) do względnej zmiany dochodu nabywców (∆y/y_st)

1. Prawo Keynes’a – w miarę wzrostu dochodu, maleją wydatki na konsumpcję a rosną oszczędności w całości dochodów;

2. Prawo Engla – w miarę wzrostu dochodów rosną wydatki na dobra luksusowe, natomiast wydatki na dobra podstawowe nie zmieniają się (mogą spadać);

Rodzaj dóbr	Dochodowa elastyczność popytu	Zmiana wielkości popytu	Zmiana udziału w budżecie, gdy dochód wzrasta
Dobra luksusowe	ep >1	Popyt rośnie szybciej niż dochód	Wzrost
Dobra pierwszej potrzeby	0>ep>1	Popyt rośnie wolniej niż dochód	Spadek
Dobra niższego rzędu	ep<0	Popyt spada, gdy dochód rośnie	Spadek

• Elastyczność cenowa podaży dobra (EpS) – to stosunek względnej zmiany podaży (∆S/Sst) do małej względnej zmiany ceny tego dobra.(∆P/Pst);

Poziom współczynnika zależy od kosztów produkcji.

Opisuje stopień reakcji producenta na zmianę ceny

Eps= ∞ - podaż doskonale elastyczna – przypadek wyłącznie teoretyczny;

Eps= 1 – podaż o elastyczności jednostkowej – zawsze, gdy krzywa podaży wychodzi z początku układu współrzędnych, niezależnie od nachylenia i jest linią prostą;

Eps= 0 – podaż sztywna - często w krótkim okresie;