Zwierzęta każdego typu użytkowego, a szczególnie jednostronnie mlecznego i jednostronnie mięsnego, odznaczają się charakterystyczną budową ciała.
TYP MLECZNY. Sylwetka krowy tego typu oglądana z boku lub z góry przypomina wydłużony trójkąt. Głowa wyróżnia się kształtną budową i suchą tkanką. Szyja jest długa i cienka, ale dobrze umięśniona. Klatka piersiowa stosunkowo płytka i płasko ożebrowana, brzuch pojemny. Kości miednicy rozstawione szeroko, w związku z tym tylna partia tułowia jest szeroka i głęboka, co stanowi warunek dobrego zawieszenia wymienia. Wymię kształtne i pojemne, o przewadze tkanki gruczołowej i żyłach mlecznych dobrze wykształconych. Skóra cienka, łatwo przesuwania, pofałdowana na szyi. Kończyny cienkie, długie i suche, tylne szeroko rozstawione, co też sprzyja dobremu zawieszeniu i rozwojowi wymienia. Przedstawicielem tęgo typu jest rasa dżersey (jersey), także bydło czarno-białe i czerwono-białe odmiany holsztyńsko-fryzyjskiej, importowane obecnie z Ameryki do wielu krajów Europy w celu poprawy mleczności i budowy wymienia u bydła miejscowych odmian.
TYP MIĘSNY. Charakteryzuje go beczułkowata budowa ciała. Tułów raczej krótki, ale szeroki i głęboki, doskonale umięśniony, zwłaszcza mostek i zad, wskutek czego sylwetka ma kształt prostokąta. Głowa mała i jakby skrócona, szyja krótka i gruba. Kończyny również krótkie i grube. Skóra gruba i trudno przesuwalna wskutek obfitej podskórnej tkanki tłuszczowej. Charakterystyczną cechą bydła typu mięsnego jest to, że mięśnie dostarczające najcenniejszego mięsa są dobrze wysklepione i zawierają dość dużo tłuszczu śródmięśniowego, co nadaje mięsu odpowiednią soczystość i dobry smak. U bydła typu mlecznego mięśnie są raczej płaskie, suche, mniej przetłuszczone, wskutek czego mięso z niego jest mniej soczyste. Do typu mięsnego należą rasy: hereford, aberdin angus i szarole (charolais), limuzę(limousine)
TYP KOMBINOWANY (mięsno-mleczny i mleczno-mięsny). Odznacza się on pośrednimi cechami budowy. Ma dobrze rozwinięte wymię, ale także dobrze umięśnioną partię grzbietową i zad, chociaż mięśnie te nie są tak wyraźnie wysklepione jak u bydła typu mięsnego. Tułów jest dość masywny, średnio długi, szeroki i głęboki, dobrze rozwinięty, zarówno przód, jak i zad, kończyny średnio długie i mocne. Dobre umięśnienie, a jednocześnie dobrze rozwinięte wymię świadczy o dużej zdolności do produkcji zarówno mleka, jak i mięsa. U nas do tego typu należy bydło czarno-białe i czerwono-białe - typ mięsno-mleczny, oraz polska czerwona – typ mleczno mięsny
TYP WSZECHSTRONNIE UŻYTKOWY przyjmuje wartości pośrednie między bydłem typu mlecznego i mięsnego oraz roboczego. Przedstawicielem tego typu jest bydło simentalskie.
