1. Wymień najważniejsze wg Ciebie przejawy, symptomy nieprzystosowania społecznego młodzieży. Scharakteryzuj 1wybrany.

Symptomy niedostosowania społecznego:

-Nieposłuszeństwo

- Konflikty w kontaktach społecznych

- Lenistwo

- Kłamstwo

- Zaburzenia koncentracji

- Wykroczenia przeciwko mieniu

- Agresywność

-lękliwość

• notoryczne kłamstwa

• werbalna agresja

• lękliwość,

• lenistwo szkolne, wagarowanie

• nieprzestrzeganie wewnętrznych zarządzeń i przepisów szkoły,

• zaburzenia koncentracji uwagi,

• konflikty z nauczycielami lub rówieśnikami

• kradzieże

• alkoholizowanie się

• narkomania

• niekonsekwentne zachowania seksualne

Wagary- jest to opuszczanie lekcji samowolne i bez istotnego powodu

Przyczyny wagarów są rozmaite, ale z punktu widzenia dziecka do szkoły można wyróżnić dwa zasadnicze zespoły motywów wagarowania

1. te, które mają swe źródło w niechęci do szkoły na skutek przykrych w niej doznań i przeżyć

2. te, które tkwią poza szkołą, w środowisku, które nęci i zachęca do opuszczenia nauki i zajęć szkolnych

Dziecko, które nie lubi szkoły wagaruje, bo:

• nie jest przygotowane do lekcji

• boi się złej oceny lub kary

• nie ma zeszytu czy książki

• nie wykonało zadania domowego

• nie ma przyjaciół w szkole

• lęka się silniejszych, którzy byli przyczyną przykrych doświadczeń

• doznawało upokorzeń i niepowodzeń

Wagary spowodowane tymi motywami są wyrazem słabej więzi dziecka ze szkołą, a także braku dostatecznej troski i pomocy ze strony szkoły i domu.

Bardzo często nieobecność uczniów słabych pogarsza ich i tak trudną sytuację w szkole.

Każde opuszczenie lekcji, zwiększa dystans w stosunku do przerabianego materiału, dziecko robi sobie zaległości, które mogą spowodować trudności w otrzymaniu promocji do następnej klasy.

Mniejsze szkody przynoszą wagary spowodowane przez bodźce spoza szkoły, np. dzieci wagarują, bo:

• Otwarto nowy obiekt sportowy, który trzeba zobaczyć

• Słońce przygrzewa, kusi woda

Wagary, które nie mają swojego źródła w niechęci do szkoły są rzadsze i nie powodują tak dotkliwych luk w opanowaniu wiedzy szkolnej.

Jednak w żadnym wypadku nie można ich lekceważyć. Trzeba im zapobiegać i przeciwdziałać, nie tylko z powodu uwagi na możliwość wykolejenia, ale także z powodu zagrożeń i niebezpieczeństw, jakie mogą ich spotkać w czasie pobytu poza szkołą, gdy są pozbawieni opieki rodziców.

1. Wymień endogenne uwarunkowania niedostosowania społecznego.

Endogenne uwarunkowania niedostosowania społecznego są to czynniki biologiczne jednostki – w tym:

• Organiczne, np.

• Uszkodzenia centralnego układu nerwowego (powodują charakteropatie);

• Psychiczne, uwarunkowane przede wszystkim czynnikami dziedziczności i obejmujące sferę emocjonalną i wolicjonalną w zakresie popędów, co powoduje zmiany psychopatyczne;

• Uwarunkowania genetyczne

Do przyczyn wewnętrznych niedostosowania społecznego możemy zaliczyć:

• Geny (dodatkowy chromosom Y nazywany chromosomem przestępczości)

• Nieodpowiednią pracę gruczołów(np. gruczołu nadnerczy czy tarczycy)

• Nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego

• charakterystyczna budowa fizyczna i niski poziom inteligencji

• zaburzenia hormonalne;

