Cykl koniunkturalny

Cykl koniunkturalny – to okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej.

Wyrożniamy zwykle cztery fazy cyklu:

• kryzys,

• depresje,

• ożywienie,

• rozwit.

Fazy cyklu

Rodzaje wahań cyklicznych

• cykle Kitchina – trwające około 3,5 roku

• cykle Juglara – 810 lat

• cykle Kondratiewa – 50-60 lat

Teorie wahań cyklicznych

• Teorie neoklasyczne – czynniki zakłócające rownowagę mają charakter egzogeniczny.

- Teoria plam na Słońcu,

- Teoria innowacji – J. Schumpeter

- Teoria cyklu politycznego

- Austriacka teoria cyklu koniunkturalnego

• Teoria keynesistowska – przyczyny cyklicznych wahań wynikają z „reguł gry” gospodarki rynkowej

Teoria mnożnika – akceleratora

• Faza kryzysu. Podaż większa od popytu –nadprodukcja.

Wzrost konkurencji i spadek cen. Wartość konsumpcji obniża się. Tempo spadku produkcji jest szybsze od tempa spadku popytu, więc zapasy maleją. Niskie ceny powodują konieczność wprowadzenia nowych metod produkcji, obniżających kosz wytwarzania. Oznacza to wzrost tempa ekonomicznego zużywania się aparatu produkcyjnego. Zmniejsza się rożnica pomiędzy podażą i popytem oraz rodzi się popyt inwestycyjny.

• Wzrost popytu inwestycyjnego zgodnie z zasadą mnożnika powoduje zwielokrotniony wzrost dochodu narodowego. Wzrost dochodu powoduję wzrost konsumpcji, co powoduje dalszy wzrost popytu inwestycyjnego. Inwestycje spowodowane zmianami dochodu narodowego nazywamy inwestycjami indukowanymi (pobudzonymi).

I_it = a (Y_{t - 1} – Y_{t - 2}) = a•ΔY_{t - 1}

• Połączenie zasady mnożnika i akceleratora stwarzamożliwość wyjaśnienia kumulatywnych procesow powodujących wejście gospodarki w fazę ożywienia. Rośnie popyt inwestycyjny, rośnie dochod narodowy, rośnie popyt konsumpcyjny powodujący zwielokrotnienie popytu inwestycyjnego. Wymaga to wzrostu stopnia wykorzystania istniejącego potencjału produkcyjnego a w konsekwencji powoduje wzrost kosztow wytwarzania i zahamowanie tempa wzrostu stopy zysku. Przedsiębiorstwa zaczynają ograniczać popyt inwestycyjny. Pojawiają się ujemne efekty mnożnikowe.

Osłabienie popytu zbiega się z efektem podażowym inwestycji.

Efekt popytowy – mnożnik.

Efekt podażowy – powiększenie mocy produkcyjnych.

Między efektami występuje luka czasowa.

• Zbieżność w czasie wystąpienia efektu podażowego i osłabienia efektu popytowego, powoduje narastanie dysproporcji pomiędzy dynamiką przyrostu potencjału produkcyjnego (który rośnie) a wzrostem efektywnego popytu (który już spada). Następuje kryzys nadprodukcji.