Kwestia stosunków polsko-ukraińskich, obciążonych ciężkim ładunkiem emocji, nieufności i uprzedzeń, w dodatku odmiennie interpretowanych przez przedstawicieli obu zainteresowanych stron, także i dziś stanowi problem trudny i kontrowersyjny. Należy przy tym zauważyć, że stosunki polsko-ukraińskie są dziś stosunkami dwóch narodów, których odrębności i tożsamości nikt już nie kwestionuje. Z chwilą obalenia w Polsce komunizmu oraz proklamowania przez Ukrainę niepodległości wzajemne stosunki obu państw mogły oprzeć się na nowych podstawach. Trzeba podkreślić, że 2 grudnia 1991 r. Polska, jako pierwsze państwo na świecie uznała niepodległość Ukrainy. Polityka państwa polskiego wobec narodu ukraińskiego to wieloaspektowa i o dużym zasobie emocjonalnym kwestia, która wzbudza wzrastające zainteresowanie szerokich kręgów społeczeństwa po obu stronach Bugu, jest ona przedmiotem dyskusji której rezultatem są oceny i wnioski determinowane koniunkturą polityczną, bez uwzględnienia szacunku dla wszystkich wydarzeń. Przyczyny tego stanu rzeczy wynikają z trudnego dostępu do źródeł , ale bardziej z faktu, że są one politycznie drażliwe. Za nim jednak przejdziemy do kwestii stosunków tych państw po 1991 r. należy przypomnieć jak wyglądały stosunki państw w latach poprzednich.
Wiek X i XII to okres względnie dobrych, czy nawet bardzo dobrych stosunków Rusi Kijowskiej i Rzeczpospolitej . Ale odmienność losów tych państw począwszy od XIII-XIV wieku zmieniają charakter wzajemnych kontaktów. Polska zachowała niezależność i odbudowała w XIV wieku silne włase państwo, podczas gdy znaczne części Rusi Kijowskiej, poddanej w XIII wieku Tatarom, znalazły w ciągu XIV wieku w obrębie Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony Polskiej. Znamienną datą dla obu państw było podpisanie porozumienia polsko-litewskiego w 1569 roku znanego pod nazwą „Unii Lubelskiej” , po którym to kompromisie doszło do podziału ziem ruskich. Południe ( przyszła Ukraina) weszła w skład monarchii polskiej z zachowaniem dużej autonomii, północna zaś część (przyszła Białoruś) pozostawała w składzie Wielkiego Księstwa. Wiek XVII to wiek powstań kozackich - walki Ukraińców o odzyskanie niepodległości. Okres ten przyczynił się do powstania głębokiej przepaści między narodem Polski a Rusią . Nie zrealizowano postanowień Unii Hadziackiej z 1658 roku, która zakładała powstanie Wielkiego Księstwa Ruskiego, związanego z Rzeczpospolitą, a próba powołania autonomicznego państwa kozackiego -w ramach Rosji-została unicestwiona w początkach XVIII wieku. Od początku XVIII wieku Rzeczpospolitą i Ukrainę pochwycił w swe kleszcze sojusz rosyjsko-pruski, ten stan trwał z krótkimi przerwami aż do1945roku. Epoka ta zakończyła się definitywnie w latach 1989/91, kiedy po trzystu latach powstała zupełnie nowa konstelacja polityczna, z wolną Polską i wolną Ukrainą na mapie Europy. Tak w skrócie wyglądały stosunki Polsko –Ukraińskie przed 1991 rokiem. Stosunki te ulegały ciągłej zmianie i jak wszystko miały swoje wzloty i upadki.
Na tle wyżej przedstawionych relacjach Polski i Ukrainy na przestrzeni wieków, łatwiej będzie przyjrzeć się wzajemnym stosunkom lat dziewięćdziesiątych obu państw. Po upadku komunizmu-Ukraina nareszcie stała się wolnym państwem. 16 lipca 1990 roku nowo wybrana Rada Najwyższa Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej proklamowała suwerenność państwową Ukrainy jako nadrzędność, niezawisłość, pełnię i niepodzielność władzy republiki w granicach jej terytorium oraz niezależność i równouprawnienie w stosunkach zewnętrznych. Deklaracje parlamentu ukraińskiego o suwerenności zyskały bardzo szybko oficjalne poparcie sejmu Rzeczpospolitej Polskiej. Z podobną reakcją sejmu spotkało się ogłoszenie przez Ukrainę niepodległości. Stało się to 24 sierpnia 1991 roku. Sejm RP wyraził wtedy przekonanie, że przemiany na Ukrainie stwarzać będą warunki dla dobrosąsiedzkiej, wszechstronnej międzynarodowej współpracy miedzy Polską a Ukrainą. Taka reakcja sejmu RP sprawiła, że polska stała się pierwszym państwem które uznało niepodległość Ukrainy. Miało to poważne znaczenie dla losu mniejszości polskiej na Ukrainie oraz ukraińskiej w Polsce. Oficjalne statystyki mówią iż Polacy stanowili w 1989 r. na Ukrainie niespełna 0,5% ludności , czyli nie więcej niż około 220 tys. osób. Istnieją podstawy by przypuszczać, że było ich jednak znacznie więcej, około pół miliona ,bierze się to stąd iż prześladowani Polacy bali się ujawniać swoją narodowość. Część z nich uległa rusyfikacji lub zasymilowała się z ukraińską ludnością miejscową. Liczebność Ukraińców w Polsce szacuje się na 250-300 tys. osób. Po wyrzuceniu z Rzeszowskiego i Lubelszczyzny w czasie akcji „Wisła” starali się nie przyznawać do swojej narodowości, ujawniając ją dopiero po „odwilży” 1956. Akcja „Wisła” była to akcja militarna wymierzona w struktury Ukraińskiej Powstańczej Armii i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, oraz przesiedleńcza dokonana w celu usunięcia wybranych grup ludnościowych, m.in. Ukraińców, Bojków, Dolinian i Łemków, jak również rodzin mieszanych polsko-ukraińskich, głównie z terenów Polski południowo-wschodniej (Rzeszowszczyzna i Lubelszczyzna), głównie na tzw. Ziemie Odzyskane, która miała miejsce w dwa lata po zakończeniu II wojny światowej. Przeprowadzona została przez formacje wojskowe Rzeczypospolitej Polskiej (Ludowe Wojsko Polskie), policyjne (Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Milicję Obywatelską, Wojska Ochrony Pogranicza, Ochotniczą Rezerwę Milicji Obywatelskiej), jak i jej agendy cywilne (Państwowy Urząd Repatriacyjny). Nasuwa się wie pytanie jak
traktowane są mniejszości –Polska na Ukrainie i Ukraińska w Polsce. . Mniejszość ukraińska korzysta obecnie ze stałych dotacji rządu polskiego. Środki finansowe wykorzystywane są na działalność kulturalną i oświatową, a przekazywane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Ministerstwo Kultury i Sztuki, sponsorują takie instytucjonalne formy aktywności jak : Związek Ukraińców w Polsce (ZUwP), Stowarzyszenie Łemków (SŁ), Zjednoczenie Łemków (ZŁ). Nowy impuls aktywności otrzymują szkoły i punkty nauczania języka ojczystego, czasopisma świeckie oraz wyznaniowe i redakcje ukraińskiego Polskiego Radia. Inaczej przedstawia się sytuacja mniejszości polskiej na Ukrainie. Nie jest ona w żaden sposób wspierana przez rząd Ukraiński, wręcz przeciwnie działalność organizacji Polskich często jest utrudniana lub wręcz uniemożliwiana. Wyjątkiem godnym odnotowania jest polski teatr amatorski we Lwowie, założony z końcem lat pięćdziesiątych przez profesora gimnazjalnego Hausvatera, po jego śmierci kierowany przez jego ucznia Zbigniewa Chrzanowskiego. Życie kulturalne mniejszości polskiej prawdopodobnie całkowicie by zamarło gdyby nie pomoc otrzymywana z Polski kierowana na Ukrainę głównie przez „Wspólnotę Polską”. Na Ukrainę wyjeżdża także polska kadra, księża, przekazywane są polskie książki. W lutym 1993 roku powstała Polsko-Ukraińska Komisja Ekspertów ds. doskonalenia treści podręczników historii i geografii. Być może dzięki temu możliwe stanie się rozwiązanie spornych kwestii w dziejach obu państw.
