Zestaw 13

1. Dobra wpływające na nierówności społeczne.

2. Koncepcja medycyny jako instytucji kontroli społecznej – Parsons

3. Wywiad-metoda badawcza

4. Niepełnosprawność w Polsce

5. Genezy ubóstwa

AD1. Dobra wpływające na nierówności społeczne.

Na nierówności wpływa wiele czynników, przede wszystkim są to dobra społeczne, których każda osoba posiada mniej lub więcej, warstwy i klasy społeczne, a także ruchliwość społeczna. Pierwszy czynnik - dobra społeczne można podzielić na bogactwo, prestiż oraz władzę

- BOGACTWO - ludzie pragną bogactwa nie tylko dlatego, że pieniądze są potrzebne do zaspokojenia podstawowych potrzeb jak jedzenie, ubranie, czy schronienie czyli wartości naturalnych, ale także dlatego, że wymaga tego kultura danego społeczeństwa. To, że trzeba się ubrać jest potrzebą naturalną, a to, że trzeba się ubrać u Giorgio Armaniego jest potrzebą kulturową. Wartość dóbr materialnych (bogactwa) polega na tym, że dzięki nim możemy zdobyć inne cenione przez ludzi wartości takie jak władza czy sława. Niestety dobra materialne są ograniczone zarówno w sensie absolutnym (jest ich skończona ilość) ale także w sensie relatywnym (zapotrzebowanie na nie stale rośnie). Tzn., że nawet kiedy ludzie zaspokoją już swoje elementarne potrzeby materialne, to na ich miejsce pojawiają się nowe aspiracje, wyższe dążenia czyli apetyt rośnie w miarę jedzenia.

- WŁADZA - posiadanie jej daje poczucie siły, przewagi, potęgi, a także poczucie bezpieczeństwa. Jest ona wymienialna na inne dobra, głównie ekonomiczne. Sprawia, że łatwiej możemy manipulować, zdobywać lepsze informacje, kontakty osobiste a także daje możliwość szantażu czy korupcji. Jednak jest ona dobrem rzadkim, ponieważ gdyby władzę mieli wszyscy to tak naprawdę nie istniała by ona wcale. Żeby władza mogła istnieć i miała sens muszą być ci którzy rządzą i ci, którzy są rządzeni.

- PRESTIŻ - to szacunek, uznanie społeczne, akceptacja, aplauz, sława. Ludzie przywiązują do niego uwagę z dwóch powodów. Pierwszy jest związany z koncepcją JAŹNI ODZWIERCIEDLONEJ, która mówi o tym, że ludzie wyrabiają sobie mniemanie o sobie, patrząc na to, jak cenią ich inni. Drugim powodem jest to, że jest on dobrem wymienialnym na inne np. reputacja przekłada się na szanse znalezienia dobrej pracy i wyższe zarobki. Z prestiżem jest podobnie jak ze sławą, gdyby mieli go wszyscy to nie miał by go nikt.

Drugim czynnikiem jest podział klasowy, przez który rozumiemy wielkie zbiorowości społeczne , odróżniające się od innych swoistym interesem ekonomicznym.

- Wykształcenie - daje satysfakcje autoteliczne, gdyż zaspokaja typowy dla ludzi impuls ciekawości, a także jest pomocna w stosunku do wszystkich trzech podstawowych wartości - bogactwa, władzy i prestiżu.

- Zdrowie i sprawność fizyczna - jest to także warunek do zdobycia bogactwa, prestiżu czy władzy, gdyż na ogół choroba lub niesprawność uniemożliwiają osiągnięcie tych dóbr, a w każdym razie ich skonsumowanie czy wykorzystanie.

AD2. Koncepcja medycyny jako instytucji kontroli społecznej

kontrola społeczna to system zróżnicowanych środków (przemoc fizyczna, przymus ekonomiczny, perswazja, ośmieszanie, plotka, pogarda, ostracyzm czy też wykluczenie z grupy, oczywiście przepisy prawa stanowiące zagrożenie sankcją i kryterium stosowania sankcji przez upoważnione do tego organa państwa, także zinternalizowane normy), za pomocą których społeczeństwo skłania jednostki bądź grupy do posłuszeństwa, tj. konformizmu.

