ZARZĄDZNIE RYZYKIEM ZAWODOWYM

SEKRETARKA

„Ryzyko zawodowe- mówi o prawdopodobieństwie (możliwości) wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.”

W przypadku oceny ryzyka zawodowego wynikającej z kodeksu pracy oraz z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy cel i przedmiot oceny ryzyka został określony § 39 wyżej wymienionego rozporządzenia.

Pierwsza część przepisu informuje o przedmiocie oceny ryzyka zawodowego.

„§ 39. 1. Pracodawca zapewnia pracownikom bezpieczeństwo i higienę pracy, w szczególności przez ograniczanie ryzyka zawodowego w wyniku właściwej organizacji pracy oraz stosowania koniecznych środków profilaktycznych, a także informowania i szkolenia pracowników.”

Przedmiotem oceny ryzyka zawodowego są między innymi: choroby, choroby zawodowe, stan zdrowia pracowników, czynniki szkodliwe i niebezpieczne, klasyfikacja pracowników, wypadki, stan bhp .

Ocena ryzyka na stanowisku pracy jest oceną kompleksową i całościową, obejmującą wszystkie elementy ryzyka związanego z pracą na danym stanowisku.

Cel oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy określa druga część § 39 rozporządzenia. Czytamy w nim:

„§ 39 2. Działania, o których mowa w ust. 1, powinny być podejmowane na podstawie ogólnych zasad dotyczących zapobiegania wypadkom i chorobom związanym z pracą, w tym w szczególności przez:

1) ograniczanie ryzyka zawodowego;

2) przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego;

3) likwidowanie zagrożeń u źródeł ich powstawania;

4) dostosowanie warunków i procesów pracy do możliwości pracownika, w szczególności przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy, a także metod produkcji i pracy - z uwzględnieniem zmniejszenia uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracowników;

5) stosowanie nowych rozwiązań technicznych;

6) zastępowanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urządzeń, substancji i innych materiałów - bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi;

7) nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej;

8) instruowanie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy."

Tym samym istotą oceny ryzyka zawodowego jest analiza procesu pracy, dokumentowanie jego przebiegu, wykrywanie zagrożeń i określanie środków (w tym procedur) ograniczających występujące zagrożenia.

Charakterystyka pracy biurowej:

• praca wykonywana na stanowisku przez 8 godzin dziennie (W szczególnych przypadkach wynikających z potrzeb pracodawcy możliwa jest praca ponad ustalona normę czasu pracy)

• Praca jednozmianowa

• Stanowisko pracy stacjonarne

• Zatrudnieni: mężczyzn i kobiety w wieku powyżej 18 lat

Do zadań sekretarki należy:

• odbieranie i wykonywanie telefonów

• pisanie notatek na komputerze, odbieranie oraz wysyłanie e-maili

• zarządzanie dokumentami zgodnie z instrukcją kancelaryjną

• kontrolowanie terminowości w załatwianiu spraw

• umawianie interesantów na spotkania z szefem

• przygotowanie poczęstunku dla wybranych gości szefa

• przygotowanie korespondencji wychodzącej i odbieranie wiadomości przychodzących

• przygotowanie materiałów oraz dokumentów związanych z wyjazdami oraz podróżami służbowymi

• Składanie relacji przełożonemu z wykonanych zadań

• Pilnowanie ważności terminów badan, szkoleń, płatności

• korzystanie z zainstalowanych w pokoju biurowym urządzeń: komputera, telefonu, faksu, kserokopiarki, drukarki laserowej i niszczarki dokumentów

Sekretarki i asystentki narażone są na różne dolegliwości zdrowotne i zagrożenia związane z pracą w biurze:

- wielogodzinna praca w tej samej pozycji prowadzi często do bólów pleców, rąk i barków, zmęczenia wzroku itp.

- nadmierny hałas spowodowany pracą sprzętu biurowego, rozmowami, telefonami może uszkadzać słuch.

- groźny bywa również kontakt z ozonem i tlenkami azotu emitowanymi przez kopiarki i drukarki laserowe, prowadzący do silnych bólów głowy, mdłości, a nawet zatruć.

- pył z papieru, środki do czyszczenia, kleje, rozpuszczalniki, dym papierosowy i zanieczyszczenia powietrza mogą prowadzić do chorób układu oddechowego i uczuleń.

W związku z licznymi kontaktami z klientami i współpracownikami, sekretarki narażone są także na różnego rodzaju choroby zakaźne. Często zapomina się też, że praca sekretarki bywa bardzo stresująca – niezadowolony klient czy szef może napsuć wiele nerwów.

