Zestaw 11.

1. Co to są organizacje społeczne, czym się charakteryzują organizacje biomedyczne

2. Stopnie niepełnosprawności, kryteria orzekania, miejsce w systemie pomocy ON

3. Formy i instytucje kontroli społecznej. Różnice, funkcje

4. Scharakteryzuj obserwację jako metodę badawczą

5. Kultura symboliczna i jej składowe

AD1. Co to są organizacje społeczne, czym się charakteryzują organizacje biomedyczne

Organizacja jest typem grupy specjalnie stworzonym po to, by wykonać jakieś szczególne zadanie.

We współczesnym społeczeństwie większość organizacji to organizacje formalne, które są dużymi grupami wtórnymi utworzonymi z myślą o osiąg­nięciu konkretnego celu lub zestawu celów. Organizacje te są starannie zaprojek­towane i zawierają formalną strukturę statusów i roli, a także mniejsze grupy.

AD2. Stopnie niepełnosprawności, kryteria orzekania, miejsce w systemie pomocy ON

System orzekania o niepełnosprawności dla celów pozarentowych wprowadzono w Polsce w 1997 roku. Dla tego celu ustalono trzystopniową skalę niepełnosprawności.

Kryterium, według którego osoba przydzielana jest do określonego stopnia niepełnosprawności, stanowią:

- możliwość samodzielnej egzystencji, rozumiana jako sprawność organizmu pozwalającą na zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych (samoobsługa, poruszanie się, komunikowanie się), bez pomocy innych osób

- zdolność do podjęcia zatrudnienia

W taki sposób rozróżniamy trzy stopnie niepełnosprawności:

1. lekki

osoba o naruszonej sprawności organizmu zdolna do wykonywania zatrudnienia, nie wymagająca pomocy innej osoby w celu pełnienia ról społecznych

2. umiarkowany

osoba o naruszonej sprawności organizmu do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym odpowiednio do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności, wymagająca w celu pełnienia ról społecznych częściowej lub okresowej pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji

3. znaczny

osoba mająca naruszoną sprawność organizmu

a) niezdolna do podjęcia zatrudnienia

b) zdolna do wykonywania zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej albo w zakładzie aktywizacji zawodowej,

wymagająca niezbędnej w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji

Orzecznictwo o stopniu niepełnosprawności służy osobom, które chcą uzyskać prawne potwierdzenie statusu osoby niepełnosprawnej, umożliwiające korzystanie z przewidzianych dla nich świadczeń i przywilejów (jak np. odliczenia podatkowe, zasiłki, ulgowe przejazdy, umieszczenie w domu pomocy społecznej i inne). Ponadto orzeczenie o stopniu niepełnosprawności powinno zawierać wskazania do szeroko pojętej rehabilitacji. Orzeczenie powinno służyć pomocą w ukierunkowaniu działań osoby niepełnosprawnej bądź jej opiekunów, związanych z prowadzoną terapią i rehabilitacją.

AD3. Formy i instytucje kontroli społecznej. Różnice, funkcje

Kontrola społeczna to system nakazów, zakazów, sankcji i innych środków oraz metod, które służą grupie lub społeczeństwu do utrzymania konformizmu ich członków wobec wartości, norm i wzorów zachowań przyjętych w danej zbiorowości.

Wyróżniamy kontrolę społeczną:

- formalną – spisaną w regulaminach poszczególnych organizacji, stowarzyszeń oraz państwowych kodeksach prawnych

- nieformalną – wszelkie wzory zachowań przekazywanych w stosunkach osobistych i wszystkie reakcje i sankcji stosowanych spontanicznie i na zasadach zwyczaju

- zewnętrzną – polegającą na przymusie stosowanym przez grupy społeczne, które przy użyciu systemu sankcji społecznych, a czasami również manipulacji, podtrzymują konformizm jednostek odczuwających swoje posłuszeństwo jako wymuszone i często niechciane

- wewnętrzną – polegającą na internalizacji przez jednostkę norm, wartości i wzorów zachowań tak, iż odczuwa ona wewnętrzny nakaz postępowania zgodnie z nimi, nie mając poczucia bezpośredniego zewnętrznego przymusu

Kontrola społeczna może przybierać następujące formy:

a) instytucjonalna – sprawowana w formach przewidzianych w obowiązujących przepisach prawa

b) pozainstytucjonalna, czyli opinia publiczna – formułowana i przekazywana w różnorodny sposób. Ma duże znaczenie w demokratycznym państwie, poprzez nią społeczeństwo wpływa na aparat władzy wyzbywając się tym samym przejawów tendencji autokratycznych z jego strony.

