Zarządzanie ryzykiem zawodowym Technik bezpieczeństwa i higieny pracy

Ryzyko zawodowe wg Ministerstwa Pracy, rozumiane jest jako: "prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń (zagrożeń) związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty oraz ich skutków dla zdrowia lub życia pracowników w postaci chorób zawodowych i wypadków przy pracy"

Aby zapobiegać wypadkom i chorobom związanych z pracą należy przestrzegać poniższe zasady:

1) ograniczanie ryzyka zawodowego;

2) przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego;

3) likwidowanie zagrożeń u źródeł ich powstawania;

4) dostosowanie warunków i procesów pracy do możliwości pracownika, w szczególności przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy, a także metod produkcji i pracy - z uwzględnieniem zmniejszenia uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracowników;

5) stosowanie nowych rozwiązań technicznych;

6) zastępowanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urządzeń, substancji i innych materiałów - bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi;

7) nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej;

8) instruowanie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy."

Technik bezpieczeństwa i higieny pracy

Służba bezpieczeństwa i higieny pracy stanowi wyodrębnione w zakładach pracy komórki organizacyjne (jednoosobowe lub wieloosobowe). Liczbę pracowników bhp ustala pracodawca, biorąc pod uwagę:

- normy ilościowe określone w przepisach,

- stan zatrudnienia,

- występujące w zakładzie warunki pracy i związane z nimi zagrożenia zawodowe, a także uciążliwości pracy.

Pracownik bhp jest czasem odbierany przez pracowników jako osoba nie potrzebnie wtrącająca się w tok ich pracy a przecież to on troszczy się o ich bezpieczeństwo, zwraca uwagę na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i wnioskuje do pracodawcy o poprawę warunków pracy. Pracownicy służby bhp są uprawnieni między innymi do:

- przeprowadzania kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przestrzegania przepisów oraz zasad w tym zakresie,

- występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bhp,

- występowania do pracodawcy z wnioskami o nagrodzenie pracowników wyróżniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bhp,

- występowania do pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bhp,

- niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie występowania bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób,

- niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej,

- niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób,

Zagrożenia na stanowisku pracy

Pracownicy służb bhp przeprowadzają kontrole i doglądają warunki pracy przebywając również na halach fabrycznych i w pobliżu stanowisk pracy poszczególnych pracowników. Poruszając się po zakładzie pracy są narażeni na występujące tam zagrożenia. Oprócz kontroli warunków pracy do zakresu działania służby bhp należy min:

- bieżące informacje pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych

- sporządzanie i przedstawienie pracodawcy okresowych analiz stanu bhp (analizy te powinny zawierać propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy).

Behapowiec bierze udział w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy oraz w przekazywaniu do użytkowania:

- nowo wybudowanych lub przebudowanych obiektów budowlanych, w których przewiduje się pomieszczenie pracy,

- urządzeń produkcyjnych,

- innych urządzeń mających wpływ na warunki pracy i bezpieczeństwo pracowników.

Następnym zagrożeniem jakie może wywołać praca na stanowisku technika bhp jest stres, który jest spowodowany między innymi:

- koniecznością podejmowania decyzji z zakresu bhp, które mogą mieć wpływ na zdrowie i życie pracownika,

- przedstawienie dyrekcji racji pracowniczych w zakresie bhp,

- uczestniczenie w komisjach powypadkowych, itp.

Metody analizy szacowania ryzyka zawodowego

Literatura fachowa podaje liczne przykłady metod oceny ryzyka zawodowego, m.in.

• matryce ryzyka'

• wskaźniki ryzyka'

• grafy ryzyka

Jednak jedną z popularniejszych metod jest Risk score, która pomaga określić pracodawcy poziom ryzyka zawodowego oraz dobrać stosowne środki profilaktyczne.

Celem analizy ryzyka jest określenie i oszacowanie prawdopodobieństwa oraz skutków wystąpienia danego (niepożądanego) zdarzenia.

Analiza ryzyka to określone działania skierowane na obniżenie wpływu ryzyka na funkcjonowanie danego podmiotu i podejmowanie odpowiednich środków przeciwdziałania i minimalizacji ryzyka. Pozwala na określenie poziomu ryzyka w sposób jakościowy i ilościowy dzięki czemu mogą zostać przeprowadzane działania zapobiegawcze lub działania polegające na jego eliminacji.

Analiza ryzyka jest jednym z elementów procesu zarządzania ryzykiem. Wyróżnia się kilka rodzajów podejścia do analizy

1. Podejście podstawowego poziomu - zastosowanie standardowych zabezpieczeń.

2. Podejście nieformalne - oparte na wiedzy i doświadczeniu ekspertów,

3. Szczegółowa analiza ryzyka - z wykorzystaniem technik analizy ryzyka,

4. Podejście mieszane.

Analiza ryzyka jest narzędziem wykorzystywanym m.in. do:

• przygotowania polityki bezpieczeństwa i systemów zarządzania bezpieczeństwem,

• zarządzania projektem,

• zarządzania przedsiębiorstwem,

• różnego rodzaju analiz biznesowych.

Risk score – jakościowa metoda oceny ryzyka zawodowego w miejscu pracy opracowana w USA, pierwotnie na potrzebę Marynarki Wojennej.

Metoda jest czteroetapowa:

1. Pierwszy etap polega na określeniu i opisaniu obszaru występowania zagrożenia, dla którego przeprowadzona zostanie ocena.

2. Drugim etapem jest sporządzenie listy rozpoznanych zagrożeń.

3. Trzeci etap polega na oszacowaniu ryzyka. Wykorzystuje się do tego 3 parametry:

   • Prawdopodobieństwo zaistnienia zdarzenia wypadkowego (P)

   • Czas ekspozycji (wystawienia) na czynnik niebezpieczny (E)

   • Możliwe skutki, oraz ich ciężkość (S)

Parametry te służą do obliczenia wskaźnika ryzyka [R] ze wzoru: R = P·E·S

1. Ostatni etap to wartościowanie ryzyka

Szacowanie parametrów przeprowadza się według specjalnie opracowanych skal na kilku poziomach dla każdego zagrożenia.

Prawdopodobieństwo [P]
Wartość P
10
6
3
1
0,5
0,2
0,1

Ekspozycja [E]
Wartość E
10
6
3
1
0,5

Skutki [S]
Wartość
100
40
15
7
3
1

Wskaźnik ryzyka

R<1,5

1,5R<48

48<R<270

270<R<400

400<R

Literatura:

• Tadeusz T. Kaczmarek, Grzegorz Ćwiek, Ryzyko kryzysu a ciągłość działania. Business Continuity Management, Warszawa 2009.

• T. Kaczmarek, Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie eksportującym, ODDK, Gdańsk 2001.

• T. Kaczmarek, Ryzyko i zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne, DIFIN, Warszawa 2004.

• Encyklopedia zarządzania Arkusz analizy ryzyka

• P. Sienkiewicz Analiza ryzyka w zarządzaniu projektami systemów

• B. Bieś Poznajemy i wybieramy zawód, Stowarzyszenie Promocji Bezpieczeństwa Pracy w Tarnobrzegu, Tarnobrzeg- lipiec 2009.