1.Definicje i cechy poszczególnych stanów emocjonalnych:

1. Emocja:

- subiektywny stan psychiczny, który zmienia gotowość do określonej formy reakcji,

- ukierunkowany na obiekt,

- stosunkowo krótkotrwały,

1. Nastrój:

- stosunkowo długotrwały,

- niewielka intensywność,

- nieukierunkowany na obiekt, bezprzedmiotowy,

- zabarwiony treścią,

- steruje oczekiwaniami,

1. Uczucie:

- synonim „emocji”, jednakże o większym zakresie,

- stosunkowo długotrwałe,

- intensywne,

- nie musi być indywidualne,

- możliwe przeżywanie kilku uczuć jednocześnie,

- wariantywność,

1. Cecha:

- względnie stała, indywidualna skłonność do reagowania w odpowiedni sposób,

- może trwać przez całe życie,

1. Zaburzenie:

- sposób funkcjonowania nieadekwatny do sytuacji,

- długotrwałe (dłuższe niż nastrój),

- zaburzenia nastroju (depresja i mania) i zaburzenia lękowe (np. fobia),

2.główne funkcje amygdali i kory mózgowej w reakcji strachu;

Ciało migdałowate- droga w dół -sprawdza cechy bodźca i wysyła informację o zagrożeniu, polega to na przykładaniu do form- gdy pasuje, załącza strach. Niejawna pamięć emocjonalna, to właśnie zespół tych form na bodźce (są wrodzone i nabyte)-np. warunkowanie klasyczne. Amygdala wysyła informację do pnia mózgu(regulacja r. autonomicznych, aktywizacja gatunkowych zach. Emocjonalnych) i istoty szarej wodociągowej (uruchamianie ukierunkowanej r. obronnej (ew. bezruch) - b. proste wrodzone reakcje na strach- typu drgnięcie), i do tworu siatkowatego(- pobudzenie organizmu i układu nerwowego. Główne zadania to: percepcja emocjonalna bodźców, niejawna pamięć emocjonalna, regulacja zachowań emocjonalnych rozpoznawanie emocji w mimice kierowanie uwagi). Amygala bierze udział w reakcjach I typu.

Kora mózgowa- droga w górę- świadomość strachu (ciało migdałowate-> ośrodki korowe), koncentracja uwagi na zagrażających bodźcach. KORA CZOŁOWA myślenie abstrakcyjne, planowanie i organizowanie działania celowego (cz. grzbietowo-boczna) (lewa półkula– przyjemność, hamowanie lęku, prawa – odcz. Nieprzyjemne), KORA PRZEDCZOŁOWA wiązanie pojęć z emocjami, pamięć operacyjna i uwaga, uświadamianie emocji, wygaszanie reakcji na bodźce powtarzające się, samokontrola emocjonalna (cz. przyśrodkowa). Kora bierze udział w reakcjach III typu. Wzgórze przekazuje informację do kory percepcyjnej (tutaj wpływ ma też ciało migdałowate, do którego bodziec dociera szybciej niż do kory- kierowanie uwagą, wpływ na percepcję, potem kora asocjacyjna, czołowa i przedczołowa, a ta ostatnia do hipokampa i amygdali (zarówno odbiór jak i przekazywanie informacji o zagrożeniu).

3. droga niska a droga wysoka w reakcji strachu;

Droga niska: bodziec- wzgorze- ciało migdałowate (1 neuron połączenia), cechy bodźca, czy świadczą o zagrożeniu

Droga wysoka- bodziec- wzgórze- kora, tutaj składanie i interpretacja informacji

*** mechanizm lampy błyskowej: dokładny zapis wszystkich bodźców w momencie zagrożenia.

4. posoby radzenia sobie / regulacji emocji wyróżnione przez Endlera i Parkera oraz Carvera;

Endler, Parker- style radzenia sobie ze stresem (kwestionariusz CISS) styl skoncentrowany na zadaniu, styl skoncentrowany na emocjach, styl skoncentrowany na unikaniu- czynności zastępcze,lub kontakty towarzyskie

Carver-kwestionariusz COPE jak ludzie radzą sobie ze stresem; 14 różnych strategii: aktywne – w wielu sytuacjach korzystne - (radzenie sobie; planowanie; pozytywne przewartościowanie; unikanie konkurencyjnych działań/powstrzymanie pochopnych działań); zachowania unikowe – zależy od sytuacji, czy dobra, czy zła - (zaprzeczanie, poczucie humoru, odwracanie uwagi, stosowanie środków chemicznych, akceptacja, zaprzestanie działań); poszukiwanie wsparcia i koncentracja na emocjach – też zależy od sytuacji (poszukiwanie wsparcia emocjonalnego i instrumentalnego; zwrot ku religii; wyładowanie emocji)

5. różnice między odruchem, instynktem, popędem i emocją; a. Odruch – działanie automatyczne; wrodzone

b. Instynkt – biologicznie ukształtowany, stereotypowy (sztywny) program zachowania, związany z koniecznym dla niego mechanizmem energetycznym, uruchamiany przez charakterystyczny wrodzony mechanizm wyzwalający (wrodzony system odruchów służący realizacji ważnego biologicznegie celu; nie wymaga uczenia mechanizm będący warunkiem koniecznym i wystarczającym dla zachowania instynktownego)

c. Popęd – nie ma sztywności w realizacji zachowań (wrodzony mechanizm motywujacy do realizacji najważniejszych biologicznych funkcji życiowych, służy zapewnieniu homeostazy; napięcie popędu, ukierunkowanie na pobudkę (coś, co jest spostrzegane jako zdolne do zaspokajania potrzeby związanej z danym popędem); wrodzony, ale może być nabyty (np. głód nikotynowy)

d. Emocja – ukierunkowany na obiekt subiektywny stan psychiczny o określonej modalności związany zwykle ze współwystępowaniem określonych zmian somatycznych, ekspresji mimicznej i pantomimicznej, a także zachowań oraz uruchamiający priorytet dla związanego z nim programu działania (przeżywanie w stosunku do czegoś, obiekt nie musi być tym samym, co przyczyna; ból i głód to stany fizjologiczne (bo mają receptory) – emocje powstają w umyśle, bez pobudzenia receptorów)

	Afekt	emocja	nastrój	Uczucie
Modalność	-	+	-	+
Czas	Bardzo krótka	krótko	Średnio długo	Długo
Ekspresja	-	+	-	Zgodne ze stanem afektywnym
Obiekt	+	+	-	+
Nastawienie	-	-	Będzie tak samo	Zgodnie ze stanem afektywnym
Moc motywacji	+zbliżać -unikać	Priorytet dla specyficznej f.d.	+działaj jak działasz –nie działaj	Zgodnie ze stanem afektywnym

6. główne założenia koncepcji Greya, Izarda, Russella-Barrett;

Grey- BAS system zbliżania behawioralnego- system ten zwiększa dążenie do danego bodźca automatycznie hamowany przez kary

System walki ucieczki- FFS wyraźne bodźce awersyjne (kara) i motywuje strach/ucieczka paniczna

BIS- porównywacz m.in. jak jest, a jak być powinno- aktywmość procesów poznawczych

Izard-reakcje emocjonalne tworzone przez 4 systemy różne stopnie złożoności: neuronalny (badanie Zajonca- ochładzanie mózgu jest przyjemne) 2. Sensomotoryczny- informacje z ciała, Zajonc- test z ołówkiem, 3.system motywacyjny afektywny procesy sensomotoryczne (smak, zapach, ból), np. gdy uderzę się w palec o szafkę, potem znowu tą szafkę kopnę z nerwów 4. System poznawczy- wyobrażenia, ocena poznawcza

Rusell- Barett-afekt musi się pojawić, by zrodziła się emocja z odpowiednim skryptem emocjonalnym. Skala SPO- Barett stany emocjonalne można umiejscowić na dwóch wymiarach, a poszczególne osoby różnią się między sobą zdolnością do rozróżniania stanów afektywnych, przy czym różnice te mogą dotyczyć wszystkich odczuć, lub tylko tych, które różnią się pod względem energii.

7. wpływ procesów emocjonalnych na spostrzeganie, pamięć, myślenie, rozwiązywanie problemów – podstawowe prawidłowości;

spostrzeganie

Mathews-2 razy prezentowane są obrazki z emocjami lub nie. Ludzie o wyższym poziomie lęku szybciej reagowały na kropkę która pojawiała się na fotografii z ekspresją mimiczną. Gdy bodziec jest neutralny szybkość się nie zmienia.