• zaburzenia procesów pobudzania i hamowania;

• typ temperamentu (choleryk);

• przyspieszenie lub spowolnienie rozwoju psychofizycznego;

• urazy mechaniczne mózgu;

• urazy okołoporodowe;

• w czasie ciąży:

• Choroby matki;

• Nałogi matki’

• Urazy matki podczas ciąży;

• Sposób odżywiania matki;

• Zaburzenia psychiczne matki lub ojca

1. Przedstaw najważniejsze społeczne uwarunkowania niedostosowania społecznego.

1. Czynniki makropsołeczne (wpływają pośrednio na jednostkę), są to m.in.:

• Położenie geograficzne;

• klimat;

• polityka państwa;

• poziom ekonomiczny kraju

• wojny; katastrofy; kataklizmy;

• bezrobocie na skalę krajową

• patologia życia politycznego

• mass media; publikatory (internet, radio itp.);

1. Czynniki mikrospołeczne (wpływają bezpośrednio na jednostkę):

• Szkoła:

• Nauczyciel m.in(ich postawa, kwalifikacje, stosunek do uczniów, sposób oceniania);

• uczniowie (m.in. relacje między uczniami, onieśmielenie, odrzucenie przez klasę

• przeludnienie klas;

• zła organizacja pracy szkoły;

• Grupa rówieśnicza:

• Odrzucenie przez grupę,

• chęć przynależności do grupy rówieśniczej za wszelką cenę;

• sposób spędzania wolnego czasu

• Rodzina:

• Niezgodne współżycie rodziców;

• brak wzajemnego szacunku

• niewłaściwe metody wychowawcze;

• brak opieki i kontroli nad dzieckiem;

• braki w zaspokajaniu potrzeb biologicznych; fizycznych i psychicznych;

• brak miłości, akceptacji, bezpieczeństwa;

• alkoholizm rodziców;

1. Środki wychowawcze, które może zastosować sąd rodzinny wobec nieletnich (u.p.n.)

Wobec nieletnich sąd rodzinny może:

• udzielić upomnienia,

• zobowiązać do określonego postępowania: m.in.

• do naprawienia wyrządzonej szkody,

• do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej,

• do przeproszenia pokrzywdzonego,

• do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach

• do zaniechania używania alkoholu lub innego środków odurzających

• ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna,

• ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej

• zastosować nadzór kuratora,

• skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym

• orzec zakaz prowadzenia pojazdów,

• orzec umieszczenie w:

• rodzinie zastępczej,

• w odpowiedniej placówce opiekuńczo-wychowawczej

• ośrodku szkolno-wychowawczym,

• w zakładzie poprawczym,

1. Orientacje psychologiczne a modele oddziaływań resocjalizacyjnych- scharakteryzuj wybraną

2. Scharakteryzuj metodę „twórczej resocjalizacji”

Twórcza resocjalizacja proponuje podejście odmienne od spotykanego w „tradycyjnej” resocjalizacji. Poprzez stymulowanie rozwoju, odkrywanie potencjału i talentów wychowanka, można wyposażyć, go w nowe umiejętności. Kreowanie odmiennych parametrów osobowości pozwala na rozwinięcie nowych kompetencji społecznych.

Twórcza resocjalizacja różni się od tradycyjnego podejścia do resocjalizacji:

1. W t.r resocjalizacja jest to rozwój i kreowanie potencjałów, a nie jak określało się to dotychczas- proces korygowania postaw)

2. w t.r niedostosowanie społeczne traktuje się jako wadliwie ukształtowaną tożsamość

3. zmianie uległ sam cel resocjalizacji, którym stało się jako wykreowanie nowych parametrów tożsamości, zarówno wewnętrznych jaki i zewnętrznych

4. w t.r akcent kładzie się na rozwój strukturalnych czynników i mechanizmów procesów twórczych, które dostarczyłyby wychowankowi nowych umiejętności kompetencji społecznych

