Budżet państwa- jest podstawowym planem finansowym. Ma postać ustawy . Zobowiązuje rząd do pobierania dochodów jak również do wydatkowania na określone w budżecie zadania. Funkcje budżetu: - fiskalna czyli dochodotwórcza - redystrybucyjna – wyrównawcza - alokacyjna - stabilizacyjna Fiskalna – obejmuje źródła dochodów: podatki, cła, dochody z tytułu praw własności i prywatyzacji, nadwyżki wypracowane przez sektor państwowy w gosp, opłaty sądowe i skarbowe, notarialne. Redystrybucyjna- zmniejszenie nadmiernych różnic w dochodach poszczególnych grup społecznych, tworzenie tzw. bezpieczeństwa socjalnego, ograniczenie marginesu ubóstwa, progresywnego systemu podatkowego oraz zwolnień i ulg podatkowych, wydatków budżetowych w postaci transferów społecznych (emerytury, renty, zasiłki dla bezrobotnych) Alokacyjna- ma na celu dokonanie właściwej alokacji. Satbizlizacyjna- polega na wykorzystaniu dochodów i wydatków budżetowych do oddziaływania na sytuację gosp. Kraju Źródła dochodów: Bezzwrotne- podatki, z wykorzystania własności publicznej, dywidendy, podatek belg Zwrotne- pożyczki wewnętrzne, pożyczki zagraniczne Funkcja zewnętrzna- obrona narodowa, ochrona interesów państwa stosunkach z innymi państwami Funkcja wewnętrzna- utrzymanie ładu, sądownictwa, kultury, oświaty. Cechy systemu podatkowego: -sprawiedliwy -nie może przekroczyć możliwości podatkowych podatnika -wysokość stawek podatkowych z góry określona -sposób i warunki płatności wygodne dla podatnika -niskie koszty transakcyjne -nie może ograniczać aktywności gospodarczej -stabilność Dług publiczny-nagromadzona wielkość deficytów budżetowych z poprzednich lat. Składają się na niego: wyemitowane obligacje, kredyty zaciągnięte przez państwo, zobowiązanie samorządów, niespłacone zobowiązania szpitali i firm państwowych. Handel zagraniczny- jest wynikiem międzynarodowego podziału płac. Uniwersalną zasadą w H.Z. jest zasada korzyści komparatywnych. Wg tej zasady dany kraj powinien specjalizować się w produkcji tych towarów, których koszty produkcji są względnie niskie w porównaniu z innymi krajami. Cele H.Z: -zapewnienie dostaw towarów niewytwarzanych w danym kraju i sprzedaż za granicą towarów wytworzonych w nadmiarze -osiągnięcie korzyści exportowych wynikających uzyskania przewagi w kosztach produkcji jak również zakup towarów za granicą w stosunku do których taką przewagę uzyskali zagraniczni partnerzy -osiągnięcie skali produkcji zapewniającej jej opłacalność. Znaczenie H.Z: -czynnik przyspieszający tempo rozwoju gosp -możliwość uzyskania zagranicznych kredytów -wpływ na poziom i strukture dochodu narodowego -umożliwia zwiększenie społ. Wydajności pracy Bilans płatniczy- wielkość korzyści H.Z. można określić za pomocą bilansu płatniczego. Obejmuje syntetyczne zestawienie wszystkich międzynarodowych transakcji ekonomicznych i finansowych miedzy przedstawicielami krajowymi a zagranicznymi w danym okresie. Elementy składowe: bilans obrotów bieżących, bilans obrotów kapitałowych, bilans obrotów wyrównawczych. BILANS HANDLOWY+BILANS OBROTÓW USŁUGAMI+BILANS OBROTÓW MAJĄTKOWYCH+BILANS OBROTÓW KAPITAŁAMI KRÓTKOTERMINOWYMI+BILANS OBROTÓW KAPITAŁAMI DŁUGOTERMINOWYMI+BILANS OBROTÓW DEWIZOWYCH = 0 INSTRUMENTY POLITYKI HANDLOWEJ: Motywy nakładania cła: -dążenie władz do zwiększenia dochodów budżetowych -ochrona krajowego przemysłu przez zagraniczne konkurencje -osłanianie