Wykład 2, 07.03.2016

Metody ustalania wyniku finansowego:

Metoda	Wariant
Statystyczna	Kalkulacyjny Porównawczy
Księgowa	Kalkulacyjny Porównawczy
Kapitałowa

• Metoda statystyczna – jest najczęściej wykorzystywaną w ciągu roku metodą ustalania wyniku. Jej zakres i forma nie są regulowane prawem, a dane są odczytywane z ksiąg rachunkowych.
  Metod ta jest wykorzystywana również w celach podatkowych do ustalenia wyniku podatkowego (podstawy opodatkowania). (można zastosować w dowolnym momencie roku, bo nie trzeba zamykać kont).

• Metoda księgowa – polega na ustaleniu wyniku finansowego poprzez dokonanie operacji księgowych i ustaleniu salda tych operacji na jednym zbiorczym koncie. Do ustalenia wyniku służy konto „Wynik finansowy”. Na tym koncie księguje się wszystkie przychody, koszty ich uzyskania oraz wyniki zdarzeń nadzwyczajnych i obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego. (Możemy ją zastosować tylko raz w roku).

Sprawozdanie musi być sporządzone do końca marca.

Wynik finansowy za dany rok obrotowy pozostaje na tym koncie do czasu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za ten rok w roku następnym. Pod datą jego zatwierdzenia saldo konta „Wynik finansowy” jest przeksięgowane na konto „Rozliczenie wyniku finansowego”.

• Metoda kapitałowa – bazuje na pomiarze poziomu kapitału własnego jednostki gospodarczej i ma znaczenie wyłącznie z punktu widzenia interpretacji i prezentacji wyniku finansowego. (można zastosować w dowolnym momencie roku, bo nie trzeba zamykać kont)

WF = kapitału własnego + pobrania przez właściciela – nakłady inwestycyjne

Zadanie 4.7

Kapitał własny I = 280 000 – 190 000 = 90 000

Kapitał własny II = 320 000 – 200 000 = 120 000

WF = zmiana kapitału własnego = 120 000 – 90 000 = 30 000

Zadanie 4.8

Kapitał własny I = 320 000

Kapitał własny II = 480 000

Pobrania – 50 000

Nakłady inwestycyjne – 60 000

Zmiana kapitału własnego = 480 000 – 320 000 = 160 000

WF = 160 000 + 50 000 – 60 000 = 150 000

Zadanie 4.9

Aktywa – 500 000

Zobowiązania – 400 000

Kapitał własny I = 100 000

Kapitał własny II = 0

WF = 0 – 100 000 = -100 000

Etapy ustalania wyniku finansowego.

Wynik finansowy jest ustalany narastająco w kilku etapach, które jednocześnie odzwierciedlają poszczególne rodzaje działalności jednostki.

• Wynik ze (na) sprzedaży – będący rezultatem podstawowej działalności operacyjnej jednostki. Działalność operacyjna to działalność, która została określona w umowie, czy statucie jednostki, np. produkcja określonych wyrobów, świadczenie usług, handel hurtowy, detaliczny. Wynik ze sprzedaży jest różnicą przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz kosztów tych przychodów.

• Wynik na (z) działalności operacyjnej -Wynik ten jest sumą wcześniej obliczonego wyniku ze sprzedaży oraz wyniku z pozostałej działalności operacyjnej. Pozostała działalność operacyjna ujmuje zdarzenia gospodarcze pośrednio związane z działalnością operacyjną. Zwykle są to zdarzenia niepowtarzalne, występujące sporadycznie, ale związane z ogólnym ryzykiem gospodarczym jednostki.

• Wynik finansowy brutto – jest sumą wyniku z działalności operacyjnej oraz wyniku z działalności finansowej. Działalność finansowa zajmuje się lokowaniem wolnych środków finansowych jednostki, pozyskiwaniem kapitałów, a także bieżącym zarządzaniem środkami pieniężnymi.

• Wynik finansowy netto- to wynik finansowy brutto pomniejszony i obowiązkowe obciążenia takie jak: podatek dochodowy, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.

Rachunek zysków i strat

Obecnie rachunek zysków i strat jest sporządzany w formie segmentowej, gdzie od kolejno wymienionych przychodów z poszczególnych rodzajów działalności jednego z dwóch wariantów rachunku zysków i strat:

• wariantu kalkulacyjnego (jeśli jest tylko układ funkcjonalny),

• wariantu porównawczego.

Różnica w wariancie kalkulacyjnym i porównawczym widoczna jest tylko w pierwszym segmencie ustalania wyniku finansowego.