39. Budowa wymienia u krów:
Składa się z 4 ćwiartek, ma budowę symetryczną; obie ćwiartki lewe pod względem unerwienia i ukrwienia są niezależne od prawej; tkanka gruczołowa i przewody mleczne są zupełnie niezależne dla każdej ćwiartki; mleko uzyskiwane z określonego strzyka powstaje w danej ćwiartce; w ćwiartkach przednich produkowane jest 40% mleka, a w tylnych 60%; komórki mleczne- laktocyty łączą sie w 8 żył głównych, następnie dostają sie do zatoki gruczołowej, następnie do strzykowej; przewód strzykowy otoczony jest mięśniem zwieracza brodawki (zależy od niego miękkość lub twardość doju); pęcherzyki wymienia (mikroskopijne) są zbudowane z laktocyst; każda z nich połączona jest oddzielnie z układem krwionośnym; powstaje w nich mleko w sposób ciągły, otoczone są kom. nabłonk.- mięśniowymi, gwieździstymi-kom. te zaciskają sie w momencie pojawienia sie odruchu doju; 2 tętnice (l0mm) dostarczają skł. odżywczych i pokarm.; naczynia te znajdują się jedno głęboko, drugie tuż pod skórą na brzuchu; żyła ta świadczy o potencjale mlecznym krowy, wymię utrzymywane jest przez aparat podwieszający wymienia i składa się z blaszek; W budowie ogólnej wymienia wyróżnia sie: +tkankę wytwarzająca mleko; kom. mleko twórcze. pęcherzyki mleczne, zraziki gruczołowe (grupy pęcherzyków), płaty gruczołowe ;(grupy zrazików) +system dróg odprowadzających mleko, kanaliki, kanały mlekonośne, zatoki mleczne (mleko nośne), kanał strzykowy; +tkankę łączną, podporową, tłuszczową, +naczynia krwionośne: tętnice sromowe (2 zewn., tzw. wymieniowe), żyły sromowe (2), żyły podskórne: +naczynia limfatyczne- układ chłonny-ich przewody wchodzą do gruczołów.
40. Okresy wzrostu i rozwoju u bydła : l. okres zarodkowy (pierwsze 60dni po zapłodnieniu); 2.okres płodowy (trwa 220dni i kończy się w chwili porodu); 3.okres oseska (pierwsze 2tyg. życia); 4.okres mleczny (dalsze 3mies, w których cielę będzie pojone mlekiem); 5.okrs dojrzewania płciowego i różnicowania osobników różnych płci. 6 okres pełnej dojrzałości (najwyższa wyd. mleka i płodność); 7 okres starzenia się (spadek mleczności, aktywności życiowej).
41.Metody krzyżowania stosowane u bydła: rasotwórcze, wypierające, uszlachetniające, towarowe, międzygatunkowe (bastardyzacja), przemienne;
K. uszlachetniające -stos. w celu poprawienia fenot, wartości cech użytkowych u ras prymitywnych przez krzyż, ich z rasami szlachetnymi. W Polsce te formę krzyż, stosuje się przy poprawianiu wartości użytkowej bydła rasy polskiej czerwonej, używając rasy czerwonej duńskiej jako uszlachetniającej;
K. wypierające- polega na stopniowym zmniejszaniu w populacji udziału genotypu rasy wypieranej na korzyść rasy wypierającej Efekt ten uzyskuje się przez krzyż, krów rasy wypieranej i kolejnych pokoleń mieszańców z buhajami rasy wypieranej. Ta forma krzyż, została zastosowana mm w Polsce w regionie objętym akcją wypierania bydła polskiej czerwonej przez ncb i ncz-b.
42. Typy użytkowe u bydła:
mleczny (hf. Jersey, Ayrshire, Guernsey. Shorthorn, Montbeliarde); mięsny; kombinowany (mięsno- mleczne: ncb. ncz-b, pcz; mleczno-mięsne: simentalska); łączy w sobie cechy obydwu typów wyspecjalizowanych, przy przewadze cech pokrojowych jednego lub drugiego z nich;
43. Rodzaje opasu bydła:
+intensywny-stos. w celu osiągnięcia końcowej m.c. >400kg w wieku ok. 13m. lub ok.500kg w wieku 18m,; podstawą żywienia są kiszonki, okopowe, zielonki i pasze treściwe, tak aby przyrost dzienny osiągnął wartość l00g;
+półintensywny- w wieku 14-18m., mc. 400-450kg lub w wieku 22-24m., m.c. Ok. 500kg; Podstawa żywienia to maks. dawki pasz objętościowych i niewielki dodatek pasz treściwych. Średni przyrost dzienny 750-850g;
+ekstensywny-w wieku 18-20m., mc >400kg lub 450-500kg w wieku 24-30m.; przyrosty dobowe ok.600g; podstawą żywienia są tanie pasze objętościowe i odpady przemysłu rolnego;
44. Wartość użytkowa zwierzęcia- ilość w określonym czasie uzyskanego produktu (kg mleka, kg mięsa), dla którego zwierze jest utrzymywane; + PYTANIE 96