RACHUNEK WYNIKÓW

(dr Izabela Emerling )

WYKŁAD 1

Zerówka - na ostatnim wykładzie, jak ktoś pisze na 2 to nie dostaniemy już 5,test jednokrotny, nieprawidłowa odp – minus 0,5pkt, trzeba zdobyć test (50%+1) i zadania (50%+1) a nie tylko i wyłącznie 100% test albo 100% zadania, teoria na podstawie wykładów, zadań…

Ćwiczenia 50% i egzamin 50%

Do zerówki możemy podejść nawet jeśli nie będziemy mieć zaliczenia z ćwiczeń, ocena pojawi się wtedy, gdy będziemy mieć zaliczenie z ćwiczeń

1. Literatura:

   • J. Gierusz, „Koszty i przychody w świetle nadrzędnych zasad rachunkowości”, Gdańsk 2005

   • Z. Messner, „Rachunkowość finansowa”, AE Katowice 2006

   • Z. Messner, „Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF”, PWN, 2007

   • M. Gmytrasiewicz, A. Karmańska, „Rachunkowość finansowa”, 2004

   • „Rachunek wyników” Emerling, Kostur, Tkocz-wolny (zbiór zadań)

   • E.A. Hendriksen, F.B. Breda, „Teoria rachunkowości”, 2002 (dodatkowe)

   • K. Czbakowska, W. Gabrusiewicz, E. Nowak, 2006 (dodatkowe)

Temat: Koszty.

1. Wynik finansowy - jest ogólnym określeniem wyrażonego w pieniądzu efektu, jakie osiągnęła dana jednostka gospodarcza w toku prowadzenia działalności gospodarczej. Wynik finansowy netto, zwany również wynikiem działalności jednostki w danym okresie. Jest ustalany jako różnica pomiędzy osiągniętymi w tym okresie przychodami, a kosztami poniesionymi na ich osiągnięcie oraz kosztami tego okresu z uwzględnieniem wyników zdarzeń nadzwyczajnych oraz obowiązkowych obciążeń. Wynik finansowy jest elementem kapitałów własnych jednostki gospodarczej i w związku z tym jest jedną z podstawowych przyczyn jego podwyższenia lub obniżenia.

2. Wynik finansowy może być:

   • Wielkością dodatnią – zysk – oznacza zwiększenie kapitału własnego jednostki gospodarczej (jednostka rentowna)

   • Wielkością ujemną – strata – oznacza zmniejszenie kapitału własnego jednostki (jednostka deficytowa)

3. „Założenia koncepcyjne sporządzania prezentacji sprawozdań finansowych”

   • Określają przychody jako zwiększenie korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie uzyskania lub powiększenia aktywów albo zmniejszenia zobowiązań, powodujące wzrost kapitału własnego z wyjątkiem wkładów wnoszonych przez udziałowców/akcjonariuszy.

   • Mianem zysków określa się inne pozycje, które spełniają warunki definicji przychodów, które mogą, – choć nie muszą – powstawać w ramach podstawowej działalności gospodarczej jednostki. Zyski stanowią przyrost korzyści ekonomicznych i jako takie nie różnią się w swojej istocie od przychodów.

Ustawa o rachunkowości :

• Podaje łączną definicję przychodów i zysków, przez które rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązać, które w skutkach bilansowych będą prowadzić do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenie jego niedoboru w inny sposób niż wniesienia środków przez udziałowców lub właścicieli.

„Założenia koncepcyjne sporządzania prezentacji sprawozdań finansowych”:

• Określają koszty jako zmniejszenie korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie rozchodu lub spadku wartości aktywów albo powstania zobowiązań powodujące zmniejszenie kapitału własnego z wyjątkiem podziału kapitału na rzecz właścicieli.

• Straty – są to inne pozycje, które mogą powstawać, – choć nie muszą – w wyniku podstawowej działalności gospodarczej jednostki i nie stanowią przychodów. Do strat zalicza się przykładowo: straty spowodowane zdarzeniami losowymi.

Ustawa o rachunkowości:

• Podaje łączną definicję kosztów i strat, przez które rozumie się uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenie wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzają do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców/właścicieli.

1. Przychody wykazuje się w rachunku zysków i strat, jeśli nastąpiło zwiększenie korzyści ekonomicznych w formie zwiększenia stanu aktywów albo zobowiązań. Oznacza to jednocześnie ujęcie osiągnięcia przychodów oraz zwiększenia wartości aktywów lub zmniejszenia wartości zobowiązań.

2. Definicja rachunku wyników:

RACHUNEK WYNIKÓW – jest całokształtem czynności rachunkowych, mających na celu ustalenie wyniku finansowego jednostki prowadzącej działalności oraz dostarczanie niezbędnych danych do sporządzania rachunku zysków i strat, a także do ustalenia dochodu do opodatkowania.

• (R. Stadmϋller, określił rachunek wyników - jako cześć rachunkowości, która zajmuje się sposobami ewidencji i prezentacji wyników finansowych w postaci powiązanych ze sobą mierników ekonomicznych wykorzystywanych przy ocenie jednostki gospodarczej.)

• (A. Kardasz, określił rachunek wyników - jako ogół możliwych do zastosowania w systemie informacyjnym procedur pomiaru, grupowania, przetwarzania, prezentowania, badania i interpretowania ekonomicznych skutków zjawisk i procesów zachodzących w podmiocie gospodarczym w związku z jego działalnością a mających na celu ustalenie rodzaju i wielkości ostatecznego wyniku finansowego, jego elementów oraz kierunków i proporcji podziałów, dostarczenie informacji do oceny sytuacji bieżącej i przyszłej, do podejmowania decyzji gospodarczych oraz kontroli ich realizacji.)

1. Sporządzanie rachunku wyników:

   • Odbywa się zgodnie z pewną procedurą, która wykorzystuje określone koncepcje metodologiczne. Sposób zestawienia rachunku wyników wpływa w dużym stopniu na jakość generowanych przez ten rachunek informacji. W praktyce mogą byś stosowane różne podejścia do sporządzania rachunku wyników. Podejścia te różnią się, co do sposobu wykazywania poszczególnych pozycji. Przy tym powinny być przestrzegane określone reguły obowiązujące w rachunkowości nazywane zasadami rachunkowości.

2. Zasady rachunkowości:

   • W przypadku sporządzania rachunku wyników powinny być zachowane te wszystkie zasady rachunkowości, które dotyczą sposobu ustalania przychodów i kosztów oraz wyniku finansowego. Dla właściwego pomiaru tych wielkości największe znaczeni a mają następujące zasady:

     • Zasada memoriałowa

     • Zasada współmierności

     • Zasada ostrożności

     • Zasada niekompensowania

     • Zasada ciągłości

3. Zasada memoriału:

   • Oznacza, że przychody oraz koszty powinny być wykazywane w księgach rachunkowych oraz w sprawozdaniu finansowym tego okresu sprawozdawczego, w którym wystąpiły. Zatem przychody powinny być ujmowane w momencie ich osiągnięcia niezależnie od momentu otrzymania środków pieniężnych. Podobnie jak koszty powinny być ujmowane w momencie ich poniesienia nie zależnie od wydatków środków pieniężnych.

4. Zasada współmierności:

   • Polega na przyporządkowaniu poniesionych kosztów do osiągniętych przychodów. Oznacza ona przypisywanie przychodów i związanych z nimi kosztów do tego samego okresu sprawozdawczego. Realizacja zasady współmierności wyraża się z przede wszystkim przeciwstawieniem przychodom ze sprzedaży produktów jedynie kosztów własnych kosztów sprzedanych produktów. Ponadto realizacja tej zasady przejawia się w konieczności dokonywania rozliczeń międzyokresowych kosztów oraz rozliczeń międzyokresowych przychodów. Dlatego do aktywów danego okresu sprawozdawczego zalicza się te wydatki, które stanowią koszty przyszłych okresów (RMK czynne), natomiast do pasywów okresu sprawozdawczego zalicza się te koszty, które jeszcze nie zostały poniesione, ale są związane z przychodami tego okresu (RMK bierne). Ponadto osiągnięte w danym okresie sprawozdawczym przychody dotyczące przyszłych okresów zaliczane są do tego okresu (RMP).