Emocjonalna wersja efektu Stroopa (napisy o nacechowaniu emocjonalnym typu śmierć) gdy dociera do nas bodziec o zanczeniu emocjonalnym wolniej reagujemy na coś ponad treścią.

Badanie Ninkwista- szybciej znajdujemy twarz o negatywnym nastawieniu, stany emocjonalne skupiają uwagę na istotnych elementach przede wszystkim stany negatywne. Niepokój- uwaga ekstensywna, gdy czujemy niezwiązany z obiektem strach

Pamięć

Hipoteza Bower’a- łatwiej przypominamy sobie te wspomnienia które zostały zapisane w podobnym stanie emocjonalnym do tego, w którym jesteśmy przypominając sobie to wspomnienie

Badanie Christonson, Loftus- zdjęcia dla trzech grup badanych, pierwsza grupa- kobieta z rowerem na ramieniu druga- kobieta na rowerze 3.kobieta leży w rowie, potem mieli sobie przypomnieć sobie te zdjęcia- najbardziej pamiętali centralny punkt zdjęcia- nacechowany emocjonalnie, niż tło. W grupie neutralnej i nietypowej nie było różnic (to bardziej do uwagi niż pamięci)

Linton, Loftus- inf. Emocjonalne są lepiej zapamiętywane. Linton w ciągu roku zapomniała 5% wydarzeń. Czynniki wspomagające pamięć wydarzeń- silne nacechowanie emocjonalne, charakterystyczne, punkt odniesienia dla późniejszych wspomnień.

Wagenaar- lepiej pamięta się wspomnienia emocjonalne, lepiej pamięta się przyjemne

Nersen, Harsch- pamięć tunelowa, eksperyment ze zdjęciem (seria zdjęć- kobieta we krwi, atak faceta na ta kobietę; w grupie kontrolnej facet daje jej klucze, ona zrywa kwiaty), ludzie widzący emocjonalne zdjęcie widzieli je bardziej wykadrowane, z bardzo bliska, odwrotnie niż grupa kontrolna

Myślenie i rozwiązywanie problemów

Badania Isen- związek nastroju z myśleniem i rozwiązywaniem problemów; gdy jestem wesoła, myślę kreatywnie

Mackie, Worth- wesołe osoby analizują płycej. Im jesteśmy weselsi, tym więcej heurystyk stosujemy.

Baron- lepiej zapamiętujemy informacje zgodne z naszym stanem emocjonalnym

8. stres w ujęciu Lazarusa i Hobfolla; prawa Yerkesa-Dodsona;

Lazarus, Folkman- wymagania (lub konflikty między nimi), które wg oceny danej osoby wyczerpują jej wewnętrzne i zewnętrzne zasoby.

Hobfoll- reakcja wobec otoczenia, w którym istnieje zagrożenie utratą zasobów, utrata zasobów, brak wzrostu zasobów po ich zainwestowaniu

Hobfoll określa stres psychologiczny jako „reakcję wobec otoczenia, w którym istnieje zagrożenie utratą zasobów netto, utrata zasobów brutto, brak wzrostu zasobów następujący po ich zainwestowaniu”. Przy czym jako zasoby Hobfoll określa wszystko to, co człowiek ceni (przedmioty, sytuacje, właściwości) lub to, co umożliwia uzyskanie tego co się ceni. Ludzie starają się pomnażać swoje zasoby lub przynajmniej ograniczać ich utratę.

4 rodzaje zasobów, których posiadanie wiąże się ze stanem zadowolenia, zaś brak lub ich ograniczenie prowadzą do stresu:

• Zasoby będące przedmiotami, których posiadanie lub brak określa status społeczno-ekonomiczny człowieka (np. dom, samochód).

• Zasoby okolicznościowe, których wartość polega na tym, że są cenne i występują rzadko

(np. udane małżeństwo, awans zawodowy, otrzymanie spadku, itp.)

• Zasoby osobowe, charakteryzowane przez odpowiednią strukturę temperamentu, osobowości i sprzyjające tzw. odporności na stres.

• Zasoby energetyczne, będące pochodną nie tylko własnej energii, ale i wiedzy, pieniędzy, czasu, które można wykorzystać w pomnażaniu innych zasobów.
Wg Hobfolla, ludzie nie są obdarzeni zasobami po równo, tak z przyczyn biologicznych, jak i społeczno-ekonomicznych. Stąd też istnieją różnicę indywidualne w radzeniu sobie ze stresem dnia codziennego. Jedną ze strategii radzenia sobie ze stresem jest ponowne zinterpretowanie zagrożenia jako wyzwania oraz koncentracja na tym, co w danej sytuacji można zyskać (np. nowe, cenne doświadczenie życiowe, mimo chwilowej przykrości), a nie na tym, co się traci. Ludzie korzystają często z mechanizmów obronnych osobowości (np.racjonalizacja, ekspiacja, substytucja, itp.)

R. Lazarus: zgodnie z jego definicją „stres psychologiczny jest szczególną relacją między osobą a środowiskiem, którą osoba ocenia jako nadwyrężającą jej zasoby i zagrażającą jej dobrostanowi”. Warto też zwrócić uwagę na inną istotną właściwość tej definicji, a mianowicie traktowanie stresu jako zjawiska całkowicie subiektywnego: możemy bowiem o nim mówić tylko wówczas, gdy jednostka sama oceni swą relację ze środowiskiem jako zagrażającą. Stres powstaje w wyniku ciągle zmieniającego się wysiłku poznawczego i behawioralnego skierowanego (celem jest opanowanie, zredukowani lub tolerowani zewnętrznych lub wewnętrznych żądań) na specyficzne wymagania zewnętrzne lub wewnętrzne, które oceniane są jako obciążające lub przekraczające możliwości człowieka.

Ocena ma dwa wymiary:

• ocenę pierwotną – może przyjmować rodzaje: krzywda/strata (utrata wartościowych obiektów: samoocena, osoba bliska), zagrożenie (wizja utraty) i wyzwanie (przewidywane zdarzenia, ale uwzględniany jest zarówno zysk jak i strata). Każdemu z tych rodzajów oceny pierwotnej towarzyszą różne uczucia.

• ocena wtórna – uruchamiana, gdy ocena pierwotna wskazuje na zaistnienie sytuacji stresowej, dotyczy możliwości poradzenia sobie. Oba procesy są ze sobą sprzężone i równoległe.

Prawa Yerkessa – Dodsona – prawa sformułowane w 1908 roku przez Roberta Yerkesa i Johna D. Dodsona, które opisują zależność między pobudzeniem emocjonalnym (np. stresem,

frustracją, motywacją), a poziomem wykonywania zadań. Jest to funkcja krzywoliniowa. Do

pewnego poziomu wzrost pobudzenia polepsza poziom wykonania (czyli zmniejsza liczbę błędów), ale z dalszym wzrostem pobudzenia poziom wykonania obniża się.

Pierwsze prawo

Według pierwszego prawa Yerkesa-Dodsona istnieje krzywoliniowy związek między pobudzeniem emocjonalnym, a wykonaniem zadania. Dla wykonania każdego zadania istnieje optymalny poziom pobudzenia, przy którym zadanie to jest wykonywane najlepiej. Zarówno niższy jak i wyższy poziom pobudzenia upośledza sprawność wykonania.
„W miarę wzrostu intensywności pobudzenia czynność wykonywana jest do określonego poziomu krytycznego coraz lepiej, po czym zaczyna pogarszać się aż do całkowitej dezorganizacji”.

Drugie prawo

Według drugiego prawa Yerkesa-Dodsona im trudniejsze jest zadanie, przed którym stoimy, tym

niższy jest poziom optymalnego pobudzenia. Zadania łatwe są dobrze wykonane nawet wtedy, gdy

poziom pobudzenia emocjonalnego jest bardzo wysoki; wykonywania zadań trudnych (tzn.

nowych, nieprzetrenowanych, skomplikowanych) jest szybko upośledzane przez wysoki poziom

pobudzenia. „Poziom krytyczny jest niższy dla zadań trudnych niż dla łatwych”.