Sankcje stosowane w ramach kontroli społecznej mają na celu:

- ukaranie sprawcy (np. izolowanie, odseparowanie)

- przywołanie go do porządku

- ostrzeżenie innych (oto, co się z wami stanie)

 

medycyna (jako podsystem systemu społecznego) izoluje jednostki patologiczne i niebezpieczne dla systemu medycyna wychwytuje jednostki zdrowe uchylające się od pełnienia narzuconych na nie ról (spoczywających na nich ról) – Talcott Parsons; jeden z najwybitniejszych socjologów XX wieku, zajmujący się m.in. socjologia zdrowia; mówiąc, że choroba i zdrowie mają nie tylko wymiar biologiczny, ale społeczny, wiążą się bowiem z pełnieniem ról społecznych. Gramy role człowieka zdrowego, ale także przychodzi nam grac rolę człowieka chorego. Sadze, że właśnie badania i zainteresowanie nauk społecznych medycyna wpłynęły na definicję WHO, która przecież wykracza poza obszar tradycyjnej biomedycyny. Sadze, że u podstaw owego procesu leży mechanizm rozwoju centralizacji władzy, a co za tym idzie poszerzania obszarów kontroli państwa nad życiem obywateli; wpływ ma także wspomniany już rozwój kultury popularnej, związanej z przekształceniami społeczeństw w wyniku procesów industrializacji, potem urbanizacji. Skutkiem wszystkich tych czynników

opieka zdrowotna stała się dla państwa jednym z instrumentów służących do osiągania jakichś celów, do sprawowania władzy nad społeczeństwem.

AD3. Wywiad-metoda badawcza

wywiad, który jest rozmową między badaczem a respondentem lub respondentami według opracowanych wcześniej dyspozycji lub w oparciu o specjalny kwestionariusz. Służy głównie do poznawania faktów, opinii i postaw danej zbiorowości. Przedmiotem wywiadu jest uzyskanie informacji. Warunkiem przeprowadzenia dobrego wywiadu jest zaufanie, szczerość i przychylność badanego. Można wymienić następujące typy wywiadów:

- skategoryzowany, zapewniający większą ścisłość i porównywalność danych i nieskategoryzowany, dający możliwość swobody w formułowaniu pytań, a nawet zadawania pytań dodatkowych w celu pogłębienia zagadnienia,

- jawny, gdzie badany jest informowany o celach, charakterze i przedmiocie wywiadu oraz jawny nieformalny i ukryty, gdzie badany nie wie co jest przedmiotem badania,

- indywidualny i zbiorowy, w zależności od liczby osób biorących jednorazowo udział w wywiadzie.

- analizę treści, służącą do obiektywnego, systematycznego i ilościowego opisu jawnej treści przekazów informacyjnych¹²⁴. Treść dokumentów może ukazywać różne zjawiska i przemiany cech psychicznych czy charakterystyk. Można uzyskać dzięki tej technice informacje o osobowości, psychice, pragnieniach, wyobrażeniach czy potrzebach ludzi. Oprócz tego technika ta pozwala na postawienie diagnozy cech psychicznych osób czy grup.

WYWIAD TO METODA POLEGAJĄCA NA PRZEPROWADZENIU ROZMOWY Z WYBRANYM RESPONDENTEM, W KTÓREJ TOKU PRÓBUJE SIĘ UZYSKAĆ JEGO ODPOWIEDŹ NA PEWIEN ZESTAW PYTAŃ. WYWIAD JEST TO SWOBODNA WYMIANA ZDAŃ MIĘDZY BADACZEM A BADANYM. WARUNKIEM WYWIADU JEST ŻYCZLIWY KONTAKT Z RESPONDENTEM. WYWIAD NALEŻY ROZPOCZĄĆ OD PYTAŃ OGÓLNYCH, NIEZASKAKUJĄCYCH, PO ZAKOŃCZENIU NALEŻY SPORZĄDZIĆ PROTOKÓŁ WIENIE ODDAJĄCY PRZEBIEG ROZMOWY.