Poważne znaczenie dla wzajemnych stosunków obu państw mają kontakty przedstawicieli państwowych Polski i Ukrainy. Kontakty międzypaństwowe na najwyższym szczeblu zapoczątkował Leonid Krawczuk wizytą, złożoną w Polsce w dniach 18-19 maja 1992 roku. Jednak już wcześniej takie wizyty się odbywał .. 4 października 1991 roku przebywał z jednodniową wizytą w Polsce premier Ukrainy. Podpisana została wtedy umowa handlowa. Przebywali także inni- m.in. minister obrony. Jednak to właśnie z odwiedzinami Krawczuka w 1992 roku wiązano nadzieję na właściwe stosunki sąsiedzkie. W trakcie tej wizyty obaj prezydenci: Polski-Lech Wałęsa i Ukrainy- Leonid Krawczuk podpisali „Traktat między Rzeczpospolitą Polską a Ukrainą o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy.” Pomimo zapewnień Krawczuka, że stosunki z Polską są traktowane przez Ukrainę priorytetowo, to jednak wizyta do Warszawy nie była pierwszą wizytą zagraniczną Krawczuka. Pojawiły się opinie, że dobry początek wzajemnych stosunków nie został należycie doceniony przez obydwie strony i właściwie zmarnowany. Niektórzy komentatorzy winą w tej sprawie obarczali Polskę. W roku 1993 wizytę na Ukrainie złożył Lech Wałęsa odwiedzając Kijów, Winnicę i Lwów. Odbyło się wtedy pierwsze posiedzenie Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów Polski i Ukrainy zajmującego się bieżącym stanem stosunków polsko-ukraińskich. Rozpoczęły się też bliższe kontakty reprezentantów obu krajów, co po kilku latach doprowadziło do utworzenia wspólnego batalionu składającego się z żołnierzy polskich i ukraińskich. W 1994 roku we Lwowie został uruchomiony Konsulat Generalny RP, a w Gdańsku – Ukrainy.Również wizyta pani premier Hanny Suchockiej na Ukrainę w dniach 12-13 stycznia 1993 roku wywołała sprzeczne uczucia. Celem tej wizyty było omówienie perspektywy współpracy gospodarczej. Najważniejszym jednak wydarzeniem we wzajemnych stosunkach była wizyta złożona przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego w Kijowie, Odessie i Żytomierzu 20-22 maja 1997 roku, W czasie tej wizyty podpisano 21 maja „Wspólne oświadczenie o porozumieniu i pojednaniu” podpisali je prezydent Aleksander Kwaśniewski i Leonid Kuczma , w swoim zamiarze formalnie zamykające okres politycznych sporów o racje w rzeziach i krwawych walkach polsko-ukraińskich w latach 1943-47.
Tak wyglądają stosunki Polsko – ukraińskie na szczeblu politycznym. Na koniec pragnę przedstawić jak wglądają stosunki obu pastw na szczeblu gospodarczym. Relacje gospodarcze odgrywały w latach 90-tych istotną rolę w stosunkach polsko-ukraińskich. Ukraina jest znacznie większa od Polski pod względem terytorium i liczby ludności, z czego wynika, że powinna być dobrym rynkiem zbytu. Tak jednak do końca nie jest, ponieważ brakuje tam odpowiednich uregulowań prawnych i przedsiębiorcy boją się inwestować. Atutem Ukrainy pod względem gospodarczym jest posiadanie wielu bogactw naturalnych, takich jak ruda żelaza, węgiel kamienny i ruda manganu, dzięki czemu rozwinął się tam silny przemysł. Kiedy istniał Związek Radziecki, Ukrainska Socjalistyczna Republika Radziecka (USRR) przodowała wśród pozostałych republik nie licząc RFSRR( Rosyjska Federacyjna republika Radziecka), w przemyśle zbrojeniowym, chemicznym, elektromaszynowym, hutnictwie metali nieżelaznych i żelaza. W wyniku rozpadu ZSRR produkcja na Ukrainie znacznie spadła. Spowodowane to było zerwaniem powiązań które istniały w ramach Związku Radzieckiego oraz nieefektywną strukturą zarządzania. Sytuacja gospodarcza Ukrainy od 1991 roku z każdym miesiącem pogarszała się. Gospodarka ukraińska była niemal całkowicie uzależniona od surowców energetycznych z Rosji. Rosja z kolei na początku 1992 roku podniosła ceny tych surowców. To samo musiały uczynić władze Ukrainy, co spowodowało narastanie kryzysu w przemyśle, w którym nadal dominował sektor państwowy, podobnie jak i w rolnictwie. W drugiej połowie 1992 roku miesięczna inflacja wynosiła 50%, a w 1993 roku wzrosnąć do 10200% w skali całego roku. Pewne nadzieje wiązano z objęciem stanowiska premiera przez Leonida Kuczmę, który miał dokonać wielu reform i wyprowadzić Ukraińską gospodarkę z kryzysu. Choć sytuacja gospodarcza nieco poprawiła się po okresie urzędowania L.Kuczmy, jednak nadal brakowało wielu bardzo ważnych uregulowań prawnych ułatwiających i zabezpieczających inwestowanie kapitału zagranicznego. W dodatku dokonano niemalże rabunkowej prywatyzacji, w wyniku której niewielkim kosztem władzę nad największymi ukraińskimi ośrodkami przemysłowymi przejęli tzw. "oligarchowie". Inaczej przedstawiała się sytuacja w Polsce, gdzie w wyniku tzw. "terapii szokowej" zalecanej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, a przeprowadzonej przez ministra Leszka Balcerowicza, szybko zahamowane zostały inflacja i wzrost bezrobocia, a ogólna sytuacja gospodarcza Polski znacznie się poprawiła. W takich właśnie warunkach budowano relacje gospodarcze między Polską a Ukrainą na początku lat 90-tych. Zostały one uregulowane za pomocą wielu umów m.in.:
Umowa między Rządem RP a rządem Ukrainy o handlu i współpracy gospodarczej, podpisana 4 października 1991 roku;
Konwencja między Rządem RP a Rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodów i majątku z 12 stycznia 1993 r.;
Umowa między Rządem RP a Rządem Ukrainy o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji z tego samego dnia;
Pozwolę sobie pokrótce przedstawić w.w umowy.
Umowa z dnia 4 października 1991r. stworzyła podstawy prawne do dwustronnych stosunków gospodarczych. Zakłada ona całkowitą przebudowę systemu dotychczasowej współpracy poprzez wprowadzenie rozliczeń dewizowych na zasadach przyjętych w praktyce międzynarodowego handlu i finansów. Głównymi organizatorami współpracy według jej zapisów mają być przedsiębiorstwa i firmy handlowe. Druga i trzecia umowa zostały podpisane podczas wizyty premier Hanny Suchockiej w Kijowie w dniach 12-13 stycznia 1993. Szefowa polskiego rządu odbyła spotkania z ówczesnym premierem Ukrainy Leonidem Kuczmą oraz z przewodniczącym Rady Najwyższej Iwanem Pluszczem. Wizyta ta była poświęcona przede wszystkim relacjom gospodarczym Polski i Ukrainy. Strona polska zaproponowała stronie ukraińskiej wiele przedsięwzięć dotyczących współpracy gospodarczej, takich jak utworzenie banku polsko-ukraińskiego, powołanie wspólnej komisji mającej zająć się gruntownym przeglądem powiązań kooperacyjnych, zorganizowanie polsko-ukraińskiej szkoły biznesowej oraz promowanie ukraińskich towarów w Polsce i polskich na Ukrainie.
Jak już wspomniałem umowy te pozwoliły uregulować w pewien sposób stosunki gospodarcze Polski i Ukrainy. Obecnie oba te kraje stoją przed wielkim wyzwaniem jaki jest organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej „Euro 2012” przedsięwzięcie to pokarze jak silne gospodarczo a zarazem politycznie są te dwa państwa i jak ich stosunki przyczynią się do organizacji tej imprezy.