9. wyniki badań Grossa nad tłumieniem reakcji emocjonalnej i przeformułowaniem oceny bodźca;

Tłumienie, czy reinterpretacja emocji? Regulacja emocji- proces wspierający modelujący inicjujący doświadczanie emocji oraz operacji poznawczych zachowań związanych z ich doświadczaniem. Dwa głowne typy: podmiotowa- samokontrola, automatyczne- nie wymaga uczenia się. W badaniu przeprowadzonym przez Gross badani byli proszeni o zastosowanie różnych sposobów regulacji emocji, w reakcji na film przedstawiający amputację nogi. Mierzono im parametry fizjologiczne, jak i pytano o subiektywne wrażenia, które mieli w efekcie stosowania jednej z metod. Ci których zadaniem było nie okazywać wstrętu nie mieli z tym większych problemów „na zewnątrz”. Natomiast ich wewnętrzne środowisko było już zupełnie inne. Tłumienie zaowocowało osłabieniem ruchów ciała i wzrostem pobudzenia, co obejmowało wzrost ciśnienia krwi, silniejszy skurcz obwodowych naczyń krwionośnych, oraz wzrost elektrycznego przewodnictwa skóry. Pobudzenie zamiast zmaleć wzrosło. Pokazuje, to że hamowanie ekspresji emocji nie jest skutecznym sposobem obniżenia doznawanej emocji. Ponadto subiektywna ocena badanych intensywności emocji nie spadała w wyniku prób tłumienia ekspresji. Jednym z możliwych wyjaśnień jest to, że emocja, która podlega tłumieniu powoduje obciążenie autonomicznego układu nerwowego, ponieważ hamowanie widocznych dla innych przejawów naszego stanu emocjonalnego wymaga pewnych zasobów energetycznych.

Gross – reinterpretacja i tłumienie reakcji emocjonalnej:

I Selekcja danych/informacji

II Zmiana sytuacji

III Przekierowanie uwagi

IV Reinterpretacja

Wszystko to ma na celu przeciwdziałanie emocjom.

Jeżeli jednak emocja się pojawi:

- modulacja zaistniałej reakcji emocjonalnej

Badanie : oglądanie 2 filmów – 1 neutralny (park) i 1 wywołujący emocje (amputacja)

3 grupy:

1grupa – patrzeć na film

2grupa – patrzeć na film i nie okazywać emocji

3grupa – film poglądowy dla studentów medycyny

• Tłumienie reakcji wpływa na poczucie dyskomfortu,

• Reakcje fizjologiczne – największe u 2 grupy (powstrzymujący emocje)

• Tłumienie nie służy pozytywnym emocjom, a wręcz nasila emocje negatywne,

• Tłumienie obciąża naszą pamięć, a przeformułowanie nie,

Wnioski

– lepiej zmienić swoje emocje, niż tłumić reakcje,

- zmiana sposobu myślenia jest dobra, jeżeli bodziec jeszcze nie nastąpił,

- im częściej powstrzymujemy emocje, tym gorzej zapamiętujemy.

10. motywacja wewnętrzna/zewnętrzna, intrinsic/extrninsic;

(1957 rok – podziału dokonali: Herzberg, Mausner i Synderman)

Motywacja wewnętrzna (ang. intrinsic motivation) – motywacja powodująca zachowanie, którego celem nie jest osiągnięcie zewnętrznych nagród. Dana aktywność jest celem samym w sobie.

Czynności motywowane wewnętrznie prowadzą do specyficznego stanu umysłu, nazywanego poczuciem przepływu (ang. flow), które polega na utracie samoświadomości i poczucia upływu czasu oraz na koncentracji na samej czynności wykonywania zadania, z odsunięciem na drugi plan jego rezultatu. Stan taki jest przyjemny i może być wzbudzany także przez narkotyki i inne używki, ćwiczenia fizyczne itp. Badania pokazują jednak, że czynności dostarczają więcej przeżyć typu flow niż używki. Takie doświadczenie podobne jest w swojej jakości do doświadczenia mistycznego, opisywanego przez Maslowa.

Ustalono także, że gdy czynność motywowana jest wewnętrznie a jednocześnie jest silnie nagradzana, to motywacja zmienia się na zewnętrzną i dana osoba traci przyjemność czerpaną z tej aktywności, nawet jeśli ją wcześniej bardzo lubiła. Poprzez silne nagradzanie, grożenie karą (np. przy nauce), stosowanie przymusu, presję zewnętrzną, nacisk oceniania, można spowodować, że dana osoba zaczyna spostrzegać swoje działanie jako motywowane tylko zewnętrznie, co prowadzi do utraty przyjemności czerpanej z tego działania. Szerzej mówi o tym teoria dysonansu poznawczego.

Przykłady czynności motywowanych wewnętrznie: jedzenie pączków, pływanie żaglówką, słuchanie muzyki, granie na komputerze, także praca – jeśli wiąże się z głębokim zainteresowaniem.

Motywacja zewnętrzna (ang. extrinsic motivation) – angażowanie się w daną aktywność dla osiągnięcia konsekwencji zewnętrznych (w odróżnieniu od motywacji wewnętrznej).

Zachowanie jest tutaj tylko instrumentem osiągnięcia czegoś innego.

Przykłady działań motywowanych zewnętrznie:

• chodzenie do dentysty

• uczenie się do egzaminu z przedmiotu, którego się nie lubi

• zatrzymanie pojazdu na znak policjanta

Istnieją przesłanki do twierdzenia, że gdy człowiek rozumie swoje działanie jako motywowane zewnętrznie, to nie zauważa jednocześnie, że może ono być motywowane wewnętrznie, co prowadzi do utraty przyjemności.

Taki typ motywacji wykorzystuje się np. w leczeniu alkoholików. Motywatorem zewnętrznym może być na przykład wyrok sądu kierujący na leczenie, w trakcie terapii następuje przeformułowanie wartości i poczucie, że warto leczyć się dla siebie.

11. główne typy konfliktów motywacyjnych;

Konflikt unikanie-unikanie, dążenie-unikanie, dążenie-dążenie (ćwiczenia)

Konflikt może polegać na tym, że dwie lub więcej możliwości wzajemnie się wyklucza, a tylko jedną można osiągnąć lub jednej uniknąć.
Kurt Lewin (1948) wyróżnia 3 podstawowe rodzaje konfliktów motywacyjnych:
1. Konflikt dążenie – dążenie, który wiąże się z sytuacją, w której podmiot zmuszony jest wybierać pomiędzy dwiema pozytywnymi możliwościami posiadającymi zbliżony stopień atrakcyjności.
Urlop spędzić nad morzem czy w górach?

2. Konflikt unikanie – unikanie, czyli sytuacja, w której podmiot zmuszony jest wybierać między dwoma negatywnymi możliwościami, mającymi zbliżony stopień awersyjności.
Zapłacić wysoką grzywnę czy spędzić miesiąc w areszcie?

3. Konflikt dążenie – unikanie, dotyczący sytuacji, w których określona możliwość decyzyjna wywołuje w podmiocie zarówno odczucia negatywne, jak i pozytywne.
Czy powinnam wychodzić za mąż będąc 21letnią kobietą?
Dodatkowo istnieje 4 rodzaj konfliktu motywacyjnego:

Konflikt typu podwójne dążenie – unikanie, gdy istnieje większa liczba celów, z których każdy jest związany z tendencjami dążenia i unikania. Przykładowo - człowiek chce coś osiągnąć (dążenie), ale zarazem boi się ryzyka porażki (unikanie), wie jednak, że jeśli zaryzykuje i się uda, to zyska uznanie (dążenie), ale jeśli się nie uda to może się ośmieszyć (unikanie).

12. konsekwencje motywacyjne dążenia do sukcesu i dążenia do unikania porażki wg Atkinsona;

Atrakcyjność działania a podjęcie działań zmierzających do osiągnięcia celu, wykres motywacji do działania to odwrócona litera u, gdy atrakcyjność niska przy wysokim prawdopodobieństwie osiągnięcia celu wciąż jest brak motywacji do działania. Nawet bardzo atrakcyjny cel, gdy jest małe prawdopodobieństwo jego osiągnięcia nie powoduje, że zaczynami działać.

