Wykład VI – biologia molekularna

Immunologia zakażeń pasożytniczych

1)Antygen – substancja pobudzająca do odpowiedzi immunogenicznej

Epitop, determinanta antygenowa – miejsce wiązania antygenu z przeciwciałem

Antygen poliwalentny – antygen, który posiada wiele epitopów

2) klasyfikacja rodzajów odporności:

Odporność:

>swoista (komorkowa i humoralna)

>nieswoista(naturalna, wrodzona)

Odporność immunologiczna – zdolność do rozpoznawania i niszczenia

3)nieswoiste mechanizmy obronne:

a) miejscowe

-integralnosc skóry i błon śluzowych

- lizozym w łzach ślinie pocie i innych wydzielinach

- kwaśność soku żołądkowego

- pasaż jelitowy

- przepływ moczu

b) układowe

- gorączka

- produkcja interferonów typu I (alfa i beta) i typu II (gamma)

- fagocytoza

- komórki NK

- układ dopełniacza

- białko CRP i inne białka ostrej fazy

- peptydy antywirusowe i antybakteryjne

4) komórki biorące udział w odpowiedzi immunologicznej:

• Limfocyty B – rozpoznają antygeny, wytwarzają p-ciała

• Plazmocyty – wytwarzają p-ciała

• Limfocyty T,Th,Ts,Tc,NK – składniki odpowiedzi komórkowej

• Neutrofile, monocyty, makrofagi – fagocytują, wytwarzają cytokiny

• Komórki tuczne, bazofile – zabijają , wywołują anafilaksje

• Eozyno file – fagocytują pasożyty, hamują anafilaksje

• Komórki dendrytyczne – przechowują i prezentują antygen

• Erytrocyty - przenoszą kompleksy immunologiczne

• Trombocyty – udział w reakcji zapalnej

5) lokalizacja narządów ukł. Limfatycznego: migdałki, wezły chłonne(pachowe, szyjne, pachwinowe), grasica, śledziona, wyrostek robaczkowy, szpik kostny czerwony.

6)fazy odpowiedzi immunologicznej

7)budowa cząsteczki przeciwciała

8)pierwotna i wtórna odpowiedz immunologiczna

9) Cytokiny:

• Aktywatory zapalenia: TNF-alfa, IL1, IL6, INF-alfa/beta

• Aktywacja limfocytów, wzrost różnicowanie: IL2, IL4, TGF-beta

• Regulacja odpowiedzi komórkowej IFN-gamma, IL10, IL5, IL12, MIF, LTC

10)Zarażenie = pokonanie barier

• 1 – bariery etiologicznej (człowiek musi znaleźć się w środowisku, gdzie wystepują formy inwazyjne pasożytów, a jego zachowanie musi im umożliwić wniknięcie)

• 2 –bariery metaboliczno – immunologicznej

11)Warunki odpowiedzi immunologicznej:

• Miejsce wnikniecia pasożyta i jego rodzaj decydują o rodzaju odp. Immunologicznej

• W czasie wędrówki w organizmie pasożyty przechodzą przez różne narządy, zmieniają stadia i układ antygenowy

• W uproszczeniu: pasożyty krwi eliminowane przez odpowiedz humoralną pasożyty tkankowe eliminowane są na drodze komórkowej

12) zwalczanie zakażen inwazyjnych

Realizowane jest przez mechanizmy odpowiedzi immunologicznej:

• Nieswoistej (wrodzonej) – makrofagi, granulocyty, komórki NK, dopełniacz

• Swoistej (nabytej) – limfocyty T (Th1, Th2), limfocyty B

13)odpowiedz na inwazję pasożytniczą:

• Granulocyty i makrofagi – wytwarzają kolagenaze, elastazę, katepsynę G, aktywator plazminogenu, leukotrieny, wolne rodniki

• Komórki tuczne – wytwarzają histamine, heparyne, cytokiny, TNF, proteazy

• Limfocyty – wytwarzają IL2,3,4,12 , INF – gamma, Th1, Th2, NK

• Limfocyty I plazmocyty – wytwarzają immunoglobuliny

• Eozynofile, komórki tuczne + swoiste immunoglobuliny E

14) odpowiedź swoista

• Jest następstwem kontaktu z czynnikiem infekcyjnym

• Specyficzna w stosunku do antygenu

• Możliwość różnicowania z właśnymi tkankami

• Pamięć

• Rozwija się powoli, czasem wiele dni

• Receptory rozpoznające antygeny wykształcają się na nowo i nie są dziedziczone

• Do jej rozwiniecia niemal zawsze potrzebna jest odpowiedz nieswoista

15) odpowiedz nieswoista:

