Pedagogika specjalna

1. Pedagogika specjalna zajmuję się osobami z : dysfunkcjami, patologicznych rodzin

2. Pedagogika specjalna – jest nauką szczegółową pedagogiki, jej przedmiotem jest opieka, terapia, kształcenie, wychowanie osób z odchyleniami od normy. Odchylenia od normy mogą mieć charakter powyżej i poniżej normy.

3. Defektologia – nauka o wszelkich efektach ,usterkach, wadach psychicznych i fizycznych człowieka (nie powinna być stosowana zamiennie z pedagogiką specjalną)

4. Defekt – to trwałe uszkodzenie, nieodwracalny brak, ułomność

5. Deksiopedagogika – dotyczy rozwoju ludzkich możliwości , zdolności które potencjalnie zawsze istnieją co stwarza szanse uzyskania określonych standardów rozwoju.

6. Pedagogika rewalidacyjna – ma na celu usprawnianie, wspomaganie rozwoju, kształcenie i wychowanie jednostek niepełnosprawnych, wobec których tradycyjne metody i formy pracy są nieodpowiednie.

Usprawnianie ma tu charakter kompleksowy : fizyczne, psychiczne, społeczne i zawodowe, jako zintegrowany system oddziaływań rehabilitacyjnych

1. Ortopedagogika – termin nie oddaje odrębnego, specyficznego charakteru metod i środków oraz odmienności, odchyleń, zaburzeń i trudności rozwojowo-wychowawczych

2. Pedagogika terapeutyczna (lecznicza)- dotyczy możliwości leczniczego oddziaływania poprzez zastosowanie specjalnych metod pracy w procesie rewalidacji i resocjalizacji. Istnieje tu konieczność współpracy z lekarzem i stosowania określonych środków i technik leczenia, nie ma zastosowania do wieku mikrozaburzeń i deficytów rozwojowych

3. Niepełnosprawność – obejmuje różne ograniczenia funkcjonalne człowieka wynikające z uszkodzenia zdolności wykonywania jakiejś czynności

4. Ograniczenia mogą mieć charakter stały lub przejściowy, całkowity lub częściowy, mogą dotyczyć : sfery fizycznej, psycicznej, sensorycznej

5. Niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny i/lub psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza albo uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z normami prawnymi i społecznymi.

6. Klasyfikacje osób niepełnosprawnych :

1. Niewidomi i niedowidzący :

• Niewidomi od urodzenia lub przed 5 rokiem życia

• Ociemniali

• Niewidomi i ociemniali z dodatkowymi kalectwami

• Niewidomi i ociemniali z upośledzeniem umysłowym

• Niedowidzący

• Słabo widzący w wysokim stopniu

1. Głusi i niedosłyszący :

• Głusi od urodzenia

• Ogłuchli mówiący

• Głusi z upośledzeniem umysłowym

• Głusi z dodatkowym kalectwem

• Głusi z resztkami słuchu

• Niedosłyszący

1. Głuchoniewidomi

2. Upośledzeni umysłowo :

• W stopniu lekkim

• W stopniu umiarkowanym

• W stopniu znacznym

• W stopniu głębokim

1. Przewlekle chorzy :

• Grupy ze względu na rodzaj schorzenia

• Grupy ze względu na formę leczenia ( hospitalizacyjnego , ambulatoryjnego)

1. Osoby z uszkodzeniami narządów ruchu :

• Amputacje lub braki deformacyjne wrodzone

• Uszkodzenia kręgosłupa i narządów ruchu

• Dysfunkcje kończyn

• Porażenia

1. Osoby z trudnościami w uczeniu się wskutek dysharmonii rozwoju

2. Społecznie niedostosowani wskutek :

• Zaniedbań i błędów wychowawczych oraz konfliktów z normami społeczno-moralnymi

• Zaburzeń wyższych czynności nerwowych (tło psychopatyczne, charakteropatyczne, nerwicowe)