5. Zasada ostrożności:

   • Wyraża się w niejednakowym traktowaniu zdarzeń powodujących zwiększenie lub zmniejszenie wyniku finansowego, a więc osiąganych przychodów i ponoszonych kosztów. Chodzi przede wszystkim o to, aby wynik finansowy nie został zawyżony. Dlatego przychody mogą być zaliczone dopiero po osiągnięciu, gdy nastąpiła sprzedaż składników aktywów. Koszty natomiast powinny być zaliczone już po ich uprawdopodobnieniu, czego wyrazem jest konieczność dokonywani biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

6. Zasada niekompensowania:

   • Oznacza, że w księgach rachunkowych oraz w rachunku zysków i strat należy wykazywać odrębnie osiągnięte przychody i poniesione koszty oraz zyski nadzwyczajne i straty nadzwyczajne. Nie możemy natomiast ich kompensować. Kompensowanie przychodów z kosztami oraz zysków nadzwyczajnych ze stratami nadzwyczajnymi jest dopuszczalne wówczas, gdy odzwierciedla ono istotę transakcji lub zdarzeń, oraz gdy ich kwoty są nieistotne.

7. Zasada ciągłości:

   • Polega na konieczności stosowania w kolejnych latach obrotowych takich samych zasad i polityki rachunkowości. Oznacza to, że przyjęte przez jednostkę zasady w tym także i zasady ustalania przychodów i kosztów oraz wyniku finansowego, a także i sprawozdań finansowych w tym zwłaszcza rachunku zysków i strat, powinny być w poszczególnych latach konsekwentnie stosowane.

8. Zasada wiernego obrazu:

   • Zgodnie, z którą jednostka powinna prowadzić rachunkowość w taki sposób, aby sprawozdanie finansowe przedstawiało prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku działalności jednostki.

9. Metody sporządzania rachunku zysków i strat:

• Metoda brutto (to, co istotne) - jest sposobem zestawienia rachunku zysków i strat polegających na odrębnym ujmowaniu osiągniętych przychodów oraz odpowiadających im kosztów poniesionych dla ich osiągnięcia według rodzajów działalności;. Odrębnie przedstawia się także zyski nadzwyczajne i straty nadzwyczajne oraz obligatoryjnie obciążenia wyniku finansowego. Rachunek zysków i strat sporządzony metodą brutto przedstawia ogólne kwoty przychodów i kosztów i innych wielkości, które wpływają na wynik finansowy. Dzięki temu rachunek ten stwarza możliwości rozpoznania przyczyn, które wpływają na poziom wyniku finansowego, co zwiększa jego walory informacyjne.

• Metoda netto ( to co mniej istotne) - jest takim sposobem zestawienia rachunku zysków i strat, w którym wykazuje się jedynie ostateczne kwoty wyniku finansowego (zysków lub strat) osiągniętego z poszczególnych rodzajów działalności. Przystosowanie metody netto nie wykazuje się natomiast w rachunku zysków i strat pierwotnych kwot przychodów i kosztów, które wpłynęły na wynik finansowy. Dlatego rachunek zysków i strat spładzany tą metodą daje jedynie syntetyczny obraz rezultatów działalności jednostki gospodarczej, natomiast nie stwarza możliwości zorientowania się w rozmiarach przychodów i kosztów, które stanowią przyczyny powstawania wyniku finansowego.

• Metoda mieszana (mieszanka metody netto i metody brutto) - jest takim sposobem zestawienia rachunku zysków i strat, który łączy zarówno metody brutto i netto. Polega ona na tym, że metodę brutto stosuje się w odniesieniu do istotnych rodzajów działalności, dla których wykazuje się odrębnie osiągnięte przychody i odpowiadające im koszty poniesione dla ich osiągnięcia. Dla pozostałych mniej istotnych rodzajów działalności stosuje się natomiast metodę netto, wykazując jedynie ostateczne kwoty wyniku finansowego.

• Metoda statystyczna – jest najczęściej wykorzystywaną w ciągu roku metodą ustalania wyniku. Jej zakres i forma nie są regulowane prawem, a dane są odczytywane z ksiąg rachunkowych. Metoda ta jest wykorzystywana również w celach podatkowych do ustalenia wyniku podatkowego (podstaw opodatkowania).

• Metoda księgowa – polega na ustaleniu wyniku finansowego przez dokonanie operacji księgowych i ustalenie salda tych operacji na jednym zbiorczym koncie. Do ustalenie wyniku służy konto wynik finansowy. Na tym koncie księguje się wszystkie przychody, koszty ich uzyskania oraz wyniki zdarzeń nadzwyczajnych i obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego. Wynik finansowy za dany rok obrotowy pozostaje na tym koncie do czasu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za ten rok w roku następnym. Pod datą jego zatwierdzenia saldo konta „Wynik finansowy” jest przeksięgowane na konto „Rozliczenie wyniku finansowego”.

• Metoda kapitałowa – bazuje na pomiarze poziomu kapitału własnego jednostki gospodarczej i ma znaczenie wyłącznie z punktu widzenia interpretacji i prezentacji wyniku finansowego.

1. Wyodrębniamy cztery grupy kosztów i przychodów:

   • koszty i przychody zwykłej działalności operacyjnej

   • koszty i przychody z pozostałej działalności operacyjnej

   • koszty i przychody finansowe (działalności finansowej)

   • koszty i przychody z działalności nietypowej (zyski i straty nadzwyczajne)

2. Działalność operacyjna zwykła jest rodzajem działalności operacyjnej jednostki, polegającym na realizacji podstawowych zadań, do których została ona powołana. Ten segment działalności może, zatem obejmować produkcję i sprzedaż wyrobów, handel towarami lub świadczenia usług w zakresie określonym akcie założycielskim danej jednostki.

   • W ramach kosztów zwykłej działalności operacyjnej grupowanie kosztów może być prowadzone:

• wg rodzaju kosztów (w układzie rodzajowym kosztów) - pozwala na ocenę wewnętrznej struktury kosztów

• wg miejsc powstania (w układzie kalkulacyjnym) - umożliwia to ocenę kształtowania się kosztów wg zakresu odpowiedzialności

• wg nośników – co pozwala ustalić jednostkowy koszt wytworzenia

1. Koszty układu rodzajowego:

   • amortyzacja,

   • zużycie materiałów i energii,

   • usługi obce

   • wynagrodzenia

   • ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

   • podatki i opłaty

   • pozostałe koszty

2. Amortyzacja – koszty planowanego zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych oraz prawnych,

3. Zużycie materiałów i energii – zużycie mat podstawowych, paliw płynnych i stałych, gazów technologicznych, materiałów wykorzystywanych do utrzymania maszyn i urządzeń w ruchu, utrzymywania czystości, materiałów wykorzystywanych na cele biurowe, prenumerata czasopism oraz zużycie obcej energii (cieplnej, wody, chłodu, sprężonego powietrza itp.)

4. Usługi obce – do typowych usług obcych zaliczamy:

   • Obróbkę obcą - wykonywanie robót i usług na powierzonych im przez obce jednostki składnikach produkcji, czyli półfabrykatach,

   • Usługi transportowe – dotyczące przewozu osób i składników majątku w tym usług spedycji, opłaty za składowanie majątku w fazie transportu, opłaty za czynności ładunkowe, wynajem taboru kolejowego bocznic, kontenerów, usługi przeładunkowe

   • Remontowe – koszty wykonywanych przez inne jednostki remontów i konserwacji środków trwałych własnych i obcych

   • Inne usługi, Np. pocztowe, telekomunikacyjne i informatyczne, biurowe, komunalne, projektowe, dozoru mienia, pralnicze, najem, dzierżawa, itp.

5. Podatki i opłaty – obejmują podatki i opłaty stanowiące koszty zwykłej działalności operacyjnej, Np. podatek od nieruchomości, akcyzowy, podatek od sprzedaży, opłaty za posiadanie samochodów, opłaty skarbowe, sądowe, notarialne, administracyjne, opłaty za użytkowanie gruntów, ochronę środowiska, opłaty celne, manipulacyjne itp.

6. Wynagrodzenia – obejmują ogół wynagrodzeń pieniężnych i w naturze oraz ich ekwiwalenty wypłacane pracownikom. Zaliczamy do nich:

   • Wynagrodzenia osobowe ze stosunku pracy,

   • wynagrodzenia bezosobowe na podstawie umów o dzieło i zlecenia,

   • honoraria,

   • wynagrodzenia prowizyjno – agencyjne

7. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia – obejmują składki na ubezpieczania społeczne obciążające pracodawcę, składniki na FP, FGŚP, odpisy na ZFŚS, posiłki regeneracyjne, szkolenia pracowników dopłaty do biletów pracowniczych za przejazdy do i z pracy, ekwiwalenty za pranie, dopłaty do kwater pracowniczych, BHP itp.

8. Pozostałe koszty – obejmują koszty:

   • podróży służbowych,

   • reprezentacji i reklamy,

   • ubezpieczeń majątkowych i osobowych,

   • ryczałty za używanie przez pracowników dla celów służbowych własnych samochodów itp.

