T: Stosunki Polsko-Niemieckie w latach 1918-1939
Plan pracy
Wstep:
Stosunki Polsko-Niemieckie przechodziły różne fazy a duży wplyw na ich przebieg miały decyzje terytorialne zawarte w traktacie Wersalskim,a później dojście do władzy Hitlera i jego plan utworzenia „Przestrzeni życiowej” na Wschodzie.
Rozwiniecie:
Stosunki:
1 faza 1918-1925r.
Spory terytorialne i przebieg plebiscytów w latach 1920-21
Polityka równego dystansu wobec Niemiec i ZSRR w latach 1922-1925
Przyczyny i przebieg wojny celnej od 1925r
2 faza 1926-1933r.
Po układzie w Lokarno ekspansja Niemiec za zgodą Zachodu skierowana na Wschód
Mimo tego Niemcy i Polska współpracują w tworzeniu systemu bezpieczenstwa w Europie ( współpraca w Lidze Narodow i uklad Briand-kellog)
3 faza 1933-1939r.
Stosunki II RP z III Rzesza: plan wojny perwensyjnej 1933r. atak Polski na Niemcy
Pakt o Nieagresji z 1934r. i dobre stosunki do 1938r.
„Sprawa korytarza” i Gdańska przyczyną pogorszenia stosunków i przygotowania Niemiec na atak na Polskę.
Wstep
II Resza od 1915r. okupowala ziemie Polskie a Akt 5 Listopada 1916r. swiadczyl o tym iż Niemcy nie będą popierac idei utworzenia niepodleglej, suwerennej Polski, gdyz wiazaloby się to z oslabieniem ich pozycji politycznej i wojskowej w Europie.
Kleski Niemcow na froncie zachodnim w 1918r. i rewolucja w Berlinie doprowadzaja do upadku II Rzeszy 10 listopada 1918r. a nowe wladze Niemiec uznaja po zakonczeniu dzialan w I Wojnie Światowej wladze tymczasowego naczelnika panstwa Jozefa Pilsudzkiego i dochodzi do nawiazania stosunkow Polsko-Niemieckich. Na ich przebieg w calym 20leciu miedzywojennym będą mialy jednak wplyw pretensje terytorialne, a także dzialania Niemcow na rzecz odzyskania pozycji mocarstwowej. Mimo tego stosunki te w tym okresie przechodzily zmiany i nie można pisac o tym iż były przez caly czas wrogie.
Rozwiniecie
Niemcy nawiazuja stosunki dyplomatyczne z odradzajaca się Polska już 16 listopada 1918r. a jednoczesnie dochodzi do sporow terytorialnych i w efekcie ma miejsce Powstanie Wielkopolskie rozpoczete 26 grudnia 1918r. i trwajace az do zawarcia traktatu w Trewiże 16 lutego 1919r. W wyniku tego traktatu Polska uzyska kontrole nad cala Wielkopolska i Poznaniem. Od tych wydarzen stosunki Polski z Republika Weimarska sa wrogie i przyczynia się do tego również spor o Warmie, Mazury i Powisle ( 11lipca 1920r.) a także walki o Gorny Slask i sprawa wolnego miasta Gdansk. Spory te zakoncza się dopiero po 3 Powstaniu Slaskim 12 pazdziernika 1920r. kiedy to dojdzie do decyzji Rady Ambasadorow przy Lidze Narowow o podziale Gornego Slaska ( Polska otrzyma 29% terytorium Gornego Slaska i najbardziej uprzemyslowione obszary) w przypadku Gornego slaska zostanie zawarta miedzy Polska a Niemcami Konwencja Genewska z 15 maja 1922r. na 15 lat która traktowala Gorny Slaska jako jeden obszar gospodarczy ( nie obowiazywaly cla).
W wyniku walk o uksztaltowanie terytorium II RP Polska zyskala z Niemcami najdluzsza granice- 1912km. A na obszarze II RP mieszkalo 1,2 mln Niemcow. W tym czasie były kanclerz i spraw zagranicznych Niemiec Gustaw Stroesemann Doprowadzil do ukladu z Rosja Sowiecka w Rapallo o scislej wspolpracy miedzy tymi krajami. Uklad ten był wymierzony przede wszystkim w Polske
Wniosek
Ksztalktowanie terytorium II Rp doprowadzilo do konfliktow z Nimecami którzy utracili na rzecz Polski Wielkopolske, czesc Gornego Slaska, Pomorze Gdanskie i kontrole nad Gdanskiem, który uzyskal status wolnego miasta. Musialo to rzutowac na dalsze stosunki z Polska.
Uklad w Rapallo z kolei wymusil na Polsce prowadzenie polityki „ Rownego dystansu” wobec Rosji Sowieckiej i Niemiec i tworzenie systemu sojuszy na wypadek zagrozenia; Uklady z 1921r. z Francja i Rumunia i zawarcie w maju 1922r. ukladu Warszawkiego – sojusz z Estonia i Łotwa.
Wydawalo się iż sytuacja w relacjach miedzy tymi krajami ustabilizowala się ale nie była to przyjazna stabilizacja.
Niemcy w odpowiedzi na Polskie inwestycje i m.in. budowe portu w Gdyni przestali przestrzegac Konwencji Genewskiej z 15 maja 1922r. G.Stroesemann doprowadzil do wybuchu Wojny Celnej od 15 czerwca 1925r i miala ona o tyle znaczenie, ze prawie 57% Polskiego eksportu szlo do Niemiec. Poczatkowo Wojna Celna spowodowala kryzys gospodarczy i deficyt bdzetowy w Polsce.
