ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z RODZICIELSTWEM
Wg T. Rutkowskiej z XXI wieku i zagrożenia:
1. Funkcja prokreacyjna – ma wymiar indywidualny i społeczny. Indywidualny polega na zaspokojeniu potrzeb małżonków – potrzeba emocjonalna i seksualna, których celem jest posiadanie potomstwa. Niestety w XXI wieku funkcja ta znacznie maleje. Młodzi ludzie odkładają chęć posiadania potomstwa, Zagrożenia, jakie wynikają z XXI wieku i przedwczesnej, bądź zbyt późnej decyzji o posiadaniu potomstwa, to: niepłodność, aborcja, rozwód, separacja, rożnego rodzaju uzależnienia, zwiększone stosowanie środków antykoncepcyjnych, niedojrzałość do posiadania potomstwa, zła, a czasami wręcz tragiczna sytuacja młodych małżeństw i rodzin, rodzicielstwo nieletnich dziewcząt, zawieranie małżeństw za zgodą rodziców przez sąd, bezdzietne małżeństwa.
2. Funkcja ekonomiczna – wpływa na rozwój konsumpcji i wyznacza styl funkcjonowania rodziny, spędzania przez nią czasu wolnego, poziomu kulturalnego (uczestniczenie na wernisażach, w muzeach, tatarach, kinie etc.), rozwijania zainteresowań indywidualnych oraz całej rodziny, spędzania wakacji. Funkcja ta wyznacza jakość życia- bieda czy dostatek. Zagrożenia, jakie niesie XXI wiek dla tej funkcji, to: bezrobocie jednego lub obojga rodziców, niski poziom wykształcenia, niskie kwalifikacje zawodowe, stanowiska pracy nieodpowiadające wykształceniu rodziców (np. ekspedientka w sklepie spożywczym z wykształceniem wyższym), bierność i niezaradność w poszukiwaniu pracy, nieumiejętność gospodarowania budżetem domowym, zły stan zdrowia jednego z rodziców, wyjazdy zagraniczne jednego bądź obojga rodziców w celach zarobkowych.
3. Funkcja edukacyjno-socjalizacyjna – proces socjalizacyjny i edukacyjny, a tym samym wychowawczy, rozpoczyna się od pierwszych chwil życia dziecka. Rodzina stymuluje rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny dziecka. Kształtuje osobowość i wartości wyznawane przez rodzinę. (Proces socjalizacyjny został już opisany powyżej). Natomiast funkcja edukacyjną wobec dziecka jest przekazywanie mu historii rodziny, wykształcenie w nim szacunku wobec rodziny i wartości rodzinnych, obyczajów, tradycji. Zagrożenia, jakie mogą istnieć współcześnie dla tej funkcji, to: niewłaściwe postawy rodzicielskie, niski poziom intelektualny i kulturalny rodziców, lekceważący stosunek rodziców do nauki, patologia życia rodzinnego, trudne warunki ekonomiczne i socjalne rodziny, uzależnienia od TV i Internetu.
4. Funkcja emocjonalno-ekspresyjna – sprowadza się do zaspokojenia najistotniejszych emocjonalnych potrzeb człowieka oraz do wyrażania swojej osobowości: potrzeby bezpieczeństwa, afiliacji (cechuje ja przebywanie ze sobą partnerów, jak najdłużej w ciągu dnia, przy realizacji wspólnych obowiązków), akceptacji, miłości (kochania i bycia kochanym), samorealizacji oraz kontaktu interpersonalnego. Zagrożenia, jakie istnieją dla tej funkcji w XXI wieku, to: niedojrzałość emocjonalna rodziców, zaburzenia osobowości rodziców bądź dzieci, chla emocjonalny, niewłaściwe postawy rodzicielskie, patologiczne zachowania, uzależnienia, choroby przewlekłe, słabe więzi emocjonalne.
5. Funkcja opiekuńczo-wychowawcza – należy do podstawowych f. rodziny i ulega zmianom w zależności od płci i wieku dziecka, fazy życia rodziny, jej struktury oraz potrzeb. Głównymi i najistotniejszymi czynnikami tej funkcji są czynności opiekuńcze wobec najmłodszych, najstarszych i niepełnosprawnych. Do podstawowych zadań opiekuńczych rodziny należy: zapewnienie wyżywienia, odzieży, odpowiednich warunków mieszkaniowych etc. Jeżeli chodzi o wychowanie, to nadal podstawowymi czynnikami tego procesu jest: naśladownictwo dzieci, ich identyfikacja i proces modelowania charakteru, kontrola społeczna (z uwzględnieniem stosowania kar i nagród), działalność intencjonalna rodziców oraz pobudzająca aktywność dziecka. Zagrożenia, jakie wynikają dla tej funkcji w XXI wieku, to: niedojrzałość rodzicielska, konflikty rodzinne, przemoc w rodzinie, negatywne wzorce zachowań rodziców, brak autorytetu rodziców, liberalne podejście rodziców do dzieci, brak konsekwencji rodziców wobec złego zachowania dziecka etc.
Zachodni, wygodny styl życia stał się pożądanym i atrakcyjnym modelem do którego próbuje obecnie dążyć wiele polskich rodzin. Styl ten niesie jednak ze sobą wiele zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania rodziny i niejednokrotnie powoduje jej dezorganizację a więc zmiany w wypełnianiu funkcji i ról rodzinnych. Wymaga on dokonywania wielu istotnych zmian w zakresie organizacji życia rodzinnego, co nie zawsze jest dla rodziny jest sprawą łatwą. Często członkowie rodziny nie mają świadomości dotyczącej potrzeby tych zmian, dlatego też proces dostosowawczy bywa rozciągnięty w czasie lub kończy się rozpadem rodziny.