9. Układ kalkulacyjny – służy do gromadzenia i rozliczania kosztów według poszczególnych typów działalności, co pozwala uzyskać informacje o kosztach procesów podstawowej działalności operacyjnej poniesionych w poszczególnych komórkach organizacyjnych firmy.

10. Koszty układu funkcjonalno-kalkulacyjnego:

    • koszty produkcji podstawowej,

    • koszty wydziałowe,

    • koszty produkcji pomocniczej,

    • koszty zakupu,

    • koszty sprzedaży,

    • koszty ogólnego zarządu,

    • koszty handlowe

11. Koszty działalności podstawowej - wszystkie koszty bezpośrednie wytwarzania (Np. materiały bezpośrednie, wynagrodzenia bezpośrednie), które na koniec okresu zwiększane są o koszty pośrednie wytwarzania ujętych poprzednio na koncie „Koszty wydziałowe”.

12. Koszty wydziałowe – są to koszty pośrednie wydziałów produkcji podstawowej Np. koszty amortyzacji i remontów maszyn i urządzeń, koszty utrzymania ich w ruchu, koszty kierowania wydziałem, utrzymania i obsługa hali produkcyjnej, oświetlenie, ogrzewanie, utrzymanie w czystości itp.

13. Działalności pomocniczej – są to koszty wyodrębnionych organizacyjnie komórek jednostki mających na celu ułatwienie realizacji zadań działalności podstawowej. Ewidencjonuje się tu wszystkie koszty (bezpośrednie i pośrednie) wydziałów pomocniczych.

14. Koszty sprzedaży – są to koszty związane ze sprzedażą wyrobów gotowych, czyli koszty załadunku i wyładunku wyrobów, kosztu przewozu wyrobów gotowych, opakowań zbiorczych związanych z przygotowaniem do transportu, koszty reklamy i udziału w targach, prowizje jednostek pośredniczących w sprzedaży, podatek akcyzowy (płacony od wyprodukowanych i sprzedanych wyrobów gotowych).

15. Koszty zakupu – są to koszty związane z zakupem materiałów, czyli Np. koszty za- i wyładunku, koszty przewozu materiałów, magazynowanie w czasie transportu, ubezpieczenie dostawy, prowizje płacone pośrednikom itp.

16. Koszty ogólnego zarządu – są to koszty ogólno administracyjne (Np. wynagrodzenie kierownictwa jednostki, i komórek organizacyjnych ogólnego zarządu, koszty podróży służbowych, koszty biurowe, koszty łączności, ryczałty za używanie własnych samochodów na potrzeby jednostki, podatki i ubezpieczenia rzeczowe) i ogólnogospodarcze (Np. koszty utrzymania obiektów o charakterze ogólnym – przychodnia zakładowa, biblioteka zakładowa, koszty utrzymania magazynów, samochodów osobowych).

17. Koszty handlowe – są to koszty związane z utrzymaniem jednostek handlowych.

18. Ewidencja kosztów w jednostce gospodarczej może być prowadzona:

    • Tylko w układzie rodzajowym

    • Tylko w układzie funkcjonalno-kalkulacyjnym

    • W układzie rodzajowym i w układzie funkcjonalno-kalkulacyjnym

WYKŁAD 2 04.03

Temat: Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów

Rozliczenia międzyokreseowe:

• Kosztów

• Przychodów

Stanowią konsekwencję stosowania zasady współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów oraz zasady memoriału

Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów:

• Zasada memoriału – oznacza, że przychody oraz koszty powinny być wykazywane w księgach rachunkowych oraz sprawozdaniu finansowym tego okresu sprawozdawczego, w którym wystąpiły, niezależnie od terminu zapłaty.

  • Zatem przychody powinny być ujmowane w momencie ich osiągnięcia (gdy wystawimy fakturę) niezależnie od momentu otrzymania środków pieniężnych. Podobnie jak koszty powinny być ujmowane w momencie ich poniesienia (gdy dostaniemy fakturę), niezależnie od wydatków środków pieniężnych.

  • gdyby trać pod uwagę termin zapłaty to była by to zasada kasowa.

• Zasada współmierności - dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów i pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które nie zostały jeszcze poniesione (ar. 6 ust. 1 Uor).

  • Dlatego do aktywów danego okresu sprawozdawczego zalicza się te wydatki, które stanowią koszty przyszłych okresów (RMK czynne), natomiast do pasywów okresu sprawozdawczego zalicza się te koszty, które jeszcze nie zostały poniesione, ale są związane z przychodami tego okresu (RMK bierne). Ponadto osiągnięte w danym okresie sprawozdawczym przychody dotyczące przyszłych okresów zaliczane są do tego okresu (RMP).

  • Zasada współmierności polega na przyporządkowaniu poniesionych kosztów do osiągniętych przychodów. Oznacza ona przypisywanie przychodów i związanych z nimi kosztów do tego samego okresu sprawozdawczego. Realizacja zasady współmierności wyraża się z przede wszystkim przeciwstawianiem przychodom ze sprzedaży produktów jedynie kosztów własnych sprzedanych produktów. Ponadto realizacja tej zasady przejawia się w konieczności dokonywania rozliczeń międzyokresowych kosztów oraz rozliczeń międzyokresowych przychodów.

Rozliczenia międzyokresowe przychodów:

• Obejmują w szczególności równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych. Rozliczenia w czasie tych przychodów wynika z konieczności zaliczenia odpowiednich kwot przychodów do tych okresów sprawozdawczych, których dotyczą. Sytuacja taka może występować Np. w przypadku wpływów z przedsprzedaży okresowych biletów miesięcznych lub opłaconych z góry usług hotelowych.

Na koncie rozliczenie międzyokresowe przychodów ujmuje się:

• Po stronie Ct(Ma) otrzymane z góry lub należne od kontrahentów w ciągu okresu sprawozdawczego środki w formie przedpłat (w tym zaliczki, zadatki) udokumentowane fakturami VAT z tytułu świadczeń, które zostały wykonane w przyszłych okresach sprawozdawczych, zaliczki na usługi długoterminowe.

• Po stronie Dt (Wn) dokonuje się ewidencji kolejnych rat tych przychodów, które przypadają na bieżący okres sprawozdawczy.

Konto Rozlicznie miedzyokresowe przychodów może wykazywać wyłącznie saldo Ma, które wyraża stan przychodów dotyczących przyszłych okresów, zarachowanych do końca okresu sprawozdawczego. Jest ono wykazywane w pasywach bilansu pod pozycją „Inne rozliczenia, miedzyokresowe”.

Równowartość otrzymanych, lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych.

• Księgujemy rozliczenia międzyokresowe po Ct

  • Wpływy pobrane z góry za świadczenia, które będą wykonane w przyszłych okresach sprawozdawczych (operacja 1)

• Zabieramy z RMP po Dt i dajemy na przychody ze sprzedaży

  • Przeniesienie przychodów ze sprzedaży w okresie sprawozdawczym, w którym wykonano świadczenie (operacja 2)

Zarachowane, ale jeszcze nie zrealizowane należności, które w momencie wpłaty zaliczone będą do PPO – należności z tytułu odszkodowań, kar i grzywien.

• (1) Naliczone, należne jednostce katy, grzywny, odszkodowania

• (2) Wpływ należnych kwot

• (3) Przeniesienie zrealizowanych pozostałych przychodów operacyjnych

• *** operacje 2 i 3 to operacje równoległe

• (4) Odpisanie nieściągalnych kar, odszkodowań, etc.

Rozliczenia międzyokreseowe kosztów

• występują wtedy, kiedy moment poniesienia kosztów przez jednostkę wyprzedza okres, którego koszty dotyczą, lub następują po nim. RMK służą zapewnieniu współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów.

Rozliczenie kosztów w czasie polega na:

• Wyłączeniu z kosztów działalności i gromadzeniu na oddzielnym koncie kosztów poniesionych za przyszły okres sprawozdawczy, a następnie rozliczeniu ich na właściwe okresy sprawozdawcze, których rzeczywiście dotyczą (czynne RMK) – moment poniesienia kosztów wyprzedza ich wpływ na efekty w postaci przychodów.

• Wliczeniu do kosztów bieżącego okresu kosztów prawdopodobnych przewidzianych do poniesienia w przyszłości (bierne RMK) – obejmują kwoty zaliczone do kosztów bieżącego okresu, których pokrycie nastąpi w przyszłości (tworzenie rezerwy na koszty).

• RMK czynne – tzw. koszty przyszłych okresów, które obejmują w szczególności:

  • Opłacone z góry prenumeraty

  • Opłacone z góry składki ubezpieczeń majątkowych

  • Opłacone z góry czynsze itp.

