8. Herbart poglądy i znaczenie dla pedagogiki.
Przedstawił system pedagogiczny na etyce i psychologii, za główny cel wychowania i kształcenia uważał ukształtowanie moralnego charakteru, a za prowadzące do tego główne środki – kierowanie dziećmi, karność, nauczanie wychowujące.

11. Szkoła Herbartowska – założenia i idee moralne.
Dla herbartystów najważniejsze było wychowanie jako proces jednolity. Opracowali jednolita budowę lekcji, jednakowy porządek szkoły, który obowiązywał na każdym poziomie. Uważali, że najważniejszy w nauczaniu jest cel i środki, które są umiejscowione poza psychiką dziecka. Przez cel rozumieją ideał, wzór do którego trzeba dążyć, psychikę wychowanka należy kształtować.
Główne cechy szkoły Herbartowskiej (szkoły tradycyjnej)
System ten jest związany z filozofią idealizmu niemieckiego. Jest systemem inteaktualistycznym. W szkole tradycyjnej treść nauczania miała duże znaczenie dla rozwoju umysłu i charakteru, kładła nacisk na dużą liczbę i różnorodność nauczania. Wiedza w szkole tradycyjnej miała charakter statyczny, uczyła o tym co jest znane-zbadane. Charakter treści nauczania prowadzi do konserwatyzmu. Autorytet podręcznika i nauczyciela był bezwzględny, odstępstwo od sformułowanych treści było niedozwolone. Szkoła dbała głownie o naukę i wiedzę, była elitarna, przeznaczona dla sfer wyższych, nie uwzględniała indywidualności ucznia, mało zajmowała się wychowaniem społecznym.
Ideał wychowania Herbarta składa się z 5 idei moralnych:
I. IDEA WEWNĘTRZNEJ WOLNOŚCI – zawsze uznajemy zgodność naszej woli z naszymi przekonaniami i przeżywamy tę zgodność pozytywnie.
II. IDEA MORALNA – za cechę pozytywną uznajemy silną wolę w odróżnieniu od słabej, chwiejnej, jest treścią idei doskonałości.
III. IDEA ŻYCZLIWOŚCI – uznajemy zgodność woli własnej z wolą innych.
IV. IDEA PRAWA – niezgodność woli, która rodzi walkę, spory, może być usunięta na zasadzie uznawania praw.
V. IDEA SŁUSZNOŚCI – łamanie prawa prowadzącego do przykrości i krzywdy innych
Idea wewnętrznej i idea doskonałości odnosi się do własnego ja, a pozostałe idee do moich relacji z innymi.

14. Poglądy E. Durckheima
Twórca socjologii francuskiej. Głosił, że człowiek (jednostka) jest urabiany przez społeczeństwo. Głosił idee solidaryzmu, ale zwalczał socjalizm, ideę świeckiej moralności
Zwalczał klerykalizm – wpływy kościoła). Głosił teorię, że wychowanie jest przygotowaniem jednostki do życia w istniejącym społeczeństwie. Uważał, że religia jest pierwotnym faktem życia społecznego, czyli w religii tkwią siły skupiające społeczeństwo. Religia wyznacza normy i zasady w naturze społecznej, uzależnione jest to jaka będzie jednostka. Determinizm społeczny wyznacza fakty społeczne, które określają jak postępować, jak się zachować, jakie normy i zasady.
Najważniejsze fakty życia społecznego:
- religia
- moralność
- prawo.
Każde społeczeństwo będzie tworzyło ideał człowieczeństwa. Ideał człowieczeństwa będzie ukształtowany, wspólny, jeden dla całego społeczeństwa, ale może być wieloraki.
Wychowanie wg Durckheima
Wychowanie jest działaniem wywieranym przez pokolenia dorosłe na te, które nie są do życia społecznego dojrzałe. Zadaniem wychowania jest rozbudzić i rozwinąć w dziecku pewną sumę stanów fizycznych, intelektualnych i moralnych, których wymaga od niego społeczeństwo jako całość i środowisko.