ZALETĄ WYWIADU JEST OBSERWOWANIE RESPONDENTA I JEGO REAKCJI NA ZADAWANE PYTANIA. WYWIAD POZWALA OKREŚLIĆ MOTYWY, POGLĄDY I ASPIRACJE LUDZI.

WADĄ SĄ BŁĘDY WYNIKAJĄCE ZE ZORGANIZOWANIA WYWIADU, CZYLI NIEJASNOŚĆ STAWIANYCH PYTAŃ, BŁĘDY SYTUACYJNE, KTÓRE WYNIKAJĄ Z NIEWŁAŚCIWEGO DOBORU MIEJSCA, CZASU I SPOSOBU PRZEPROWADZANIA WYWIADU. WYSTĘPUJĄ TAKŻE BŁĘDY O PODŁOŻU PSYCHOLOGICZNYM (SKRĘPOWNAIE W UDZIELENIU INFORMACJI W WYNIKU NIEKORZYSTNEGO ODDZIAŁYWANIA PROWADZĄCEGO WYWIAD NA RESPONDENTA) I O PODŁOŻU SOCJOLOGICZNYM (WYNIKAJĄ ONE Z TZW. ROZBIEŻNOŚCI RÓL SPOŁECZNYCH PROWADZĄCEGO WYWIAD I RESPONDEN.).

WYWIAD JEST NAJBARDZIEJ ROZPOWSZECHNIONĄ METODĄ BADAŃ UŻYWANĄ PRZEZ SOCJOLOGÓW, W KTÓRYM LUDZIE PROSZENI SĄ O UDZIELENIE ODPOWIEDZI NA SERIĘ PYTAŃ DOTYCZĄCYCH ICH POSTAW, CECH, WARTOŚCI LUB WYDARZEŃ. (NP.: ILU LUDZI POPIERA KARĘ ŚMIERCI).
DOBRZE ZAPROJEKTOWANY WYWIAD WYKORZYSTUJE ZAZWYCZAJ ODPOWIEDZI KULKU TYSIĘCY RESPONDENTÓW, ABY PRZEWIDZIEĆ WYNIK WYBORÓW NA SZCZEBLU KRAJOWYM.
GOODMAN WYRÓŻNIA:
1 - WYWIAD KWESTIONARIUSZOWY (SPECYFICZNE PYTANIA LUB STWIERDZENIA W POSTACI FORMULARZA):
a - WYWIAD ZAMKNIĘTY (PYT. ZAMKNIĘTE);
b - WYWIAD OTWARTY (PYT. OTWARTE).
2 – WYWIAD SWOBODNY (ODPOWIEDZI WŁASNYMI SŁOWAMI, OSOBA PRZEPROWADZAJĄCA WYWIAD MOŻE ZADAWAĆ DODATKOWE PYTANIA).
3 – WYWIAD TELEFONICZNY.

4. Niepełnosprawność w Polsce

Pod koniec 2004r. Żyło w Polsce ponad 6,2 mln osób niepełnosprawnych czyli o 630 tys. więcej jak w roku 2002

Częstość występowania niepełnosprawności rośnie wraz z wiekiem.

Zgodnie z definicją sformułowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO):
Osoba niepełnosprawna to osoba, u której istotne uszkodzenia i obniżenie sprawności funkcjonowania organizmu powodują uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczenie sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie, biorąc pod uwagę takie czynniki jak płeć, wiek oraz czynniki zewnętrzne. Poszukiwanie więc wspólnego mianownika i optymalne kształtowanie środowiska człowieka w zakresie dostępności jest jak najbardziej oczywistą sprawą. Jednak ze względu na naszą różnorodność kulturową i etniczną oraz postrzeganie człowieka jako jednostki niepowtarzalnej, nie ma rozwiązań idealnych. Toteż etykietę "niepełnosprawny" możemy otrzymać w każdym momencie i na każdym etapie naszego życia. Wyróżnia się trzy główne rodzaje dysfunkcji:

fizyczne,

umysłowo-psychiczne,

pozostałe i bliżej nieokreślone.