  • Zaliczamy do RMK także różnice między niższą wartością otrzymanych finansowych składników aktywów a wyższą kwota zobowiązania zapłaty za nie. Dotyczy to pobranych z góry przez bank odsetek od kredytów, a także pożyczek i różnic między wyższą ceną wykupu, a niższą ceną sprzedaży wyemitowanych przez jednostkę obligacji.

• RMK czynne krótkoterminowe – zaliczmy tu te rozliczenia, które podlegają rozliczeniu w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego i dotyczą normalnego cyklu działalności operacyjnej.

• RMK czynne długoterminowe – zaliczamy tu te rozliczenia, które podlegają rozliczaniu w ciągu okresu powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego.

• RMK bierne – tzw. rezerwy na koszty przyszłych okresów, które obejmują kwoty zaliczane do kosztów bieżącego okresu sprawozdawczego, których poniesienie nastąpi dopiero w przyszłości. Jednostka dokonuje biernych RMK w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na dany okres sprawozdawczy wynikających:

  • Z racji świadczeń wykonanych na rzecz jednostki, przez jej kontrahentów, jeżeli kwotę zobowiązań można szacować w sposób wiarygodny - jest to bardzo prawdopodobne i musimy to oszacować(Np. remont).

  • Z obowiązku wykonania związanych z bieżącą działalnością przyszłych świadczeń wobec osób nieznanych, których kwotę można oszacować, mimo, że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana (Np. koszty napraw gwarancyjnych) - też możemy wiarygodnie oszacować ile nas to będzie kosztować

Konto RMK może wykazywać dwa salda:

• Saldo Dt – oznaczające RMK czynne (ujmowane w aktywach bilansu)

• Saldo Ct – oznaczające RMK bierne (ujmowane w pasywach bilansu)

• !!! nie można tego konta zamknąć jednym saldem !!!

Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów:

Ewidencja czynnych RMK:

• Objaśnienia:

  • (1) Poniesione koszty wg. rodzajów

  • (2) Zarachowanie kosztów do rozliczenia w przyszłych okresach sprawozdawczych.

  • (3) Odpis kosztów aktywowanych przypadających na bieżący okres sprawozdawczy.

Ewidencja biernych RMK:

• Objaśnienia:

  • (1) Kwota rezerwy utworzonej na koszty jeszcze nie poniesione.

  • (2) Rzeczywiście poniesione koszty

  • (3) Rozliczenie kosztów pokrytych rezerwą do wysokości dokonanych odpisów

Przykład:

• W przedsiębiorstwie wytwórczym jednostka wykonała remont hali fabrycznej. Koszt remontu przewidziano rozliczyć w jednym roku kalendarzowym. Od stycznia tworzono rezerwę na poczet remontu. Planowany koszt remontu oszacowano na 36 000 zł. W lipcu przedsiębiorstwo otrzymało fakturę zawierającą następujące dane:

  • Wartość usługi 45 000

  • VAT 23% 10 350

  • Razem 55 350

• Zaksięgować operacje związane z ujęciem, zapłatą i rozliczeniem kosztów remontu hali fabrycznej.

• wartość miesięcznego odpisu w związku z tworzoną rezerwą

36.000 : 12 = 3.000

• w lipcu bierne rozliczenia zmieni nam się w czynne i trzeba urealnić koszty

(45.000 - 18 ) : 6 = 4.500

Rozrachunki z dost. Rozrachunki RMK bierne Koszty wydziałowe

55.350 (2 z tytułu VAT 3) 45.000 1. 3.000 3.000 1.

2) 10.350 2. 3.000 (1) 3.000 2.

3. 3.000 3.000 3.

Usługi obce 4. 3.000 3.000 4.

2) 45.000 5. 3.000 3.000 5.

6. 3.000 3.000 6.

Rozliczenie kosztów 7. 4.500 4.500 7.

45.000 (3 8. 4.500 (4) 4.500 8.

9. 4.500 4.500 9.

10. 4.500 4.500 10.

11. 4.500 4.500 11.

12. 4.500 4.500 12.

WYKŁAD 3 18.03

Wynik ze sprzedaży – jest różnicą między przychodami osiągniętymi z podstawowej działalności operacyjnej jednostki, tj. ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów a kosztami poniesionymi na ich uzyskanie. Koszty te mogą w jednostce gospodarczej być ujmowane w różnych przekrojach (układach).

Efekty procesu produkcji – jednostka gospodarcza ponosi koszty, aby …

Przychody z podstawowej działalności – przychody ze sprzedaży materiałów.

Przychody ze sprzedaży - kwota netto uzyskana lub należna od odbiorcy po uwzględnieniu dotacji, upustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń bez PTU.

Moment uznania przychodów z podstawowej działalności operacyjnej - Ustawa o rachunkowości (UoR) nie określa dokładnie kryteriów i momentu.

Ewidencję przychodów z podstawowej działalności operacyjnej prowadzi się co najmniej na następujących kontach:

• 700 – Przychody ze sprzedaży produktów

• 730 – Przychody ze sprzedaży towarów

• 740 – Przychody ze sprzedaży materiałów

Koszt wytworzenia produktu – z punktu widzenia potrzeb ustalenia wysokości jednostkowego kosztu wytworzenia produktu (wyrobów lub usług) można wyodrębnić dwa rodzaje kosztów: koszty bezpośrednie i pośrednie.

Koszty bezpośrednie wytworzenia - są to koszty poniesione w obszarze produkcji, które można na podstawie dowodów źródłowych odnieść bezpośrednio na daną jednostkę produktu, zlecenie, asortyment. Zwykle do kosztów tych zaliczamy:

• Materiały bezpośrednie - surowce w przypadku przerabiania części i podzespoły w przypadku montowania oraz opakowania bezpośrednie produktu.

• Wynagrodzenia bezpośrednie – łącznie z kosztami ubezpieczeń społecznych przypadającymi na te wynagrodzenia.

• Usługi obce bezpośrednie – usługi obce związane z jednostką produkcji Np. koszty zlecanej obróbki detali produkcyjnych.

• Inne koszty bezpośrednie – koszty zużytych narzędzi specjalnych, energii bezpośredniej technologicznej.

Koszty pośrednie wytworzenia - są to wszystkie koszty ponoszone w jednostkach produkcyjnych z wyłączeniem kosztów bezpośrednich. Wiążą się głównie z funkcjonowaniem wydziałów produkcyjnych (koszty kierowania wydziałem, koszty utrzymania ruchu, amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych angażowanych w procesy wytwarzania, rozliczane koszty podmiotów pomocniczych). Kosztów tych nie można na podstawie dokumentów źródłowych przyporządkować wytwarzanym jednostkom produktu lub można, ale koszty te są nieistotne. Są one rozliczane na wytwarzane w danym okresie produkty za pomocą kluczy podziałowych.

Koszt wytworzenia sprzedanych produktów – oznacza ile jednostkę gospodarczą kosztowało wytworzenie sprzedanych produktów.

Koszt własny sprzedaży – obejmuje sumę następujących kosztów:

• Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

• Koszt ogólnego zarządu

• Koszt sprzedaży

Sprzedaż produktów obejmuje dwa momenty:

• Wydanie produktów z magazynu

• Moment naliczenia przychodu ze sprzedaży

Wycena produktów na dzień bilansowy:

• Na dzień bilansowy zapas wyrobów gotowych wycenia się według rzeczywistego kosztu wytworzenia, który nie może być wyższy od ceny sprzedaży netto danego wyrobu.

• Produkcję niezakończoną wycenia się według kosztu wytworzenia.

Wynik z działalności operacyjnej – wynik ten jest sumą wcześniej obliczonego wyniku ze sprzedaży oraz wyniku z pozostałej działalności operacyjnej. Pozostała działalność operacyjna ujmuje zdarzenia gospodarcze pośrednie związane z działalnością operacyjną. Zwykle są to zdarzenia niepowtarzalne występujące sporadycznie, ale związane z ogólnym ryzykiem gospodarowania jednostki.

Pozostałe koszty i przychody operacyjne – koszty/przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane z:

1. z działalnością socjalną,

2. ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji,

3. z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji, w tym także z aktualizacją wartości tych inwestycji, jak również z ich przekwalifikowaniem odpowiednio do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli do wyceny inwestycji przyjęto cenę rynkową bądź inaczej określoną wartość godziwą,

4. z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów,

5. z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,

6. z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty finansowe,

7. z odszkodowaniami i karami,

8. z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.