W wariancie kalkulacyjnym od przychodów ze sprzedaży produktów, towarów, materiałów odejmuje się koszty wytworzenia sprzedanych produktów, wartość sprzedanych towarów i materiałów w ich cenie nabycia (zakupu) oraz koszty ogólnego zarządu i koszty sprzedaży.

I etap ustalania wyniku finansowego – metoda statystyczna, wariant kalkulacyjny

Przychody ze sprzedaży produktów

- koszty wytworzenia sprzedanych produktów

+ przychody ze sprzedaży materiałów i towarów

- wartość sprzedanych materiałów i towarów w cenach zakupu (lub nabycia)

= wynik ze sprzedaży brutto

- koszty zarządu

- koszty sprzedaży

= wynik ze sprzedaży

W wariancie porównawczym od przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów odejmuje się wartość sprzedanych towarów i materiałów w ich cenie nabycia (zakupu) oraz koszty układu rodzajowego, które są korygowane o zmianę stanu produktów i koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki.

I etap ustalania wyniku finansowego – metoda statystyczna, wariant porównawczy

Przychody ze sprzedaży produktów

- koszty rodzajowe

+ (-) zmiana stanu produktów

+ przychody ze sprzedaży materiałów i towarów

- wartość sprzedanych materiałów i towarów w cenach zakupu

= wynik ze sprzedaży

Zarówno w wariancie kalkulacyjnym jak i porównawczym w grupie przychodów występują:

• przychody ze sprzedaży produktów

• przychody ze sprzedaży towarów i materiałów

oraz w grupie kosztów:

• wartość sprzedanych towarów i materiałów

Przychodem ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów jest kwota netto uzyskana lub należna od odbiorcy po uwzględnieniu dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń i zmniejszeń, bez podatków od towarów i usług.

Moment uznania przychodów ze sprzedaży

Uor nie określa dokładnie kryteriów i momentu uznania przychodu ze sprzedaży.

Ewidencję przychodów z podstawowej działalności operacyjnej prowadzi się co najmniej na następujących kontach syntetycznych:

• „Przychody ze sprzedaży produktów”

• „Przychody ze sprzedaży towarów”

• „Przychody ze sprzedaży materiałów”

Koszty działalności operacyjnej

W wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat koszty działalności operacyjnej zostały podzielone na:

• Koszty bezpośrednio związane z przychodami – koszty wytworzenia sprzedanych produktów oraz wartość sprzedanych materiałów i towarów;

• Koszty bezpośrednio związane z działalnością firmy w okresie sprawozdawczym – koszty ogólnego zarządu

i koszty sprzedaży.

Z tego też względu w kalkulacyjnym rachunku zysków i strat jest możliwe ustalenie dwóch wyników ze sprzedaży:

• Wynik brutto ze sprzedaży (przychody – koszty bezpośrednio związane z przychodami)

• Wynik ze sprzedaży (wynik brutto ze sprzedaży – koszty związane z działalnością firmy w okresie sprawozdawczym).

Koszt wytworzenia sprzedanych produktów – to wartość sprzedanych produktów wycenionych po koszcie wytworzenia, na który składają się koszty bezpośrednie i uzasadniona część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tych produktów.

Ewidencję kosztu wytworzenia sprzedanych produktów prowadzi się na koncie „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów”. Na dzień zamknięcia ksiąg saldo „Winien” tego konta przeksięgowuje się na:

• Konto „Wynik finansowy” gdy jednostka ustala wynik w wariancie kalkulacyjnym,

• Konto „Rozliczenie kosztów rodzajowych” gdy jednostka ustala wynik w wariancie porównawczym.

Koszty sprzedaży – to rzeczywiście poniesione koszty związane ze sprzedażą oraz pozyskaniem nabywców produktów i towarów. Są to m.in. koszty transportu i ubezpieczenia, załadunku i wyładunku obciążające sprzedającego a także koszty reklamy i marketingu.

Koszty te ewidencjonuje się na koncie wynikowym „Koszty sprzedaży”. Na dzień zamknięcia ksiąg saldo „Winien” tego konta przeksięgowuje się na:

• Konto „Wynik finansowy” gdy jednostka ustala wynik w wariancie kalkulacyjnym,

• Konto „Rozliczenie kosztów rodzajowych” gdy jednostka ustala wynik w wariancie porównawczym.

Koszty ogólnego zarządu – to koszty związane z kierowaniem i obsługą działalności jednostki.

Są na bieżąco rejestrowane na koncie wynikowym „Koszty ogólnego zarządu”. Saldo tego konta przeksięgowuje się na dzień zamknięcia ksiąg bezpośrednio na wynik finansowy lub na rozliczenie kosztów rodzajowych, w zależności od wariantu rachunków zysków i strat.