Na koniec pragnę przedstawić w formie kalendarium jak wyglądały stosunki Polsko Ukraińskie w latach 1991-99:
1991
31 sierpnia 1991 r. Uchwała w której Sejm RP „z radością wita ogłoszenie niepodległości Ukrainy w dniu 24 sierpnia 1991 r. (...) Sejm Rzeczpospolitej Polskiej wyraża przekonanie, że niepodległa Ukraina postępować będzie drogą demokratycznych przemian, stwarzających warunki dla dobrosąsiedzkiej, wszechstronnej międzynarodowej współpracy między Polską a Ukrainą”(„Monitror Polski” nr 29 z 1991 roku, poz. 205)
7-8 września 1991 r. W Warszawie wizytę złożył minister spraw zagranicznych republiki ukraińskiej, Anatolij Złenko. Podpisano wspólny komunikat w sprawie nawiązania w bliskiej przyszłości stosunków dyplomatycznych pomiędzy RP a Ukrainą. Podpisano umowę o współpracy MSZ obu państw w sprawach europejskich i organizacjach międzynarodowych. Wkrótce potem w Warszawie i Kijowie rozpoczęli urzędowanie przedstawiciele dyplomatyczni w randze "specjalnych wysłanników rządów" (Polska już wcześniej miała w Kijowie swój Konsulat Generalny).
3-4 października 1991 r. Wizyta w Warszawie premiera Ukrainy – Wiktora Fokina. Spotkał się on z ministrem spraw zagranicznych Krzysztofem Skubiszewskim; i premierem Krzysztofem Bieleckim. Rozmowy o przyszłości broni jądrowej rozlokowanej na Ukrainie, o wycofaniu wojsk radzieckich z Polski oraz o traktacie polsko-ukraińskim.
13 października 1991 r. Deklaracja o zasadach i podstawowych kierunkach rozwoju stosunków polsko-ukraińskich (dzięki tej deklaracji; nadanie wzajemnym stosunkom wyższej rangi - po uznaniu niepodległości państwa ukraińskiego - mogło nastąpić bardzo szybko).
2 grudnia 1991 r. Rzeczpospolita Polska jako pierwsza spośród wszystkich państw ogłosiła uznanie Ukrainy (nazajutrz po referendum zatwierdzającym niepodległość)
18 grudnia 1991 r. Przedstawiciele obwodów lwowskiego i wołyńskiego wraz z wojewodami: chełmskim, przemyskim, krośnieńskim i zamojskim podpisali w Tomaszowie Porozumienie o współpracy przygranicznych województw/obwodów Polski i Ukrainy. Realizację jego postanowień powierzono utworzonej wówczas komisji mieszanej, której sekretariat umieszczono w Zamościu.
1992
8 stycznia 1992 r. Nawiązano - w formie wymiany not - pełne stosunki dyplomatyczne, specjalni wysłannicy objęli automatycznie funkcję szefów placówek dyplomatycznych (w randze charge d'affaires).
10-11 stycznia 1992 r. Oficjalna wizyta przewodniczącego Komisji Zagranicznej Rady Najwyższej D. Pawłyczko w Warszawie
14 stycznia 1992 r. Wizyta ministera obrony Ukrainy gen. K. Morozow; w Warszawie.
27-28 stycznia 1992 r. Pierwsza tura negocjacji na temat Traktatu o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy. Rozmowy odbyły się w Kijowie. W skład delegacji polskiej, której przewodniczył sekretarz stanu w MSZ J. Makarczyk, wchodzili między innymi sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta J. Milewski, posłowie B. Borusewicz i A. Małachowski, przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, Głównego Urzędu Ceł. Przeprowadzono rozmowy z prezydentem L. Krawczukiem, ministrami: spraw zagranicznych - A. Złenką, obrony - K. Morozowem, spraw wewnętrznych W. Wasyliszynem.
styczeń 1992 r. wizyta ministra obrony Ukrainy gen. Morozowa. Od tego momentu trwały kontakty między Ministerstwami Obrony obu państw. Polska wysunęła projekt podpisania umowy o współpracy w dziedzinie wojskowej (negocjacje rozpoczęły się w drugiej połowie 1992 r.), a także składała propozycje konkretnej współpracy, na przykład w szkoleniu kadr.
styczeń 1992 r.Powołanie Polsko-Ukraińskiej Izby Przemysłowej. Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą RP dofinansowało imprezy promocyjne i wystawy polskich firm na Ukrainie. W 1992 r. w republice tej (głównie w Kijowie) działały przedstawicielstwa 24 polskich przedsiębiorstw handlu zagranicznego.
9-12 marca 1992 r. Druga tura negocjacji w Warszawie, podczas której ustalono ostateczny tekst Traktatu oraz listę umów, przewidzianych do podpisania w pierwszej kolejności. Pierwszy w historii traktat międzypaństwowy pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a niepodległą Ukrainą potwierdzał nienaruszalność granic państwowych i wyrzeczenie się wszelkich pretensji terytorialnych oraz wykluczał we wzajemnych stosunkach użycie siły lub groźbę jej użycia.
12 marca 1992 r. Podpisanie; porozumienia między resortami spraw wewnętrznych o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości. Wynegocjowano treść umowy międzyrządowej o stosunkach prawnych na polsko-ukraińskiej granicy państwowej oraz o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych (podpisane w styczniu 1993 r.), a także rozpoczęto prace nad umową o pomocy prawnej oraz o wydawaniu osób przebywających bez zezwolenia (readmisja).
17-18 maja 1992 r. Na zaproszenie prezydenta RP L. Wałęsy z oficjalną wizytą w Polsce przebywał prezydent Ukrainy L. Krawczuk. Była to jedna z pierwszych podróży zagranicznych głowy państwa ukraińskiego i pierwsza wizyta na tym szczeblu w dziejach wzajemnych stosunków. Prezydentowi towarzyszyła liczna delegacja, w skład której wchodzili między innymi: minister spraw zagranicznych A. Złenko, przewodniczący Komisji Zagranicznej Rady Najwyższej Ukrainy D. Pawłyczko, minister stosunków gospodarczych z zagranicą i handlu A. Woronow, minister transportu O. Kłympusz, minister rolnictwa A. Tkaczuk, minister oświaty I. Tałanczuk, minister kultury L. Chorolec, minister ochrony środowiska J. Szczerbak.
18 maja 1992 r. Podpisano Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, a także umowy międzyrządowe: o międzynarodowych przewozach drogowych oraz w sprawie przejść granicznych, porozumienie wstępne w sprawie współpracy kulturalnej i naukowej, protokół o tymczasowym wzajemnym uznawaniu świadectw ukończenia szkół oraz stopni i tytułów naukowych, umowy o współpracy pomiędzy resortami ochrony środowiska i rolnictwa. Traktat pomiędzy Polską a Ukrainą tworzył prawną podstawę do rozwijania dwustronnych stosunków we wszystkich dziedzinach życia. Dawał także możliwość korzystania z szerokich praw mniejszościom narodowym - polskiej na Ukrainie i ukraińskiej w Polsce. Ważne miejsce zajęły kwestie związane ze współpracą w dziedzinie kultury, nauki i oświaty oraz dziedzictwem kulturowym.
maj 1992 r. Podpisanie umów gospodarczych oraz porozumień resortowych o współpracy między Ministerstwami Rolnictwa obu państw, o międzynarodowych przewozach drogowych oraz o przejściach granicznych. Umożliwiały one zacieśnienie współpracy gospodarczej i handlowej.
11-13 sierpnia 1992 r. W Stirinie (Czechosłowacja). Przyjęto wspólny komunikat w sprawie powołania euroregionu, w którym uczestniczyłyby polskie województwa krośnieńskie i przemyskie i ukraiński obwód zakarpacki. Propozycja udziału w tym euroregionie obwodu lwowskiego spotkała się ze sprzeciwem jego władz, choć 18 grudnia 1991 r. przedstawiciele obwodów lwowskiego i wołyńskiego wraz z wojewodami: chełmskim, przemyskim, krośnieńskim i zamojskim podpisali w Tomaszowie Porozumienie o współpracy przygranicznych województw/obwodów Polski i Ukrainy. Realizację jego postanowień powierzono utworzonej wówczas komisji mieszanej, której sekretariat umieszczono w Zamościu.
