BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE – WYKŁADY
20.03.2013
1. Przestępczość – zbiór czynów zabronionych przez ustawę pod groźbą kary, które to czyny popełnione zostały na obszarze danej jednostki terytorialnej w danym czasie.
- Przestępczość rzeczywista,
- Przestępczość ujawniona – taka, która dochodzi do świadomości policji,
- Przestępczość stwierdzona – są dowody,
- Przestępczość osądzona.
2. Badania źródeł przestępstw:
a) Emil Durkheim – perspektywa rytuałów potępiających:
Próba objaśnienia przestępstwa i kary:
- Solidarność społeczna,
- Kultura i etyka,
- Znajomość norm,
- Nieuniknioność i pozytywna strona przestępstwa,
- Pozytywna rola kary,
- Teoria anomii społecznej.
b) Robert Merton – teorie strukturalne:
- Nacisk społeczny na uznane w tym społeczeństwie wartości,
- Wspólna struktura kulturowa,
- Mierniki sukcesu – władza, konsumpcja, osiągnięcia, sława,
- Cele i społecznie akceptowane środki.
c) Travis Hirschi – teoria kontroli:
- Przyczyną przestępczości jest osłabienie, zerwanie więzi społecznych.
d) Burges – teoria strefy przejściowej:
- Przestępczość jest wynikiem naturalnego procesu rozwoju miasta, a strefa przejściowa jest ostoją dla tych, którzy przegrali walkę o byt.
e) Edwin Sutherland – teoria uczenia się zachowań przestępczych:
- Kontakty,
- Środowisko,
- Proces komunikowania się,
- Okoliczności.
f) Gersham Sykes i David Matza – teoria technik neutralizacji:
- Zaprzeczenie odpowiedzialności,
- Zaprzeczenie bezprawia,
- Zaprzeczenie ofiary,
- Potępienie potępiających,
- Powołanie się na wyższe racje.
3. Sytuacja kryminogenna – trójkąt kryminalny – układ czynników sprzyjających zaistnieniu przestępstwa (zjawiska społeczne, predyspozycje psychiczne sprawcy, sprzyjające okoliczności i rola ofiary).
4. Podział przestępstw:
- Zbrodnie, występki i wykroczenia,
- Umyślne i nieumyślne,
- Przestępstwa z działania i przestępstwa z zaniechania,
- Formalne (bezskutkowe) i materialne (skutkowe),
- Przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego (prokurator) oraz przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego, gdy akt oskarżenia wnosi osoba pokrzywdzona.
5. Formy popełniania przestępstw:
- Sprawstwa,
- Współsprawstwa,
- Sprawstwa kierownicze,
- Podżeganie,
- Pomocnictwo.
6. Funkcje prawa karnego:
- Ochronna,
- Gwarancyjna,
- Kompensacyjna,
- Wychowawcza,
- Pomocnicza.