ZARZĄDZANIE RYZYKIEM ZAWODOWYM

AGENDA:

1.

Definicja ryzyka zawodowego.

2.

Dyrektywa 89/391 EWG

3.

Cel zarządzania ryzykiem zawodowym.

4.

Model zarządzania ryzykiem zawodowym.

5.

Ocena ryzyka zawodowego- etap I.

6.

Decyzja czym się zajmujemy, w jakiej

kolejności – etap II.

7.

Kontrolowanie ryzyka – etap III.

8.

Ocena skuteczności i efektywności

podjętych działań – etap IV.

2

Definicja ryzyka zawodowego

.

• „Ryzyko zawodowe”

• – to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych

zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących
straty, w szczególności wystąpienie u pracowników
niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń
zawodowych występujących w środowisku pracy lub
sposobu wykonywania pracy.

3

Dyrektywa 89/391 EWG, Kodeks pracy , Rozporządzenie

Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997

roku w sprawie ogólnych przepisów bhp

pracodawca powinien stosować środki zapobiegawcze na

podstawie następujących ogólnych zasad :

• a/ unikanie ryzyka,

• b/ zapobieganie ryzyku u źródła,

• c/ dostosowanie pracy do pojedynczego człowieka, szczególnie

odnośnie projektowania stanowisk pracy , wyboru

wyposażenia roboczego oraz metod produkcyjnych pracy w

celu zmniejszenia negatywnego wpływu tego typu pracy na

zdrowie pracownika,

• d/ stosowanie nowych rozwiązań technicznych

• e/ zastępowanie środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub

mniej niebezpiecznymi,

• f/ prowadzenie spójnej i całościowej polityki zapobiegawczej,

obejmującej technikę organizację pracy, warunki pracy,

stosunki społeczne, wpływ czynników związanych ze

środowiskiem pracy

• g/ nadawanie pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej

przed środkami ochrony indywidualnej

4

Art. 226 Kodeks pracy:

• „ Pracodawca jest obowiązany

informować pracowników ryzyku
zawodowym, które wiąże się z
wykonywaną pracą oraz o zasadach
ochrony przed zagrożeniami

5

Rop.Ministra Pracy i Polityki Socjalnej – Dz.U.Nr 129/97, poz.

844 w sprawie ogólnych przepisów bhp:

§ 39.

• 1. Pracodawca jest obowiązany oceniać i

dokumentować ryzyko zawodowe, występujące przy

określonych pracach , oraz stosować niezbędne środki

profilaktyczne zmniejszające ryzyko. W szczególności

pracodawca jest obowiązany:

• zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w

sposób zabezpieczający pracowników przed

zagrożeniami wypadkowymi oraz w przypadku

oddziaływania czynników szkodliwych dla zdrowia i

uciążliwych,

• zapewnić likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia

pracowników, głównie przez stosowanie technologii,

urządzeń, materiałów i substancji nie powodujących

takich zagrożeń

6

Rop.Ministra Pracy i Polityki Socjalnej – Dz.U.Nr 129/97, poz.

844 w sprawie ogólnych przepisów bhp:

§ 39. c.d.

• 2. Jeżeli ze względu na rodzaj procesu pracy

likwidacja zagrożeń nie jest możliwa , należy

stosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne

i techniczne /w tym odpowiednie środki ochrony

zbiorowej/ ograniczające wpływ tych zagrożeń na

zdrowie i bezpieczeństwo pracowników.

• 3. W sytuacji gdy ograniczenie zagrożeń w wyniku

zastosowania rozwiązań organizacyjnych i

technicznych nie jest wystarczające, pracodawca

jest obowiązany zapewnić pracownikom środki

ochrony indywidualnej, odpowiednie do rodzaju i

poziomu zagrożeń.

7

Rop.Ministra Pracy i Polityki Socjalnej – Dz.U.Nr 129/97, poz.

844 w sprawie ogólnych przepisów bhp:

§ 40.

• 1 Pracodawca jest obowiązany zapewnić systematyczne kontrole

stanu bhp, ze szczególnym uwzględnieniem organizacji procesów

pracy, stanu technicznego maszyn i urządzeń technicznych oraz

ustalić sposoby rejestracji nieprawidłowości i metody ich usuwania.

• 2. W razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla życia lub

zdrowia pracowników, osoba kierująca pracownikami jest

obowiązana do niezwłocznego wstrzymania prac i podjęcia działań

w celu usunięcia tego zagrożenia.

• Podstawowym kryterium dopuszczalności ryzyka zawodowego są :

• - wymagania obowiązujących przepisów prawnych i dokumentów

normatywnych.

• W przypadku braku odpowiednich wymagań przepisów prawnych i

innych w określonych obszarach, zaleca się aby organizacje

ustalały własne kryteria dopuszczalności ryzyka zawodowego z

uwzględnieniem opinii ekspertów z dziedziny bhp, własnych

doświadczeń oraz opinii pracowników. Dążąc do poprawy warunków

pracy, organizacje mogą również ustalać własne kryteria

dopuszczalności ryzyka, oparte o wymagania wyższe .

8

§ 40.c.d.

• Kategorie ryzyka zawodowego:

• Ryzyko zaniedbywane – żadne działanie nie jest

potrzebne,

• Ryzyko akceptowalne – działania profilaktyczne nie są

potrzebne,

• Ryzyko średnie – działania profilaktyczne są wskazane, ale

należy wziąć pod uwagę koszty i uzyskane efekty (powinno

być ograniczone w przeciągu 3-6 miesięcy)

• Ryzyko poważne – w tej sytuacji praca nie może być

rozpoczęta. W przypadku prac już wykonywanych ryzyko

powinno zostać zredukowane w przeciągu 1-3 mcy w

zależności od liczby osób narażonych

• Ryzyko nieakceptowalne – praca nie może zostać

rozpoczęta, ani być kontynuowana, dopóki ryzyko nie

zostanie zredukowane do akceptowalnego .