Poza wyżej wymienionymi są jeszcze sprzężone schorzenia psychofizyczne określające znaczny stopień niepełnosprawności. Inny podział charakteryzujący osoby niepełnosprawne uwzględnia rodzaj ich niepełnosprawności.

Wg statystyk osoby niepełnosprawne są gorzej wykształcone, przejawiają niższą aktywność zawodową i w konsekwencji dotyka je zjawisko wykluczenia z życia zawodowego i społecznego. W Polsce aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych wynosi 17,3 procent, w krajach Unii Europejskiej ok. 40-50 procent.
W ostatnich latach nastąpiła szczególna aktywność legislacyjna na rzecz osób niepełnosprawnych. Wprowadzono wiele norm, poprawek oraz regulacji prawnych mających na celu poprawę życia i społecznego funkcjonowania osób niepełnosprawnych. Zmieniono także zasady i tryb orzekania o niepełnosprawności.

Jednym z dokumentów broniących praw osób niepełnosprawnych jest zatwierdzona uchwałą sejmu Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (1 sierpnia 1997 r. M.P.50.475). Zawiera ona między innymi prawa osób niepełnosprawnych do:

- dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym,

- dostępu do leczenia i opieki medycznej, rehabilitacji i edukacji leczniczej,

- życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych,

- swobodnego przemieszczania się i korzystania ze środków transportu,

- dostępu do informacji.

Częstość występowania niepełnosprawności rośnie wraz z wiekiem, gwałtownie po ukończeniu 40 roku życia. Wśród czterdziestolatków niepełnosprawna jest co siódma osoba, a wśród pięćdziesięciolatków - blisko co trzecia, natomiast w grupie osób 70 letnich i starszych - częściej niż co druga. Według definicji zalecanej przez Unię Europejską jako kryterium subiektywne, tj. biologiczne - liczba osób niepełnosprawnych w Polsce liczy około 4,4 mln osób, tj. 11,5% ogółu ludności.

AD5. Genezy ubóstwa

Ubóstwo- to termin, który funkcjonuje w świadomości społecznej jako brak dostatecznych środków materialnych do życia, jako bieda, niedostatek. Idąc dalej - ubóstwo można zdefiniować także jako "stan poniżej pewnego zmiennego w czasie progu dochodowego lub progu realizacji potrzeb w odniesieniu do jednostki, rodziny lub grupy społecznej.

Ze względu na etiologię, pochodzenie i podłoże ubóstwo dzieli się najczęściej na zawinione i niezawinione:

-ubóstwo zawinione - jest udziałem m.in. ludzi z tzw. marginesu społecznego, czyli alkoholików, narkomanów,

osoby, które nigdy nie pracowały, bo odznaczają się chroniczną niechęcią do pracy, itp.

-ubóstwo niezawinione –osoby takie jak: emeryci, renciści, osoby z rodzin niepełnych, rolnicy. W dobie obecnych przemian gospodarczych do grupy tej dołączyła także rzesza bezrobotnych. Obok tego podziału mówi się także często o indywidualnej lub społecznej genezie ubóstwa, gdzie odchodzi się nieco od wartościowania i oceniania, czy jest to ubóstwo zawinione, czy też nie.

ZESTAW 14

1. Ruchliwość społeczna, rodzaje i co jej sprzyja i ogranicza

2. Czynniki wpływające na zakres(rozmiar) niepełnosprawności w Polsce

3. Rola chorego i czym różni się od roli pacjenta

4. Biomedyczny model zdrowia i jak wpływa na medycynę

5. Pojecie podklasy

AD1. Ruchliwość społeczna, rodzaje i co jej sprzyja i ogranicza

-ruchliwość społeczna - to zmiana pozycji społecznej w tej samej lub też zmiana polegająca na przeniesieniu się do innej zbiorowości i zajęciu tam innej pozycji – zmieniać pozycję mogą jednostki i grupy społeczne.
-ruchliwość pionowa – (wertykalna) – to zmiana pozycji w układzie hierarchicznym, wyrażająca się ruchem w gorę w tym układzie lub ruchem w dół.