Formy kontroli społecznej cechują się brakiem kodyfikacji norm i nieformalnym charakterem sankcji.

Instytucje (religia, prawo)

Instytucje kontroli społecznej cechuje kodyfikacja norm, formalna kontrola społeczna, instytucjonalizacja i sformalizowanie sankcji.

AD4. Scharakteryzuj obserwację jako metodę badawczą

Badanie obserwacyjne (obserwacja) polega na studiowaniu działań jednostek lub grup przez przyglądanie się im bez zadawania pytań czy wywierania wpływu na ich zachowanie.

Badania obserwacyjne często koncentrują się na zawartości odpowiednich działań. Umożliwiają badającemu dogłębny opis zachodzących procesów spo­łecznych i właściwych dla nich związków przyczynowo-skutkowych.

Możemy wyróżnić dwa rodzaje obserwacji:

a) obserwacja zewnętrzna - badający pozostaje na zewnątrz obserwowanego środowiska, nie wpływa na to, co bada, może przeoczyć istotne zdarzenia; osoby badane mogą, ale nie muszą mieć świadomości faktu, że są obserwowane.

b) obserwacja uczestnicząca - badacz jest aktywnym uczestnikiem sytuacji zachodzących w badanych grupach; poznaje grupę od środka dzięki czemu zdobywa bogatą i szcze­gółową wiedzę na temat tego, czym zajmują się jej członkowie i jakie są przy­czyny tych działań; metoda ta budzi wiele kontrowersji natury moralnej - jeśli badacze nie ukrywają celów studium, mogą wpływać na zachowanie grupy, z kolei ukrywanie tych celów jest formą oszustwa, co powoduje poważne naruszenie norm etycznych.

AD5. Kultura symboliczna i jej składowe

Kultura symboliczna (zwana również kulturą duchową) to sfera kultury stojąca w opozycji do kultury materialnej. W jej skład wchodzą takie dziedziny jak:

- język – ukształtowany społecznie system budowania wypowiedzi, używany w procesie komunikacji interpersonalnej, służący do przedstawiania przedmiotów, czynności i pojęć abstrakcyjnych za pomocą znaków

- obyczaj – forma zachowania powszechnie przyjęta w danej zbiorowości i poparta uznawaną w niej tradycją; przekazywany z pokolenia na pokolenie

- sztuka – odtwarzanie rzeczy, bądź konstruowanie form, bądź wyrażanie przeżyć – jeśli wytwór tego odtwarzania, konstruowania, wyrażania jest zdolny zachwycać, bądź wzruszać, bądź wstrząsać

- magia – ogół wierzeń i praktyk opartych na przekonaniu o istnieniu sił nadprzyrodzonych, które można opanować za pomocą odpowiednich zaklęć i czynności

- religia – system wierzeń i praktyk, określający relację pomiędzy różnie pojmowaną sferą sacrum (świętością) i sferą boską a określonym społeczeństwem, grupą lub jednostką; manifestuje się ona w wymiarze doktrynalnym, w czynnościach religijnych, w sferze społeczno-organizacyjnej i w sferze duchowości indywidualnej

- filozofia – rozważania na temat istoty i struktury bytu, natury istnienia, poznawanie rzeczywistości, moralności, powinności i koncepcji wartości

- nauka – służy wyjaśnianiu funkcjonowania świata, w którym żyje człowiek, budowana rozwijana wyłącznie za pomocą metod naukowych

- prawo – system norm prawnych, czyli ogólnych, abstrakcyjnych i jednoznacznych dyrektyw postępowania, które powstały w związku z istnieniem i funkcjonowaniem państwa lub innego uporządkowanego organizmu społecznego, ustawione lub uznane przez właściwe organy władzy odpowiednio publicznej lub społecznej i przez te organy stosowane

- inne.

Najistotniejszą cechą kultury symbolicznej jest to, że jej wytwory mogą zostać spożytkowane tylko wówczas, gdy ten, kto je wykorzystuje, rozumie takie same reguły kulturowe (konwencje), jak twórca tych wytworów. Dzięki temu odbiorca jest w stanie zrozumieć sens symboli zastosowanych w przekazie.