Pozostałe przychody operacyjne:

• zbycie niefinansowych składników aktywów trwałych, środków trwałych oraz wartości niematerialnych prawnych,

• otrzymanie nieodpłatnie składników majątku,

• odpisane, przedawnione i umorzone zobowiązania,

• otrzymane kary, odszkodowania ( z wyjątkiem zdarzeń losowych),

• otrzymane dotacje, subwencje,

• otrzymane, przedawnione zobowiązania,

• ujawnione nadwyżki,

• zwrot zasądzonych kosztów sądowych,

• rozwiązanie rezerw i odpisów aktualizujących wartość składników majątkowych,

• odzyskane materiały, odpadki z likwidacji,

• ujemna wartość firmy.

Pozostałe koszty operacyjne:

• wartość zbytych niefinansowych aktywów trwałych,

• wartość netto sprzedanych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,

• wartość netto zlikwidowanych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych oraz innych inwestycji niefinansowych,

• koszty likwidacji środków trwałych,

• odpisane środki trwałe w budowie, które nie dały zamierzonego efektu,

• niezawinione niedobory,

• odpisane, przedawnione, umorzone, nieściągalne należności i roszczenia,

• odpisy aktualizujące wartość należności,

• odpisy aktualizujące wartość majątku obrotowego,

• zapłacone kary, grzywny, koszty sądowe,

• koszty postępowania sądowego,

• nieodpłatnie przekazane składniki majątku i utworzone rezerwy.

Wynik z działalności gospodarczej – jest sumą wyniku z działalności operacyjnej oraz wyniku z działalności finansowej. Działalność finansowa zajmuje się lokowaniem wolnych środków finansowych jednostki, pozyskiwaniem kapitałów, a także bieżącym zarządzaniem środkami pieniężnymi.

Przychody finansowe:

• przychody ze sprzedaży inwestycji finansowych,

• aktualizacja wartości inwestycji finansowych,

• odsetki uzyskane od pożyczek i należności (w tym odsetki za zwłokę w zapłacie), odsetki od lokat i środkach na rachunkach bankowych,

• otrzymane, należne dywidendy i udziały w zyskach,

• otrzymane dyskonto wekslowe,

• dodatnie różnice kursowe.

Koszty finansowe:

• wartość zbytych inwestycji finansowych,

• aktualizacja wartości inwestycji finansowych,

• odsetki do zapłacenia, w tym za zwłokę w zapłacie,

• prowizje od pożyczek i zobowiązań,

• płacone dyskonto wekslowe,

• ujemne różnice kursowe,

• odsetki od wyemitowanych obligacji,

• odsetki od otrzymanych pożyczek.

Wynik finansowy brutto – zawiera ustalony wcześniej wynik z działalności gospodarczej oraz wynik zdarzeń nadzwyczajnych. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych stanowi finansowy skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, występujących poza działalnością operacyjną.

Straty i zyski nadzwyczajne - rozumie się przez to straty i zyski powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.

Wynik netto – wynik finansowy brutto pomniejszony o obowiązkowe obciążenia, tj. podatek dochodowy, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.

Obliczanie wyniki finansowego metodą statystyczną (wariant kalkulacyjny)

Obliczanie wyniku finansowego metodą statystyczną (wariant porównawczy):

(+) przychody ze sprzedaży produktów

(+) przychody ze sprzedaży towarów i materiałów

(-) koszty według rodzaju

• zmiana stanu produktów

(-) zmniejszenie stanu produktów lub

(+) zwiększenie stanu produktów

(+) obroty wewnętrzne

(-) wartość sprzedanych towarów i materiałów

(=) wynik ze sprzedaży

(+) pozostałe przychody operacyjne

(-) pozostałe koszty operacyjne

(=) wynik z działalności operacyjnej

(+) zysk nadzwyczajny

(-) strata nadzwyczajna

(=) wynik brutto

(-) obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego

(=) wynik netto

W wariancie porównawczym od przychodów ze sprzedaży produktów towarów i materiałów odejmuje się wartość sprzedanych towarów i materiałów w ich cenie nabycia (zakupu) oraz koszty układu rodzajowego, które się koryguje o zmianę stanu produktów i koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki.

W wariancie porównawczym na wynik są przeksięgowywane koszty rodzajowe. Koszty rodzajowe niekoniecznie dotyczą sprzedanych wyrobów gdyż:

• Część wyrobów gotowych może stanowić zapas końcowy (nie zostały sprzedane)

• Mogły zostać sprzedane wyroby z bieżącej produkcji oraz z zapasu początkowego

• Mogły wystąpić koszty dotyczące następnych okresów sprawozdawczych

Dlatego koszty rodzajowe dla potrzeb ustalenia wyniku należy skorygować o zmianę stanu produktów.

Zmianę stanu produktów można ustalić dwiema metodami:

• Bilansową – poprzez porównanie stanów końcowych i stanów początkowych rozliczeń międzyokresowych kosztów działalności operacyjnej, produkcji w toku i produktów gotowych.

• Wynikową – poprzez porównanie wielkości kosztów układu rodzajowego z kosztem własnym sprzedanych produktów, na koncie rozliczeni kosztów, poprzez ustalenie jego salda.

Zmiana stanu produktów – oznacza różnicę między wartością produktów gotowych, produkcji w toku i rozliczeń międzyokresowych kosztów działalności operacyjnej na koniec okresu a ich wartością na początek okresu.

Zmiana stanu produktów koryguje koszty układu rodzajowego, doprowadzając je do poziomu kosztu własnego sprzedanych produktów. Jednakże jest ona prezentowana w rachunku zysków i strat w grupie przychodów. Zwiększenie stanu produktów będzie ze znakiem plus, a zmniejszenie ze znakiem minus.

• Zwiększenie stanu produktów - występuje, gdy kwota kosztów układu rodzajowego jest wyższa od sumy kosztu własnego sprzedanych produktów i kosztów obrotów wewnętrznych.

• Zmniejszenie stanu produktów – występuje, gdy kwota kosztów układu rodzajowego jest niższa od sumy kosztu własnego sprzedanych produktów i kosztów obrotów wewnętrznych.

KR = KWS to ZSP wynosi 0

KR < KWS to ZSP jest zmniejszeniem SP

KR > KWS to ZSP jest zwiększeniem SP

Metoda bilansowa ma charakter pomocniczy sprawdzający poprawność ustalania zmiany stanu produktów metodą wynikową. W metodzie tej ZSP można ustalić poprzez porównanie kosztów układu rodzajowego z KWSP i kosztami obrotów wewnętrznych.

Na dzień zamknięcia ksiąg zmianę stanu produktów ustala się ewidencyjnie na koncie 490 – rozliczenie kosztów rodzajowych po stronie Ma tego konta są księgowane wszystkie poniesione w okresie sprawozdawczym koszty układu rodzajowego.

Na koniec okresu na stronę „Winien” konta 490 przenosi się koszt własny sprzedanych produktów, koszt wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu oraz koszty obrotów wewnętrznych.

PRZYKŁAD

W roku obrotowym wartość poniesionych kosztów rodzajowych wyniosła 7000 zł. Na koniec zbadanego okresu zapas produktów gotowych wyceniony został na kwotę 800 zł. Na początek zapas produktów wynosił 300 zł (2 wariant -> 1000 zł). Stan końcowy produkcji w toku wyniósł 200 zł, przychody ze sprzedaży produktów w bieżącym roku wyniosły 18000 zł, natomiast na koncie RMK odnotowano obroty Dt 1000 zł i Ct 200 zł. Ustal wynik ze sprzedaży i zmianę stanu produktów.

Dane:

KR – 7000 zł

Produkty gotowe

	Wariant 1	Wariant 2
Sp)	300 zł	1000 zł
Sk)	800 zł	800 zł

Produkcja w toku

Sk) 200 zł

RMK

Dt 1000 zł

Ct 200 zł

Rozwiązanie:

• Wariant 1

18000 – (7000+500+200+800) = 9500

• Wariant 2

18000 – (7000-200+200+800) = 10200

WYKŁAD 4 1.04.14r.

Obroty wewnętrzne stosowane są do ujmowania zdarzeń „wychodzących z kręgu kosztów”. (Koszty układu rodzajowego przekształcają się docelowo z elementów wynikowych w składniki bilansu inne niż wyroby lub trafiają do wyniku finansowego w segmencie innym niż wynik ze sprzedaży).

Obroty wewnętrzne:

W związku z ustaleniem wyniku finansowego metodą porównawczą występuje problem zachowania równowagi w zamkniętym kręgu, które tworzą następujące konta:

• Rozliczenie kosztów

• Konta zespołu 5 – układ kalkulacyjny

• Konta zespołu 6 – produkty i rozliczenia międzyokresowe, z wyjątkiem tej części kosztów rozliczanych w czasie, które nie dotyczą podstawowej działalności operacyjnej

• Konta zespołu 7 – w odniesieniu do kosztów uzyskania przychodów, które weszły z konta zespołów 5 i 6 i z konta rozliczenia kosztów

KOSZTY WYTWORZENIA PRODUKTÓW NA WŁASNE POTRZEBY JEDNOSTKI

Koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki. Pozycja ta odzwierciedla wartość poniesionych przez jednostkę kosztów działalności operacyjnej , które na skutek określonych zdarzeń nie obciążają wyniku ze sprzedaży.