1. Zakres pedagogiki specjalnej :

1. Pomoc – współdziałanie z podmiotem w sytuacji trudnej w realizacji jego podstawowej aktywności

2. Opieka – działalność pozwalająca na zaspokojenie podstawowych potrzeb podopiecznego

3. Edukacja – ogół działań skierowanych na jednostki i grupy ludzi sprzyjająca rozwojowi, podnoszeniu świadomości i twórczego myślenia, a także wyzwalających aktywność poznawczą

4. Rehabilitacja – łączne i skoordynowane oddziaływanie lecznicze, psychologiczne, pedagogiczne, społeczno-zawodowe zmierzające do rozwinięcia lub przywrócenia osobie zdolności , sprawności i możliwości samodzielnego życia w społeczeństwie. Jest to proces łączący oddziaływania o różnym charakterze i zakresie, aby przywrócenie utraconych sprawności było najpełniejsze, możliwie wczesne i trwałe

5. Rewalidacja – długotrwała działalność terapeutyczno-wychowawcza, a więc : wielostronna stymulacja, opieka, nauczanie i wychowanie jednostek o zaburzonej percepcji rzeczywistości ( upośledzonych umysłowo, niewidomych, niesłyszących)

1. Kierunki rewalidacji :

1. Kompensacja – zastępowanie niesprawnych (narządów) funkcji innymi

2. Wyrównywanie braków rozwojowych

3. Usprawnianie uszkodzonych funkcji, zmysłów, narządów

4. Dynamizowanie ogólnego rozwoju przy wykorzystaniu sił organizmu oraz korzystnych czynników środowiskowych

1. Resocjalizacja – proces wychowania jednostek wykazujących wzmożone trudności w dostosowaniu się do norm społecznych, moralnych i prawnych wynikających ze stanu osobowości wychowanka. Polega na stosowaniu różnych środków leczniczych, socjoterapeutycznych, form i metod wychowawczych obejmujących psychologię, socjologię, kulturotechnikę, naukę szkolną oraz pracę w warunkach izolacji lub środowisku otwartym, półwolnościowym pod nadzorem kuratora sądowego.

2. Rehabilitacja a rewalidacja:

1. Rehabilitacja – zakłada powrót do sprawności

2. Rewalidacja – usprawnianie rozciągnięte w czasie

1. Funkcje pedagogiki specjalnej :

1. Warunki i działania wspierające rozwój

2. Tworzenie warunków do zdobywania autonomii i samodzielności

• Materialnych – w uczeniu się

• Emocjonalnych – w komunikowaniu się

• Społecznych – w interakcjach

1. Czynności pedagogiczne :

• Diagnostyczne

• Organizacyjne

• Usprawniające

• Profilaktyczne

• Stymulacyjne

• Kontrolne

• Korekcyjne

• Kompensacyjne

• Terapeutyczne

• Interwencyjne

1. Osoby będące podmiotem pedagogiki specjalnej :

1. Mające trudności w poznawaniu świata i komunikowaniu się – uszkodzenia analizatorów zmysłowych

2. U których procesy poznawcze przebiegają w sposób nieprawidłowy, mają nieadekwatny obraz rzeczywistości, ograniczoną zdolność rozumowania, są poniżej normy, mają utrudnione przystosowanie do życia i pracy

3. Mające z powodu uszkodzenia narządów ruchu lub przewlekłej choroby ograniczoną zdolność do działania oraz aktywnego udziału w życiu społecznym

4. Wymagające resocjalizacji – niedostosowane społecznie wskutek zaniedbań i błędów wychowawczych rodziców i szkoły, prowadzących do konfliktu z normami obyczajowymi i prawnymi

5. Znacznie przekraczające poziom normy intelektualnej i zdolności, potrzebujące stymulacji i ukierunkowania kształcenia

1. Dziedziny pedagogiki specjalnej :

1. Pedagogika zdolnych i uzdolnionych :

• Wybitne zdolności ogólne

• Uzdolnienia kierunkowe

1. Pedagogika rewalidacyjno-rehabilitacyjna :

• Upośledzenia umysłowe

• Wady wzroku

• Wady słuchu

• Sprzężone upośledzenie

1. Pedagogika leczniczo-terapeutyczna :

• Choroby przewlekłe

• Niesprawnośs ruchowa

• Odmienność somatyczna

• Autyzm

• Zespoły psychozopodobne

• Starość

1. Pedagogika resocjalizacyjna :

• Niedostosowanie społeczne

• Aspołeczność

• Demoralizacja

• Przestępczość

1. Pedagogika korekcyjna :

• Trudności w uczeniu się

• Parcjalne zaburzenia w rozwoju

• Zaburzenia mowy

• Zaburzenia emocjonalne

1. Funkcjonowanie szkolnictwa specjalnego :

System kształcenia uczniów niepełnosprawnych jest integralną częścią systemu oświaty.