Latem 1992 r. Konfliktu w sprawie kościoła karmelitów w Przemyślu. Rząd polski wydał formalny zakaz kontynuowania rozbiórki kopuły.
11 września 1992 r. Utworzono w Zamościu Regionalne Centrum Współpracy Transgranicznej. Dokument powołujący podpisali wojewodowie zamojski, chełmski, przemyski i krośnieński oraz przedstawiciele prezydenta Ukrainy na obwody wołyński i lwowski.
4 października 1992 r. Podpisanie międzyrządowego dokumentu regulującego stosunki gospodarcze między RP a Ukrainą - Umowa o handlu i współpracy gospodarczej. Miała; ona charakter ramowy i na jej podstawie miały być zawierane porozumienia dotyczące współpracy w poszczególnych latach.
październik i listopad 1992 r.Wynegocjowano teksty umów o ochronie inwestycji i unikaniu przypadków podwójnego opodatkowania, które miały sprzyjać rozwojowi stosunków gospodarczych.
29-30 grudnia 1992 r. Z dwudniową wizytą na Ukrainie przebywał minister spraw zagranicznych RP K. Skubiszewski. Spotkał się on między innymi z prezydentem L. Krawczukiem, premierem L. Kuczmą, ministrem spraw zagranicznych A. Złenką. Podczas tych spotkań strona ukraińska po raz pierwszy z naciskiem podkreślała, że Polska jest dla Ukrainy partnerem strategicznym i stosunki z nią mają priorytet w ukraińskiej polityce zagranicznej. Omawiano sprawy koordynowania pewnych posunięć politycznych (na przykład na forum ONZ czy innych organizacji międzynarodowych). Minister K. Skubiszewski poruszył także zagadnienia dotyczące przygotowywanych do podpisania umów oraz problem przeciągania się negocjacji nad umowami: o współpracy międzyregionalnej oraz o ochronie grobów i miejsc pamięci. Minister K. Skubiszewski rozmawiał również o inicjatywie prezydenta L. Wałęsy w sprawie powołania Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów Polski i Ukrainy (list w tej sprawie został wysłany do prezydenta L. Krawczuka w pierwszych dniach grudnia 1992 r.) Strona ukraińska pozytywnie odniosła się do tej idei. Prezydent Ukrainy wyznaczył ze swej strony negocjatora do tych spraw, kierownika swej służby zagranicznej (odpowiednik ministra w Kancelarii Prezydenta RP), A. Butejkę.
1993
12 styczna 1993 r. Przedstawiciele prezydentów Polski i Ukrainy podpisali protokół o utworzeniu Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów Polski i Ukrainy, który miał służyć „wymianie poglądów i informacji na temat sposobów rozwoju dobrosąsiedzkiej współpracy i przygotowywaniu odpowiednich propozycji dla Prezydentów obu Państw”
12-13 stycznia 1993 r. Wizyta na Ukrainie premier Hanny Suchockej w Kijowie. Podczas tej wizyty strona polska zaproponowała założenie banku polsko-ukraińskiego, promocję towarów ukraińskich w Polsce, powołanie dwustronnej komisji, która zajęłaby się gruntownym przeglądem powiązań kooperacyjnych oraz zorganizowanie polsko-ukraińskiej szkoły biznesu.
31 stycznia - 3 lutego 1993 r. Wizyta ministra obrony Janusza Onyszkiewicza w Kijowie. Podpisano porozumienia o współpracy wojskowej ministerstw obrony Polski i Ukrainy.
14 lutego 1993 r. Utworzenie Euroregionu Karpaty, który swym zasięgiem objął również Obwód Zakarpacki na Ukrainie.
marzec 1993 Pierwsze posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji Mieszanej ds. Handlu i Współpracy Gospodarczej.
24 –26 maja 1993 r. Wizyta prezydenta Lecha Wałęsy na Ukrainie. Zainaugurowano działalność Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów Polski i Ukrainy, którego współprzewodniczącymi zostali: minister Jerzy Milewski ze strony polskiej i Anton Butejko ze strony ukraińskiej. Druga sesja komisji ekspertów, powołanej przez ten Komitet, odbyła się w Warszawie w listopadzie. Komitet postawił sobie zadanie skonkretyzowania kierunków działalności obu państw w ramach "ścisłego partnerstwa", głównie w zakresie współpracy politycznej, spraw bezpieczeństwa i mniejszości narodowych.
1994
9-11 lutego 1994 r. W Kijowie przebywała polska delegacja parlamentarna na czele z przewodniczącym parlamentarnej komisji spraw zagranicznych, prof. B.Geremkiem. Na spotkaniu polskich parlamentarzystów z przewodniczącym Rady Najwyższej Ukrainy - I. Pluszczem, prof. B. Geremek powiedział: "Dla Polski ważne jest istnienie Ukrainy nie zagrożonej hegemonią Rosji". Geremek zaproponował Ukrainie włączenie jej do polsko-francuskiej-niemieckiej współpracy parlamentarnej. I. Pluszcz podkreślił natomiast konieczność wypracowania przez Polskę i Ukrainę nowej koncepcji wzajemnych stosunków i mechanizmu bezpieczeństwa w regionie.
5 lutego 1994 r. W Warszawie zakończył się proces sądowy współpracownika ukraińskiej służby bezpieczeństwa A. Łysenki. Wbrew oczekiwaniom Sąd Wojskowy wydał wyrok skazujący. Oskarżony o szpiegostwo major Łysenko został skazany na dwa lata więzienia, w zawszeniu na trzy lata. Sąd uznał za okoliczność łagodzącą fakt, że działalność Łyseki nie wyszła poza wstępną fazę oraz, że nie była to "zorganizowana akcja kierowana przez ukraińską służbę bezpieczeństwa przeciwko Polsce". Ambasador Ukrainy w Polsce zapowiedział wniesienie rewizji od wyroku. Stwierdził on, że zatrzymanie Łysenki traktuje "jako działanie wpływowych sił, które występują przeciwko zbliżeniu obu państw". Łysenko oświadczył natomiast na tej samej konferencji prasowej, że był szantażowany przez OUP, nakłaniany do zmiany obywatelstwa i przekazywania tajemnic państwowych stronie polskiej. [Łysenko został zatrzymany przez polskie służby specjalne 22 sierpnia 1993 r. za próbę zwerbowania do współpracy obywatela RP J. Bojarskiego. Konsul generalny Ukrainy w Polsce - W. Kowal uznał oskarżenie Łysenki za prowokację. Doradca szefa SBU (Służby Bezpieczeństwa Ukrainy) ds. prawnych - W. Prystajko poinformował 9.03.1994, że Łysenko nie uzyskał zezwolenie przełożonych centrali SBU na wyjazd do Polski ]
21-22 marca 1994 r. Z wizytą w Warszawie przebywał minister spraw zagranicznych Ukrainy Anatolij Złenko. Odbył on wiele spotkań z czołowymi politykami polskimi, przede wszystkim prezydentem Lechem Wałęsą, marszałkiem Sejmu Józefem Oleksym, premierem Waldemarem Pawlakiem.
21 marca 1994 r. Podpisanie przez ministrów spraw zagranicznych Deklaracji o zasadach kształtowania polsko-ukraińskiego partnerstwa. W ośmiopunktowym dokumencie deklarowano między innymi: wzajemną implikację i strategiczny wymiar niepodległości obydwu państw; wolę uczynienia ścisłego partnerstwa polsko-ukraińskiego istotnym elementem ogólnoeuropejskiego systemu bezpieczeństwa, zamiar realizacji tej koncepcji z wykorzystaniem programu Partnerstwa dla Pokoju i takich instytucji jak: KBWE, ONZ, NACC; otwartość na współpracę z innymi krajami regionu; wolę aktywizacji wielopłaszczyznowej współpracy bilateralnej. Podpisano umowę międzyrządową o ochronie grobów i miejsc pamięci ofiar wojny i represji.