Motywacja jest uzależniona od sytuacji, różnice indywidualne- osoby z wizją sukcesy, osoby z wizją co może nie wyjść- unikanie. Ogólny poziom motywacji= nadzieja na sukces + obawa przed porażką. Jeżeli jestem motywowana dążeniem do sukcesu, to podejmuję działania o umiarkowanym poziomie trudności i prawdopodobieństwie sukcesu, osoby unikające porażki- zadania bardzo trudne albo bardzo łatwe. B trudne= nie zrobiłam, bo się nie dało (porażka nie zmienia obrazu samego siebie). Badania: Izaakson- studenci badani pod kątem studiowanych przez nich programów, przy motywacji perspektywą sukcesu- zadania o 40-30% szansy na powodzenie, osoby licza na wzrost kompetencji i mozliwość sukcesu też wtedy wzrośnie

- model wyboru ryzyka (wyboru działania) – w jakim stopniu zmienia się atrakcyjność działania w stosunku do prawdopodobieństwa osiągnięcia celu,

- niskie prawdopodobieństwo osiągnięcia celu to atrakcyjność rośnie,

- niska atrakcyjność i wysokie prawdopodobieństwo – nie motywuje do działania,

- im większa atrakcyjność, tym bardziej chcemy osiągnąć cel, ale jest to też mało prawdopodobne

- podejmowanie działania związane jest z prawdopodobieństwem osiągnięcia i wartością sukcesu,

- istotne są właściwości osobowości :

• Czy dążymy bardziej do sukcesu,

• Czy dążymy bardziej do uniknięcia porażki

2 główne typy osób:

• Motywowane nadzieją na powodzenie,

• Motywowane obawą przed niepowodzeniem

Motywacja ogólna:

• Nadzieja na sukces,

• Obawa przed porażką
  Mogą działać równocześnie

Motywowani dążeniem do sukcesu – wybierają działania o umiarkowanym stopniu trudności

Osoby unikające porażki – wybierają zadania albo bardzo trudne, albo bardzo łatwe, ponieważ:

• Poziom trudności dobierają tak, by nie naruszyć obrazu siebie

Badanie – uczenie dzieci rzucania kółkiem do celu:

Dzieci motywowane sukcesem:

- stawały w takiej odległości, żeby mogły się wykazać, ale nie stawały za daleko, żeby nie mogły trafić,

- wybierały poziom trudności zadania bliski 50% szans i trudności.

- często przyjmowały nieco większe ryzyko niepowodzenia (ok. 60%) – miały nadzieję, że w trakcie zadania nabiorą kompetencji,

Dzieci motywowane uniknięciem porażki:

- wyniki losowe,

13. pojęcia facylitacji społecznej i próżniactwa społecznego;

Terminem „facylitacja społeczna” określa się napięcie będące skutkiem obecności innych osób w otoczeniu jednostki oraz możliwości oceny podejmowanych przez tę jednostkę działań. Napięcie to skutkuje lepszym wykonaniem zadań, które są dla jednostki łatwe i dobrze przez nią opanowane, natomiast gorszym zadań, które są nowe i ich wykonanie nie zostało jeszcze opanowane. W obecności innych jednostek stajemy się bardziej efektywni. Po raz pierwszy zjawisko to zaobserwował psycholog Zajonc, który badając karaluchy dostrzegł, że umieszczając je w labiryncie, przez który karaluch musiał przejść aby uciec od światła, szybciej pokona drogę ten karaluch, który będzie obserwowany przez inne karaluchy. Próżniactwo społeczne polega na zmniejszeniu wysiłku i własnego wkładu w działanie wykonywane grupowo. Wówczas łatwe zadania wykonujemy gorzej, ale poziom wykonania zadań trudnych podnosi się. Kluczowy dla wystąpienia tego zjawiska jest brak możliwości oceny indywidualnego wkładu poszczególnych jednostek w zadanie zbiorowe. Kiedy zadanie jest trudne, a indywidualnych efektów pracy nie można odróżnić, działanie będzie wykonywane lepiej, gdyż ludzie nie zwracają wtedy uwagi na oceny innych (stają się spokojniejsi i zmniejsza się prawdopodobieństwo, że ulegną presji złożonego zadania).

14. źródła i kompontenty wyuczonej bezradności;

Stałość- na ile przyjmuję, że to co leży u podstaw zdarzenia ma charakter stały- miałem/mam pecha. Zasięg- na ile uwarunkowania wydarzenia są ograniczone do jego zasięgu, a na ile rozszerzają się na inne sfery życia- jestem głupi/jestem nieprzygotowany, personalizacja- wewnętrzna, czy zewnętrzna. Gdzie leżą przyczyny problemu- we mnie, czy poza mną. Koncepcja Selligmana- wyuczona bezradność, sposób atrybucji wydarzeń. 3 wymiary analizy.

	Optymizm	Pesymizm
	+	-
Stałość	Zawsze stałe	Zmienne chwilowe
Zasięg	Szeroki, wszystko	wąski
Personalizacja	wewnętrzna	zewnętrzna

15. badania Taylor i Oettingen nad motywacyjną wartością wizualizacji (PPS)

• Badania Shelley Taylor:

Shelley Taylor i jej współpracownicy sprawdzali, czy systematycznie powtarzające się wyobrażenia związane z własnymi działaniami wpłyną na jakość wykonywanych działań. W badaniu wzięli udział studenci, którzy byli tydzień przed ważnym egzaminem. Studentów podzielono na trzy grupy:

• studentów, którzy mieli wyobrażać sobie sukces, czyli piąteczkę w indeksie,

• studentów, którzy mieli wyobrażać sobie proces przygotowywania do egzaminu, czyli sporządzanie notatek, czytanie literatury itp.,

• studentów, którzy nie mieli sobie nic wyobrażać.

WYNIKI

Studenci, którzy wyobrażali sobie PROCES szybciej zasiadali do nauki, dzięki czemu więcej czasu poświęcili na naukę. Uzyskali wyniki średnio o 8 pkt lepsze od grupy kontrolnej i od studentów, którzy wyobrażali sobie sukces.

Dlaczego tak się stało?

- symulacja procesu zredukowała poziom odczuwalnego stresu, dzięki czemu zmobilizowała do nauki.

- wyobrażenia pomogły w sformułowaniu szczegółowego planu działania.

• Badania GabrielleOettingen

W tym badaniu posłużono się dwiema kategoriami pozytywnych wyobrażeń:

POZYTYWNE FANTAZJE – wyobrażenia naszych marzeń, pragnień. Są przyjemne, ale nie wystarczające do osiągnięcia celu.

POZYTYWNE OCZEKIWANIA – przekonanie o tym, że posiada się pewne środki (wiedza, kompetencje, materiały doświadczenia) aby zrealizować swój cel.

Badanymi były osoby odchudzające się (waga wyjściowa 115 kg), wykonano 4 różne pomiary:

POZYTYWNE/ NEGATYWNE FANTAZJE – przekonanie, że moje działanie zakończy się sukcesem lub porażką.

POZYTYWNE / NEGATYWNE OCZEKIWANIA - wyobrażanie sobie pozytywnych/ negatywnych wyników działania np. „ale ze mnie laska w tej kiecce” „jestem grubą świnią”.

WYNIKI:

Po roku terapii odchudzającej:

osoby mające wysokie oczekiwania schudły średnio 12 kg więcej niż osoby mające nieskie oczekiwania,

osoby mające pozytywne fantazje schudły średnio 11 kg mniej niż osoby mające neagtywne fantazje.

Dlaczego tak się stało?

- Pozytywne fantazje powodują, że nie zostaje wzbudzone poczucie konieczności wydatkowania wysiłku , energii, „dania z siebie wszystkiego”. Stanowią one antycypacyjną konsumpcję celu.

- Negatywne fantazje uwrażliwiają na trudności i przeszkody jakie mogą pojawić się na drodze do celu; można zate wprzód przewidzieć kłopoty i spróbować im zapobiec.

W takim razie, czy fantazje są jednoznacznie złe? Otóż nie! Dalsze badania G. Oettingen wykazały, że najlepszym sposobem na sukcjes jest połączenie pozytywnych fantazji i oczekiwań.

Ocena dobra i bardzo dobra:

16. systemy motywacyjne wg Bucka;

Systemy motywacyjne wg Bucka:
Sieć mechanizmów, które współdziałają w człowieku + dbają o przetrwanie. Można je zhierarchizować. Od prostych do bardziej złożonych. Im bardziej złożone tym bardziej związane z uczeniem się. Dzięki temu lepiej dostosujemy się do panujących warunków.

1. Odruchy wrodzone, wyuczone działania automatyczne.

2. Instynkty wg Bucka to wrodzone i utrwalone tendencje do wykonywania pewnych specyficznych form zachowania, aktywowane przez specyficzne rodzaje bodźców lub zdarzeń.