-ruchliwość pozioma – (horyzontalna) – to ruch jednostki w przestrzeni społecznej, który nie przynosi zmiany w jej społecznym usytuowaniu.
-ruchliwość wewnątrzgeneracyjna – oznacza awans lub degradację jednostek w trakcie ich życia.
-ruchliwość międzygeneracyjna – to zmiana pozycji społecznej dzieci w stosunku do pozycji ich rodziców.
-ruchliwość strukturalna – oznacza zmianę pozycji jednostek jaka dokonuje się na skutek różnicy w proporcjach kategorii społeczno – zawodowych w pokoleniach.
-ruchliwość wymienna – to zmiana pozycji jednostek, polegająca na zastępowaniu osób w wyniku zwalniania miejsc w poszczególnych kategoriach społeczno – zawodowych i zastępowanie osób tam pracujących na inne osoby.

Rodzaje ruchliwości społecznej:

Wyróżniamy dwa rodzaje ruchliwości (mobilności) społecznej: geograficzną (poziomą) i społeczną (pionową).

- Ruchliwość pozioma - To wszelkiego rodzaju przemieszczanie się ludzi w terenie - migracje, podróże, dojazdy do pracy czy turystyka.
- Ruchliwość pionowa - polega na przemieszczaniu się na drabinie społecznej – przesunięcie z klasy wyższej do niższej określa się mianem degradacji, natomiast ruch z klasy niższej do wyższej to awans (np. zmiana przynależności zawodowej do takiej, która przynosi większe zarobki, prestiż, więcej władzy). Drogi awansu są dostępne tylko w społeczeństwie otwartym, charakteryzującym się tolerancją, pluralizmem, akceptacją różnic politycznych, rasowych oraz światopoglądowych.

Ruchliwość międzypokoleniowa

Odbywa się w skali ponadpokoleniowej; zazwyczaj zachodzi w sferze edukacyjnej np. w przypadku, gdy dziadkowie mieli podstawowe wykształcenie, rodzice – średnie, a wnuki uzyskują dyplom wyższych uczelni. W Stanach Zjednoczonych zjawisko to można zaobserwować wśród imigrantów azjatyckich. W Ameryce ubodzy wieśniacy z Azji otwierają restauracje czy handlują owocami, a swe dzieci kształcą na uniwersytetach. Następnie tak wyszkolona kadra staję się elitą lekarską czy naukową. Ameryka jest typowym społeczeństwem otwartym, w którym awans jednostki jest w szerokim zakresie możliwy, a także kulturowo oczekiwany i wymagany. Ruchliwość międzypokoleniowa jest typowym zjawiskiem wśród imigrantów zarobkowych, którzy w nowym kraju osiedlenia uzyskują szanse radykalnego poprawienia swej sytuacji życiowej.

Ruchy społeczne i czynniki je wywołujące- nastawione na jednostki

-ruchy alternatywne- zachęcają jednostki do zmiany zachowania, próbują nakłonić jednostkę do rezygnacji z określonej postawy czy formy zachowania i zastąpienie ich zachowaniem które postrzegają za bardziej stosowne.

-Ruchy odkupieńcze- dążą do radykalnej i gruntownej przemiany w jednostkach. Starają się stworzyć człowieka na nowo.(Hare Kriszna)

Nastawione na społeczeństwo

-ruchy wsteczne-powstrzymanie zmian społecznych i powrót społeczeństwa do poprzedniego stanu.

-Ruchy reformatorskie- dążą do ograniczonych zmian w pewnych specyficznych dziedzinach życia społecznego. Umiarkowane zmiany.(ekolodzy, feministki).

- Ruchy rewolucyjne- wyrastają z niezadowolenia z sytuacji społecznej. Dążą do wprowadzenia ideologii radykalnie innej od poprzedniej.

- Ruchy utopijne- również radykalna przemiana społeczna, ale nie posiadają szczegółowego planu jak tego dokonać. Niechęć do przemocy w przeciwieństwie do rewolucji.