Bezrobocie dotyka już pracujących rodziców, wpływając destrukcyjnie na rodzinę, ale także zniechęca często młodzież do nauki i zdobywania zawodu.
Następnym zewnętrznym czynnikiem zagrażającym rodzinie są mass media, które wpływają na nasze postawy, myśli, uczucia, wyobraźnię. Nie bez powodu określane są mianem pierwszej władzy. Z jednej strony są ogromnym dobrodziejstwem, ale jednocześnie z drugiej – niosą wiele niebezpieczeństw. Telewizja wciąga młodych ludzi w świat imaginacji, okrucieństwa i śmierci. Proponuje model życia, który odpowiada wielu nastolatkom. Kreuje wzory ich zachowań. Często zastępuje książkę, rodziców, ale i przyjaciół. W wielu rodzinach odbiornik TV zajmuje jedno z ważniejszych miejsc w domu. Jest włączany zaraz po przebudzeniu domowników i towarzyszy im przez cały dzień aż do zaśnięcia. Trudno jest o dobry kontakt z drugą osobą, gdy dialog prowadzony jest z udziałem lektora komentującego wydarzenia dnia czy też sprawozdawcy sportowego relacjonującego przebieg meczu. Ulubiony film czy mecz jest w danym momencie ważniejszy od problemów najbliższych osób.
Internet – najnowsza technologia, która daje ogromne możliwości i prawie nieograniczony dostęp do informacji. Jednak to właśnie komunikowanie się za jego pomocą należy do najpopularniejszych sposobów wykorzystywania tego medium przez dzieci. Szczególne niebezpieczeństwo związane z rozmowami online stanowi możliwość kontaktowania się pedofilów z potencjalnymi ofiarami. Możliwość pełnej anonimowości pozwala pedofilom podszywać się pod dowolną postać i nawiązywać znajomość z dziećmi.
Rodzice, którzy znają możliwości Internetu i rozmawiają z dziećmi, sprawując kontrolę nad tym co robią ich dzieci, poradzą sobie sami i prawdopodobnie w ich rodzinie Internet nie będzie zagrożeniem, a sprzymierzeńcem. Gorzej będzie tam, gdzie dzieci pozostawione są same sobie, a rodzice nie rozmawiają z nimi i ufają , że w domu tuż za ścianą nic złego im się stać nie może.
Kolejnym zagrożeniem zewnętrznym rodziny są subkultury młodzieżowe. Głoszą one ideologie destrukcji i przemocy, aby wejść do takiej grupy, trzeba wykazać się odwagą, popełnić przestępstwo…
Przynależność do subkultury może być rekompensatą alienacji, wyobcowania w najbliższym środowisku. Nastolatek czuje się dowartościowany - ktoś go dostrzegł, pomógł zaistnieć.
Bardzo bliska, wyżej wspomnianym zagrożeniom, jest przynależność do sekty. Sekciarskie stręczycielstwo (wg M. Pyzy ) może nas dopaść wszędzie – nawet na kursach języka angielskiego. „Kuszą uśmiechem, życzliwością. Oferują pomoc, poczucie bezpieczeństwa, miłość. Obiecują szczęście, wolność, zbawienie.” Sekty wykorzystują to, że w okresie dorastania poszukuje się sensu życia. Często wystarczy zawód miłosny, problemy w domu, szkole, z rówieśnikami. „Jeśli wówczas człowiek napotka grupę przyjaznych, bezinteresownych ludzi, prawdopodobnie zechce się z nią związać ”.
Rodzina musi czuwać nawet wtedy, gdy wszyscy marzą o lenistwie i wypoczynku – w czasie wakacji. Wtedy to ma miejsce sezonowy werbunek. „Zaczyna się idyllicznie.(…) Nowy znajomy łatwo nawiązuje kontakt, wypytuje o zainteresowania, marzenia, także relacje rodzinne i aktualne problemy”.
Przerażają skutki przynależności do sekty : zmiana hierarchii wartości, otępienie, popadanie w złe nastroje, bezkrytyczne cytowanie słów mistrza i co najgorsze – utrata kontaktu z bliskimi, porzucenie nauki, straty materialne.
Zwykle dziecko sięga po narkotyk z ciekawości, pod presją kolegów, by poczuć się dorosłym,
bo jest niezadowolone z siebie i swojego życia, z powodu konfliktów i napięć wewnętrznych, albo problemów w szkole i domu, by zrobić na złość dorosłym i wreszcie z braku atrakcyjnych sposobów spędzania wolnego czasu.
Prawidłowo ukształtowana rodzina jest dla dziecka grupą odniesienia, z którą się identyfikuje, współtworzy ją i przyjmuje jej system wartości, poglądy, postawy, wzory zachowania i postę-powania. Dostarcza mu solidnej podstawy, dzięki której może doświadczyć miłości, odczuwania, decydowania i wyobraźni. Zdrowe, funkcjonalne zasady pozwalają każdemu członkowi rodziny na plastyczność i spontaniczność. Błędy są traktowane jako okazje do rozwoju. Każda osoba jest postrzegana jako wyjątkowa, cenna i niepowtarzalna.