7 kwietnia 1994 r. Z wizytą w Kijowie przebywał ówczesny minister obrony narodowej RP, Piotr Kołodziejczyk. Odbył on spotkania z ukraińskim ministrem obrony Witalijem Radeckim oraz wicepremierem Walerijem Szmarowem. Został także przyjęty przez prezydenta Leonida Krawczuka. W trakcie rozmów omówiono możliwości współpracy w ramach PdP (zapowiedziano odbycie ćwiczeń wojskowych), kooperacji w dziedzinie produkcji specjalnej i konwersji.
2-4 maja 1994 r. Konkretne prace przygotowawcze do PdP w czasie wizyty szefa Sztabu Generalnego ukraińskich sił zbrojnych, generała Anatolija Łopaty. Ich wynikiem był udział pododdziału ukraińskiego w manewrach "Most Współpracy 94'" (w Biedrusku koło Poznania, we wrześniu 1994 r.), stanowiących element programu PdP.
9-10 czerwca 1994 r. Spotkanie ministrów Antona Butejki i Jerzego Milewskiego w Kijowie. Tematem rozmów była ocena możliwości i dziedzin kooperacji w ramach PdP.
15 czerwca 1994 r. W Zamościu wojewoda zamojski, Stanisław Roczkowski i namiestnik prezydenta w obwodzie lwowskim, Stepan Dawymuka podpisali porozumienie o współpracy w tworzeniu systemów ochrony ludności w sytuacjach nadzwyczajnych.
17 sierpnia 1994 r. Spotkanie premierów Waldemara Pawlaka i Witalija Masoła w Łucku. Podpisano Deklarację o zasadach i kierunkach partnerstwa i współpracy między RP a Ukrainą w dziedzinie stosunków handlowo-gospodarczych. Przewidywała ona między innymi wzrost eksportu polskiego węgla na Ukrainę i import tamtejszych rud żelaza do Polski. Porozumienia z Łucka przyczyniły się do wzrostu wzajemnej wymiany handlowej (o 24% w porównaniu do roku 1993), która wyniosła ponad 480 mln dol. Węgiel stanowił w 1994 r. 37% polskiego eksportu, zaś ruda żelaza 58% importu z Ukrainy.
27 października 1994 r. Strona ukraińska podpisała protokół intencyjny o przystąpieniu do Euroregionu "Bug". Przewidziano w nim między innymi powstanie funduszu restrukturyzacji regionalnej, banku inwestycyjnego, rozrachunkowej izby barterowej oraz szkoły zarządzania.
16 listopada 1994 r. wizytę w Kijowie złożył minister spraw zagranicznych RP A. Olechowski. Spotkał się on ze swym ukraińskim partnerem, ministrem Hennadijem Udowenką oraz premierem Witalijem Masołem i prezydentem L. Kuczmą. Rozmawiano głównie o możliwościach zdynamizowania współpracy gospodarczej (w tym w dziedzinie konwersji) oraz w dziedzinie bezpieczeństwa regionalnego. Minister Olechowski złożył oświadczenie, że Warszawa pragnie nadać priorytetowy charakter stosunkom z Kijowem. Równolegle z kijowską wizytą A. Olechowskiego ukazał się jego artykuł "Ku jednej, bezpiecznej Europie" opublikowany równocześnie przez "Rzeczpospolitą", "Hołos Ukrainy" i białoruską "Narodną Hazetę". Minister Olechowski zaprezentował w artykule polskie stanowisko w sprawie przyszłego modelu bezpieczeństwa europejskiego. Mocno podkreślał potrzebę zachowania kruchej jedności kontynentu, wskazując, że najlepszą drogę urzeczywistnienia tego celu stanowi stopniowe poszerzenie struktur euroatlantyckich. Deklarował również wsparcie Polski dla nowych niepodległych państw.
1 grudnia 1994 r. Wizyta w Warszawie przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy Ołeksandra Moroza. Spotkał się on z premierem W. Pawlakiem oraz ministrem A. Olechowskim. Ten ostatni potwierdził poparcie Polski dla członkostwa Ukrainy w Inicjatywie Środkowoeuropejskiej.
1995
26 stycznia 1995 r. Wizyta prezydenta L. Kuczmy w związku z obchodami 50. rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu W czasie spotkania obaj prezydenci wyrazili gotowość zacieśnienia dwustronnej współpracy polsko-ukraińskiej. Wznowiono również działalność Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów Polski i Ukrainy, na którego czele stanęli ministrowie Wołodymyr Horbulin i Andrzej Ananicz. Ważnym krokiem ku ponownemu zbliżeniu Warszawy i Kijowa.
21 kwietnia 1995 r. Minister spraw zagranicznych Ukrainy - Hienadij Udowenko przebywał z wizytą w Polsce. Spotkał się a ministrem W. Bartoszewskim oraz premierem J. Oleksym. Omawiano stosunki bilateralne oraz potrzebę ich intensyfikacji, problemy bezpieczeństwa europejskiego i współpracę obu państw z NATO i Unią Europejską, a także państwami sąsiednimi. Udowenko uczestniczył w spotkaniu ministrów spraw zagranicznych Inicjatywy Środkowoeuropejskiej. Podkreślano możliwości rozwoju współpracy obu krajów w dziedzinie bankowości i finansów oraz stosunków z Międzynarodowym Funduszem Walutowym.
29 września 1995 r. Ogłoszone zostały wspólne ustalenia obradującego w Warszawie Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów RP i Ukrainy w sprawach: powołania wspólnej polsko-ukraińskiej jednostki sił pokojowych, szkolenia polskich oficerów na Ukrainie i ukraińskich w Polsce, reaktywowania komisji podręcznikowej i powołania instytutów kultury w obu stolicach.
29 września 1995 r. Utworzenie Euroregionu Bug.
4-5 października 1995 r. W miejscowości Solina nad Zalewem Solińskim odbyły się rozmowy ministrów obrony Polski i Ukrainy - Z. Okońskiego oraz Walerego Szmarowa, które dotyczyły współpracy wojskowo-politycznej w ramach OBWE oraz programu PdP, a także możliwości utworzenia polsko-ukraińskiego batalionu sił pokojowych do uczestnictwa w operacjach ONZ.
5-6 października 1995r. Na Ukrainie złożyła wizytę polska delegacja Sejmu RP z marszałkiem J. Zychem. Przeprowadził ona rozmowy za przewodniczącym Rady Najwyższej Ukrainy O. Morozem i ministrem spraw zagranicznych H. Udowenką. Rozmawiano o sytuacji społeczno-politycznej w Polsce i na Ukrainie oraz o stosunkach dwustronnych. Marszałka J. Zycha przyjął także prezydent L. Kuczma i premier J. Marczuk
6 grudnia 1995 r. Spotkanie przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy - O. Moroza z premierem J. Oleksym w Warszawie. Rozmawiano na temat stosunków polsko-ukraińskich
18 grudnia 1995 r. Robocza wizyta premiera Ukrainy J. Marczuka w Warszawie. Podczas rozmów z premierem J. Oleksym poruszano kwestie bezpieczeństwa i stabilizacji w Europie, kwestie współpracy gospodarczej m.in. w dziedzinie telekomunikacji i transportu. Szefowie obu urzędów celnych podpisali umowę o współpracy służb celnych. J. Marczuk poparł dążenia Polski do wstąpienia do NATO.
1996
10-11 stycznia 1996 r. Podczas pogrzebu prezydenta Francji F. Mitterranda, A. Kwaśniewski i L. Kuczma; publicznie zaakcentowali wagę stosunków polsko-ukraińskich. Wyrazili także chęć przyczyniania się do ich rozwoju poprzez możliwie częste osobiste kontakty oraz aktywizację działalności Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów RP i Ukrainy.
marzec 1996 r. W Polsce przebywał minister sprawiedliwości Ukrainy Serhij Hołowatyj. Rozmawiano m.in. o stworzeniu stałego mechanizmu kontroli i wykonywania umowy o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych
marzec 1996 r.Minister edukacji narodowej J. Wiatr odbył w Kijowie rozmowy w sprawie współpracy resortów, otwarcia instytutów kultury, poszerzenia wymiany studentów i naukowców, perspektyw otwarcia katedry polonistyki na kijowskim uniwersytecie.
