PEDAGOGIKA OGÓLNA
WYKŁAD 1
TEMAT: Wielość języków pedagogiki.
Język naukowo – socjalistyczny a język pedagogiki sprzeciwu
| Język pedagogiki naukowo -socjalistycznej | Język pedagogiki sprzeciwu |
|---|---|
| Konstruowany wg modelu teleologiczno – instrumentalnego | Służy uprawianiu krytyki |
| Podporządkowany zasobom społeczno - upaństwowionego | Odpowiada modelowi pedagogiki krytyki |
| Współtwórcą ładu ma być człowiek o określonych właściwościach | Język krytyki zarówno z rozpatrzeniem jej konserwatyzmu liberalizmu bądź radykalności |
| Język powinności (jaki powinien być wychowanek i jakim wychowanie ma go uczynić) | Dotyczy zarówno problematyki teoretycznej jak i obszarów realiów życia społecznego |
| Szczególną rolę odgrywa język metodologii badań pedagogika jako medium wyraża prawidłowości dających się przekształcać w opisy praktyczno – technicznych działań wychowawczych zapewniających skuteczność formowania osobowości o pożądanej jakości | |
| Operuje wypowiedziami o wychowaniu celowym |
Wychowanie jako zadanie i wychowanie jako fakt
| Wychowanie - zadanie | Wychowanie - fakt |
|---|---|
| Aktywność której głównym kryterium jest intencjonalność | Składnik życia człowieka ukierunkowany na nie biologiczne zachowanie ciągłości |
| Celem jest projekt działań wychowawczych które by z ustalonym prawdopodobieństwem spełniały określone nadzieje | Język opisu typu filozoficznego operujący kontekstem dziejowym i systemem dialektycznym, obejmuje przestrzennie i czasowo zróżnicowane praktyki wychowawcze występujące w realnym życiu |
| Pedagogika zadaniowa operuje językiem naukowo technicznym | Język nie intencjonalny nie wyklucza dostrzegania i uwzględniania podejmowania działań celowych przez wychowawców ale na tych działaniach nie poprzestaje ( interesuje się też tym co te oddziaływania poprzedziło, z czego wyrosły w jakich kontekstach funkcjonowały) |
| Używa się tu języka czynności celowych |
Odmiany wiedzy
Naukowa
Wyróżniamy 2 rozgałęzienia wiedzy naukowej:
Logiczne – podnosi rolę pojęć wyraźnych, wnioskowania jako rozumowania polegającego na wykazywaniu prawdziwości danego zdania jeszcze nie uznanego za prawdziwe na podstawie innych zdań już za takie uznane.
Empiryczno – indukcyjne – jako rodzaj wiedzy zrodziła sę z pedagogiki eksperymentalnej ( początek XX w). ambicje twórców zmierzały do wykrywania spraw rządzących wewnętrznym życiem człowieka. Pedagogika ta zmierza do wypracowania metod skutecznego zmienienia osobowości wychowania, której jakość jest ustalona poza pedagogiką i poza wychowawcą i wychowankiem.
Filozoficzna
Żeby odpowiedzieć na pytanie czym jest filozoficzna wiedza o wychowaniu trzeba nazwać określone credo samej filozofii w najbogatszym spojrzeniu na nią. Nie jest to łatwe gdy wielu filozofów dopatruje się istoty tej wiedzy w jej własnym ciągle ponawianym pytaniu o samą siebie.
Wiedza wychowaniu typu filozoficznego odnosi się więc i do tworzenia pól problematyzacji i do posługiwania się odpowiednim językiem
Potoczna wiedza o wychowaniu
Podstawą jest filozofia zdrowego rozsądku T. Reid’a
Wychowanie jest powszechnym i powszednim doświadczeniem ludzi, prowadzi do formułowania w nim wypowiedzi w języku oczywistości, familiarności, swobody, konkretności, obrazowości…
Zwolennicy paradygmatu naukowego wykazują dbałość o nieodpuszczenie potoczności. Jednak posługiwanie się językiem potocznym przez pedagoga – profesjonalistę nie musi być ujmą. Warunkiem jest tu myślowe panowanie nad tożsamością potoczności oraz dostrzeganie jej relacji wobec tożsamości innych także możliwych językow wypowiedzi o wychowaniu.
Mityczne myślenie o wychowaniu
Wyodrębnienie mitycznej wiedzy o wychowaniu kieruje uwagą ku kwestiom wychowawczym, tabu, ale także ku zagadnieniom dystansu i trudności dystansowania się oraz odmiany myślenia częściowego.
