ESTRY
Podstawowa reakcja otrzymywania estrów polega na reakcji alkoholu z kwasem:
Reakcja ta jest reakcją odwracalną i równowagową, a co za tym idzie aby uzyskać jak największą konwersje substratów trzeba zastosować odpowiednie warunki lub też uciekać się do innych metod otrzymywania estrów.
Na równowagę procesu można wpływać na 2 sposoby:
poprzez odprowadzanie jednego z produktów (najczęściej wody),
przez nadmiar jednego z substratów, co zgodnie z prawem działania mas powinno "przesunąć" równowagę procesu w prawo.
Drugą metodą zyskania większej konwersji jest zastosowanie metod nieodwracalnych takich jak np.:
reakcja bezwodnika kwasowego z alkoholem reakcja halogenku kwasowego z alkoholem
reakcja soli kwasu z halogenkiem alkilowym reakcja ketenu z alkoholem
Estry można także otrzymywać w innej równowagowej reakcji którą jest tzw. transestryfikacja stosowana czasami do zastąpienia grupy alkoholanowej w estrze. Reakcji tej ulegają wszystkie estry jednakże podstawieniem najłatwiej ulegają alkohole III rzędowe przez alkohole II rzędowe i alkohole II rzędowe przez alkohole I rzędowe.
ALKOHOLE
Otrzymywanie:
a).utlenianie alkoholi I-rzędowych np: b).uwodnienie acetylenu (proces Kuczerowa) :
c).reakcja ozonolizy alkenów: d).reakcja utleniania terminalnych alkinów:
Aldehydy - wzór, nazewnictwo, otrzymywanie, właściwości
Wzór ogólny:
gdzie R= wodór, alkil lub aryl Nazewnictwo:
Nazwy systematyczne aldehydów alifatycznych tworzy się przez dodanie do nazwy alkanu końcówki –al, np:
Wprzypadku gdy grupa –CHO jest przyłączona do pierścienia stosuje się przyrostek
-karboaldehyd, np :
Otrzymywanie aldehydów:
1) Odwodornienie alkoholi pierwszorzędowych:
2) Addycja (przyłączenie) wody do alkinów:
3)
3)Utlenianie alkoholi pierwszorzędowych:
4. Właściwości chemiczne aldehydów:
uwodornienie (redukcja) aldehydów:
Aldehydy utleniają się bardzo łatwo do kwasów karboksylowych nawet pod wpływem tlenu atmosferycznego. Dzieje się tak dlatego, że są one silnymi reduktorami. Właściwości redukujące aldehydów można potwierdzić w próbie Tollensa oraz próbie Trommera:
a) Próba Tollensa (próba lustra srebrnego) jest reakcją specyficzną – ulegają jej tylko aldehydy. Za pomocą próby Tollensa można odróżnić aldehydy od ketonów.
b) Próba Trommera :
Ketony - wzór, nazewnictwo, otrzymywanie, właściwości
Wzór ogólny:
2. Nazewnictwo:
Nazwy ketonów, w których grupa karbonylowa jest częścią łańcucha alifatycznego lub pierścienia aromatycznego, tworzy się przez dodanie końcówki –on do nazwy alkanu o odpowiedniej ilości atomów węgla i podanie położenia grupy karbonylowej:
3. Otrzymywanie ketonów:
1) Utlenianie alkoholi drugorzędowych, np.:
2) Eliminacja wodoru z alkoholi drugorzędowych (odwodornienie alkoholi
drugorzędowych),
3) Addycja wody do alkinów (z wyjątkiem acetylenu), np.:
4. Właściwości chemiczne ketonów:
Ketony można utlenić za pomocą silnych utleniaczy - powstaje wtedy najczęściej mieszanina kwasów, np.:
2) Próba jodoformowa
3) Redukcja ketonów do alkoholi drugorzędowych (uwodornienie) :
Kwasy karboksylowe - wzór, nazewnictwo, otrzymywanie, właściwości
Wzór ogólny: Nazewnictwo:
Otrzymywanie kwasów karboksylowych:
1) Utlenianie alkoholi pierwszorzędowych mocnymi utleniaczami, np.:
2) Utlenianie aldehydów, np.:
3) Hydroliza estrów:
4. Właściwości chemiczne kwasów karboksylowych:
1) Kwasy karboksylowe ulegają dysocjacji:
Reagują z metalami, tlenkami metali oraz wodorotlenkami dając sole:
Kwasy ulegają z alkoholami w reakcji estryfikacji:
Węglowodory aromatyczne - nazewnictwo, otrzymywanie, właściwościZwiązki aromatyczne to substancje, których cząsteczki mają budowępierścieniową i zawierają wiązania zdelokalizowane, które łączą wszystkie atomy tworzące pierścień.
Przedstawicielami związków aromatycznych są benzen oraz jego pochodne (np. ksyleny, tolueny), antracen, naftalen.
2. Nazewnictwo:
3. Otrzymywanie benzenu:
1) Trimeryzacja acetylenu: