Ortopedia 11.10.2011

Współczesne metody postępowania w ortopedii i metody leczenia narządu ruchu – profilaktyka leczenie i rehabilitacja.

Ortos – prosty

Pais – dziecko

• Nicolas Andry, w 1741 użyl tego określenia

• Wydal książkę ‘Ortopedia, – czyli sztuka zapobiegania i poprawiania zniekształceń ciała u dzieci’

• 1918 – ortopedia w Polsce

• 1923 – pierwsza katedra ortopedii w Polsce – twórca Wierzejewski

• Jako dział medycyny rozwinęła się z potrzeby leczenie chorych, a zwłaszcza z konieczności walki z bólem, korekcjami zniekształceń oraz odtwarzania funkcji narządu ruchu.

• Ortopedia obejmuje:

  • Profilaktykę

  • Leczenie wrodzonych i nabytych zaburzeń narządu ruchu

Ortopedia zajmuje się leczeniem

• Wad wrodzonych i rozwojowych

• Zmian zapalnych

• Zmian zwyrodnieniowych

• Nowotworów

• Uszkodzeń urazowych

• Wielu innych chorób upośledzających strukturę i funkcje narządu ruchu.

Cel ortopedii:

• Przywrócenie pełnej sprawności chorego

• Zapobieganie trwałemu kalectwu

Współczesne rozpoznawanie dysfunkcji:

• Skraca okres wyczekiwania

• Decyduje o skuteczności leczenia:

  • Wad wrodzonych (np.; dysplazji stawu biodrowego,, kręczu szyi)

  • Chorób (nowotwory, zmiany zapalne).

Dobór metody leczenie:

Czynności wstępne z reguły polegają na:

• Przeprowadzeniu dokładnego wywiadu chorobowego

• Rozpoznaniu schorzenia głównego

• Ewentualnych uszkodzeń wtórnych

Czynniki, które należy uwzględnić w wytyczaniu leczenia:

• Wiek chorego

• Jego indywidualność i potrzeby

• Stan fizyczny

• Możliwości kompensacyjne

Leczenie etapowe

Etapowość leczenie wynika najczęściej z występowania rożnych uszkodzeń wywołanych przez ten sam czynnik chorobowy, np.:

• Skrócenie kończyny,

• Zniekształcenie stopy,

Z konieczności przygotowania wstępnych warunków do przeprowadzenia zabiegu głównego.

Rodzaje leczenia :

• Leczenie nieoperacyjne

  • Prowadzone w poradni lub w szpitalu

  • Taktyka postępowania i przygotowanie do zabiegu operacyjnego

  • Stosuje się:

    • Unieruchomienia zewnętrzne - stosujemy gipsy okrężne, bądź szyny gipsowe (podłużniki), gorsety, szyny wyciagowe. Jest to wyłączenie z ruchu jednego fragmentu ciała.

Unieruchomienie i szkody gipsowe:

• Zaniki mięśniowe

• Uszkodzenia torebek stawowych

• Demineralizacja kości

• Osłabienia ścięgien i więzadeł

• Zaburzenia krążenia

  • Wyciągi

    • Pośrednie – tzw. plastrowy ,mocuje się na skórę, przymocowuje się na linkę i zawiesza na wyciągu.

    • Bezpośrednie – tzw. szkieletowy, nawierca się kość, aby zamontować klamry i umieścić na wyciągu. Powikłanie to wystąpienie w późniejszym czasie zwyrodnien stawów

Powikłania w stosowaniu wyciągów:

• Zakażenie kości lub części miękkich

• Zesztywnienie stawu

• Uszkodzenie skory

• Porażenie lub niedowład kończyny

  • Redresje – bezoperacyjne wyprostowanie stawu Lub zespołu stawów zesztywniałych włókniście w przykurczu. Ręczna korekcja ustawienia stawu. Pozawalają na rozciągnięcie przykurczonych mięsni i torebek stawowych lub rozerwanie zrostów

    • Jednoczasowe – jednorazowe.

    • Stopniowe – stosowanie rożnego rodzaju wyciągów oraz ortez korygujących.

Przyczyny niepowodzeń redresji

• Nowotwory zniekształcenia

• Opatrunki gipsowe przez długi czas do chodzenia, szyny, aparaty, obuwie ortopedyczne

• W przypadku zniekształceń resztkowych czy trwałych zaburzeń równowagi mięśniowej wykonuje się zabiegi operacyjne

• Im dłuższy czas doleczania i obserwacji tym pomyślniejsze są wyniki redresji

Zagrożenia i niebezpieczeństwa redresji:

• Przeciwwskazaniem jest:

  • Ostry stan zapalny w stawie

  • Zniszczenie lub osłabienie struktury kości

  • Zniszczenie powierzchni stawowych z częściowym lub zupełnym zrostem kostnym

  • Użycie nadmiernej siły redresyjnej w zbyt krótkim czasie grozi:

    • Złamaniami,

    • Złuszczeniami

    • Złuszczeniami trzystawowymi

    • Wgnieceniem powierzchni stawowych

    • Oderwaniem przyczepów torebkowo- więzadłowych

    • Szkodliwymi rozciągnięciami pni naczyniowo- nerwowych

    • Odleżynami na skórze.

    • Blokady –wprowadzenie środków leczniczych do zmienionej chorobowo okolicy.

    • Nakłucia – diagnostyka i leczenie. Uzyskuje się materiał do badan, podaje się środki cieniujące, opróżnia się krwiaki lub ropnie.

• Leczenie operacyjne - cel: przywrócenie poprawnych stosunków anatomicznych i biomechanicznych, jako warunku do odtworzenia lub poprawy czynności i sprawności ruchowej.

  • Zabiegi operacyjne na kościach:

    • Osteotomia - przecięcie kości

    • Osteosynteza – zespolenie kości

    • Wycięcie kości – resectio

  • Zabiegi operacyjne na stawach

    • Artotomia – chirurgiczne otworzenia stawu

    • Artrodeza – chirurgiczne usztywnienie stawu

    • Artroplastyka - protezoplastyka, endoprotezo plastyka

    • Artroskopia – wziernikowanie stawu

  • Zabiegi na ścięgnach i mięśniach:

    • Przecięcie ścięgna – tendotomia

    • Przecięcie mięśnia – myotomia

    • Wydłużenie ścięgna

Rehabilitacja – proces przywracania sprawności ruchowej i samodzielności osobom, które je utraciły z rożnych przyczyn.

Leczenie usprawniające narządów ruchu

• Wyuczenie nawykow usprawniania ruchowego przed planowanym zabiegiem operacyjnym

• W okresie unieruchomienia lub pooperacyjnym ćwiczenie ruchów we wszystkich nieobjętych unieruchomieniem lub operacją stawach, zapobieganie zanikom mięśniowym

• Po zdjęciu opatrunku gipsowego (wyciągu) leczenie polega na usuwaniu zaburzeń krążenia i stopniowym przywracaniem pełnej sprawności.

Jakie zabiegi?

• Kinezyterapia – stosowanie dawkowanego, określonego sposobu ruchu

• Fizykoterapia – stosowanie środków fizykalnych tj. ciepło, zimno, promieniowanie świetlne, Pola magnetyczny itd.