1. Edukacja specjalna to :

• Inny sposób patrzenia na osobę niepełnosprawną

• Świadomość jej potrzeb

• Wielospecjalistyczna diagnoza

• Stosowanie specjalnych metod i form pracy

• Odpowiednia organizacja pracy

• Dostosowanie wymagań do możliwości i deficytów rozwojowych

• Inne wymagania wobec nauczycieli i wychowawców

• Kompleksowe i długotrwałe działania wspierające rozwój

1. Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych aby realizować naukę szkolną, potrzebują spełnienia następujących warunków :

• Specjalnego programu edukacyjno-terapeutycznego

• Specjalnych metod i środków dydaktycznych, dostosowanych do ich potrzeb, możliwości i ograniczeń

• Zapewnienie specjalistycznej kadry pedagogicznej

• Odpowiednich warunków bazowych i odmiennych rozwiązań organizacyjnych.

1. Organizacja kształcenia specjalnego :

Kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy.

Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych .

1. Kształceniem specjalnym obejmuje się następujące grupy dzieci i młodzieży niepełnosprawnej :

• Z upośledzeniem umysłowym z stopniu lekkim

• Z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym

• Niesłyszący

• Słabo słyszący

• Niewidomych

• Słabo widzących

• Niepełnosprawnych ruchowo

• Z przewlekłą chorobą

• Z zaburzeniami psychicznymi

• Z niepełnosprawnościami sprężonymi i autyzmem

• Niedostosowanych społecznie , zagrożonych uzależnieniami, z zaburzeniami zachowania

1. Szkoła specjalna lub oddział specjalny :

To odpowiednio szkoła lub oddział dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Szkołą specjalna lub oddział specjalny może być zorganizowany w zakładzie opieki zdrowotnej, w tym zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego a także w jednostce pomocy społecznej.

1. Struktura szkolnictwa :

• Przedszkola – dla dzieci w wieku od 3 lat do rozpoczęcia nauki szkolnej, nie dłużej jednak niż do 8 roku życia

• Sześcioletnie szkoły podstawowe – mogą uczęszczać uczniowie do 18 roku życia

• Gimnazja – mogą uczęszczać uczniowie nie dłużej niż do ukończenia 21-go roku życia

• Zasadnicze szkoły zawodowe – mogą do nich uczęszczać uczniowie nie dłużej niż do ukończenia 24-go roku życia

• Licea profilowane, licea ogólnokształcące, technika – do 24-go roku życia

• Szkoły policealne

• Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze i specjalne ośrodki wychowawcze

1. Młodzieżowe ośrodki wychowawcze (niedostosowani) :

Młodzieżowe ośrodki wychowawcze są prowadzone dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i resocjalizacji oraz dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim jako resocjalizacyjno-rewalidacyjne

1. Zadania młodzieżowego ośrodka wychowawczego są realizowane przez organizowanie zajęć :

• Edukacyjnych

• Rewalidacyjnych

• Resocjalizacyjnych

• Profilaktyczno-wychowawczych

1. Zadania młodzieżowego ośrodka wychowawczego :

• Eliminowanie przyczyn i przejawów niedostosowania społecznego

• Przygotowanie do wychowania zgodnego z normami

1. Młodzieżowe ośrodki socjoterapii (zagrożone niedostosowaniem) :

Prowadzone są dla dzieci i młodzieży, które z powodu zaburzeń rozwojowych , trudności w uczeniu się i zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym są zagrożone niedostosowaniem społecznym , wymagają stosowania specjalnej organizacji, nauki, metod pracy i wychowania