3. Pierwotne popędy reakcje na zaburzenie stanu organizmu.

4. Wtórne popędy związane z uczeniem się nowych form reagowania dzięki wzmocnieniom, które następują w czasie zaspokajania popędów pierwotnych.

5. Pierwotne afekty emocje podstawowe (w psychologii)

6. Mechanizmy motywacji i skuteczności odpowiedzialne za działania eksploracyjne; poszukiwanie bodźców, manipulowanie środowiskiem. AKTYWNOŚĆ WŁASNA, A NIE BODŹCA.

7. Motywy i emocje na bazie mowy języka niezależność od strefy biologicznej, w przypadku człowieka – zasady, wartości, reguły.

17. koncepcja systemów doświadczeniowego i racjonalnego wg Epsteina;

Na osobowość składają się dwa systemy psychologiczne: system doświadczeniowy (emocjonalny) i system racjonalny. Człowiek ma teorię świata, teorię siebie, i teorię relacji Ja-świat. Każda z tych teorii reprezentowana jest zarówno w systemie doświadczeniowym jak i racjonalnym

18. funkcje hipokampa, podwzgórza, pnia mózgu w reakcji strachu;

HIPOKAMP – porównanie sytuacji z oczekiwaniami, analiza przestrzeni, kontekst, system oceny ryzyka (+ zakręt obręczy + przegroda). Pamięć deklaratywna w zakresie nowych przeżyć, a pamięć epizodyczna nadanie kontekstu.
Hipokamp i kora śródwęchowa, należąca do formacji hipokampa, pozwalają zapamiętać epizod, w tym kontekst reakcji emocjonalnych.

PODWZGÓRZE – gdy oddziałuje na nie ciało migdałowate to podwzgórze działa na korę nadnerczy, która wydziela adrenalinę walcz albo uciekaj!
Integracja informacji o stanie hormonalnym organizmu, z ciała migdałowatego i przegrody uruchamianie systemu ochrony.
Jej działanie tworzy autonomiczne składowe emocji.

PIEŃ MÓZGU - gdy oddziałuje na niego ciało migdałowate to:

• Istota szara okołowodociągowa odruchy proste, wrodzone, związane ze strachem (zastygnięcie) ukierunkowana reakcja obronna.

• Twór siatkowaty aktywizacja CUN drgnięcie.
  Zwiększenie obrotów organizmu.

19. reakcja strachu I, II, III typu;

• I typu wrodzona uciekaj!
  Pień mózgu przy wsparciu podwzgórza.

• II typu uczymy się wzorca jak postąpić w sytuacji zagrożenia

• III typu kora mózgowa analizowanie sytuacji.

20. asymetria w funkcjonowaniu mózgu pod względem emocjonalnym;

Lewa półkula mózgu – analityczna
Prawa półkula – kojarzenie, EMOCJE, twórczość.

• Etcow - szacowanie, czy ktoś kłamie szacując wskaźniki niewerbalne, przy uszkodzeniu lewej półkuli lepiej to ludzie oceniali (czyli odpowiada za to prawa półkula),
  Gazzanig kroił przez ciało modzelowate i tak dzielił jak i czym się półkule zajmują,
  Watson Clark- prawa półkula odpowiada za rozdrażnienie i niepokój, lewa ma się lepiej.

21. koncepcje emocji wg Jamesa i Langego, Cannona i Barda, Schachtera i Singera, Plutchika, Langa, Lazarusa, Pankseppa, Roseman;

KONCEPCJA JAMESA-LANGEGO :

• Emocje biorą się z naszego doznania

• Reakcja na to co się dzieje w naszym organizmie

• Bodziec->spostrzeżenie->pobudzenie OUN->pobudzenie AUN->zmiany w obrębie naszego organizmu->spostrzeżenie tych zmian wiąże się z odcuciem emocji

• Interpretacja naszych reakcji

Bodziec- analiza we wzgórzu: zaburzenia dotychczasowej homeostazy- sygnał do kory- zmniejszenie działania hamującego kory na wzgórze-zmiany trzewne i w mięśniach szkieletowych-percepcja we wzgórzu-przesłanie informacji do kory-percepcja reakcji w korze=odczucie

KONCEPCJA CANNONA-BARDA :

• Wiąże przeżywanie emocji ze wzgórzem

• Bodziec -> wzgórze -> analiza -> odnotowanie zaburzenia homeostazy

• Wysyłanie informacji do kary – zaprzestanie hamowanie wzgórza

• Reakcja organizmu o charakterze trzewnym, mięśniowym

• Spostrzeżenie zmian przez wzgórze – wysyłanie informacji do kory

• Odczucie emocji

BADANIA: wycięcie kory kota – staje się bardziej emocjonalny (dotyczy emocji negatywnych)

TEORIA SCHACHTERA – SINGERA :

• Muszą jednocześnie zadziałać dwa czynniki : pobudzenie organizmu + specyficzna interpretacja pobudzenia

• Samo pobudzenie jest niewystarczające

KONCEPCJA PLUTCHIKA

• Akceptacja, podziw

- osoba, która jest członkiem grupy

-cel: chcemy łączyć się w grupy

-dbanie o siebie

• Radość, ekstaza

-potencjalny towarzysz do rozmnażania

-cel: rozmnażanie

• Antycypacja, czujność

-kiedy jesteśmy na nowym terytorium

-cel: eksploracja, zdobywanie nowych terytoriów, możliwości

-sprawdzanie, porównanie

• Gniew, wściekłość

-napotkanie przeszkody

-cel : atak, usunięcie przeszkody

• Wstręt

-trucizna

-motywuje do odsunięcia się od tego, co nam może zaszkodzić

-wymioty

• Smutek, żal

-opuszczenie przez osoby blisko z nami związane

-motywuje do ponownego związku, wołanie o pomoc

• Zaskoczenie

-kontakt z niespodziewanym obiektem

-motywuje do kontaktu z nowymi, przyglądania, zatrzymania

• Lęk, przerażenie

-motywacja do ucieczki/ochrony

Radość + podziw = MIŁOŚĆ <3

KONCEPCJA LANGA :

-3 podsystemy, które są ze sobą skoordynowane :

• Poznawczo – werbalny

-uświadomienie stanów emocjonalnych

-nazywanie

• Somatyczno – fizjologiczny (związany z hormonami)

-przygotowanie podłoża fizjologicznego do zachowań związanych z przeżywaną emocją

• Behawioralno – ekspresyjny (najkrótszy czas trwania)

- odpowiada za reakcje ekspresyjne oraz zachowania motywowane emocjami

- w każdym z systemów są odmienne czasy pobudzenia

-przenosimy pobudzenie, emocjonalną reakcję z jednej sytuacji na drugą

KONCEPCJA LAZARUSA

• Emocja – zorganizowana psychofizjologiczna reakcja na informację o relacji podmiotu z otoczeniem

• Reakcja emocjonalna bierze się z tego jak my postrzegamy rzeczywistość i jakie nadajemy jej znaczenie

• Reakcja emocjonalne (i stresowa) tworzy się dwuetapowo – dwustronna ocena poznawcza

1. Ocena pierwotna, automatyczna decyduje o tym czy wgl pojawi się pobudzenie

2. Możliwości odpowiedzi na tę sytuację, szacowanie

KONCEPCJA PAKSEPPA

-wzorce reakcji emocjonalnej

• 3 poziomy

1. Afekty odruchowe (np. przestrach) = niskie ośrodki nerwowe

2. Emocje klasy A

3. Uczucia wyższa

SYSTEMY REAKCJI EMOCJONALNEJ:

1. System poszukiwania

-system pozytywnej motywacji apetytywnej

- układ dopaminergiczny

-zbliżanie się do bodźca

-uczenie się pozytywnych reakcji poprzez nagrody

1. System wściekłości

- związany z systemem nagrody

-np. zemsta, oddanie

1. System pożądania

-kobiety -> brzuszno-przyśrodkowe podwzgórze : system opiekuńczy, wrażliwy na zmiany cyklu miesiączkowego

-mężczyźni -> okolice przedwzrokowe wzgórza : system agresji

1. System opieki

-związany z oksytocyną (laktacja)

1. System cierpienia separacyjnego (paniki)

-utrata kontaktu bliską osobą

1. System zabawy

-związany z ADHD

-obejmuje system dominacji społecznej

1. System strachu

KONCEPCJA ROSEMAN

- wyróżnienie szeregu sposobów oceniania czy bodziec jest przyjemny czy nieprzyjemny? Kto lub co jest źródłem emocji?

