1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zasadami weryfikacji elementów maszyny ( tulei), opanowanie techniki pomiarów i ocenę zużycia tulei.

1. Wstęp teoretyczny

Tuleja cylindrowa - element silnika spalinowego, w którym porusza się tłok; wchodzi w skład układu kadłuba silnika.

W silnikach spalinowych tuleje cylindrowe mogą być:

• odlane w kadłubie (taki sam materiał),

• suche (wciskana w cylinder tuleja cylindrowa nie styka się bezpośrednio z cieczą chłodzącą silnik, kadłub odlany jest z gorszego materiału).

• mokra (zewnętrzna powierzchnia wciskanej w cylinder tulei cylindrowej pozostaje w kontakcie z cieczą chłodzącą, tuleje nie wymagają obróbki po osadzeniu w kadłubie).

Uszkodzenia i zużycie tulei cylindrowych polegają najczęściej na:              

1. utracie wymaganego kształtu geometrycznego i wymaganych wymiarów średnicy wewnętrznej tulei,

2. utracie wymaganego stanu powierzchni gładzi cylindrowej,

3. pęknięciu ścianki lub kołnierza tulei,              

4. utracie wymaganej jakości zewnętrznej powierzchni tulei wskutek korozji lub erozji kawitacyjnej,

5. utracie szczelności osadzenia tulei w bloku cylindrowym.

Normalne zużycie tulei objawia się wyrobieniem na odcinku ruchu posuwisto- zwrotnego tłoka, przy czym walcowy kształt otworu ulega zniekształceniu- staje się owalny lub eliptyczny. Powierzchnia tulei zużywa się nierównomiernie zarówno wzdłuż, jak i na obwodzie cylindra. Największy ubytek materiału ma miejsce na wysokości górnej krawędzi pierścienia uszczelniającego tłoka w położeniu GZP. Graniczne zużycie tulei cylindrowej wyznaczone jest maksymalnym przyrostem średnicy. Wartość zużycia gładzi cylindrowej mierzy się średnicówką czujnikową.

Średnicówka czujnikowa- jest to przyrząd czujnikowy składający się z czujnika pomiarowego sprężonego z końcówkami do pomiaru średnic otworów metodą porównawczo- różnicowa. Dokładność pomiaru średnicy otworu przy użyciu średnicówki czujnikowej zależy od zastosowanego czujnika oraz od przebiegu samego pomiaru.

1. Pomiary laboratoryjne

Na zajęciach badałyśmy średnicę otworu tulei cylindrowej średnicówką.

Aby dokonać pomiaru średnicy tulei musiałyśmy:

• Zmierzyć średnicę otworu za pomocą suwmiarki. Po pomiarze dobrać odpowiednią końcówkę pomiarową do średnicówki.

• Złożyć średnicówkę ( wkręcić końcówkę stałą, zamontować czujnik zegarowy)

• Ustawić średnicówkę w otworze, wyzerować ją i następnie dokonać pomiaru wychylając ją w otworze.

• Dokonać pomiaru w trzech poziomach I-I, II-II oraz III-III

• Odczytać wskazania czujnika pomiarowego

• Wyjąć średnicówkę z przedmiotu pomiarowego.

1. Wnioski

Po wykonaniu pomiarów otworu tulei za pomocą średnicówki możemy stwierdzić że tuleja ma dopuszczalne zużycie i mieści się w przedziale 0,3-0,35mm. Tak więc w naszej badanej tulei zużycie waha się w I poziomie 0,34 i 0,33, II poziomie 0,33 i 0,33 oraz w III poziomie 0,3 i 0,31.