Koszt własny sprzedaży – suma kosztów wytworzenia sprzedanych produktów, kosztów sprzedaży i kosztów ogólnego zarządu.

Wartość sprzedanych towarów i materiałów – w obydwu wariantach rachunku zysków i strat w kosztach działalności operacyjnej występuje pozycja „Wartość sprzedanych towarów i materiałów”, która odzwierciedla wartość sprzedanych w danym okresie towarów i materiałów wycenionych po cenie nabycia lub zakupu.

Wariant porównawczy rachunku zysków i strat

W wariancie porównawczym rachunku zysków i strat od przychodów ze sprzedaży i zrównanych z nimi odejmuje się koszty układu rodzajowego oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów. Na przychody i zrównane z nimi składają się:

• Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów,

• Zmiana stanu produktów,

• Koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby.

Rozliczenia międzyokresowe przychodów – przychody osiągane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie podlegają tak złożonemu procesowi rozliczania, jaki występuje w przypadku kosztów. Szerszej analizy, w kontekście rozliczania przychodów wymaga problem odpowiedniego potraktowania przychodów, które dotyczą innego okresu sprawozdawczego, niż okres w którym się ujawniły lub powstały.

Obejmują w szczególności równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych.

Rozliczanie w czasie tych przychodów wynika z konieczności zaliczenia odpowiednich kwot przychodów do tych okresów sprawozdawczych, których dotyczą. Sytuacja taka może występować np. w przypadku wpływów z przedsprzedaży okresowych biletów miesięcznych lub opłaconych z góry usług hotelowych, usług biur podróży.

Na koncie Rozliczenie międzyokresowe przychodów ujmuje się: (konto pasywne)

• Po stronie Ma (zwiększenia) otrzymane z góry lub należne od kontrahentów w ciągu okresów sprawozdawczych środki w formie przedpłat (w tym zaliczki, zadatki), udokumentowane fakturami VAT z tytułu świadczeń, które zostaną wykonane w przyszłych okresach sprawozdawczych; zaliczki na usługi długoterminowe;

• Po stronie Wn (zmniejszenia) dokonuje się ewidencji kolejnych rat tych przychodów, które przypadają na bieżący okres sprawozdawczy.

Konto Rozliczenie międzyokresowe przychodów może wykazywać wyłącznie saldo Ma (kredytowe), które wyraża stan przychodów dotyczących przyszłych okresów, zarachowanych do końca okresu sprawozdawczego. Jest ono wykazywane w pasywach bilansu pod pozycją „Inne rozliczenia międzyokresowe”.

Rozliczenie międzyokresowe kosztów – występują wtedy, kiedy moment poniesienia kosztów przez jednostkę wyprzedza okres, którego koszty dotyczą lub następuje po nim. RMK służą zapewnieniu współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów.

RMK czynne – tzw. koszty przyszłych okresów, które obejmują w szczególności:

• Opłacone z góry prenumeraty,

• Opłacone z góry składki ubezpieczeń majątkowych,

• Opłacone z góry czynsze itp.

• Zaliczamy do RMK także różnicę między niższą wartością otrzymanych finansowych składników aktywów a wyższą kwotą zobowiązania zapłaty za nie. Dotyczy to pobranych z góry przez bank odsetek od kredytów, a także pożyczek i różnic między wyższą ceną wykupu, a niższą ceną sprzedaży wyemitowanych przez jednostkę obligacji.

RMK czynne krótkoterminowe – zaliczamy tu te rozliczenia, które podlegają rozliczeniu w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego i dotyczą normalnego cyklu działalności operacyjnej.

RMK czynne długoterminowe – zaliczamy tu te rozliczenia, które podlegają rozliczeniu w ciągu okresu powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego.

RMK bierne – tzw. rezerwy na koszty przyszłych okresów, które obejmują kwoty zaliczane do kosztów bieżącego okresu sprawozdawczego, których poniesienie nastąpi dopiero w przyszłości.

Jednostka dokonuje biernych RMK w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na dany okres sprawozdawczy wynikających:

• Z racji świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez jej kontrahentów, jeżeli kwotę zobowiązań można oszacować w sposób wiarygodny (np. remont)

• Z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń wobec osób nieznanych, których kwotę można oszacować, mimo, że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana (np. koszty napraw gwarancyjnych).

Konto RMK może wykazywać dwa salda:

• Saldo Dt – oznaczające RMK czynne (ujmowane w aktywach bilansu),

• Saldo Ct – oznaczające RMK bierne (ujmowane w pasywach bilansu).