9

Cel zarządzania ryzykiem zawodowym

• Głównym celem zarządzania ryzykiem

zawodowym jest osiągnięcie jak
najniższego poziomu ryzyka w ramach
możliwości zakładu. Zarządzamy ryzykiem
poprzez:

• - ocenę występujących zagrożeń,

- racjonalne podejmowanie środków zapobiegawczych,
- kontrolowanie skuteczności stosowanych środków
zapobiegawczych,
- właściwie ustalane priorytety i cele.

10

Model zarządzania ryzykiem

zawodowym.

- identyfikacja zagrożeń,
- oszacowanie ryzyka,
- akceptacja poziomu ryzyka
- analiza opcji dotyczących wdrożenia środków

zapobiegawczych,

- podejmowanie decyzji,
- wdrażanie,
- monitorowanie,
- ocena skuteczności podjętych środków

zapobiegawczych

11

Ocena ryzyka zawodowego – etap I

• Obejmuje najważniejszą cześć procesu: identyfikację

zagrożeń, szacowanie ryzyka związanego z każdym z

tych zagrożeń, a następnie kwalifikację uzyskanych

wyników, minimum na dwie kategorie ryzyka:

• dopuszczalne

• niedopuszczalne.

Ryzyka niedopuszczalne winny być jak najszybciej

doprowadzone do kategorii dopuszczalnego. Poza tym, metody

oceny

ryzyka wprowadzają również pojęcie ryzyka pomijalnego,

czyli tak niskiego, że niepotrzebne jest podejmowanie żadnych

działań związanych z zagrożeniami o tym ryzyku.

12

Decyzja czym się zajmujemy, w jakiej

kolejności – etap II.

• Etap ten obejmuje opracowanie planów, programów i opcji

poprawy (obniżenia) poziomu ryzyka, dla zagrożeń o jego

największej wartości.

• Ocena ryzyka pozwala "wyselekcjonować" te zagrożenia, wobec

których w pierwszej kolejności winniśmy opracowywać

programy poprawy, ze względu na ich "

potencjał

" do

powodowania strat, wypadków.

• Istnieje też szereg metod "obróbki" wyników

oceny

ryzyka i

możliwości realizacji różnych programów naprawczych, w celu

wyboru optymalnego rozwiązania, ze względów ekonomicznych

i społecznych

W zarządzaniu BHP obowiązuje zasada postępowania z ryzykiem

zawodowym, która definiuje co i w jakiej kolejności powinniśmy

czynić, aby najskuteczniej poprawiać warunki BHP

– jest nią Zasada 4xT.

13

Zasada 4xT.

- usuń

• eliminacja ryzyka
• najlepsze rozwiązanie
• nie zawsze jest możliwe

- kontroluj

• kontrolowanie ryzyka
• rozwiązania fizyczne
• rozwiązania proceduralne
•

szkolenie

i nadzór

14

Zasada 4xT c.d.

- toleruj

• akceptacja ryzyka
• decyzja kierownictwa
• nie wymaga dalszych działań

profilaktycznych

- przenieś

• przenieś

ryzyko

finansowe

na innych

•

ubezpieczenia

• zlecenia, podwykonawcy

15

Kontrolowanie ryzyka – etap III.

•

Etap ten obejmuje

wdrożenie

planu,

programów i monitorowanie ich realizacji.

Skutecznie wdrożony

plan

winien dawać

możliwość bieżącej

oceny

jego postępów

(stopnia realizacji).

Ryzyka nie da się sprowadzić do

poziomu 0!

Stąd w zarządzaniu ryzykiem istnieje

zasada, tzw. ryzyka tak niskiego, jak to

jest praktycznie uzasadnione (ALARP).

Najczęściej odnosi się ona do porównania

kosztów poniesionych na redukcję ryzyka

z ewentualnymi stratami

(prawdopodobieństwo ich poniesienia)

związanymi z niepodejmowaniem

określonych działań prewencyjnych.

[problem podobny do decyzji o

ubezpieczeniu majątku, samochodu, itp.]

•

Zasadę ALARP ilustruje poniższy

schemat:

16

Kontrolowanie ryzyka – etap III

c.d.

• Przedstawiony schemat

pokazuje również, gdzie
powinny się koncentrować
wysiłki (nakłady) związane z
dążeniem do obniżenia ryzyka
w ramach zarządzania
ryzykiem:

17

Ocena skuteczności i efektywności

podjętych działań – etap IV.

•

Każde podjęte zorganizowane działanie winno być poddane

ocenie skuteczności, tzn, czy po jego realizacji

ryzyko

związane

z zagrożeniem i potencjalnym jego niekorzystnym

oddziaływaniem uległo obniżeniu.

Podstawowym elementem systemu zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy jest znajomość zagrożeń na

stanowiskach pracy oraz związanego z nimi ryzyka

zawodowego. W ramach harmonizowania przepisów

obowiązujących w Polsce z wytycznymi Dyrektywy Rady

Wspólnot Europejskich nr 89/391/EWG w zakresie

obowiązków pracodawcy odnośnie do bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia pracowników wprowadzono odpowiednie zapisy do

Kodeksu pracy i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej

o ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto

opracowano krajową normę PN-N-18002:2000 zawierającą

wytyczne do oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.