• Czyli, ponieważ tych produktów nie sprzedamy a przyjmiemy je do naszej normalnej podstawowej działalności, to w tym momencie nie będą to obciążenia na wyniku ze sprzedaży.

Są to zdarzenia, które zakłóciły krąg kosztów powodując, że poniesione koszty ujęte w układzie rodzajowym nie przekształcą się w koszt własny sprzedanych produktów, ale w :

- pozostałe koszty operacyjne lub straty nadzwyczajne

- składniki aktywów jednostki, np. środki trwałe, środki trwałe w budowie, towary, materiały, rozrachunki z pracownikami.

Z czym są związane?

• przekazanie produktów gotowych w formie darowizny

• niedobór produktów gotowych lub produkcji w toku ponad normę, czyli wszystkie niedobory niemieszczące się w granicach norm

• likwidacja zniszczonych produktów gotowych na skutek zdarzeń losowych

• koszty zaniechanej produkcji - z czegoś się wycofaliśmy, ponieśliśmy tylko wstępnie koszty

• świadczenie usług na rzecz usuwanie skutków zdarzeń losowych

• koszty działalności socjalnej

• rozliczanie kosztów zakupu materiałów przypadających na sprzedane materiały

• przekazanie produktów gotowych do własnej placówki handlu detalicznego lub własnej hurtowni

• zawiniony niedobór produktów gotowych lub produkcji w toku

• przekazanie wyrobów gotowych na potrzeby budowy środków trwałych lub do użytkowania jako środek trwały

• świadczenie usług na rzecz budowy środków trwałych

Wystąpienie powyższych operacji nie koryguje zapisów na kontach kosztów układu rodzajowego. Wykazuje się je na koncie "Obroty wewnętrzne" (funkcjonuje ono jak te przychody, któryś nie uzyskaliśmy) po stronie kredytowej. Dodatkowo, wystąpi również zapis na koncie "Koszt własny obrotów wewnętrznych". Salda obu kont powinny być sobie równe.

Przywrócenie równowagi w kręgu kosztowym zapewnia ewidencja podanych operacji z wykorzystaniem kont "Koszt własny obrotów wewnętrznych" oraz "Obroty wewnętrzne"

Zespół 5,6		Koszt własny obrotów wewnętrznych		Rozliczenie kosztów
	1000 (1)		(1) 1000	1000 (3)
Wynik finansowy		Obroty wewnętrzne		Np. Środki trwałe, wyroby gotowe, straty nadzwyczajne
	1000 (4)		(4) 1000	1000 (2)

Opis operacji:

1 – koszt wytworzenia produktów lub świadczeń wychodzących poza krąg kosztowy 1 000

2 – przyjęcie wyrobów lub świadczeń z kręgu kosztowego (operacja równoległa czasowo i wartościowo do operacji 1) – 1 000,

3 – księgowanie na dzień 31.12 - 1 000

4 – księgowanie na dzień 31.12 – 1 000

OBROTY WEWNĘTRZNE

"Obroty wewnętrzne" - po stronie Ma księguje się tzw. przychody ze sprzedaży wewnętrznej, odpowiadająco wartościowo kosztom działalności operacyjnej, które na skutek wymienionych powyżej zdarzeń opuściły krąg kosztów.

Saldo "Ma" "Obrotów wewnętrznych" na dzień zamknięcia ksiąg przeksięgowuje się na konto 860 - "Wynik finansowy" i wykazuje w rachunku zysków i strat pod nazwą "Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki"

"Koszty obrotów wewnętrznych" prowadzone są równolegle do konta "Obroty wewnętrzne", gdzie po stronie "Winien" ujmuje się wartość kosztów działalności operacyjnej, które opuściły krąg kosztów w korespondencji z odpowiednim kontem wynikowym lub bilansowym, w zależności z czego będzie wynikał obrót wewnętrzny.

Saldo Winien „Kosztów obrotów wewnętrznych" przenosi się na konto 490 "Rozliczenie kosztów rodzajowych" w celu ustalenia zmiany stanu produktów.

Obliczanie wyniku finansowego metodą statystyczną (wariant porównawczy):

• (+) przychody ze sprzedaży produktów

• (+) przychody ze sprzedaży towarów i materiałów

• (-) koszty według rodzaju

  • zmiana stanu produktów

• (-) zmniejszenie stanu produktów lub

• (+) zwiększenie stanu produktów

• (+) obroty wewnętrzne

• (-) wartość sprzedanych towarów i materiałów

• (=) wynik ze sprzedaży

• (+) pozostałe przychody operacyjne

• (-) pozostałe koszty operacyjne

• (=) wynik z działalności operacyjnej

• (+) zysk nadzwyczajny

• (-) strata nadzwyczajna

• (=) wynik brutto

• (-) obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego

• (=) wynik (zysk/strata) netto

Zad1. W jednostce gospodarczej produkującej telewizory stan konta produkty gotowe wynosił na początku roku 500 0000zł. Jednostka ujmuje koszty w dwóch układach. W ciągu roku poniesiono koszty rodzajowe wysokości 60 000zł z czego 40 000zł przypada na koszty wytworzonych produktów, które przyjęto do magazynu według rzeczywistego kosztu wytworzenia. 10 000 zł dotyczy kosztów zarządu, 7 500 zł dotyczy kosztów sprzedaży a 2 500 zł dotyczy następnych okresów sprawozdawczych. Koszt wytworzenia sprzedanych w ciągu roku produktów wyniósł 35 000zł a przychód ze sprzedaży 60 000zł ( VAT 23%). Następnie część produktów gotowych o wartości 5 000zł przyjęto w własnym przedsiębiorstwie jako środki trwałe.

Zaksięguj podane operacje gospodarcze a następnie ustal wynik finansowy brutto.

+ pojawia się obrót wewnętrzny, Wynik finansowy będzie ustalany metodą porównawczą.

Produkty gotowe Koszty rodzajowe Rozliczenie kosztów Produkcja podstawowa

Sp. 500 000 35 000 (4 Sp. 60 000 60 000 (8 9) 35 000 60 000 (1 1) 40 000 40 000 (2
2) 40 000 5 000 (5 10) 10 000
540 000 40 000 11) 7 500
500 000 12) 5 000
57 500 60 000
13) 2 500



Koszty zarządu Koszty sprzedaży RMK Przychody ze sprzedaży

1) 10 000 10 000 (10 1) 7 500 7 500 (11 1) 2 500 6) 60 000 60 000 (3

Rozrachunki z odbiorcami VAT należny Koszt wytw. Sprzedanych prod. Środki trwałe
3) 73 800 13 800 (3 4) 35 000 35 000 (9 5) 5 000

Koszt własny obrotów wewnętrznych Obroty wewnętrzne
5) 5 000 5 000 (12 7) 5 000 5 000 (5

WYNIK FINANSOWY – metoda porównawcza
8) 60 000 60 000 (6
5 000 (7
2 500 (13
60 000 67 500
7 500


zysk ze sprzedaży

Wykład 5 15.04

1. Modele uproszczone rachunku wyników:

   • Ustawa o rachunkowości nie określa szczegółowo, w jaki sposób powinien kształtować się rachunek kosztów w jednostce gospodarczej. Jego budowa powinna pozwalać na pełną analizę i dostarczenie informacji. Dowolność wyboru w zakresie ujmowania kosztów działalności (najwłaściwszego z punktu widzenia jednostki gospodarczej) polega na tym, że ewidencje kosztów można ograniczyć do:

     • Rejestrowania wyłącznie w układzie rodzajowym

     • Rejestrowania ich tylko na kontach zespołu 5

     • Rejestrowanie ich w dwóch układach kosztów to jest w zespole 4 i 5

   • Tylko w układzie rodzajowym księguje się koszty w małych podmiotach gospodarczych w niewielkim zakresie działalności. W tym przypadku nie trzeba w ogóle prowadzić kont, na które księgujemy koszty. Przy ustalaniu wyniku finansowego stosuje się wówczas pewne uproszczenia.