25-26 kwietnia 1996 r. wizyta ministra obrony narodowej S. Dobrzańskiego w Kijowie. S. Dobrzański rozmawiał z szefem resortu obrony Ukrainy - Walerijem Szmarowem na temat sytuacji w Europie Środkowej i Wschodniej oraz poszerzenia NATO na Wschód. Podpisano Protokół w sprawie dalszego rozwoju współpracy między Ministerstwem Obrony Narodowej RP i Ministerstwem Obrony Ukrainy, zawierający m.in. postanowienie powołania grupy ekspertów ds. przygotowania konkretnych propozycji współpracy naukowo-technicznej i w sferze zarządzania przestrzenią powietrzną. Minister S. Dobrzański został przyjęty także przez prezydenta L Kuczmę, z którym rozmawiał o stosunkach polsko-ukraińskich i problemach bezpieczeństwa.
początek maja 1996 r. Do Kijowa udał się Jerzy Milewski - ponownie mianowany pełnomocnikiem prezydenta RP ds. Komitetu Konsultacyjnego by sfinalizować prace poprzedzające spotkanie tego forum.
17-18 czerwca 1996 r. Ruch Stu i Narodowy Ruch Ukrainy ogłosiły memorandum "Strategiczne partnerstwo Polski i Ukrainy" przedstawiające ofertę działań. Znalazły się w niej postulaty:
przeprowadzania co pół roku polsko-ukraińskich spotkań na szczycie z udziałem premierów i prezydentów,
przekształcenia Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów RP i Ukrainy w międzyrządową grupę roboczą opracowującą wspólne projekty,
utworzenia Instytutu Polsko-Ukraińskiego z siedzibami w Warszawie i w Kijowie promującego wzajemne "zrozumienie, zaufanie i zbliżenie",
ustanowienia przez MSZ obu państw grupy ds. integracji europejskiej, a w sferze wojskowej - wspólnych manewrów i ćwiczeń oraz stworzenia wspólnego batalionu w ramach Partnerstwa dla Pokoju.
Memorandum zostało przekazane prezydentom, premierom i parlamentom obu państw. Spośród wymienionych propozycji do końca roku udało się zrealizować jedną - w lipcu powołano pozarządowy Instytut Polsko-Ukraiński z oddziałami w Krakowie i Kijowie.
17-18 czerwca 1996 r. Czwartego posiedzenie plenarne Komitetu Konsultacyjnego (oprócz przeglądu stosunków, problematyki bezpieczeństwa, współpracy obu państw ze strukturami europejskimi, rozmawiano też o kwestiach związanych z działalnością polskich banków na Ukrainie, o konieczności stworzenia sprawnego systemu wymiany informacji gospodarczej, powołania instytutów kultury - polskiej w Kijowie i ukraińskiej w Warszawie, intensyfikacji prac nad wspólnymi projektami np. ideą stworzenia szlaku transportowego Bałtyk-Morze Czarne czy aktywizacji działalności dwustronnych zespołów np. "komisji podręcznikowej").
25-26 czerwca 1996 r.Oficjalna wizyta prezydenta L. Kuczmy w Warszawie. Podpisano sześć umów dwustronnych międzyrządowych (w tym o ruchu bezwizowym i o współpracy w dziedzinie ochrony i zwrotu dóbr kultury), a prezydenci wydali wspólną Deklarację polityczną. Prezydenci Leonid Kuczma i Aleksander Kwaśniewski podpisali Deklarację o strategicznym partnerstwie i wzajemnym wsparciu Polski i Ukrainy w dążeniach do integracji ze strukturami europejskimi. We Wspólnej Deklaracji podkreślono, że żadne państwo nie ma prawa weta w sprawie przyłączenia się innego kraju do sojuszy obronnych. Pozytywnie oceniono w niej stosunki polsko-ukraińskie i nakreślono podstawowe kierunki ich rozwoju. W Deklaracji zapisano także, że Komitet Konsultacyjny - jako forum wymiany informacji i dyskusji - powinien spotykać się przynajmniej cztery razy w roku. Prezydent Kuczma spotkał się z polskimi parlamentarzystami i wygłosił w Sejmie przemówienie.
26 czerwca 1996 r. H. Suchocka i M. Żułyński podpisali porozumienie o współpracy Forum Polsko-Ukraińskiego i Forum Ukraińsko-Polskiego skupiających polityków, naukowców i dziennikarzy zainteresowanych pracą na rzecz porozumienia i promowaniem polsko-ukraińskiego współdziałania.
17-18 października 1996 r.Posiedzenie Komitetu konsultacyjnego. Podczas spotkania we Lwowie omówiono stan i perspektywy współpracy przygranicznej.
3-5 października 1996 r. W Kijowie przebywał minister spraw wewnętrznych Zbigniew Siemiątkowski. Rozmawiał on z szefem ukraińskiego MSW - Jurijem Krawczenką na temat nielegalnej emigracji z Ukrainy i nielegalnych transakcjach finansowych dokonywanych w Polsce przez obywateli Ukrainy. Podpisano protokół do umowy o wspólnym zwalczaniu przestępczości na 1997 rok.
9-11 października 1996 r. Wizyta na Ukrainie premiera Włodzimierza Cimoszewicza. W Kijowie premier rozmawiał z czołowymi politykami ukraińskimi - spotkał się z L. Kuczmą, premierem Pawłem Łazerenką i przewodniczącym Rady Najwyższej - Ołeksandrem Morozem. Rozmawiano na temat obsługi handlowej obrotów handlowych, odpraw granicznych i nielegalnej migracji obywateli Ukrainy przez Polskę na Zachód. Podpisano Porozumienia o wzajemnych dostawach broni i technologii wojskowej i o usługach wojskowo-technicznych, o współpracy na wodach granicznych oraz w turystyce. Następnie W. Cimoszewicz udał się do Charkowa, gdzie wziął udział w uroczystości poświęconej pamięci więźniów obozu w Starobielsku oraz otworzył Konsulat Generalny RP w Charkowie.
24-25 października 1996 r. Z wizytą w Polsce przebywał minister obrony Ukrainy - Ołeksandr Kuźmiuk. Rozmawiał z S. Dobrzańskim oraz spotkał się z prezydentem Kwaśniewskim i wicepremierem Pietrewiczem. Rozmawiano na temat współpracy wojskowej, staraniach Polski o przyjęcie do NATO. Ministrowie obrony podpisali umowy o współpracy naukowo-technicznej.
październik 1996 r. wspólne ćwiczenia wojskowe żołnierzy polskich i ukraińskich w ramach PdP "Tatry 96" i "Tarcza Pokoju 96". Pomimo priorytetowego charakteru przedsięwzięcia i prób przyspieszenia prac, termin osiągnięcia przez batalion gotowości do działania został jednak przesunięty z 1 stycznia na połowę 1997 roku – w efekcie 26 listopada.
1997
14 stycznia 1997 r. Rozmowa telefoniczna prezydentów L. Kuczmy i A. Kwaśniewskiego dotycząca inicjatywy Federacji Rosyjskiej i Białorusi w sprawie ewentualnej integracji oraz planowanego spotkania prezydenta Kuczmy i Łukaszenki. A. Kwaśniewski potwierdził gotowość Polski do uczestnictwa we współpracy regionalnej oraz wyraził nadzieje na pogłębienie kontaktów między Polską, Ukrainą i Rumunią
22-23 stycznia 1997 r.Obrady Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów; w Warszawie pod przewodnictwem szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego Jerzego Milewskiego i sekretarza Rady Bezpieczeństwa Narodowego Wołodymyra Horbulina. Rozmawiano o stosunkach bilateralnych, integracji ze strukturami europejskimi i NATO oraz współpracy pomiędzy regionami
23 stycznia 1997 r. Do Polski przyjechał L. Kuczma by odebrać nagrodę Oskara Biznesu przyznawanej przez Polski Klub Biznesu. Prezydent Ukrainy spotkał się także z prezydentem Kwaśniewskim oraz wziął udział w końcowym posiedzeniu Komitetu Konsultacyjnego. Podpisano deklarację o ułatwieniach we wzajemnym handlu.