--czynniki je wywołujące: W każdym ruchu jest inny czynnik. W alternatywnym czynnikiem wywołującym jest

zachowanie jednostki uważane za złe. W odkupieńczych w zasadzie to samo. Postawa jednostki. We wstecznych zmiany społeczne które trzeba powstrzymać i tak dalej. Reformatorskie powstają gdy zmiany zachodzą zbyt szybko. Rewolucyjne gdy narasta niezadowolenie społeczne tak samo utopijne.

AD2. Czynniki wpływające na zakres(rozmiar) niepełnosprawności w Polsce

Wiek

Wypadki komunikacyjne

Czynniki genetyczne

AD3. Rola chorego i czym różni się od roli pacjenta

Choroba jest zatem dysfunkcją, która może zaburzyć normalny, gładki bieg życia społecznego. Osoba chora może np. nie być w stanie wypełniać swoich normalnych obowiązków albo być mniej odpowiedzialna i wydajna niż zawsze. Ponieważ osoby chore nie są w stanie odgrywać swoich normalnych ról, zaburzone zostaje życie ludzi z ich otoczenia- nie są wypełniane zadania lub obowiązki zawodowe co powoduje stres u współpracowników itd.

Rola chorego opiera się na trzech zasadach:

1.Osoba chora nie jest osobiście odpowiedzialna za swoją chorobę. Choroba jest uważana za wynik działania czynników, na które jednostka nie ma wpływu. Pojawienie się choroby nie ma związku z zachowaniem ani działaniem jednostki.

2. Osoba chora ma pewne prawa i przywileje, w tym prawo do zwolnienia z codziennych obowiązków. Ponieważ osoba chora nie ponosi odpowiedzialności za swoją chorobę, jest zwolniona z pewnych obowiązków, ról i zachowań, do których w innych okolicznościach musi się stosować. Na przykład osoba chora może zostać zwolniona od codziennych obowiązków domowych. Choroba usprawiedliwia zachowania mniej grzeczne. Osoba chora otrzymuje przykładowo prawo do pozostawania w łóżku lub uzyskania zwolnienia lekarskiego z pracy.

3. Osoba chora musi pracować nad powrotem do zdrowia, skontaktować się z lekarzem. Rola chorego jest rolą „warunkową” i „przejściową”, i zależy od tego, czy osoba chora musi uzyskać sankcję specjalisty w zakresie medycyny, który uprawomocni jej twierdzenie, że jest chora. Potwierdzenie choroby opinią eksperta pozwala otoczeniu osoby chorej przyjąć prawomocność jej twierdzenia. Pacjent powinien współpracować w powrocie do zdrowia, wypełniając zalecenia lekarza. Oczekuje się, że człowiek chory będzie poszukiwał kompletnej pomocy lekarskiej, jednocześnie podporządkuje się reżimowi postępowania leczniczego, zaleconego przez lekarza. Osoba podejmująca tę rolę zwolniona jest od pełnienia swoich dotychczasowych obowiązków i ról. Osoba chora, która odmawia wizyty lekarza i nie słucha się autorytetów medycznych, naraża się na utratę statusu chorego.

Osoba chora - osoba znajdująca się w stanie przejściowej lub stałej utraty zdrowia, zdefiniowanego przez WHO jako stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i socjalnego. Chory zdany jest na możliwości obronne organizmu oraz na pomoc medyczną. W przypadku niektórych chorób psychicznych, osoba chora posiada ograniczoną odpowiedzialność karną. W dziejach cywilizacji ludzkiej chory był z jednej strony marginalizowany - jako niezdolny do walki, pracy, zdobywania jedzenia. Z drugiej strony był na ogół pod większą ochroną - zrazu zwyczajową, później i prawną. wraz z postępem myśli społecznej pozycja chorego uległa znacznej poprawie. Największy wpływ miało stopniowe ustanowienie osłon socjalnych i zdrowotnych dla chorych. Dziś wszelkie systemy zdrowotne w państwach rozwiniętych biorą pod ochronę osobę chorą. W większości tych państw istnieje obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, które pokrywa koszty leczenia. Choremu pracownikowi przysługuje zwolnienie z pracy na czas choroby na podstawie medycznej diagnozy. Za ten czas przysługuje mu ochrona przed utratą pracy oraz cała bądź prawie cała pensja.