*** gdy mamy konta układu rodzajowego wynik finansowy ustala się metodą porównawczą

Wariant 1:

Zespoły kont WF Przychody ze sprzedaży zespół kont

0, 1, 2, 3, 6, 8 1,2

1 3 2

Produkty gotowe

4

• Operacje gospodarcze:

  • 1 – poniesione, udokumentowane koszty według rodzaju

  • 2 – uzyskane przychody ze sprzedaży

  • 3 – przeniesienie na wynik finansowy przychodów ze sprzedaży

  • 4 – wartość niesprzedanych produktów znajdujących się w magazynie ustalona w wyniku spisu z natury

    • koszty są na jednym koncie zbiorczym i od razu trafiają na wynik finansowy

ZADANIE 1

W roku obrotowym koszty wg rodzaju w małym przedsiębiorstwie wynosiły 120.000. Przychody ze sprzedanych produktów jakie odnotowało przedsiębiorstwo to 150.000. w wyniku inwentaryzacji stwierdzono na koniec okresu stan końcowy produktów w toku 2.000. Oblicz w sposób uproszczony wynik finansowy jednostki

Koszty wg rodzaju WF Przychody ze sprzedaży Produkty

120.000 120.000 (1 1) 120.000 150.000 (3 3) 150.000 150.000 (2 w toku

2.000 (4 4) 2.000 120.000 152.000

ZYSK 32.000

152.000 152.000 Zespoły kont 1,2

2) 150.000

Wariant 2:

• Koszty ujmowane są w układzie rodzajowym i na koniec roku przenoszone na wynik finansowy:

Zespoły kont koszty wg WF Przychody

1, 2, 3, 6, 8 rodzaju ze sprzedaży (X)

1 3 2

Produkty gotowe

4

• Operacje gospodarcze:

  • 1 – poniesione udokumentowane koszty według rodzaju

  • 2 – przeniesienie na wynik finansowy przychodów ze sprzedaży

  • 3 – przeniesienie na wynik finansowy kosztów według rodzajów

  • 4 – wartość niesprzedanych produktów znajdujących się w magazynie ustalona w wyniku spisu z natury

    • przy tej metodzie musimy już sprawdzić czy zmiana produktów zgadza się z wynikiem inwentaryzacji

Wariant 3:

Zespoły kont Koszty wg WF Przychody ze

0, 1, 2, 3, 6, 8 rodzaju sprzedaży

1 4 3

Materiały Produkty w toku

5

2

• Operacje gospodarcze:

  • 1 – poniesione, udokumentowane koszty według rodzaju

  • 2 – ustalona w wyniku inwentaryzacji wartość zapasu materiałów

  • 3 – przeniesienie na wynik finansowy przychodów ze sprzedaży

  • 4 – przeniesienie na wynik finansowy kosztów według rodzaju

  • 5 – wartość niesprzedanych produktów znajdujących się w magazynie ustalona w wyniku spisu z natury

ZADANIE 2

w małym przedsiębiorstwie w roku obrotowym koszty według rodzaju wynosiły 160.000 Przychody ze sprzedaży produktów w danym roku wyniosły 200.000. Na koniec roku w magazynie ustalono wartość niezużytych materiałów na kwotę 1.000 złotych. W wyniku spisu z natury ustalono wartość niesprzedanej produkcji w toku 3.000. Ustal wynik w sposób uproszczony.

Zespoły kont Koszty wg WF Przychody ze

0, 1, 2, 3, 6, 8 rodzaju 4) 159.000 200.000 (3 sprzedaży

1) 160.000 1.000 (2 3.000 (5 3) 200.000 200.000 160.000 (1

159.000 (4 159.000 203.000

ZYSK 44.000

203.000 203.000

Materiały Produkty w toku

2) 1.000 5) 3.000

Wariant 4:

Zespoły kont Koszty wg WF Przychody ze

0, 1, 2, 3, 6, 8 rodzaju sprzedaży (X)

1 5 4

RMK

2

3

• Operacje gospodarcze:

  • 1 – poniesione, udokumentowane koszty według rodzaju

  • 2 – koszty do rozliczenia w czasie

  • 3 – koszty do rozliczenia w czasie przypadające na dany okres

  • 4 – przeniesienie na wynik finansowy przychodów ze sprzedaży

  • 5 – przeniesienie na wynik finansowy kosztów według rodzaju

Wariant 5:

Zespoły kont Koszty wg WF Rozliczenie RMK

0, 1, 2, 3, 8 rodzaju kosztów

1 6 7 2

3

Przychody ze Kasa/

sprzedaży Rozrachunki

5 4

• Operacje gospodarcze:

  • 1 – poniesione, udokumentowane koszty według rodzaju za rok obrotowy (w tym koszty rozliczenia w czasie)

  • 2 – wyksięgowanie kosztów do rozliczenia w czasie

  • 3 – koszty do rozliczenia w czasie, przypadające na dany okres

  • 4 – uzyskane przychody ze sprzedaży

  • 5 – przeniesienie na wynik finansowy przychodów ze sprzedaży

  • 6 – przeniesienie na wynik finansowy kosztów według rodzajów

  • 7 – przeniesienie na wynik finansowy zmiany stanu produktów

    • bieżąca rata kosztów RMK nie trafia do układu funkcjonalnego, ale przez uproszczenie ponowienie wraca na "Rozliczenie kosztów"

Wariant 6:

Zespoły kont Koszty wg WF Rozliczenie RMK

0, 1, 2, 3, 8 rodzaju kosztów 11

1 9 10 2

3

5 7

Koszt własny Produkty

Sprzedaży gotowe

6

Przychód ze Kasa/

sprzedaży Rozrachunki

8 4

• Zmiana stanu produktów może być zwiększeniem lub zmniejszeniem

• Operacje gospodarcze:

  • 1 – poniesione udokumentowane koszty według rodzaju za rok obrotowy (w tym koszty do rozliczenia w czasie)

  • 2 - wyksięgowanie kosztów do rozliczenia w czasie

  • 3 – koszty do rozliczenia w czasie przypadające na dany okres

  • 4 – uzyskane przychody ze sprzedaży

  • 5 - ujęcie na koncie Koszt własny sprzedaży wszystkich kosztów poniesionych w bieżącym roku (koszty rodzajowe – koszty dotyczące przyszłych okresów + RMK czynne + rata kosztów rozliczonych w czasie dotycząca bieżącego okresu)

  • 6 – przeniesienie wartości niesprzedanych wyrobów ustalonych w wyniku inwentaryzacji

  • 7 – przeniesie kosztu własnego sprzedaży w celu ustalenia zmiany stanu produktów

  • 8 – przeniesienie na wynik finansowy przychodów ze sprzedaży

  • 9 – przeniesienie na wynik finansowy kosztów rodzajowych

  • 10 – przeniesienie na wynik finansowy zwiększenia stanu produktów

  • 11 – przeniesienie na wynik finansowy zmniejszenia stanu produktów

    • wcześniej materiały trafiały od razy na WF teraz korygują "koszt własny sprzedaży"

ZADANIE 3

koszty wg rodzaju w przedsiębiorstwie które prowadzi ograniczoną ewidencję operacji wyniosły 140.000. Z czego koszty prac rozwojowych to 40.000. W ciągu roku z 40 tys. bieżącego okresu dotyczyło 20 tys. Należności za sprzedane produkty wynosiły 319.800. Przedsiębiorstwo sprzedaje produkty z 23% stawką podatku VAT. Na koniec roku zapas produktów ustalony w drodze spisu z natury oszacowano na 8.000. Ustal wynik finansowy w sposób uproszczony.

Zespoły kont Koszty wg WF Rozliczenie

0, 1, 2, 3, 8 rodzaju 9) 140.000 260.000 (8 kosztów

140.000 (1 1) 140.000 140.000 (9 28.000 (10 3) 20.000 40.000 (2

140.000 288.000 7) 112.000 120.000 (5 ZYSK 148.000 132.000 160.000

288.000 288.000 10) 28.000

160.000 160.000

Koszt własny Przychód

sprzedaży ze sprzedaży RMK Rozrachunki VAT należny

5) 120.000 8.000 (6 8) 260.000 260.000 (4 2) 40.000 20.000 (3 z odbiorcami 59.800 (4

112.000 (7 4) 319.800

Produkty gotowe

6) 8.000

KWS = koszty rodzajowe – RMK Dt + bieżąca rata = 140.000 – 40.000 +20.000 = 120.000

Zmiana stanu produktów (za pomocą inwentaryzacji):

Sk Produkty gotowe – Sp Produkty gotowe + Sk Produkcji w toku + Sk Półfabrykatów + Dt RMK - Ct RMK

W naszym zadaniu:

Sk Produktów gotowych + Dt RMK – Ct RMK = 8.000 + 40.000 – 20.000 = 28.000

I sprawdzamy czy zgadza się z naszymi kontami (TAK)

WYKŁAD 6 06.05.2014r

3 czerwca nie ma wykładu więc zerówka 20 maja

Metoda kolejna, pierwsza rozbudowana, trudniejsza

Konta zespołu 1,2,3,8 Konta k.rodzajowych WF Przych. ze sprz.prod Konta zespołu 1,2

1. (10) (9) (2)

Rozliczenie kosztów

(11)

(12)

RMK

(3)

(4)

Koszt własny sprzedaży Wyroby gotowe, produkcja w toku

(5) (6)

(7)

(8)

Operacje gospodarcze:

1. Bieżąca ewidencja kosztów w układzie rodzajowym (księgowaniu podlegają wszystkie poniesione koszty, niezależnie od tego, jakiego okresu dotyczą).