17-18 marca 1997r . Z oficjalną wizytą w Polsce przebywał premier Ukrainy- Pawło Łazarenko. Spotkał się on z A. Kwaśniewskim i premierem W. Cimoszewiczem, marszałkiem Sejmu i Senatu. Dyskutowano o problemach międzynarodowych i strategicznym partnerstwie obu krajów. Pod przewodnictwem obu premierów obradowała Komisja Mieszana ds. Współpracy i Handlu.
5-6 kwietnia 1997 r. W 50. rocznicę Akcji "Wisła" odbył się Kongres Ukraińców. Wzięli w nim udział przedstawiciele różnych nurtów i organizacji ukraińskich w Polsce. Kongres zwrócił się do Polaków z przesłaniem pojednania i przebaczenia. Dzień wcześniej odbyło się spotkanie prezydenta Kwaśniewskiego z przedstawicielami diaspory ukraińskiej oraz posiedzenia Ukraińskiej Światowej Rady Koordynacyjnej. A. Kwaśniewski poinformował o dotychczasowych staraniach Polski o włączenie Ukrainy do CEFTA i struktur europejskich.
19-20 maja 1997 r. Posiedzenie Komitetu Konsultacyjnego
20-21 maja 1997 r. Z oficjalną wizytą na Ukrainie przebywał prezydent A. Kwaśniewski. Prezydenci Polski i Ukrainy rozmawiali o bezpieczeństwie europejskim, stosunkach dwustronnych, współpracy w procesie integracji obu krajów ze strukturami euroatlantyckimi. Zdecydowano o powołaniu grupy konsultacyjnej, która zajmowałaby się sprawami integracji europejskiej. Prezydenci podpisali "Wspólne oświadczenie prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej i Ukrainy o porozumieniu i pojednaniu". W dokumencie pisano m.in.: "Składamy hołd niewinnym - pomordowanym, poległym i przymusowo przesiedlonym Polakom i Ukraińcom. Potępiamy sprawców ich cierpień. (...) Na progu XXI wieku pamiętajmy o przeszłości, ale myślmy o przyszłości!".
18-19 czerwca 1997 r. Z wizytą w Kijowie przebywał polski minister obrony narodowej S. Dobrzański. Z ministrem spraw zagranicznych - Hennadijem Udowenką i ministrem obrony narodowej Ołeksandrem Kuźmukiem rozmawiał na temat manewrów wojskowych polsko-ukraińskich pod kryptonimem "Kozacki step". Minister Dobrzański spotkała się także z prezydentem i premierem Ukrainy.
7 lipca 1997 r. Z wizyta w Polsce przebywał przewodniczący Izby Najwyższej Ukrainy - Ołeksandr Moroz. Został on przyjęty m.in. przez premiera W. Cimoszewicza
połowa lipca 1997 r. Podczas katastrofalnej powodzi w dorzeczu Odry, Ukraina udzieliła Polsce pomocy, m.in. przysyłając grupę specjalistów, którzy usuwali szkody, wywołane przez powódź na Opolszczyźnie.
18 sierpnia 1997 r. Weszła w życie, podpisana w 1996 r., umowa o ruchu bezwizowym, istotnie upraszczająca procedurę przekraczania granicy (m.in. przez zniesienie obowiązku posiadania voucherów, będących całkowitą fikcją).
14-15 listopada 1997 r.Na Ukrainie wizytę złożył minister spraw zagranicznych Polski B. Geremek. Rozmawiał on z wiceministrem spraw zagraniczny A. Butejko oraz prezydentem L. Kuczmą. Geremek podkreślił iż Polska wspiera prozachodnią politykę Ukrainy, upewnił ukraińskich rozmówców, iż rząd J. Buzka uważa Ukrainę za strategicznego partnera.
26 listopada 1997 r.Ministrowie obrony narodowej Polski i Ukrainy podpisali „Umowę o utworzeniu wspólnej jednostki wojskowej do udziału w międzynarodowych operacjach pokojowych i humanitarnych pod egidą organizacji międzynarodowych”.
1998
3 stycznia 1998 r. Aleksander Kwaśniewski i Leonid Kuczma wspólnie otworzyli przejście graniczne Korczowa-Krakowiec. Z tym wydarzeniem związana była wizyta A. Kwaśniewskiego na Ukrainie i spotkanie z L. Kuczmą. Prezydenci zaapelowali do władz Lwowa o wydanie decyzji umożliwiającej rekonstrukcję cmentarza Orląt Lwowskich. Mer Lwowa obiecał zakończenie odbudowy do 1 listopada 1998 roku. Prezydent A. Kwaśniewski odwiedził także ukraińskich żołnierzy z polsko-ukraińskiego batalionu w Jaworowie.
luty 1998 r.Wizytę; w Kijowie złożył przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu, Czesław Bielecki.
16-17 marca 1998 r. W Warszawie odbyło się posiedzenie Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów RP i Ukrainy. Strona polska zadeklarowała chęć udziału w budowie rurociągu Odessa-Brody-Adamowa-Zastawa. Zapewniono też stronę ukraińska o utrzymaniu w mocy postanowień traktatu o ruchu bezwizowym również po wejściu Polski do Unii Europejskiej.
31 marca 1998 r.Zakończono formowanie polskiej części wspólnego polsko- ukraińkiego batalionu sił pokojowych.
27 kwietnia 1998 r. Roboczą wizytę w Warszawie złożył minister spraw zagranicznych Ukrainy Borys Tarasiuk. Była to jego pierwsza podróż zagraniczna po nominacji na szefa resortu spraw zagranicznych. Spotkał się on z ministrem spraw zagranicznych - B. Geremkiem oraz został przyjęty przez prezydenta A. Kwaśniewskiego.
23-24 maja 1998 r. Odbył się Polsko-Ukraiński Szczyt Gospodarczy w Rzeszowie, w którym wzięli udział przedstawiciele zarówno władz, jak i reprezentanci prywatnego biznesu obu państw. Obaj prezydenci objęli honorowy patronat nad tym spotkaniem. Podpisano porozumienie o współpracy kredytowej. Przewidywało ono udzielenie przez Polskę kredytu w wysokości 20 mln ecu na realizację projektów inwestycyjnych na Ukrainie. Jednakże nie zostało ono ratyfikowane przez Radę Najwyższą Ukrainy z powodów wewnątrzpolitycznych. Gościem szczytu był prezydent Litwy V. Adamkus. 23 maja 1998 r. prezydenci A. Kwaśniewski i L. Kuczma odsłonili pomnik ofiar obozu w Jaworznie.
18 czerwca 1998 r. Strona polska uczestniczyła w Kijowie w trójstronnych konsultacjach polsko-ukraińsko-kanadyjskim, poświęconych kwestiom pomocy dla Ukrainy.
23 czerwca 1998 r. Konsultacje trójstronne polsko-ukraińsko-amerykańskim w Warszawie. Rozmowy z udziałem strony amerykańskiej zaowocowały podpisaniem w Kijowie 29 października 1998 r. Wspólnego oświadczenia w sprawie inicjatywy współpracy polsko-amerykańsko-ukraińskiej (PAUCI).
26-27 czerwca 1998 r. Wizyta prezydenta A. Kwaśniewskiego w Charkowie, podczas której obaj prezydenci położyli kamień węgielny pod budowę polsko-ukraińskiego cmentarza ofiar totalitaryzmu w Charkowie-Piatichatkach (miejscu wymordowania przez NKWD 4 tys. polskich oficerów).
15-16 września 1998 r. Oficjalną wizytę w Kijowie złożył minister Bronisław Geremek. Podczas rozmów z prezydentem L. Kuczmą, przewodniczącym Rady Najwyższej Ołeksandrem Tkaczenką, premierem Walerijem Pustowojtenką i ministrem B. Tarasiukiem omawiano m.in. kwestie współpracy politycznej i gospodarczej, dalszego funkcjonowania ruchu bezwizowego, kwestii rurociągu z Odessy do Gdańska, kryzysie finansowym w Rosji oraz integracji europejskiej. Minister B. Geremek przedstawił ideę powołania polsko-ukraińskiej stałej konferencji w kwestiach dotyczących integracji z Unią Europejską. Propozycja ta została przyjęta przez stronę ukraińską z zadowoleniem.