Źródło zagrożeń dla sekretarki stanowią także urządzenia i sprzęty biurowe. Inspektorzy bhp mówią o możliwości urazów spowodowanych upadkiem z nieprawidłowo używanych drabin i krzeseł, upadków na śliskich polerowanych i pastowanych podłogach czy wskutek zaczepienia o pozostawione otwarte szuflady albo luźne przewody telefoniczne. Do urazów (ukłuć, przecięć) dochodzi także podczas używania ostrych narzędzi biurowych: nożyczek, spinaczy, zszywek, papieru.

Praca sekretarki kojarzy nam się zazwyczaj z parzeniem kawy, odbieraniem telefonów i wykonywaniem prostych czynności. Okazuje się jednak, że i w tym – jak w każdym - zawodzie pojawiają się rozmaite zagrożenia i negatywne strony wykonywanej pracy.

Każda praca stanowi dla wykonującego ją człowieka źródło obciążenia biologicznego, wpływa bowiem na zmiany czynnościowe w poszczególnych układach i w całym organizmie ludzkim.

Klasyfikacja postaci pracy według rodzaju obciążenia występującego podczas wykonywania pracy (kryterium fizjologiczne):

* obciążenie fizyczne - spowodowane pracą mięśniową,

* obciążenia psychiczne - będące wynikiem zaangażowania uwagi i procesów myślowych oraz nerwowe - wynikające z samej pracy lub psychicznych i materialnych warunków pracy.

Zagrożenia, skutki i profilaktyka.

L.p.	Zagrożenie	Źródło zagrożeń	Możliwe skutki zagrożenia	Środki profilaktyczne	C*	P*	R*
1	Powierzchnie, na których jest możliwy upadek (upadek na tym samym poziomie)	Śliskie lub nierówne podłogi. Zatarasowane przejścia, źle ustawione stoły, sprzęt itp.	Potłuczenia, złamania kończyn, urazy wewnętrzne, wstrząśnienie mózgu	Utrzymywanie porządku w pomieszczeniu i na drogach komunikacji wewnętrznej. Stosowanie odpowiedniego obuwia. Zachowanie szczególnej ostrożności. Prawidłowo prowadzone szkolenia	S	S	S
2	Różnica poziomów (upadek na niższy poziom)	Przemieszczanie się po schodach. Korzystanie z drabiny przy wyszukiwaniu dokumentów na górnych półkach szaf	Złamania kończyn, uszkodzenia kręgosłupa, potłuczenia, urazy	Stosowanie przez pracownika odpowiedniego obuwia. Zachowanie ostrożności przy wchodzeniu i schodzeniu ze schodów. Korzystanie ze sprawnej drabiny rozstawnej. Stosowanie mat antypoślizgowych na schodach zewnętrznych	S	S	S
3	Ostre przedmioty	Narzędzia i wyposażenie biura: spinacze, zszywki, nożyczki, kartki papieru	Ukłucia. Skaleczenia	Zachowanie szczególnej ostrożności. Prawidłowe wyposażenie apteczki pierwszej pomocy	M	S	M
4	Obciążenie fizyczno-statyczne (przeciążenie narządu ruchu wskutek wymuszonej pozycji ciała)	Długotrwała praca przy komputerze	Bole mięśniowe. Zwyrodnienia kręgosłupa i stawów	Stosowanie przerw w pracy. Okresowa zmiana rodzaju zajęć. Ergonomiczne stanowisko pracy – zgodne z przepisami	S	D	D
5	Nieodpowiednie oświetlenie. Nieodpowiednie wyświetlanie obrazu na monitorze komputera	Źle dobrane punkty świetlne. Wadliwe działanie komputera, m.in. migotanie obrazu	Osłabienie wzroku, bole oczu, łzawienie	Przestrzeganie wymaganych norm natężenia oświetlenia na stanowisku pracy. Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej dotyczącej pracy przy komputerze, m.in.: ustawienia monitora, właściwego oświetlenia, właściwej częstotliwości obrazu itd.	S	D	D
6	Prąd elektryczny (porażenie prądem elektrycznym)	Przetarte przewody zasilające urządzenia elektryczne. Przebicie elektryczne do obudowy urządzenia	Śmierć	Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów. Stosowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej w zakładzie (m.in. wyłączników różnicowo-prądowych). Okresowa kontrola instalacji elektrycznej. Przestrzeganie procedur i przepisów dotyczących obsługi urządzeń elektr.	D	M	S
7	Pożar	Duże ilości dokumentów. Zwarcie instalacji elektrycznej. Nieostrożne obchodzenie się z otwartym ogniem	Śmierć. Poparzenia	Przestrzeganie instrukcji ppoż. Właściwe zabezpieczenie pomieszczeń w sprzęt przeciwpożarowy – zgodnie z przepisami	D	S	D
8	Hałas	Urządzenia zainstalowane w biurze. Odgłosy dochodzące z zewnątrz	Napięcie nerwowe. Zmęczenie psychiczne. Uszczerbek słuchu	Dążenie do tego, by nie kumulowała się praca wszystkich „głośnych” urządzeń. Ograniczenie hałasu, gdy to konieczne, dochodzącego z zewnątrz	S	S	S
9	Obciążenie emocjonalne (stres)	Obawa przed niezadowoleniem kierownictwa i zwolnieniem z pracy. Nadmiar obowiązków, pośpiech. Negocjacje i utarczki z klientami	Nerwice, bezsenność, choroby serca i układu pokarmowego	Prawidłowe określenie zakresu obowiązkow pracowniczych oraz regulaminu nagradzania i karania. Zapewnienie przez kierownictwo właściwej atmosfery w pracy	S	D	D
10	Szkodliwe gazy i promieniowanie	Kontakt z ozonem, tlenkami azotu oraz promieniami lasera przy obsłudze kserokopiarki i drukarki laserowej	Bole głowy, mdłości, zatrucia. Uszkodzenia narządu wzroku	Przestrzeganie procedur i zachowanie ostrożności. Zapewnienie prawidłowej wymiany powietrza w pomieszczeniu. Praca z urządzeniami laserowymi tylko przy nieuszkodzonej i zamkniętej obudowie	S	S	S
11	Ruchome elementy sprzętu biurowego (pochwycenie)	Niszczarka dokumentów	Ciężkie uszkodzenia ciała	Zachowanie szczególnej ostrożności, przestrzeganie procedur i zapisów instrukcji stanowiskowej	D	M	S
12	Czynniki biologiczne – mikroorganizmy	Kontakty służbowe z licznym gronem osób. Syndrom „chorego budynku”	Choroby zakaźne. Choroby układu oddechowego. Bole głowy	Stosowanie szczepień ochronnych. Zapewnienie właściwej wilgotności, temperatury pomieszczeń i wentylacji. Systematyczny przegląd i konserwacja urządzeń klimatyzacyjnych	S	S	S

