Ćwiczenia – obwodowy układ nerwowy

Obejmuje:

• Zwoje nerwowe

• N. czaszkowe

• N. rdzeniowe

• Zakończenia nerwowe odbierające sygnały

Zwoje nerwowe dzielimy na:

• Czaszkowe

• Rdzeniowe

  Lub

• Współczulne

• Przywspółczulne

• Zwój otoczony jest torebką łącznotkankową (tkanka łączna właściwa luźna).

• Ciała komórek leżą w części obwodowej zwoju, gdzie tworzą skupienia.

• W części ośrodkowej zwoju perikariony spotykamy sporadycznie.

• Ciała komórek zwojowych są otoczone przez komórki satelitarne albo płaszczowe (kom. glejowe).

Nerwy obwodowe są pęczkami włókien nerwowych podtrzymywanych i chronionych przez tkankę łączną właściwą. Nerwy:

• Ruchowe

• Czuciowe

• Mieszane

Zrąb nerwów stanowi tkanka łączna właściwa, która otacza cały nerw i pęczki włókien nerwowych.

• Nanerwie – tkanka łączna otaczająca cały nerw

• Przynerwie – tkanka łączna właściwa okolicy nerwu, stabilizuje przestrzenne położenie nerwu

• Onerwie – osłonka z fibroblastów, pokrywająca pęczki włókien nerwowych; złożone z kilku warstw spłaszczonych fibroblastów i nielicznych włókien kolagenowych i sprężystych

• Śródnerwie – jest delikatną tkanką łączną właściwą zawierającą włókna siateczkowate, otaczającą pojedyncze włókna nerwowe (osłonka Keya-Retziusa)

Receptory i zakończenia nerwowe

Wyróżniamy 3 rodzaje receptorów:

• Zakończenia bezosłonkowych dendrytów (wypustki neuronów zwojowych np. czuciowych, występujące jako nagie zakończenia włókien nerwowych albo wchodzące w skład receptorów o skomplikowanej budowie)

• Wyspecjalizowane neurony rejestrujące i przetwarzające sygnały a następnie przekazujące je wzdłuż swoich aksonów

• Wyspecjalizowane komórki zmysłowe są komórkami przekazującymi zarejestrowane sygnały poprzez synapsy do włókien nerwowych

Klasyfikacja receptorów uwzględniająca położenie w organizmie i rodzaje rejestrowanych sygnałów:

• Receptory czucia somatycznego i trzewnego (mechanoreceptory, receptory temperatury i bólu)

• Proprioreceptory – rejestrują położenie części ciała względem siebie

• Chemoreceptory lub osmoreceptory – rejestrują zmiany stężeń zw chemicznych lub jonów

• Receptory fal elektromagnetycznych

Receptory czucia somatycznego i trzewnego:

• Występują głównie w naskórku, skórze właściwej i w tkance podskórnej lub też w narządach wewnętrznych

• Postać nagich zakończeń dendrytów lub struktur o złożonej budowie

Termoreceptory i receptory bólu:

• Termoreceptory – rejestrują ciepło i zimno

• Nocyceptory – receptory bólu

• Nagie, bezosłonkowe zakończenia dendrytów występujące w naskórku, między naskórkiem a skórą właściwą oraz w tkance łącznej różnych narządów

Mechanoreceptory:

• Receptory dotyku naskórka – nagie dendryty neuronów czuciowych zlokalizowane w niezrogowaciałych warstwach naskórka

Ciałka Merkla (dotykowe)

• zbudowane z nabłonkowej komórki naskórka warstwy kolczystej, do której przylega zakończenie nagiego dendrytu

• komórki ciałka Merkla mają neurosekrecyjne pęcherzyki

Ciałko Meissnera

• owalne, zbudowane z zazębiających się lemmocytów otoczonych tkanką łączną onerwia

• występują w brodawkach skóry właściwej, w skórze opuszków palców, dłoni, podeszwy, warg, sutków i w spojówce

Ciałka Krausego i Ruffiniego

• znajdują się w skórze właściwej i tkance podskórnej oraz w błonach śluzowych i torebkach stawowych

• otoczone torebka z tkanki łącznej

• ciałko Ruffiniego – dotyk i nacisk, rozgałęziający przebieg wewnętrznych włókien nerwowych

• ciałko Krausego – dotyk i położenie przestrzenne bodźca (prosty przebieg wewnętrzny włókien nerwowych)

Ciałko Vatera-Pacciniego

• występują w tkance podskórnej, krezce, torebce stawowej i narządach wewnętrznych i rejestrują nacisk

• ciałko zbudowane z blaszek składających się z płaskich fibroblastów onerwia, włókien kolagenowych i istoty podstawowej tkanki łącznej

Proprioceptory:

• wrzecionko nerwowo-mięśniowe – receptor czucia głębokiego mięśni szkieletowych

• wrzecionko mięśniowo-ścięgnowe

Chemoreceptory:

• receptory smaku (kubki)

• receptory węchu