18 września 1998 r.Ministrowie obrony Polski i Ukrainy - J. Onyszkiewicz i; O. Kuźmiuk wzięli udział w inauguracji wspólnych manewrów wojskowych państw NATO, Europy Środkowej i państw poradzieckich w ramach PdP w okolicach Jaworowa na Ukrainie. Odbywały się one pod kryptonimem "Tarcza Pokoju '98". W manewrach wziął udział po raz pierwszy polsko-ukraiński batalion sił pokojowych.
27-28 września 1998 r. Robocza wizytę na Ukrainie złożył prezydent A. Kwaśniewski. Podczas spotkania z prezydentem L. Kuczma w Jałcie rozmawiano na temat odbudowy Cmentarza Orląt Lwowskich, rurociągu transportującego kaspijska ropę od Europy Zachodniej.
18-21 października 1998 r. Przedstawiciele ministerstw obrony obu państw omówili w Warszawie m.in. stan i perspektywy rozwoju współpracy wojskowo-technicznej. Strona ukraińska wyraziła zainteresowanie możliwościami wspólnej produkcji uzbrojenia i sprzętu wojskowego.
2-3 listopada 1998 r.Posiedzenie Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów Polski i Ukrainy w Odessie. Rozmowy zdominował problem kaspijskiej ropy i rurociągu.
grudzień 1998 r. Zaczęła działać w Radzie Najwyższej Ukraińsko-Polska Grupa Parlamentarna, której przewodniczący, Dmytro Pawłyczko, złożył w wizytę w Warszawie na zaproszenie szefa Polsko-Ukraińskiej Grupy Parlamentarnej, posła Jana Byry. D. Pawłyczko i J. Byra podpisali deklarację, w której m.in. poparto ideę utworzenia Uniwersytetu Polsko-Ukraińskiego. W grudniu 1998 r. zainaugurował działalność (formalnie powołany w 1996 r.) Instytut Polski w Kijowie. Jest to trzecia (po Moskwie i Mińsku) placówka tego typu na Wschodzie.
1999
14-15 stycznia 1999 r. Prezydenci Polski i Ukrainy spotkali się w podwarszawskim Klarysewie. Prezydent Kuczma przebywał w Polsce z roboczą wizytą. Prezydenci rozmawiali i roli demokratycznej Ukrainy jako gwaranta stabilności w Europie Środkowo-Wschodniej. Wiele miejsca poświecono kwestii Cmentarza Orląt Lwowskich.
27 stycznia 1999 r.Swoją działalność rozpoczął Instytut Polski w Kijowie.
9-11 lutego 1999 r.Minister obrony narodowej J. Onyszkiewicz przeprowadził na Ukrainie rozmowy z szefem obrony Ołeksandrem Kuźmukiem na temat intensyfikacji ćwiczeń Batalionu Polsko-Ukraińskiego.
24-25 lutego 1999 r. Z oficjalną wizytą na Ukrainie przebywał premier J. Buzek. Został on zaproszony przez premiera Ukrainy Walerija Pustowojtenkę. Premierzy wzięli udział w inauguracji V Posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji Mieszanej ds. Handlu i Współpracy Gospodarczej. Premierzy opowiedzieli się za budową ropociągu Odessa – Brody – Gdańsk.
29 marca 1999 r.W Warszawie odbyła się sesja inauguracyjna Stałej Konferencji Polsko-Ukraińskiej. Jej celem jest upowszechnienie na Ukrainie wiedzy na temat Unii Europejskiej. Rozmowy na temat sytuacji w Kosowie i mediacyjnej misji Ukrainy w Belgradzie przeprowadzili szefowie dyplomacji Polski i Ukrainy – B. Geremek i B. Tarasiuk.
13-15 maja 1999 r. Z oficjalną wizytą na Ukrainie przebywał prezydent A. Kwaśniewski. Złożenie kwiatów na pomniku strzelców siczowych na Cmentarzu Łyczakowskim i na mogile nieznanego żołnierza po Łukiem Chwały na Cmentarzu Orląt Lwowskich – symboliczny gest pojednania. Prezydent Kwaśniewski wziął udział VI spotkaniu prezydentów Europy Środkowej zorganizowanym we Lwowie.
27-28 maja 1999 r. Z roboczą wizytą w Polsce przebywał premier Ukrainy W. Pustowojtenko. Rozmawiano o integracji europejskiej, dwustronnych stosunkach. Tematem dominującym była jednak kwestia ropociągu z Odessy do Gdańska, linii kolejowej Wrocław – Kijów oraz nowych przejść granicznych.
22-23 czerwca r.Posiedzenie Komitetu Konsultacyjnego.
23-25 czerwca 1999 r. Z oficjalną wizytą w Polsce przebywał prezydent Ukrainy L. Kuczma. A. Kwaśniewskim zapewniał, że po wstąpieniu Polski do UE granica polsko-ukraińska będzie „otwarta; i przyjazna”. Rozmawiano także o sytuacji w Kosowie. Prezydent L. Kuczma spotkał się także z marszałkami Sejmu i Senatu, premierem oraz członkami Komitetu Konsultacyjnego przy Prezydentach Polski i Ukrainy w Rzeszowie. Prezydenci uczestniczyli także w II Szczycie Gospodarczym Polska-Ukraina. L. Kuczma wziął udział w Międzynarodowym Forum Bertelsmanna, poświeconemu strategii nowej polityki wschodniej UE, stosunkom z Rosją, Ukrainą i innymi państwami regionu oraz przyszłej strukturze bezpieczeństwa europejskigo, a także szansom i korzyściom z rozszerzenia Unii na Wschód
10-11 września 1999 r. Prezydent A. Kwaśniewski wziął udział w konferencji przywódców państw regionu Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego, zorganizowanej przez Ukrainę w Jałcie na Krymie. W konferencji pod hasłem „Współpraca bałtycko-czarnomorska: w kierunku zjednoczonej Europy XXI wieku bez podziałów” wzięło udział 22 polityków, w tym 14-u prezydentów. Prezydent Ukrainy przestrzegł przed nowymi podziałami w Europie, wezwał by „żelaznej kurtyny” nie zastępować „papierową”
30 listopada 1999 r. Prezydent A. Kwaśniewski, wspólnie z prezydentami Mołdowy, Litwy, Turcji, Słowacji i Uzbekistanu, wziął udział w zaprzysiężeniu; w Kijowie L. Kuczmy na drugą kadencję prezydencką.
1. Borkowicz J. , Z Ukraińcami po Jedwabnem, „Więź” 2002 nr 4
2. Kłoczówski J. , Inwentarz trudnego dziedzictwa, „Więź” 2002 nr 4
3. Koko E. , Współczesna polska historiografia o stosunkach polsko-ukraińskich, w: Ukraina –Polska. Kultura, wartości, zmagania duchowe, red. Drozda R. , Skeczkowski R. , Zymomrji M. ,Koszalin 1999
4. Kowalczyk P. , Skazani na siebie, „Rzeczpospolita” 2000 nr 259
5. Marynowycz M. , Ukraina- odrzucony kamień, „Więź” 2002 nr 8/9
6. Ożóg M. E. , Stosunki polsko-ukraińskie w świetle publicystyki polskiej lat dziewięćdziesiątych, w: Polska i Ukraina po II wojnie światowej, red. Bonasiuk W., Rzeszów 1998
7. Pudło K. , Polityka państwa polskiego wobec ludności ukraińskiej (1944-1991) , „Sprawy Narodowościowe” 1993 z. 1
8. Raczyński Z. , Polska-Ukraina: dobrze na górze, gorzej na dole, „Polityka” 1998 nr 41
9. Serczyk A. W., Historia Ukrainy, Wrocław 2002
10. Szostkiewicz A., Tam szum Dniestru. Ukraina dla Polski: partner czy garb? , „Polityka” 2000, nr 44
11.Multimedialna Encyklopedia PWN