• Szybka, nie wymaga wstępnej aktywacji, uaktywniana w momencie kontaktu z patogenem

• Substancje wydzielane przez patogeny pobudzają receptory powierzchowne makrofagów, granulocytów, Komorek NK

• Wydzielane przez te komórki mediatory uruchamiają odpowiedz swoistą

• Receptory rozpoznające są niezmiennie w ciągu życia osobnika, dziedziczne

• Selektywna, celem ataku nie są własne cząsteczki

• Niezależna od odpowiedzi swoistej, nie wywołuje pamieci

16)Układ dopełniacza

• Droga alternatywna-pobudzanie przez antygen

• Droga klasyczna – pobudzenie przez antygen z udziałem przeciwciał

• Pobudzanie przez lektyny

Efekt = uszkodzenie błon komórkowych pasożytów

17) zmiany patologiczne pośrednie:

• Reakcje nadwrażliwości:

- typu I – uwolnione z komórek tucznych czynniki zapalne i aminy naczynioaktywne powodują gorączke, pokrzywkę , obrzęk

- typu II – uszkodzenie tkanek przez przeciwciała skierowane naprzeciwko antygenom pasożyta zaabsorbowanych na tkankach żywiciela

- typu III – tworzenie kompleksów immunologicznych aktywujących dopełniacz

- typu IV – reakcja cytotoksyczna i zapalna indukowana przez limfocyty T

18) unikanie odpowiedzi immunologicznej przez pasożyty:

• Ochrona przez fagocytozą

• Unieczynnienie działania dopełniacza

• Ucieczka przed odpowiedzią do komórek żywiciela

• Interflerencja z cząsteczkami WHC

• Zmienność antygenowa

• Integracja w fazy odpowiedzi immunologicznej

• Hamowanie apoptozy

19)Strategie adaptacji:

• Dyskrecja:

- Słaba immunogenność – nicienie

- immunosupresja – malaria

- mimikra antygenowa – mutacje i naturalna selekcja, transpozony pasożyta pożyczają geny żywiciela, absorbowanie antygenów żywiciela

• Kryjówki:

- ucieczka do OUN, gałki ocznej

- ucieczka do wnętrza komórek (plazmodium wątroba, toxoplazma – wszystkie komórki, leiszmania – makrofagi, larwy trichineli – komórki mięsni)

- kryjówka w cyście

• Konfrontacja:

- zmienność antygenowa polega na kolejnej ekspresji różnych genów w trakcie inwazji (oryginalny wynalazek pasożyta)

Trypanosomy sp. to mistrzowie zmienności antygenowej, osobniki tego samego klonu mają różne glikoproteiny powierzchowne, mucyny pasożyta wiązą się z makrofagami, zaburzenie funkcji limfocytów, indukcja blokujących IgM, inhibicja dopełniacza

Plazmodium – zmiennośc antygenowa, mimikra molekularna, anergia limfocytów, przeciwciała blokujące

Leiszmania – wymiana makromolekuł powierzchownych, inhibicja dopełniacza, hamowania powstawania fagolizosomu, blokowanie apoptozy, hamowanie syntezy antygenów MH, supresja transkrypcji genu IL2

Entameba – aktywność cytolityczna, rozpad przeciwciał przez proteazy, inaktywacja dopełniacza, indukcja IL4 i 10, zrzucanie kompleksów immunologicznych

20) adaptacje ułatwiające spotkanie:

• Duża płodność

• Stadia inwazyjne przygotowane do przezycia w środowisku zewnętrznym

• Korzystna transmisja

21) adaptacje żywiciela:

• Koszt adaptacji jest wyższy niż cena unikania zakażenia

• Oczyszczanie się z pasożytów zewnętrznych

• Rozpoznanie pasożytów żywiciela jest poinwazyjne

• Optymalizja wyglądu i zachowania(paski zebry chronią przed muchą tse-tse)

• U ludzi lepsza diagnostyka i edukacja