- my -------------------- duma

- inni ludzie ------------------ sympatia

- świat

22. opis i wyniki badań nad wpływem procesów emocjonalnych na procesy poznawacze (Mathews, Bower, Christianson i Loftus, Nesser i Harsch, Isen, Linton, Wagenaar, pamięć tunelowa, Worth i Mackie, Forgas i Moylan, Berkowitz + Cochran + Embre, Baron;

Mathews-2 razy prezentowane są obrazki z emocjami lub nie. Ludzie o wyższym poziomie lęku szybciej reagowały na kropkę która pojawiała się na fotografii z ekspresją mimiczną. Gdy bodziec jest neutralny szybkość się nie zmienia.

Emocjonalna wersja efektu Stroopa (napisy o nacechowaniu emocjonalnym typu śmierć) gdy dociera do nas bodziec o zanczeniu emocjonalnym wolniej reagujemy na coś ponad treścią.

Badanie Ninkwista- szybciej znajdujemy twarz o negatywnym nastawieniu, stany emocjonalne skupiają uwagę na istotnych elementach przede wszystkim stany negatywne. Niepokój- uwaga ekstensywna, gdy czujemy niezwiązany z obiektem strach

Pamięć

Hipoteza Bower’a- łatwiej przypominamy sobie te wspomnienia które zostały zapisane w podobnym stanie emocjonalnym do tego, w którym jesteśmy przypominając sobie to wspomnienie

Badanie Christonson, Loftus- zdjęcia dla trzech grup badanych, pierwsza grupa- kobieta z rowerem na ramieniu druga- kobieta na rowerze 3.kobieta leży w rowie, potem mieli sobie przypomnieć sobie te zdjęcia- najbardziej pamiętali centralny punkt zdjęcia- nacechowany emocjonalnie, niż tło. W grupie neutralnej i nietypowej nie było różnic (to bardziej do uwagi niż pamięci)

Linton, Loftus- inf. Emocjonalne są lepiej zapamiętywane. Linton w ciągu roku zapomniała 5% wydarzeń. Czynniki wspomagające pamięć wydarzeń- silne nacechowanie emocjonalne, charakterystyczne, punkt odniesienia dla późniejszych wspomnień.

Wagenaar- lepiej pamięta się wspomnienia emocjonalne, lepiej pamięta się przyjemne

Nersen, Harsch- pamięć tunelowa, eksperyment ze zdjęciem (seria zdjęć- kobieta we krwi, atak faceta na ta kobietę; w grupie kontrolnej facet daje jej klucze, ona zrywa kwiaty), ludzie widzący emocjonalne zdjęcie widzieli je bardziej wykadrowane, z bardzo bliska, odwrotnie niż grupa kontrolna

Myślenie i rozwiązywanie problemów

Badania Isen- związek nastroju z myśleniem i rozwiązywaniem problemów; gdy jestem wesoła, myślę kreatywnie

Mackie, Worth- wesołe osoby analizują płycej. Im jesteśmy weselsi, tym więcej heurystyk stosujemy.

Baron- lepiej zapamiętujemy informacje zgodne z naszym stanem emocjonalnym

23. różnice między osobowościowymi i umiejętnościowymi koncepcjami inteligencji emocjonalnej;

Daniel Goleman, w skład inteligencji emocjonalnej wchodzą samoświadomość, samoregulacja, motywacja, empatia, umiejętności społeczne

Meyer Salovey- połączenia między PP a EiM- mały oddźwięk ale Goleman się zainteresował, jednakże nie było badań, wydał książkę, która była popularna choć nie miała za dużej wartości psych.

Empatia poznawcza (rozumienie zjawisk emocjonalnych, dostosowanie zachowań do potrzeb osoby( i emocjonalna(przejmowanie stanów emocjonalnych)

Reuver Bar-On- inteligencja emocjonalno-społeczna: zdolności intrapersonalne, interpersonalne, zarządzenie stresem, zdolność do przystosowania, ogólny nastrój

Meyer Salovey Carusio- percepcja i ekspresja emocji ułatwianie myśli poprzez emocje, rozumienie emocji, zarządzanie emocjami SEIT_test stworzony przez nich

Wnioski- elementy inteligencji emocjonalnej są mocno związane z wieloma aspektami życia, ale nie za mocno, występują problemy z pomiarem

Klucz konsensualny- bodźce zadane są dużej grupie osób i najczęstsza reakcja jest najlepsza

24. pojęcia dystresu i eustresu;

Dystres- nieskuteczny, reakcja na zagrożenie, utrudnienie, niemożność realizacji ważnych celów i zadań, zbyt trudne

Eustres-skuteczne, pozytywnie mobilizujący do działania, wyzwania

25. sposoby radzenia sobie wg Lazarusa, Matheny'ego; regulacja emocji – definicja, poznawcza regulacja emocji wg Garnefski; tłumienie myślenia wg Wegnera i Zanakos;

Lazarus- radzenie sobiie COPING, ciągle zmieniający się wysiłek poznawczy i behawioralny skierowany na specyficzne wymagania zewnętrzne lub wewnętrzne, które oceniane są jako obciążające lub przekraczające możliwości człowieka

Poznawcze i behawioralne wysiłki skierowane na opanowanie zredukowanie lub tolerowanie zewnętrznych żądań

Aktywność podejmowana w obliczu czynników powodujących stres- proces, strategia, styl

Styl- będący w dyspozycji jednostki dla niej zbiór strategii z których częśc uruchamiana jest w procesie radzenia sobie z konkretną konfrontacją stresową (Heszen)

Główne sposoby radzenia sobie ze stresem wg Lazarusa: poszukiwanie informacji, bezpośrednie działanie, powstrzymywanie się od działania, procesy intrapsychiczne

Mathews-radzić sobie ze stresem można przed jego zaistnieniem, przeciwdziałanie stresorom:sytuacji

Rozwiązanie problemów- desensytyzacja

Tolerowanie stresu

Obniżanie pobudzenia

Razenie sobie ze stresorami życia codziennegp

Zmiana wzorców zachowań wywołujących stres

Powiększenie zasobów

Zwalczanie zaistniałego stresu:

Rejestrowanie stresorów i symptomów stresu

Ocena możliwości w obliczu wymagan

Regulacja emocji- proces podtrzymujący wspierający, modelujący, inicjujący doświadczenie emocji oraz operaci poznawczych i zachowań związanych z ich doświadczaniem

Nadia Garnefski- obwinianie siebie, akceptacja, koncentracja na plusach, na planowaniu, pozytywnym przewartościwowaniuu, stworzenie perspektywy zachowania, obwinianie

grupy emocji i zachowań: "obwinianie siebie", "akceptacja", "ruminacja", "przeniesienie uwagi na coś pozytywnego", "koncentracja na planowaniu", "pozytywne przewartościowanie wydarzeń", "stwarzanie perspektywy", "katastrofizowanie", "obwinianie innych"

26. poczucie koherencji; potrzeby w ujęciu Lewina, badania Ovsiankiny, Zeigarnik, Dembo;

Lewin- teoria potrzeb w człowieku jest zespół różnych potrzeb, człowiek dojrzały- potrzeby potrzeby w centrum- centralne, potrzeby wazne mogą się ujawniać spontanicznie, niezależnie od środowiska

Bliżej granicy- peryferyczne pod wpływem środowiska uruchamiane, lub sieć potrzeb

Uruchamianie potrzeby- energetyzacja promieniuje na potrzeby bezpośrednio z nią sąsiadujące- ukierunkowanie spostrzegania i działania

Quasi potrzeby- aktualne energetyzowana potrzeba

Ovsiankina- dawała badanym zadanie i zabierała przez dokończeniem. 85% osób próbowało i tak dokończyc- potrzeba rozwiązania zadania

Efekt Zeigarnik- lepiej pamiętamy zadanie, którego nie udało się dokończyć

Dembo- osoby badane miały przestrzeń w kwadracie o boku2m. 1.20 od granicy tej przestrzeni był kwiatek na drewnianym klocku wdwadracie różne przedmioty. Zadanie: sięgnij po kwiatek nie wychodząc z kwadratu. Ludzie klękali i się naciągali, kładli się na krześle. Ovsiankina im powiedziała, że jest rzecie rozwiązanie, choć g nie było.