Niemcy zaczeli wiec dazyc do oslabienia pozycji gospodarczej Polski i podjeli starania o wzmocnienie swojej pozycji politycznej w Europie. Otwieralo to nowy rozdzial w relacjach Polsko-Niemieckich.
Z incjatywy Francji i Niemiec dochodzi do konferecji w Lokarno i podpisania 5 pazdziernika 1926r. ukladu w Locarno: Niemcy uznaja granice z Francja i Belgia,a przy sporach granicznych z Polska i Czechoslowacja ma dojsc do arbitrazu Francji. Uklad ten z wielkim sukcesem Stroesenmana który otrzymuje pokojowa Nagrode Nobla. Po Locarno Niemcy sa przyjete do Ligii Narodow i wzrasta ich rola w Europie. Inaczej Locarno oceniaja Polacy . Wybitny publicysta i przyszly premier Stanislaw Cat-Maskiewicz w zbiorze „ Zielone Oczy” uznal Locarno za poczatek przygotowan do II Wojny Swiatowej. Z tego względu iż Niemcy mogli kwestionowac swoje granice Wschodnie. W tym czasie w dalszym ciagu Polska dyplomacja i minister August Zalewski starali się prowadzic wobec Niemiec i ZSRR polityke „ Rownego dystansu” a jednoczesnie wspoldzialali z Niemcami w storzeniu zbiorowego systemu bezpieczenstwa w Europie.
27 sierpnia 1928r. Niemcy i Polska podpisaly uklad Briand- kelog. O tworzeniu pokojowej strefy w europie i pokojowym roztrzyganiu konfliktow. Mimo tego istnialy już wtedy w Niemczech sily które zapowiadaly agresywne dzialania wobec Polski – od 1929r. wzrasta popularnosc NSDAP Adolfa Hitlera.
30 sierpnia 1933r zostaje powolany rzad Adolfa Hitlera i Jozef Pilsudzki nakazuje przygotowanie planu „ Wolny prewencyjnej” z Niemcami . Polacy maja uderzyc na Niemcy i w ciagu 3-4 tygodni zajac Berlin i doprowadzic do upadku Hitlera. Plan ten nie uzyskal jednak wsparcia Francuzow. Hitler swiadomy przewagi Polakow. Zgadza się na wszystkie rzadania rzadu Walerego Sławka i marszalka J.piludzkiego.
26 stycznia 1934r. zostaje zawarty Uklad o Nieagresji miedzy Niemcami a Polska na 10 lat , Hitler zakonczyl Wojne Celna i uznal nienaruszalnosc granic z Polska. W okresie rzadow Hitlera 1934-1938r. doszlo do poprawy stosunkow i były one przyjazne.
12 maja 1935r. w zwiazku ze smiercia J.Pilsudzkiego a także wsparcie przez polakow niemcow sudeckich na terenie Czechoslowacji.
2 pazdziernika 1938r. wojska Polskie zajmuja zaordzie i akcja ta będzie poparta przez Niemcow a obydwa kraje będą uczestniczyc w rozbiorze Czechoslowacji.
24 pazdziernika 1938r. w Berlinie minister Joachim Ribentrop przedstawil ambasadorowi Jozefowi Lipskiemu propozycje utworzenia korytarza i przekazania Niemcom Gdanska.
Te propozycje zostaly ponowione w Berlinie 5 stycznia 1939r. podczas spotkania Hitlera z ministrem Spraw Zagranicznych Jozefem Beckiem. M.in. proponowano przedluzenie ukladu o Nieagresji o 25 lat, utworzenie Osi Warszawa-Berlin-Rzym-Tokio a także wspolne uderzenie na ZSRR. W zamian Niemcy chcieli „korytarza” i Gdanska. Beck odrzucil te propozycje a 31 marca 1939r. Polska zawarl uklad Gwarancyjny z Wielka Brytania .
Było to zlamanie zasad Ukladu o Nieagrasji 1934r i w zwiasku z tym hitler wypowiedzial uklad z 1934r. i nakazal przygodowania do Fallweiss.
Wniosek czastkowy
Hitler darzyl do podporzadkowania politycznego Polski i wykorzystania Polakow do walki z bolszewizmem. Kiedy okazalo się iż nie dojdzie do tego zdecydowal się na agresje i podboj Polski a dopiero pozniej chcial uderzyc na ZSRR. O jego przewrotnosci swiadczy pakt Ribentrof Molotow 23 sierpnia 1939r o wspolnym uderzeniu Niemiec i ZSRR na Polske.
Dzialania dyplomacji Polskiej w tym czasie budzily kontrowersje u niektórych politykow i publicystow i np. pisarz Jozef Mackiewicz był zwolennikiem sojuszu z Hitlerem i przyjecia propozycji z 5 stycznia 1939r.
Hitler zaplanowal wybuch wojny na 26 sierpnia 1939r. ale po ukladzie Polski z Anglia termin przeniesiono by zyskac pretekst do dzialan zbrojnych 30 sierpnia 1939r. doszlo do prowokacji Gliwickiej jakoby Polakow na Niemiecka radiostacje w tym miescie .
Wniosek koncowy