5. główną metodą twórczej resocjalizacji jest trening autoprezentacji i wybranych wizualnych parametrów tożsamości

1. Przedstaw najważniejsze determinanty wadliwej socjalizacji

2. Scharakteryzuj zasady wychowania resocjalizującego

Trzy zasady wychowania resocjalizującego:

• Zasada reedukcji

• nakazuje dobieranie takich środków wychowawczych, które inspirują procesy uczenie się eliminujące postawy skłaniające do dewiantywnych reakcji negatywnych, wyrażających antagonistyczno – destruktywny stosunek społeczeństwa.

• Zastosowane mogą być jednak tylko takie środki, które pozwalają na wyrównanie opóźnień rozwojowych w sferze postaw i charakteru, i inspirują wszechstronny rozwój osobowości zgodny z przyjętymi ustaleniami aksjologicznymi.

• Czyli takie środki reedukujące, które równocześnie respektują zasadę wszechstronnego rozwoju osobowości.

• Zasada wszechstronnego rozwoju osobowości –

• odrzucamy tu system dyscyplinarni (izolacyjny nie tylko, dlatego, że w wielu przypadkach jest on nieskuteczny, ale także, dlatego, że nie jest on zgodny z tą zasadą. )

• Stosujemy te środki, które nie narażają społeczeństwa na przestępczą działalność wychowanków.

• Konieczne jest, więc respektowanie zasady trzeciej – zasady traktowania penitencjarnego.

• Zasada traktowania penitencjarnego – upoważnia ona do pewnej kontroli nad wychowankiem oraz uwzględnia fakt, że osoby popełniające przestępstwa są potępiane przez znaczną część członków społeczeństwa, która się ich boi.

Zasady resocjalizacji:

1. Zasada akceptacji

Polega na uczeniu jednostki niedostosowanej społecznie nie z mniej wartościową, ale osobę zasługującą na szczególną opiekę i pomoc. Akceptujemy wychowanka, a nie jego złe zachowanie.

1. Zasada pomocy

Polega na działaniach wspomagających rozwój jednostki niedostosowanej społecznie. Wychowawca okazuje pomoc i opiekę wychowankowi, w wyniku czego następuje sprzężenie zwrotne, które polega na tym, że wychowanek nabywa umiejętność ich odwzajemniania

1. Zasada indywidualizacji

Należy uwzględnić tutaj zróżnicowaną etiologię niedostosowania społecznego oraz zróżnicowaniu oddziaływań w zależności od indywidualnych uwarunkowań. Czyli należy dopasowywać do wychowanka indywidualny tok pracy, gdyż każda osoba jest inna

1. Zasada kształtowania perspektyw

Polega na kształtowaniu umiejętności, planowaniu przyszłości, poczynając od planowania najbliższych chwil i stopniowo przechodząc w dalszą przyszłość.

1. Zasada współpracy ze środowiskiem

Polega na wyrabianiu w wychowanku umiejętności i gotowości dostosowania się do zasad współżycia społecznego oraz eliminowania trudności wychowanka w kontaktach spoełcznych.

1. Zasada systematyczności

Zasada określa konieczność realizacji zadań resocjalizacyjnych w sposób planowy

1. Przedstaw wybrane definicje niedostosowania społecznego

NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE wg O. Lipkowskiego – to zaburzenie charakterologiczne o niejednolitych objawach, spowodowane niekorzystnymi zewnętrznymi lub wewnętrznymi warunkami rozwoju, a wyrażające się wzmożonymi i długotrwałymi trudnościami w dostosowaniu się do normalnych warunków społecznych i w realizacji zadań życiowych danej jednostki

NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE wg M. Grzegorzewskie- jest to brak podatności dzieci i młodzieży na normalne metody wychowawcze, co skłania instytucje i rodziców do poszukiwania specjalnych metod wychowawczych i medyczno – psychologicznych.