Kultura symboliczna wiąże się z zaspokajaniem potrzeb wtórnych, a więc potrzeb wyższego rzędu. Jest to świat wartości, estetyki, piękna, niezależnie od jego natury i środków wyrazu. Do jej wytworów należą w szczególności dzieła literackie, malarskie, muzyczne, teatralne, architektoniczne, a także elektroniczne.

Zestaw 12

1. Różnica pomiędzy naukowym a potocznym pojęciem kultury

2. W jaki sposób jest wspierane zatrudnienie ON

3. Zinterpretuj - społeczeństwo to zinstytucjonalizowany system postępowania

4. Co określa pojęcie rodzaj (gender), do czego się odnosi?

5. Dzieci niepełnosprawne w Polsce

AD1. Różnica pomiędzy naukowym a potocznym pojęciem kultury

kultura - termin ten jest wieloznaczny, interpretuje się go w różny sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania).

Najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją. Również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania. Dla socjologa kultura to: "wydzielony obszar życia i działalności grup ludzkich",

Goodman i Marx nazwali kulturę „świadomym, społecznie przekazywanym dziedzictwem wytworów, wiedzy, przekonań, wartości i oczekiwań normatywnych, które to dziedzictwo pomaga członkom danego społeczeństwa radzić sobie z pojawiającymi się problemami”.

potocznie: W codziennym życiu „kultura” kojarzy się nam z pewnymi formami sztuki: operą, baletem, teatrem, muzeami, malarstwem czy rzeźbą. Za osobę kulturalną uważa się kogoś, kto jest wykształcony, ma ogładę towarzyską, stosuje się do zasad dobrego zachowania, zna sztukę oraz docenia jej wartość. Najogólniej mówiąc zachowanie człowieka stanowi o jego kulturze. Kultura kojarzy się z wychowaniem. Kulturalnie jest nie mlaskać przy stole, nie trzymać ręki w kieszeni gdy się mówi, wstać w obecności ludzi starszych, zwracać się z szacunkiem do rodziców itp. itd.

AD2. W jaki sposób jest wspierane zatrudnienie ON

Wyróżniamy 2 metody.

• metoda udziałowa – gdy ON to minimalnie 6% osób zatrudnionych w zakładzie pracy na 25 pracowników w pełnym wymiarze pracy

• metoda bodźców finansowych - Dofinansowywanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, dotacje na przystosowanie miejsc pracy, zwolnienia podatkowe, subwencje ogólne

I. Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych

Komu przysługuje dofinansowanie:

- pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej,(zatrudniane są tylko lub w większości ON)

- pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%,

II. Refundacja składek ZUS

W zakładach pracy zatrudniających więcej niż 25 osób gdzie przynajmniej 6% to ON ,PFRON refunduje :

- część wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne

- część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy

III. Zwrot kosztów na przystosowanie stanowiska pracy

Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy:

- zatrudni osoby niepełnosprawne - bezrobotne lub poszukujące pracy i niepozostające w zatrudnieniu, skierowane do pracy przez powiatowy urząd pracy

- zatrudnia osoby, których niepełnosprawność powstała w czasie zatrudnienia w tym zakładzie (bez winy własnej lub pracodawcy)może otrzymać zwrot kosztów poniesionych na przystosowanie tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb

wynikających z ich niepełnosprawności. Zwrot kosztów może dotyczyć m.in.: przystosowania stanowiska pracy, adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu.

IV. Szkolenie osób niepełnosprawnych organizowane przez pracodawcę

Na wniosek pracodawcy PFRON może zrefundować koszty szkolenia zatrudnionych u pracodawcy osób niepełnosprawnych. Można uzyskać dofinansowanie w celu przeszkolenia ON na inny zawód – jeżeli w wyniku niepełnosprawności utraciła możliwość wykonywania poprzedniego zawodu.

V. Ulga zamiast wpłat

Pracodawcy, którzy nie osiągają odpowiednich wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych (co najmniej 6 proc), muszą dokonywać obowiązkowych wpłat na PFRON. Jeżeli kupią usługi (z wyłączeniem handlu)

lub produkty pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników, w tym co najmniej 10 proc. osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, nabywają prawa

do obniżenia wysokości obowiązkowych wpłat na Fundusz.