zatrudnienia wobec -ochrona pewnych grup społecznych Kontyngent-kwota obowiązkowa lub dobrowolne ograniczenie ilościowe lub wartościowe importu lub exportu. Rynek walutowy (dewizowy)-to taki rynek międzynarodowy, w którym jedna waluta może być wymieniana na inną. Warunki integracji: -infrastruktura tech. i komunikacyjna umożliwiająca obrót kapitałem i towarem -komplementarność gospodarek -prointegracyjna polityka zagraniczna tych krajów -formy instytucjonalno-organizacyjne -unia celna -wspólny rynek -unia ekonomiczna -unia gosp. i walutowa Skutki integracji Polski z UE: -liberalizacja handlu -nasilenie procesu dezagralizacji obszarów wiejskich -podniesienie poziomu kwalifikacji kadr menadżerskich -wzrost polaryzacji na rynku pracy -wzrost stopy bezrobocia strukturalnego -wzrost dysparytetu dochodu rolników w stosunku do innych grup -możliwość przystąpienia do unii walutowej GLOBALIZACJA- jest to proces pogłębiania się światowych powiązań we wszystkich wymiarach współczesnego życia ekonomiczno-politycznego. 3 główne szkoły myślenia w globalizacji: Globaliści twierdzą, że

globalizacja oznacza nową epokę w dziejach świata jest głównym zjawiskiem kształtującym współczesne stosunki międzynarodowe Global sceptycy uważają, że globalizacja jest mitem i nie może mówić o powstaniu nowej ery. Uważają, że globalizacja to internacjonalizacja gosp. światowej w której dominują gops. narodowe Zwolennicy koncepcji globalnych transakcji uważają, że państwo nadal zachowuje ostateczną władze na swoim terytorium Najbardziej zaawansowany proces globalizacji ma miejsce na rynkach finansowych. Skutki globalizacji: -wzrost efektywności pracy • lepsze warunki dla rozwoju nauki i techniki oraz możliwości pełniejszego wykorzystania osiągnięć w tej dziedzinie, • nowe możliwości rozwiązywania problemów egzystencjalnych społeczności opóźnionych w rozwoju, • powstanie nowych szans dla osiągnięcia wzrostu gospodarczego, • słabnięcie roli państw, na skutek prywatyzacji oraz wzrostu udziału w życiu społeczno-gospodarczym podmiotów publiczno-prywatnych. Funkcje pieniądza: -środek wymienny -miernik wartości co ile jest warte -jako środek płatności (miernik odroczonych płatności) -środek tezauryzacji-czyli gromadzenie bogactwa -jako płatności jednostronne Właściwości pieniądza: -ogólna akceptowalność -trwałość -możliwość przenoszenia -podzielność -trudność podrobienia -ograniczona podaż pieniądza Ilość pieniędzy zależy od ilości towarów i ich cen MxV = T M=PT V M – ilość pieniądza V- ilość obrotów T – cena towarów P – ilość transakcji Nominalna stopa procentowa-jest to stopa wyznaczona przez przecięcie krzywej popytu i podaży. Mnożnik kreacji pieniądza bankowego: D=1 x 100% R D= 1 x 100% = 5% 20 K = 5x1000=5000 R= 20% - 5000=1000 5000-4000=1000 Inflacja – jest to proces trwałego ogólnego wzrostu poziomu cen towarów i usług w gosp. Podstawowy miernik inflacji to stopa inflacji SI = Pt-Pt1 Pt1 x100% Rodzaje inflacji: -pełzająca - krocząca - galopująca -hiper inflacja -korekcyjna Negatywne skutki inflacji: -zniekształcenie informacyjnej funkcji cen -ucieczka od pieniądza -redystrybucja dochodów -wzrost niepewności i osłabienie aktywności gosp -niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym -wzrost kosztów obsługi działalności gosp Kosztowna teoria inflacji (podażowa) – upatruje jej przyczyny we wzroście kosztów wytwarzania towarów