1. Do zadań młodzieżowego ośrodka socjoterapii należy :

• Eliminowanie przyczyn i przejawów zaburzeń zachowania

• Przygotowanie wychowanków do życia zgodnego z normami

Zadania te są realizowane przez organizowanie zajęć edukacyjnych, socjoterapeutycznych, profilaktyczno-wychowawczych

1. Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze :

Prowadzone są dla dzieci i młodzieży, które z powodu niepełnosprawności nie mogą uczęszczać do szkoły w miejscu zamieszkania

1. Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze są prowadzone w szczególności dla dzieci i młodzieży :

• Niesłyszących i słabosłyszących

• Niewidomych i słabowidzących

• Z niepełnosprawnością ruchową

• Z autyzmem, w tym zespołem Aspergera

• Z niepełnosprawnościami sprzężonymi

• Z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lun znacznym

1. Specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy umożliwia wychowankom :

• Udział w zajęciach profilaktyczno-wychowawczych, rewalidacyjnych, usprawniających ruchowo, specjalistycznych oraz innych formach pomocy przygotowujących do samodzielności w życiu społecznym

• Udział w zajęciach sportowych, turystycznych, rekreacyjnych oraz kulturalnoświatowych

• Udział w zajęciach rozwijających zainteresowania i zdolności

1. Ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze :

Umożliwiają dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, a także z upośledzeniem umysłowym i niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. Wychowankami ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych mogą być dzieci i młodzież w wieku od 3 do 25 roku życia

1. Ośrodek rewalidacyjno-wychowawczy zapewnia :

a)Wychowankom z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim udział w zajęciach :

• Rewalidacyjno-wychowawczych, prowadzonych indywidualnie lub w zespołach

• Specjalistycznych, usprawniających ruchowo, dostosowanych do potrzeb wychowanków

• Rekreacyjnych

1. Integracyjne formy kształcenia – szkoła w której uczą się wspólnie dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego z pozostałymi uczniami

2. Oddziały specjalne :

To organizacyjna forma integracji. Nauka w szkolnych oddziałach specjalnych odbywa się według planów nauczania odpowiedniego typu szkół specjalnych . Liczba uczniów powinna odpowiadać liczbie uczniów w oddziałach odpowiedniej szkoły specjalnej.

1. Nauczanie włączające :

To integracja pojedynczych uczniów niepełnosprawnych w ogólnodostępnych przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach średnich.

ĆWICZENIA

1. Choroba przewlekła - Jest to stan chorobowy, charakteryzujący się powolnym rozwojem oraz długookresowym przebiegiem. Można do niego zaliczyć epilepsję, astmę, nowotwory, cukrzycę, choroby układu krążenia i wiele innych.

2. Odmienność somatyczna - Wśród odmienności somatycznych człowieka wyróżnić można między innymi: niski wzrost, znaczną chudość, zniekształcenie rysów twarzy itp.

3. Trudności w uczeniu się - grupa deficytów uniemożliwiających przyswajanie materiału szkolnego na poziomie odpowiednim do wieku ucznia i jego ilorazu inteligencji

4. Autyzm – całościowe zaburzenie rozwoju, w którym istotną rolę odgrywa funkcjonowanie mózgu

5. Osoba niedostosowana społecznie- inaczej nieprzystosowanie społeczne – jednostka, która w sposób trwały nie spełnia norm współżycia społecznego

6. Niepełnosprawność ruchowa – stan człowieka znajdującego się w sytuacji obniżonych możliwości motorycznych ciała

7. Niepełnosprawność intelektualna – zaburzenie rozwojowe polegające na znacznym obniżeniu ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy deficyt w zakresie zachowań adaptacyjnych

8. Upośledzenie umysłowe, niedorozwój umysłowy, pojęcie zbiorcze dla wszystkich stanów wrodzonego niskiego poziomu inteligencji. Niższa niż przeciętna sprawność intelektualna, która powstała w okresie rozwojowym i jest związana z jednym lub więcej zaburzeniami w okresie: dojrzewania, uczenia się lub społecznego przystosowania.