Pacjent -osoba korzystająca ze świadczeń opieki zdrowotnej niezależnie od tego czy jest zdrowa, czy chora (definicja Światowej Organizacji Zdrowia) Inna definicja za pacjenta uznaje:

- osobę cierpliwą lub okazującą cierpliwość (ang. patient - cierpliwy)

- osobę otrzymującą opiekę medyczną

- klienta lekarza, dentysty itd.

niezależnie czy jest zdrowy czy chory

AD4. Biomedyczny model zdrowia i jak wpływa na medycynę

Leczenie w modelu biomedycznym będzie polegało na ustaleniu przyczyny odstępstwa od normy w przebiegu poszczególnych procesów biochemicznych i na poszukiwaniu środków, aby temu zaradzić. Lekarz całą swoją uwagę poświęci analizie danych empirycznych i poszukiwaniu remedium na zaistniałe anomalie. Z pola widzenia lekarza zniknie natomiast pacjent jako człowiek i osoba. W centrum pozostanie tylko jego źle funkcjonujący organizm biologiczny. Można podejrzewać, że w warstwie deklaratywnej będzie się prezentowało ten model jako podejście ściśle naukowe i merytoryczne do procesu leczenia. Model biomedyczny terapii może być jednak wygodnym parawanem dla personelu medycznego. Nie wymaga on wchodzenia w głębsze relacje osobowe z pacjentami. "Chroni" on więc przed wczuwaniem się w realną sytuację osoby chorej. W ten sposób można się oczywiście zdystansować od problemu bólu i cierpienia tego człowieka. Również od strony osoby chorej biomedyczny model terapii może być postrzegany jako wygodny. Brak osobowego odniesienia do lekarza i personelu medycznego stwarza okazję do nieujawniania prawdziwego stosunku pacjenta do nowej, najczęściej rygorystycznej sytuacji terapeutycznej.

AD5. Pojecie podklasy

Podklasa - „sfery deprawacji, wykolejenia i krańcowego ubóstwa”. głównymi cechami charakterystycznymi podklasy są: „brak kwalifikacji, bezrobocie, zamieszkiwanie w szczególnych rejonach miast i zależność od opieki społecznej. Wielu członków podklasy należy do mniejszości etnicznych i żyje w niekompletnych rodzinach. Wykazują też oni skłonność do aberracyjnych zachowań”. Owe aberracyjne zachowania to nadużywanie alkoholu i narkotyków, a także skłonność do zachowań przestępczych. Podklasa usytuowana jest w najbiedniejszych rejonach miasta, tworzących często wyizolowane getta. Niektórzy autorzy (np. Robert Reischauer) podklasę określają jako „populację biedną, niewykwalifikowaną i niewykształconą, a także o ograniczonej aktywności zawodowej”

ZESTAW 15

1. W jaki sposób wyjaśniano nierówności społeczne

2. Niepełnosprawność dzieci-kryteria wyróżniania i omów

3. Rola niepełnosprawnego

4. Prawidłowości zachodzące w procesie interakcji

5. Zjawiska, które spowodowały paradygmat zdrowia

AD1. W jaki sposób wyjaśniano nierówności społeczne

Nierówność społeczna - jest to nierówny podział dóbr materialnych, a także niematerialnych w społeczeństwie.

Dochodzi do kategoryzacji i klasyfikacji Główne obszary nierówności społecznych:

• Płeć

• Władza

• Wykształcenie

• Prestiż i szacunek

• Uprzedzenia i dyskryminacje

• Bogactwa materialne

Podział społeczeństwa:

Wyższy status społeczny : Wyższe wykształcenie – Bogaci, Wysokie stanowiska

Niższy status społeczny: Niewykształceni/ zawodowe, Biedni, Niski dochód, bezrobotni

Nierówność nie polega na zwykłych różnicach między ludźmi – nie jest to wzrost, wiek, czy uroda, ale różnica w dostępie do pewnych bardzo cenionych społecznie dóbr. Różnią nas od siebie grupy społeczne, do których należymy, charakter ich pozycji i ich rola.