27. potrzeby niedoboru a potrzeby wzrostu wg Maslowa;

Teoria Maslowa zakłada hierarchiczną organizację potrzeb oraz dwa jakościowo różne rodzaje motywacji: niedoboru i wzrostu.

Maslow wyróżnił pięć głównych klas potrzeb: 1) fizjologiczne, 2) bezpieczeństwa,
3) przynależności i miłości, 4) szacunku i samoakceptacji, 5) samorealizacji, zakładając, że ich organizacja jest hierarchiczna. Oznacza to, że realizacja potrzeby z każdego kolejnego poziomu hierarchii jest możliwa pod warunkiem zaspokojenia potrzeby z poziomu niższego. Innymi słowy – potrzeba z wyższego poziomu hierarchii nie przejawi się, dopóki nie zostanie zaspokojona poprzedzająca ją potrzeba z poziomu niższego.

Funkcjonowanie człowieka i jego rozwój są kontynuacją kolejnych szczebli drabiny, czy też „piramidy” potrzeb wg Maslowa, którą ilustruje poniższy rysunek.

POTRZEBY:

Im wyżej w hierarchii znajduje się dana potrzeba, tym później pojawia się w rozwoju filogenetycznym i ontogenetycznym, tym mniejsze jej znaczenie dla biologicznego przetrwania organizmu i w tym mniejszym stopniu subiektywnie odczuwana jest jako nagląca, toteż jej gratyfikacja może być odroczona.

Najwyżej w hierarchii znajduje się klasa potrzeb samorealizacji. Funkcjonują one na innej zasadzie niż reszta potrzeb. Potrzeby samorealizacji są bowiem potrzebami wzrostu lub metapotrzebami, natomiast pozostałe to potrzeby niedoboru, zwane tez podstawowymi.

Rozróżnienie to ma w teorii Maslowa znaczenie kluczowe, ponieważ odmienny mechanizm zaspokajania potrzeb wzrostu i niedoboru określa zasadnicze różnice pomiędzy osobami zdrowymi i chorymi. U tych ostatnich potrzeba samorealizacji nie ujawnia się, ponieważ – zależnie od poziomu hierarchii – niezaspokojona jest jedna lub więcej potrzeb niedoboru.

Potrzeby wzrostu w przeciwieństwie do potrzeb niedoboru:

1. Działają według zasady „im więcej tym lepiej” – ich realizacja rozbudza potrzebę, zwiększając lub utrzymując motywację na tym samym poziomie.

2. Dostarczają emocji pozytywnych – napięcia związane z potrzebami wzrostu odczuwane są jako przyjemne i pożądane. Napięcia sygnalizujące potrzebę niedoboru są przykre i często nieakceptowane.

3. Ich realizacja jest względnie niezależna od otoczenia, podczas gdy zaspokojenie potrzeb niedoboru zależy od innych ludzi.

4. Koncentrują osobę na przedmiocie potrzeby – w tym sensie jest ona zdolna przekroczyć własne „ego”. Potrzeby niedoboru koncentrują na samej potrzebie i na własnej osobie.

5. Chociaż zaspokojenie potrzeb niedoboru zapobiega chorobie, to tylko realizacja potrzeb wzrostu zapewnia fizyczne i psychiczne zdrowie, rozumiane jako: sprawność biologiczna, długowieczność, dobry sen, apetyt, ale też większe poczucie szczęścia, pogoda ducha i bogatsze życie wewnętrzne.

Samorealizacja stanowi wartość samą w sobie, integruje wszystkie poziomy funkcjonowania osoby, a zarazem pozwala na integracje ze światem zewnętrznym.

28. pojęcie aktywności telicznej i paratelicznej;

Apter podzielił motywację na teliczną i parateliczną. Koncepcja ta wiąże się z teorią psychologicznej zmiany warunkowania.

Stan teliczny związany jest z sytuacją, gdy człowiek ukierunkowany jest na realizację określonego celu. Uwaga osoby znajdującej się w stanie telicznym skoncentrowana jest na celu i na własnych działaniach zmierzających do jego realizacji. Uczucie satysfakcji wiąże się ze zbliżaniem do celu lub na jego osiągnięciu.

Stan parateliczny wiąże się z nastawieniem na samą aktywność, nie na jej instrumentalny wobec celu charakter. Uwagę podmiotu pochłania działanie, jednak nie dlatego, że może ono prowadzić do jakiegoś celu, lecz dlatego, że samo w sobie jest angażujące i satysfakcjonujące.

Różnice między stylem telicznym a paratelicznym:

1. Sposoby dążenia do celu:

Teliczny: zorientowany jest na zdobycie celu, na przyszłość, dąży do zakończenia czynności. Podmiot jest mało skłonny do obserwowania tego co robią inni, korzysta ze wskazówek zewnętrznych. W procesie przetwarzania danych korzysta z informacji z których korzystał uprzednio, popada w rutynę, w przypadku nowego zadania ma problem z rozwiązaniem.

Parateliczny: podmiot zorientowany jest na teraźniejszość, aktywność, swobodę wybierania celu. Duża spontaniczność. Korzysta ze wskazówek wewnętrznych. Otwarty na niespodzianki i nowe informacje. Częściej podejmuje zachowania nowe, nietypowe. Jest skłonny do zmian.

2. Intensywność doznań:

Teliczny: preferowany jest niski poziom pobudzenia, minimum zakłóceń, wysoki poziom realizmu. Tendencja do unikania przeszkód, unikanie współdziałania z innymi.

Parateliczny: preferowany jest wyższy poziom pobudzenia. Różnorodność. Osoba wyolbrzymia to co się z nią dzieje i co robi. Zwiększa doznania poprzez wyobraźnię, poszukuje wrażeń. Łatwiej i chętniej współpracuje z innymi.

W stanie telicznym podmiot funkcjonuje lepiej, jeżeli poziom pobudzenia nie jest zbyt wysoki. W stanie paratelicznym natomiast podmiot funkcjonuje tym lepiej, im wyższy jest poziom pobudzenia emocjonalnego.

29. flow wg Csikszentmihalyi'ego; poszukiwanie doznań wg Zuckermana;

Przepływ (ang. flow, inaczej doznanie uniesienia, uskrzydlenie) – pojęcie z pogranicza psychologii pozytywnej i psychologii motywacji. Twórcą koncepcji jest Mihály Csíkszentmihályi, według którego flow to stan między satysfakcją a euforią, wywołany całkowitym oddaniem się jakiejś czynności.

Według autora przepływ można tłumaczyć jako słowo, którym ludzie opisują swój stan umysłu, kiedy są całkowicie skupieni podczas danego zadania, które wykonywane jest dla czystej przyjemności z samej tej aktywności. Osoby doświadczające uniesienia często definiują ten stan jako „ niesienie falą” czy “unoszenie się na wodzie”.

Przepływ charakteryzuje się brakiem samoświadomości, utratą poczucia czasu oraz całkowitą wolnością od strachu i lęku. Uskrzydlenie zaliczane jest do emocji pozytywnych, wzbudzanych przez teraźniejszość.

Stan uskrzydlenia związany jest z pojęciem motywacji wewnętrznej, która wzbudza chęć podjęcia określonej czynności, dla samej radości z jej wykonywania. Człowiek nie koncentruje się na rezultacie, ewentualnych nagrodach lub karach, lecz całkowicie zatraca się w przyjemności, którą dostarcza mu dana aktywność. Stan przepływu pozwala zaspokoić wewnętrzne potrzeby umysłu, osiągnąć rozwój psychiczny, doświadczyć prawdziwego poczucia szczęścia i spełnienia.

Poszukiwanie doznań (ang. Sensation Seeking) - pojęcie wprowadzone przez Marvina Zuckermana oznaczające poszukiwanie zróżnicowanych, nowych, złożonych i intensywnych wrażeń i doświadczeń oraz gotowość do podejmowania ryzyka fizycznego, społecznego, prawnego i finansowego w celu dostarczenia sobie tego typu doświadczeń.

