Rodzaje norm postępowania
Norma merytoryczna
Norma Kompetencyjna
Norma merytoryczna – norma o treści merytorycznie określonej. Normy te nakazują lub zakazują określonym adresatom postąpić w określony sposób, w określonych okolicznościach, przy czym mogą one pozostawiać adresatom wybór sposobu realizacji danego stanu rzeczy.
Norma kompetencyjna – norma postępowania, która pewnym podmiotom A jako adresatom nakazuje pewne zachowanie C w okolicznościach, gdy jakiś określony podmiot B dokona jakiejś określonej czynności konwencjonalnej K.
Rodzaje czynności
Czynność K musi spełniać dwa warunki:
Mieć charakter czynności konwencjonalnej ( przyznany jej przez odpowiednie reguły sensu) ,
A na dodatek w przypadku norm kompetencyjnych funkcjonujących w systemie prawnym musi to być czynność nie zakazana przez prawo
Czynność C może być albo zwykłą czynnością psychofizyczną, albo czynnością konwencjonalną
Możliwe sytuacje prawne podmiotu kompetentnego
W systemie prawnym obok normy kompetencyjnej obowiązuje norma, która nakłada obowiązek skorzystania z normy kompetencyjnej.
Sytuacja ta może przybrać dwie postaci:
Obowiązek skorzystania z kompetencji jest całkowicie obiektywny
Uznanie, że zostały spełnione okoliczności wymagające realizacji tego obowiązku, jest zależne od podmiotu kompetentnego- w takiej sytuacji znajdują się na ogół wyższe organy państwa.
Przykład sytuacji 1
Prezydent wyznaczył na określony dzień termin wyborów, a wiec odpowiednie podmioty ( wcześniej wyposażone w odpowiednie kompetencje ) muszą podjąć pewne działania, a moment ich podjęcia jest niezależny od jakiegokolwiek stopnia uznania ze strony tych podmiotów.
Przykład sytuacji 2
Sejm ma obowiązek stanowienia ustaw, jeśli sytuacja tego wymaga, ale to, czy sytuacja tego wymaga, zależy od jego uznania.
W systemie prawnym obok normy kompetencyjnej nie obowiązuje norma, która nakłada obowiązek skorzystania z normy kompetencyjnej.
W systemie prawnym obok normy kompetencyjnej obowiązuje norma, która w określonych okolicznościach zakazuje podmiotowi kompetentnemu skorzystania z normy kompetencyjnej.
Czynność konwencjonalna dokonana wbrew zakazowi staje się nieważna z mocy prawa ( ex lege )
Odpowiedni przepis musi wyrażać normę, która to wprost stanowi.
Czynność dokonana wbrew zakazowi jest unieważniana. Wówczas system musi wskazać wprost, a co najmniej pośrednio sposób unieważnienia tej czynności.
Czynności konwencjonalna dokonana wbrew zakazowi jest ważna. System nie musi tego wprost wskazywać, a okolicznościom jej dokonania mogą towarzyszyć restrykcyjne w stosunku do podmiotu dokonującego tej czynności.
Odpowiedzialność karna
Odpowiedzialność dyscyplinarna
Adresata nie spotka żadne zło
Pojęcie i rodzaje systemów
System- to całość złożona z powiązanych ze sobą wedle pewnych zasad elementów.
Podział ze względu na genezę systemu:
System naturalny
System sztuczny
Podział ze względu na cechy elementów składających się na dany system/ ich status ontologiczny/ i więzi, które elementy te łączą ze sobą w całość.
System realny- składa się z realnie, materialnie istniejących obiektów.
System nominalny – elementami są tu twory kulturowe, wartość, normy, pojęcia abstrakcyjne
System prawny - Odpowiednio uporządkowany zbiór norm prawnych.
Uporządkowanie polega na tym że:
Należą do niego normy postępowania i rozpatrywanie jako wypowiedzi o określonych właściwościach i powstające w określony sposób.
Normy te są powiązane ze sobą treściowo
Normy postępowanie nie są między sobą niezgodne
Albo co najmniej istnieją odpowiednie reguły eliminowania systemu norm niezgodnych (reguły kolizyjne)
Wyróżnia się trzy podstawowe reguły kolizyjne
Chronologiczną – „lex posteriori derogat legi priori”
Merytoryczną – „lex specialis derogat legi generali”
Hierarchiczną – “lex superior derogat legi inferiori”