Poza tym działa wiele organizacji pozarządowych, które pomagają ON w przystosowaniu się do wymagań rynku pracy (FAR, SPINKA)

AD3. Zinterpretuj: społeczeństwo to zinstytucjonalizowany system postępowania

Społeczeństwo, jedno z podstawowych pojęć socjologicznych, różnie definiowane i rozumiane. Najczęściej określa się społeczeństwo jako wszelkie formy życia zbiorowego w ramach jednego narodu czy państwa, oparte na zasadzie odrębności, utrzymujące swój byt przez dłuższy okres.

Szeroko również upowszechnione są poglądy, które upatrują istotę społeczeństwa w fakcie istnienia organizacji społecznej, w związku z czym społeczeństwo definiowane jest jako ogół instytucji i urządzeń zapewniających ludziom wspólne zaspokajanie potrzeb, zorganizowane współżycie i rozwój. Społeczeństwo uważane jest także za system grup społecznych wzajemnie zależnych, podlegających przeobrażeniom.

Na gruncie socjologii wyróżnia się:

1) społeczeństwo globalne oznaczające dużą zbiorowość, żyjącą na rozległej przestrzeni, w której wytworzyły się i utrzymują więzi społeczne oparte na wspólnym dorobku kulturowym, na funkcjonowaniu instytucji nieformalnych i wzorów zachowania.

2) społeczeństwo lokalne (społeczność), czyli zbiorowość ludzką mieszkającą na określonym terytorium (np. osiedle mieszkaniowe, dzielnica miasta, wieś), w której więzi społeczne oparte są na wspólnocie warunków życia, sąsiedztwie, wspólnej kulturze, ścisłej społecznej kontroli.

AD4. Co określa pojęcie rodzaj (gender), do czego się odnosi?

termin pierwotnie zamienny z angielskim sex (z ang. dosłownie płeć), obecnie wykorzystywany do określenia płci kulturowej lub płci społecznej .Gender oznacza zespół cech i zachowań, ról płciowych i stereotypów przypisywanych kobietom i mężczyznom przez społeczeństwo i kulturę. Inaczej, gender nazywa się społeczno-kulturową tożsamością płci. WHO definiuje gender jako "stworzone przez społeczeństwo role, zachowania, aktywności i atrybuty jakie dane społeczeństwo uznaje za odpowiednie dla mężczyzn i kobiet". W wielu kulturach cechy płci są często konstruowane na zasadzie kontrastu "kobiece" "męskie". Teoria genderu (uprawiana często w ramach dyscypliny gender studies) wskazuje, że często cechy uznawane za genetycznie przypisane kobiecie lub mężczyźnie wynikają z uwarunkowania kulturowego lub presji społecznej. Wiele cech rzekomo "kobiecych" i "męskich" i mających pochodzić z różnic biologicznych teoria genderu uważa za mity społeczne.

AD5. Dzieci niepełnosprawne w Polsce - jest ich 3,3%

Liczba dzieci niepełnosprawnych ogółem wynosi prawie 209 tys. W tej grupie jest 85 tys. Dzieci niepełnosprawnych prawnie i biologicznie, 86,3 tys. –tylko z prawnym orzeczeniem oraz 37,6 tys. dzieci niepełnosprawnych tylko biologicznie.

• Występowanie co najmniej jednego poważnego problemu u blisko 58% dzieci z niepełnosprawnością.

• niepełnosprawnych dzieci żyje w miastach – 130,6 tys. Na wsi odnotowano 78,2 tys. takich dzieci.

Co czwarte ma problemy ze wzrokiem, a także trudności w mówieniu. Ponad 1/5 ma trudności w poruszaniu się.

Kryteria wyróżnienia dzieci niepełnosprawnych.

• Subiektywna ocena posiadania ograniczeń w wykonywaniu podstawowych czynności. /nps. biologiczna/

Czy z powodu problemów zdrowotnych (kalectwa lub choroby przewlekłej) dziecko ma ograniczoną zdolność wykonywania codziennych czynności właściwych dla jego wieku (prawidłowa reakcja na bodźce zewnętrzne, udział w grach i zabawach w grupie

rówieśników, nauka w szkole, samoobsługa) trwającą 6 miesięcy lub dłużej?

• Uprawnienie do otrzymywania zasiłku pielęgnacyjnego (osoby w wieku 0-15 lat). /nps. Prawna/

Orzeczenie o niepełnosprawności prawnej jest podstawą do ubiegania się o zasiłek pielęgnacyjny.