* C – ciężkość, P* – prawdopodobieństwo, R* – ryzyko

Do przeprowadzenia oceny wykorzystana zostanie uproszczona metoda szacowania ryzyka zwana „standardowa ocena ryzyka zawodowego”, zgodna ze standardami postępowania określonymi w PN-N-18002 „Systemy zarządzania bezpieczeństwem pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

Wielkość ryzyka (R) związanego z zagrożeniami oszacowana zostanie jako iloczyn ciężkości szkodliwych następstw zagrożenia (C) i prawdopodobieństwa ich wystąpienia (P).

R = C * P

I na jej podstawie wyznaczona zostanie dopuszczalność ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej zgodnie z wskazówkami ich określania, przedstawionymi w w/w Polskiej Normie.

Oszacowanie ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej

PRAWDOPODOBIENSTWO	CIĘŻKOSC NASTĘPSTW
	Mała
Mało prawdopodobne	Małe 1
Prawdopodobne	Małe 1
Wysoce prawdopodobne	Średnie 2

– Do następstw o małej szkodliwości zalicza sie te urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy; są to czasowe pogorszenia stanu zdrowia, takie jak niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy, itp.

– Do następstw o średniej szkodliwości zalicza sie te urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z okresami absencji; są to np. zranienia, oparzenia II stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenie ścięgna) itp.

– Do następstw o dużej szkodliwości zalicza sie te urazy i choroby, które Powodują ciężkie i stałe dolegliwości i/lub śmierć; są to np. oparzenia III stopnia dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia słuchu, astma, zaćma itp.

– Do mało prawdopodobnych zalicza sie te następstwa zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika,

– Do prawdopodobnych zalicza sie te następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić nie więcej ni_ kilkakrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika,

– Do wysoce prawdopodobnych zalicza sie te następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika.

W przypadku oszacowania ryzyka zawodowego na poziomie „duże”, czyli jako niedopuszczalne – należy zaproponować działania natychmiastowe w celu jego zmniejszenia do poziomu dopuszczalnego.