2. Bieżąca ewidencja uzyskiwanych przychodów.

3. Ujecie kosztów przeznaczonych do rozliczenia w czasie (wcześniej ujętych w układzie rodzajowym).

4. Kwota kosztów rozliczanych w czasie (w sposób czynny lub bierny, które dotyczą bieżącego okresu).

5. Zaliczenie do kosztu własnego sprzedaży wszystkich kosztów poniesionych w bieżącym roku (koszty rodzajowe minus koszty dotyczące przyszłych okresów (minus RMK czynne) plus rata kosztów rozliczanych w czasie dotycząca bieżącego okresu).

6. Przeniesienie kosztu własnego sprzedaży na konto produkty gotowe.

7. Ustalenie rzeczywistego kosztu własnego sprzedaży skorygowanego o różnice inwentaryzacyjne na produktach.

8. Przeniesienie kosztu własnego sprzedaży w celu ustalenia zmiany stanu produktów.

9. Przeniesienie na wynik finansowy przychodów ze sprzedaży.

10. Przeniesienie na wynik finansowy kosztów rodzajowych.

11. Przeniesienie na wynik finansowy zmniejszenia stanu produktów.

12. Przeniesienie na wynik finansowy zwiększenia stanu produktów.

Metoda ostatnia (z obrotami wewnętrznymi)

Konta zespołu 1,2,3,8 Konta k.rodzajowych WF Przych. ze sprz.prod Konta zespołu 1,2

1. (9) (8) (2)

Rozliczenie kosztów Obroty wewnętrzne

(10) (8a)

(11)

Koszt własny obrotów wewn.

(6b)

RMK

(3)

(6a)

(4)

Koszt własny sprzedaży Wyroby gotowe, produkcja w toku

(5) (6)

(7)

(7a)

Operacje gospodarcze:

1. Bieżąca ewidencja kosztów w układzie rodzajowym (księgowaniu podlegają wszystkie poniesione koszty, niezależnie od tego, jakiego okresu dotyczą).

2. Bieżąca ewidencja uzyskiwanych przychodów.

3. Ujecie kosztów przeznaczanych do rozliczenia w czasie (wcześniej ujętych w układzie rodzajowym).

4. Kwota kosztów rozliczanych w czasie (w sposób czynny lub bierny, które dotyczą bieżącego okresu).

5. Zaliczenie do kosztu własnego sprzedaży wszystkich kosztów poniesionych w bieżącym roku (koszty rodzajowe minus koszty dotyczące przyszłych okresów (minus rmk czynne) plus rata kosztów rozliczanych w czasie dotycząca bieżącego okresu).

6. Ustalenie wartości niesprzedanych wyrobów (inwentaryzacja)

1. Ujęcie produktów wykorzystanych na własne potrzeby

2. Przeniesienie kosztów własnych obrotów wewnętrznych na rozliczenie kosztów.

1. Przeniesienie kosztu własnego sprzedaży na konto produkty gotowe.

7 a). Przeniesienie kosztu własnego sprzedaży w celu ustalenia zmiany stanu produktów.

1. Przeniesienie na wynik finansowy przychodów ze sprzedaży.

8 a). Przeniesienie na wynik obrotów wewnętrznych.

1. Przeniesienie na wynik finansowy kosztów rodzajowych.

2. Przeniesienie na wynik finansowy zmniejszenia stanu produktów.

3. Przeniesienie na wynik finansowy zwiększenia stanu produktów.

Zadanie 1

W przedsiębiorstwie prowadzona jest działalność produkcyjna o krótkim cyklu na zamówienie odbiorców. Materiały są dostarczane do bezpośredniego zużycia. W ciągu roku zarejestrowano następujące koszty rodzajowe:

• Zużycie materiałów 1200jp

• Usługi 600jp

• Podatki 50jp

• Wynagrodzenia 1400jp

• Ubezpieczenia społeczne i inne 1300jp

• Amortyzacja 800jp

• Pozostałe 360jp

• Razem: 5700jp

Przychody ze sprzedaży wyrobów wyniosły 6 000jp. W wyniku inwentaryzacji na koniec roku wyceniono zapas materiałów na 300jp wyrobów w toku w proporcji do cen sprzedaży na 600jp. Należy ustalić wynik finansowy w sposób księgowy.

(zrobić prostą metodą z poprzedniego wykładu)

Zadanie 2

W przedsiębiorstwie produkowane są jednorodne wyroby, których struktura kosztów podlega bieżącej analizie. W badanym okresie zarejestrowano następujące informacje o kosztach:

• koszty rodzajowe 6 000jp, w tym : 1 000jp podlega rozliczeniu w czasie (w badanym okresie rozliczono 500jp)

• przychody ze sprzedaży 2 600jp

• wartość wyrobów wg inwentaryzacji i wyliczeń kalkulacyjnych na koniec roku 200 jp, na początku roku stan wyrobów wynosił 1 300jp

Należy ustalić wynik finansowy w sposób księgowy. (pierwszy model z dzisiejszego wykładu).

ROZWIĄZANIE ZADANIA 2:

Zespoły kont 0,1,2,3,8 Koszty rodzajowe Wynik finansowy

1) 6 000 1) 6 000 6 000 (10) (10) 6 000 2 600 (12)

(11) 600

6 600 2 600

4 000 strata

RMK Rozliczenie kosztów Przychody ze sprzedaży Rozr.z odb./zespół 2

(2)1 000 500 (3) (3) 500 1 000 (2) (12) 2 600 2 600 (4) (4) 2 600

(8) 6 600 5 500 (5)

7 100 6 500

600 (11)

KWS = koszty rodzajowe – RMK w czasie + bieżąca rata

KWS = 6 000 – 1 000 + 500 = 5 500

Koszt własny sprzedaży Wyroby gotowe

(5)5 500 5 500 (6) (Sp) 1 300 6 600 (7)

(7)6 600 6 600 (8) (6) 5 500

200 Sk

Zmiana stanu produktów liczymy:

Sk – Sp = 200 -1300 = - 1100

+ 1000

- 500

(11) - 600 zgadza się

Zadanie 3

W przedsiębiorstwie produkowane są jednorodne wyroby, których struktura kosztów podlega bieżącej analizie. W badanym okresie zarejestrowano następujące informacje o kosztach:

• koszty rodzajowe 8000jp, w tym : 2000jp podlega rozliczeniu w czasie (w badanym okresie rozliczono 500 jp)

• przychody ze sprzedaży 12 000 jp

• wartość wyrobów wg inwentaryzacji i wyliczeń kalkulacyjnych na koniec roku 500jp, w ciągu okresu przekazano do własnych sklepów 800, na początku roku stan wyrobów wynosił 1200jp

Należy ustalić wynik finansowy w sposób księgowy.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 3:

Zespoły kont 0,1,2,3,8 Koszty wg rodzaju Wynik finansowy Przychody ze sprzedaży

8 000 (1) (1) 8 000 8 000 (12) 8 000 12 000 (11) 12 000 12 000 (4)

800 (13)

800 (14)

8 000 13 600

Sk 5 600

Zysk ze sprzedaży

RMK Rozliczenie kosztów Koszt własny sprzedaży Produkty gotowe

2 000 500 (3) 500 2 000 (2) (6) 6 500 6 500 (7) Sp 1 200 800 (5)

(9) 6 400 6 500 (6) (8) 6 400 6 400 (9) (7) 6 500 6 400 (8)

(10) 800 Sk 500

7 700 8 500

(13) 800

Liczymy koszt własny sprzedaży : 8000 – 2000 +500 = 6500 (KWS = 6500)

Zmiana stanu produktów : +800

Sk – Sp = 500 – 1200 = -700

+2000

-500

+800 czyli zgadza się

Towary Obroty wewnętrzne Koszt własny obrotów wewn.

(5a) 800 (14) 800 800 (5a) (5) 800 800 (10)

Jak wybieramy model ? – jak jest podane Sp i Sk no to wybieramy te trudniejsze modele z dzisiejszego wykładu, jeśli sam Sp to wtedy te proste modele z wcześniejszego wykładu, bezpośrednio na wyniku zmiany stanów.

Różnic kursowych nie będzie na zerówce, piszemy po dwie grupy zerówkę.