15. Poglądy F. Znanieckiego.
Florian Znaniecki przedstawiciel socjologii, wykładowca na uniwersytecie w Chicago, w Poznaniu. Jest twórcą socjologii humanistycznej i opartej na niej socjologii teorii wychowania. Oparł swoją teorię wychowania na dwóch zasadach funkcjonowania zjawisk społecznych. Znaniecki powiedział, że nie ma teorii wychowania a jest tylko socjologia wychowania.
1. Zjawiska naturalne (niezależne od człowieka)
2. Zjawiska kulturowe (są czyjeś, należą do kogoś, tworzone przez kogoś układy społeczne, w których każdy funkcjonuje)
Cztery układy społeczne wg Znanieckiego
1. Czyny społeczne dążą do zmian zachodzących w drugiej osobie (mogą być podejmowane pod wpływem prośby, groźby)
2. Stosunki społeczne- relacja, układy występują miedzy grupami albo osobami (przyjaźń, małżeństwo)
3. Osobowość społeczna (indywidualna)- osoba w grupie społecznej na wysoką rangę (np. prezydent, ojciec w rodzinie)
4. Grupy społeczne – rodzina, grupa rówieśnicza, pracownicza, wyznaniowa.
Uważał, że nie ma teorii wychowania, ale jest socjologia wychowania.
Wychowanie wg Znanieckiego jest działalnością społeczną, składającą się na nie czynności, w których podmiotem jest wychowawca, a podmiotem jest wychowanek jako kandydat na członka grupy. Jeżeli wychowanie jest zjawiskiem społecznym to teoria wychowania należy do socjologii.

16. Nowe wychowanie – założenia kierunku oraz przedstawiciele.
Zaczęto krytykować szkołę Herbarta. W opozycji i pod wpływem krytyki zaczął rozwijać się nowy nurt zwany „nowym wychowaniem”. Koncepcja pedagogiczna przeciwstawiała się tradycyjnym formą nauczania, wychowania.
Na nowe wychowanie składa się kilka koncepcji kształtowania wychowania:
- szkoła Montessori
- Celestyna Freueta
- Helos Porkhurst
- Owidiusz De elozy
Rodowód nowego wychowania sięga koncepcji progresywizmu w USA (praktyczny wymiar nauczania). Istotnym składnikiem nowego wychowania jest aktywizm.
John Dewey jako pierwszy sformułował i zdefiniował wychowanie jako proces aktywnego wzrastania jednostki w społeczną aktywność gatunku. Poznawanie świata jest procesem samodzielnej eksploracji świata, a nie przyswajaniem gotowych podanych treści.
Bogdan Nawroczyński mówiąc o nowym wychowaniu wymienił kilka lin rozwojowych:
- humanizacja pedagogiki, zwraca się większą uwagę na człowieka,
- przejście od analizy do syntezy, samodzielne analizowanie treści i wyciąganie wniosków,
- przejście od intelektualizmu do antyintelektualizmu,
- przejście od jaskrawych kontrastów do łagodniejszych przeciwieństw.
Podłożem nowego wychowania teoretycznego jest pajdocentryzm, który ma swoje korzenie w naturalizmie.

wychowanie – to świadoma zorganizowana działalność społeczna, której celem jest
wywołanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka. Zmiany związane są z
poznaniem rzeczywistości, umiejętnością oddziaływania na nią oraz kształtowaniem
stosunku do świata i ludzi, jego przekonań i postaw. Ze zorganizowaną działalnością
wychowawczą człowiek styka się przez całe życie. To szczególny rodzaj ludzkiej
działalności, który polega na zamierzonym wywołaniu zmian w osobowości człowieka.
Przez wychowanie należy rozumieć zamierzone kształtowanie u jednostki tego zespołu
cech, które składają się na uczuciowo – wolicjonalną (zależną od woli) stronę osobowości
a więc formułowanie postaw, przekonań, uznanych wartości, celów, ideałów.
kształcenie – samodzielne i kierowane czynności człowieka podejmowane dla
osiągnięcia określonego zasobu wiedzy o otaczającym go świecie, poznanie samego
siebie, zdobycia umiejętności potrzebnych mu do przeobrażania świata i do rozwoju jego
uzdolnień, zainteresowań i ogólnej sprawności umysłowej. Rezultatem kształcenia jest
zdobycie wykształcenia
nauczanie – jest to kierowanie procesem uczenia się, planowa i systematyczna praca
nauczyciela z uczniami umożliwiająca im zdobywanie wiedzy, umiejętności, nawyków
oraz rozwijanie zdolności i zainteresowań.