BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE – WYKŁADY

20.03.2013

1. Przestępczość – zbiór czynów zabronionych przez ustawę pod groźbą kary, które to czyny popełnione zostały na obszarze danej jednostki terytorialnej w danym czasie.

- Przestępczość rzeczywista,

- Przestępczość ujawniona – taka, która dochodzi do świadomości policji,

- Przestępczość stwierdzona – są dowody,

- Przestępczość osądzona.

2. Badania źródeł przestępstw:

a) Emil Durkheim – perspektywa rytuałów potępiających:

Próba objaśnienia przestępstwa i kary:

- Solidarność społeczna,

- Kultura i etyka,

- Znajomość norm,

- Nieuniknioność i pozytywna strona przestępstwa,

- Pozytywna rola kary,

- Teoria anomii społecznej.

b) Robert Merton – teorie strukturalne:

- Nacisk społeczny na uznane w tym społeczeństwie wartości,

- Wspólna struktura kulturowa,

- Mierniki sukcesu – władza, konsumpcja, osiągnięcia, sława,

- Cele i społecznie akceptowane środki.

c) Travis Hirschi – teoria kontroli:

- Przyczyną przestępczości jest osłabienie, zerwanie więzi społecznych.

d) Burges – teoria strefy przejściowej:

- Przestępczość jest wynikiem naturalnego procesu rozwoju miasta, a strefa przejściowa jest ostoją dla tych, którzy przegrali walkę o byt.

e) Edwin Sutherland – teoria uczenia się zachowań przestępczych:

- Kontakty,

- Środowisko,

- Proces komunikowania się,

- Okoliczności.

f) Gersham Sykes i David Matza – teoria technik neutralizacji:

- Zaprzeczenie odpowiedzialności,

- Zaprzeczenie bezprawia,

- Zaprzeczenie ofiary,

- Potępienie potępiających,

- Powołanie się na wyższe racje.

3. Sytuacja kryminogenna – trójkąt kryminalny – układ czynników sprzyjających zaistnieniu przestępstwa (zjawiska społeczne, predyspozycje psychiczne sprawcy, sprzyjające okoliczności i rola ofiary).

4. Podział przestępstw:

- Zbrodnie, występki i wykroczenia,

- Umyślne i nieumyślne,

- Przestępstwa z działania i przestępstwa z zaniechania,

- Formalne (bezskutkowe) i materialne (skutkowe),

- Przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego (prokurator) oraz przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego, gdy akt oskarżenia wnosi osoba pokrzywdzona.

5. Formy popełniania przestępstw:

- Sprawstwa,

- Współsprawstwa,

- Sprawstwa kierownicze,

- Podżeganie,

- Pomocnictwo.

6. Funkcje prawa karnego:

- Ochronna,

- Gwarancyjna,

- Kompensacyjna,

- Wychowawcza,

- Pomocnicza.