Zróżnicowanie statusu obywateli i grup społecznych, charakteryzujące się niewspółmiernością kapitału ekonomicznego, materialnego, ale również społecznego, kulturalnego i politycznego.

Nierówności społeczne są wynikiem wielu czynników. Z pewnością nierówności ekonomiczne są tu kluczowe. Niemniej jednak, często wiążą się one z niedoborem kapitału społeczno-kulturalnego i politycznego oraz wpływają na te kwestie, przez co jednostki i całe grupy społeczne nie są w stanie prawidłowo i godnie rozwijać się.

AD2. Niepełnosprawność dzieci - kryteria wyróżniania i omów

Oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia, zwanej dalej "dzieckiem", dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1) przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, przekraczającego 12 miesięcy,

2) niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku,

3) znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

Pytanie o niepełnosprawność biologiczną (subiektywną), służyło do wyodrębnienia dzieci, których sprawność fizyczna lub psychiczna niezbędna do realizacji zadań życiowych jest mniejsza w porównaniu z możliwościami

dzieci w zbliżonym wieku i poważnie utrudnia lub uniemożliwia im normalne funkcjonowanie. Rodzaje czynności podstawowych wymienionych w pytaniu są różne w zależności od wieku badanego dziecka:

• dla niemowląt – prawidłowa reakcja na bodźce zewnętrzne,

• dla małych dzieci – udział w grach i zabawach w grupie rówieśników,

• dla starszych dzieci – także uczęszczanie do przedszkola, szkoły, podstawowa samoobsługa (mycie, ubieranie się).

Badanie dotyczyło stanów długotrwałych, tj. takich, które trwały lub przewidywano, że będą trwały 6 miesięcy lub dłużej.

AD3. Rola niepełnosprawnego

akceptacja zależności w zamian za akceptacje statusu oczekiwanie współpracy ze specjalistami w dziedzinie rehabilitacji autorytatywna pozycja specjalistów, którzy "wiedzą" co i jak wizja idealnego pacjenta nie kwestionującego zaleceń i wzorów

AD4. Prawidłowości zachodzące w procesie interakcji

Wg Mead’a, istotą interakcji jest wysyłanie przez organizmy funkcjonujące we własnym środowisku, sygnałów i gestów, które określają jego sposób działania. Interakcja zachodzi wówczas, gdy:
- jeden organizm wysyła znaki, wykazując aktywność w swoim środowisku
- inny organizm widzi te znaki i reagując na nie, zmienia swój sposób postępowania, wysyłając zarazem swoje sygnały
- pierwszy organizm rozpoznaje owe sygnały i zmienia pod ich wpływem swoje działanie.
Znaki i gesty są najistotniejszym nośnikiem interakcji, oraz nie muszą one mieć charakteru symbolicznego w sensie kulturowym.
Mead zauważył, że ludzie wchodzą ze sobą w interakcje w szczególny i jedyny w swoim rodzaju sposób. Znaki, które człowiek wysyła, odczytuje, odbiera i na które reaguje, mają charakter symboliczny, ponieważ znaczą to samo zarówno dla wysyłającego jak i dla odbierającego. Można powiedzieć, że są to znaki kulturowe. Dzięki naszemu mózgowi potrafimy nadawać wspólnie uzgodnione znaczenia dosłownie wszystkim naszym działaniom- mowie, mimice, pozycjom ciała, odległości, jaką zachowujemy wobec innych, stylowi ubierania się, czesania i niemal każdemu gestowi, jaki wykonujemy. Dlatego też, przebywając z ludźmi, czujemy się jak na scenie, ponieważ gdzieś w nas tkwi wiedza o tym, że inni odczytują nasze gesty oraz interpretują nasze zachowanie.

AD5. Zjawiska, które spowodowały paradygmat zdrowia

na ten temat nie znalazłem nic.