32. Tkanka nabłonkowa, tk. graniczna, nabłonek– pełni funkcję ochronną, bierze udział we wchłanianiu pokarmu, chroni przed mikroorganizmami, bierze udział w wymianie gazów i wydalaniu. Podział ze względu na budowę i funkcje: nabłonek wielowarstwowy- jako nabłonek okrywający, dla kręgowców, w którym komórki ułożone są w kilku warstwach, w miejscach, które wymagają ochrony; nabłonek jednowarstwowy- tkanka okrywająca dla bezkręgowców (złożony z pojedynczej warstwy komórek), tam, gdzie zachodzi wchłanianie substancji. Podział ze względu na funkcję: -okrywający, przed utratą wody i wnikaniu szkodliwych substancji i drobnoustrojów chorobo. –wyściełający, podobne zad., pokrywa narządy wewnętrzne np. płuca –gruczołowy, wydziela substancje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu –zmysłowy, odbiera bodźce np. zapach, dźwięk. Tkanka łączna – stanowi największą część masy ciała, komórki są luźno rozrzucone w substancji międzykomórkowej, znajdują się liczne włókna, ma za zadanie: spaja różne typy innych tkanek, zapewnia podporę narządom i ochrania wrażliwe części organizmu. Tkanka łączna oporowa- występuje u kręgowców. Dzielimy na tk. kostną i tk. chrzęstną. Zapewnia podporę organizmu i ochronę mechaniczną. Tkanka łączna chrzęstna - nie jest unaczyniona ani unerwiona, należy do najgęstszych tkanek łącznych i występuje przede wszystkim u kręgowców; u bezkręgowców (pierścienic morskich, mięczaków i bezczaszkowców). Składa się z dużej ilości elastycznej i sprężystej substancji międzykomórkowej, w której znajdują się jamki. W ich wnętrzu położone są komórki chrzęstne. Odporne na urazy mechaniczne i na rozciąganie np. przegroda nosowa, małżowina uszna. Tkanka kostna - substancja międzykomórkowa jest przesycona solami wapnia (fosforan, węglan) i tworzy wokół kanałów naczyniowych koncentrycznie ułożone blaszki tworzące większe, walcowate jednostki strukturalne; między blaszkami, w jamkach kostnych, rozlokowane są komórki tworzące tkankę kostną. Tkankę kostną można podzielić na: grubowłóknistą (włókna kolagenowe nie są uporządkowane, występuje u niższych kręgowców i zarodków wyższych kręgowców) i blaszkowatą (włókna kolagenowe są skierowane w tym samym kierunku, co czyni komórki silniejszymi, występuje u dorosłych wyższych kręgowców). Bardzo twarda, wytrzymała, odporna na urazy. Np. szkielet Tkanka tłuszczowa -gromadzą tłuszcz, który może być wykorzystywany przez organizm jako źródło energii potrzebnych do normalnego funkcjonowania. Występuje pod skórą, wokół serca i nerek. Jej głównym zadaniem jest zatrzymywanie ciepła w organizmie. Krew- tk. łączna płynna, transportuje tle do komórek i odprowadza z nich dwutl. węgla, rozprowadza substancje odżywcze, odpowiada za obronę przed drobno. chorobo. Składa się z płynnego osocza, składającego się z: wody, białek, tłuszczy, witamin, cukrów, soli mineralnych oraz elementów morfotycznych, które dzielą się na: krwinki białe(leukocyty, zapewniają odporność i bronią przed drobno. chorobo. Są większe, jest ich mniej), krwinki czerwone (erytrocyty, zawierające czerwony barwnik-hemoglobinę, który jest niezbędny do transportowania tlenu), płytki krwi (trombocyty, proces krzepnięcia, chronią przed wykrwawieniem). Limfa -płyn tkankowy spływający do naczyń chłonnych, tworzących układ naczyń limfatycznych. Chłonka rozprowadza po organizmie limfocyty zabierane z węzłów chłonnych. Bierze także udział w transporcie tłuszczów pokarmowych, stąd żółtawe zabarwienie Tkanka mięśniowa-składa się z włókien mięśniowych, zbudowanych z miocytów, posiadających zdolność do kurczenia i do rozkurczenia. Tkanka mięśniowa nie ma własnej substancji międzykomórkowej, a elementy mięśniowe połączone są ze sobą za pomocą tkanki łącznej wiotkiej. Pomimo obecności w komórkach mięśniowych jądra komórkowego oraz pewnej zdolności do podziału. Funkcje: -wykonywanie ruchów, -lokomocja, - podstawowe funkcje życiowe (oddychanie, trawienie, wydalanie), -utrzymanie postawy ciała, -wytwarzanie ciepła, -kształtowanie sylwetki, -ochrona dla tkanek znajdujących się pod nią, -ochrona dla naczyń i nerwów. Rodzaj: -tkanka poprzecznie prążkowana szkieletowa(mięśnie nóg i rąk, we wnętrzu znajdują się 2 rodzaje białek- stąd ta nazwa) -tkanka poprzecznie prążkowana serca (zbudowana z rozgałęzionych komórek, łączą się ze sobą tworząc sieć, dzięki temu serce może zmienić swoją objętość) -tkanka gładka (element budowy naczyń, ścian przewodu pokarmowego, ścian moczowodów, pęcherza i cewki moczowej, skóry, może zmieniać swoją średnicą) Tkanka nerwowa -utworzona przez neurony (komórki nerwowe) i komórki glejowe, tworzy układ nerwowy. Tk. nerwowa jest wrażliwa na brak tlenu. Odbiera, przekazuje i reaguje na impulsy środowiska np. dotyk, temperatura czy światło. Komórki nerwowe umożliwiają organizmowi normalne funkcjonowanie w danym środowisku, adekwatną odpowiedź w zależności od sytuacji w środowisku zarówno wewnętrznym jak i zewnętrznym. Neurony stale rejestrują się, analizują informacje o stanie wewnętrznym organizmu jak i zewnętrznym stanie otoczenia, przez co przygotowują organizm do adekwatnej reakcji. Do neuronów należy również koordynacja aktywności intelektualnej, świadomości, podświadomości, aktywności ruchowej czy też czynności gruczołów dokrewnych. Tkanka nerwowa ma bardzo słabe możliwości regeneracyjne. Złożona jest z licznych komórek nerwowych - neuronów. Składają się one z ciała komórki zawierającego jądro. Od tego ciała odchodzą krótkie wypustki zwane dendrytami oraz najczęściej jedna, długa i rozgałęziona na końcu wypustka - neuryt(akson). Mogą go otaczać osłonki mielinowe. Dendryty odbierają bodźce i przekazują je do ciała komórki nerwowej, a stąd przez neuryt informacja trafia do następnej komórki nerwowej. Dzięki dendrytom i neurytom komórki nerwowe mogą spełniać swoje funkcje, czyli odbierać i przekazywać bodźce ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego do centralnego układu nerwowego - mózgu i rdzenia kręgowego. Centralny układ nerwowy, od którego odchodzą liczne włókna nerwowe pełni nadrzędną funkcję w stosunku do innych układów i całego organizmu. Układ nerwowy scala, kontroluje wszystkie czynności życiowe i funkcjonowanie żywego organizmu.