Zuckerman wyróżnił 4 czynniki wchodzące w skład poszukiwania doznań:

a) poszukiwanie przygód i grozy (ang. thrill and adventure seeking) - chęć do podejmowania ryzykownych działań fizycznych takich jak sporty ekstremalne;

b) poszukiwanie przeżyć (ang. experience seeking) - poszukiwanie nowych bodźców w takich rodzajach aktywności jak nieplanowane podróże, szukanie towarzystwa ludzi wybitnych, sięganie po narkotyki;

c) rozhamowanie (ang. disinhibition) - skłonność do zachowań nieakceptowanych społecznie takich jak nadmierne picie alkoholu, przelotne związki seksualne, hazard, hulaszczy tryb życia;

d) podatność na nudę (ang. boredom susceptibility) - awersja do rutynowych zajęć

Z badań wynika, że poszukiwanie doznań jest silniej zaznaczone u mężczyzn, niż u kobiet oraz że słabnie z wiekiem. Daitzman i Zuckerman (1980) wykazali również, że osoby, które uzyskują wysokie wyniki w skali Rozhamowania mają wyższy poziom testosteronu, estradiolu i estronu, niż osoby, które uzyskują niskie wyniki w tej skali.

30. motywacja wg McClellanda, Bandury, Vrooma;

McClelland- wcześniejsze doświadczenia skuteczności przekładają się na przyszłe sytuacje. Jeżeli do tej pory sama byłam skuteczna pojawia się pozytywna reakcja emocjonalna- nadzieja, gdy nie- lęk. Afektywne siatki skojarzeniowe gromadzą wcześniejsze doświadczenia i ich wartośc emocjonalna i afektywną. Sieci wspomnień mogą być uruchamiane w sytuacji która ma podobny charakter badania w 39 krajach między literaturą społeczną a aktywnością- motywacja sukcesu, brak związku. W okolicach wojny 25 lat później korelacja 0,53 (to mega duuużo), narodowy wskaźnik motywu sukcesu

Bandura- model uwarunkowań motywacji- 4 typy czynników

Zachowania popędowe związane z głodem- biologiczne, nakłada się na to wzmocniona reakcja przejmowania wzorców od innych ludzi warunkowanie klasyczne i instrumentalne.

Uwarunkowania związane z poczuciem kompetencji, to oco robimy kierowane jest przez przewidywania, standardy, świadomość realizacji celu, analiza co i jak robić czy uda mi się to ośiągnąći jakim kosztem, skutek= wartość prawdopodobieństwo koszty i wyrzeczenia

Myśli i odczucia po podjęciu działania- na to co osiągniemy wpływa nie tylko zachowanie ale również sytuacja i przypadek odnosimy to do naszego zachowania na ile osiągnęliśmy co chcieliśmy- autorefleksja

Przekonanie o właśnej skuteczności- przekonanie o posiadaniu zdolności w sprawowaniu kontroli nad zdarzeniami mającymi wpływ na życie podmiotu mam umiejętność zasoby i to one decydują o działaniu

2 grupy standardów: jak świat itd. powinno funkcjonować, wyglądać, wzorce funkcjonalne zachowań

Rozbieżność podpowiada czy należy działać

Standardy: wzmocnienia społeczne, wzmocnienia zastępcze (np. lalka bita młotkiem obserwacja funkcjonalna), autorefleksyjna aktywność metapoznawcza (ocena efektów)

(schemat motywacyjny Bandury- na Fb od Kingi)

Teoria motywacji zapoczątkowana przez Victora Vrooma. Zakłada, że motywacja, efektywność i zadowolenie zależą przede wszystkim od:
• oczekiwań pracownika związanych z proponowanym poziomem wydajności,
• oceny przez niego wysiłku potrzebnego do osiągnięcia tego poziomu, 
• wartości oczekiwanych nagród. 
W teorii oczekiwań poprzez motywację do pracy rozumie się funkcję pożądanych rezultatów działania oraz oczekiwania, że rezultaty te zostaną przez jednostkę osiągnięte, przy czym motywacja odnosi się do określonego poziomu intensywności. Motywacja jest funkcją subiektywnej wartości każdego poziomu wykonania oraz subiektywnego przekonania, że dany poziom intensywności będzie prowadził do tego poziomu wykonania.

31. teoria X-Y McGregora; teoria sprawiedliwości Adamsa;

Teoria X i teoria Y została zdefiniowana w 1960 roku przez Douglasa McGregora (1906 – 1964). Zaprezentował on dwa przeciwstawne sobie sposoby myślenia o pracownikach, które jego zdaniem występowały dość powszechnie wśród menedżerów. Teoria X pokazuje pracowników w negatywnym świetle i odpowiadają jej modele naukowego zarządzania. Teoria Y natomiast przedstawia pracowników, jako osoby chętne do pracy. Teoria ta jest zgodna z założeniami zwolenników teorii stosunków międzyludzkich.

Założenia teorii X:

ludzie nie lubią pracy i starają się jej w miarę możliwości unikać;

menadżerowie, jeśli chcą skłonić pracownika do wykonywania obowiązków, muszą ich stale kontrolować, kierować nimi i grozić im karami w razie nieposłuszeństwa lub opieszałości;

ludzie zazwyczaj nie chcą sami podejmować odpowiedzialności i wolą, by nimi kierowano. Nie mają wielkich ambicji i przede wszystkim chcą czuć się bezpiecznie na swoich stanowiskach.

Założenia teorii Y:

praca jest naturalną częścią życia a ludzie ją lubią;

ludzie mają wewnętrzną motywację do realizacji celów o ile czują się do nich przywiązani;

ludzie przywiązują się do celów w stopniu proporcjonalnym do osobistych nagród (niekoniecznie pieniężnych), jakie otrzymują za ich realizację;

w odpowiednich warunkach ludzie sami dążą do podjęcia odpowiedzialności;

ludzie mają naturalną skłonność do nowatorstwa i kreatywności;

ludzie najczęściej wykorzystują w organizacjach jedynie część swoich talentów i inteligencji, ponieważ nie mają warunków do tego, by się wykazać.

Teoria sprawiedliwości opracowana przez Adamsa opiera się na założeniu, że ważnym czynnikiem motywacji, efektywności i zadowolenia jest indywidualna ocena przez pracownika sprawiedliwości czy słuszności otrzymanej nagrody. Sprawiedliwość można określić jako stosunek nakładów pracy pracownika do uzyskanych przez niego nagród w porównaniu do nagród przyznawanych innym za podobne nakłady Proces porównania wygląda następująco:

Według teorii sprawiedliwości motywacja danej jednostki jest skutkiem odczuwania przez nią zadowolenia z tego, co otrzymuje w zamian za poniesiony wysiłek, proporcjonalnie do tego wysiłku. Ludzie oceniają sprawiedliwość uzyskiwanych przez siebie nagród, porównując je albo z nagrodami uzyskiwanymi przez innych za podobne nakłady, albo z jakimś innym stosunkiem wysiłków do nagród, jaki im przychodzi na myśl. Kiedy uważają, że wystąpiła niesprawiedliwość, narasta u nich stan napięcia, które starają się rozładować, odpowiedni modyfikując swoje zachowanie, np. przez zmniejszenie własnych wysiłków. Pracownik może, więc mieć poczucie, że jego wysiłki zostały sprawiedliwie nagrodzone, zbyt nisko lub zbyt wysoko. Poczucie sprawiedliwości jest, więc rezultatem równości obu stosunków. Dyskusje i badania prowadzone w ramach teorii sprawiedliwości skupiają uwagę na pieniądzach jako najbardziej znaczącej nagrodzie w miejscu pracy.

Wnioski:

Jeżeli nagrody mają motywować pracowników muszą być odbierane jako rzetelne i sprawiedliwe.

Trzeba brać pod uwagę również innych, z którymi pracownik się porównuje.

32. problemy motywacyjne wg Rheinberga;

1. Czy rzucenie palenia samo w sobie niesie za sobą zadowolenie? a. Tak b. Nie 2. Czy istnieją osoby, które wymagają, chcą od Ciebie rzucenia palenia? a. Tak b. Nie 3. Czy rzucenie palenia powoduje jakiś skutek? a. Tak b. Nie 4. Czy skutek, o którym mowa w pytaniu 3 niesie za sobą korzystne następstwa? a. Tak b. Nie 5. Czy mógłbyś/mogłabyś przez własne działania wpłynąć na ten skutek? a. Tak b. Nie 6. Czy rzucenie palenia jest bardzo kłopotliwe? a. Tak b. Nie 7. Czy masz wystarczającą siłę, by się samo kontrolować? a. Tak b. Nie

33. wymiary optymizmu i pesymizmu wg Seligmana;

	Optymizm	Pesymizm
	+	-
Stałość	Zawsze stałe	Zmienne chwilowe
Zasięg	Szeroki, wszystko	Wąski
Personalizacja	wewnętrzna	zewnętrzna

34. definicja i formy agresji