Wiedza pochodzenia religijnego
Źródeł tej wiedzy możemy szukać w zapisach ksiąg różnych religii w formach instytucjonalnych jako naukach kościołów, w tekstach filozoficznych, rozważających kwestie religijno – wychowawcze. Wiedza ta odnosi się do sacrum (tego w co człowiek wierzy.)
Język typu religijnego jako medium wychodzenia poza ludzką doczesność wnosi do problematyki wychowawczej kwestie poszerzające jej obszary poznawcze, wnosi oryginalny styl opierający się na założeniach niekwestionowanych funkcjonujących dzięki ufności wyznawców.
Wiedza z kręgów sztuki
W kulturze widoczna jest ekspansja języka obrazy, dźwięku, barwy, ruchu, kolażu – jest to język programowo – wyzywający. Przenika on do szalonego uczenia się co powoduje niechęć części uczniów do zdydaktyzowanych testów. Rodzi to język krótkiej nieskomplikowanej wypowiedzi uzupełnionej akcją, emocją,
Ów język staje się środkiem porozumiewania się w sprawach ważnych (np. język Owsiaka). Sztuka współczesna jest marginalizowana przez środowisko pedagogiczne a przecież jest to wiedza gorąca, wyrażające sprzeciw i opór młodzieży.
Wiedza publicystyczna
Jest krytykowana za małą precyzję języka, niedoskonałość wywodu, emocjonalność. Publicystyka zwraca uwagę szerokiej publiczności na newralgiczne zjawiska społeczne. Włącza język potoczny.
Nawiązując do idei socjologii wiedzy można wyróżnić wiele rodzajów wiedzy o wychowaniu i wiele jej języków.
Kwestią zasadniczą jest zatem pytanie o ich religie.
W porządku tradycyjnym miejsce na „szczycie” zajmowała nauka.
Dziś zaznacza się potrzeba jako element współczesnej tożsamości pedagogicznej.
Zjawisko miksowania form
Pod pojęciem czystej formy mieszczą się wypowiedzi „klasyczne” naukowe, filozoficzne, religijne, potoczne…
Podczas miksowania dochodzi do mieszania poszczególnych typów języka i rodzajów wiedzy.
Rodzaje miksowania
Wypowiedzi pograniczne
Łączą się różne formy i jakość (np. tekst filozoficzno – literacko – pedagogiczny) np. dialog Platona „ Obrona Sokratesa”
Wypowiedzi eklektyczne
Nie mają zewnętrznej harmonii
Tworzą się poprzez łączenie w jedną ale niespójną całość teorii, koncepcji, tez wybieranych z różnych kierunków
To „twórczość” kompilacyjna, asyntetyczna
Tworzą pozory poznawania zagłębionego, ale faktycznie wnoszą zamęt poznawczy i są objawem pseudo poznania.
Wypowiedzi typu pseudo
Są wyrazem rzekomego mówienia o czymś, podrabiania, zastępowania, fałszywego nazywania
Podobne do formy czystej ale faktycznie bardzo od niej odległe
Wypowiedzi typu „para”
Z gr. – poza czymś, obok
Takie zabiegi są w pedagogice wtedy gdy określony wątek jest prawie czymś niemal bardzo przypomina (np. wypowiedź pedagogiczna para filozoficzna)
PODSUMOWANIE
Wielość form wypowiedzi stanowi integralny element tożsamości pedagogicznej wielu treści i wielu języków
Znacząca jest umiejętność rozpoznawania zasad i wyniku miksowania
Nie możemy godzić się na przeciwstawianiu sobie dwóch pedagogik (tylko) przełomu formacyjnego na rzecz krytycznej analizy wielu językow pedagogiki i wielu odmian wiedzy o wychowaniu.
WYKŁAD 2
Temat: Modernizm – postmodernizm
Postmodernizm
Cel: uświadomienie sobie faktu, że człowiek współczesny żyje w nieprzyjemnycm świecie.
Modernizm - Główne idee wyraża się w idei postępu
Ufności w dobrodziejstwa nauki i technologii
Kult i emancypacja Rozumu
Ideał wolności
Ideał powszechnej sprawiedliwości
Wzrost dobrobytu
Pragmatyzm – kult działania i sukcesu
Postmodernizm - lata 60 –te XX w
Główne idee:
Pożegnanie nowoczesności
Nie odrzuca modernizmu, ale nie dostarcza ideologicznego uzasadnienia
Destrukcja tradycyjnego poglądu poęciowego
Afirmuje dowolność, zmienność, niejednoznaczność
Opowiada się za radykalnym pluralizmem, różnorodnością form wiedzy, sposobów życia wzorów postępowania
Główni przedstawiciele postmodernizmu
postmodernizm