NIEDOSTOSOWANIE SPOEŁCZNE wg Jedlewskiego i Czapowa- są to reakcje dewiacyjne wyróżnione ze względu na system społeczny obejmujących ludzi tworzących obszar zbiorowości własnego państwa

1. Scharakteryzuj podmiot pedagogiki resocjalizacyjnej

Podmiot zainteresowania: to osoby wobec, których zachwiano proces socjalizacji, jak i wychowanie nie powiodło się. Poprawianie po innych specjalistach i to np. MOW poprawie po Domach Dziecka. Jednostka nieprzystosowana społecznie, osoba wadliwie socjalizowane lub wychowana przejawia wiele zachowań uznawanych za niewłaściwe, niepożądane lub wręcz szkodliwe w sensie społecznym l lub indywidualnym , np. bywa nadmiernie agresywna, przejawia skłonności samobójcze.

1. Czynniki warunkujące efektywność procesu resocjalizacji

Efektywność procesu resocjalizacji zależy od:

• Wyjściowego stanu osobowości wychowanka, uprzednich wpływów społecznych, a zwłaszcza wpływów podkulturowych

• Klimatu społecznego instytucji resocjalizacyjnej, środowiska społecznego, rodziny, instytucji wspierających w środowisku lokalnym

Klimat społeczny w instytucji to:

• Jakość stosunków interpersonalnych w placówce,

• stopień autonomii osobistej wychowanków

• charakter kontroli sprawowanej przez kadrę pedagogiczną

• Sprawności metodycznej (kwalifikacji i umiejętności wychowawców) kadry pedagogicznej trafnie postulującej cele operacyjne stosownie do treści rozpoznania diagnostycznego i własnych możliwości;

1. Dynamika zaburzeń w zachowaniu (niedostosowaniu społecznym) przedstaw typologię

Stadia niedostosowania społecznego wg Czapowy:

1. Stadium I

Jednostka odczuwa:

• Poczucie odtrącenia

• Niezaspakajanie potrzeby zależności emocjonalnej

Objawy to:

• Agresywna antyspołeczna postawa

• Reakcje negatywne, buntownicze

• Narastająca wrogość

• Niekontrolowane reakcje emocjonalne

• Brak koncentracji uwagi

• Łatwe nudzenie się

• Brak cierpliwości

1. Stadium II

W stadium tym następuje:

• Utrwalenie wrogich reakcji wobec osób znaczących i autorytetów

Objawy:

• Odrzucenie wszelkich form ekspresji

• Zaspokajanie podstawowych potrzeb poza domem

• Alkoholizowanie się

• Ucieczki z domu

• Wagarowanie

• Wybryki seksualne

1. Stadium III

Wiąże się z:

• autonomizowaniem się działalności antyspołecznej, która stanowi satysfakcję i przyjemność

Objawy:

• nawiązywanie kontaktów z gangami, chuliganami, przestępcami

• grupowa działalność antyspołeczna

• otwarty konflikt z otoczeniem, prawem oraz moralnością

1. Przedstaw cztery rodzaje definicji nieprzystosowania społecznego wg L. Pytki

1. Definicje objawowe- odwołujące się do podstawowych i specyficznych objawów

2. Definicje teoretyczne- zawierające charakterystykę symptomatologiczną oraz pojęcia teoretyczne, wynikające z ogólnej teorii przystosowania (motywacja, postawy, role społeczne , standardy)

3. Definicje operacyjne- wskazujące nie tylko symptomy niedostosowania, ale przede wszystkim symptomy jego pomiaru

4. Definicje utylitarne- ujmujące niedostosowanie od strony pewnej bezradności środowiska wychowawczego wobec jednostki sprawiającej mu kłopoty wychowawcze oraz „niedostosowania” tego środowiska do potrzeb i aspiracji dziecka, wobec którego należy zastosować specjalne metody i środki

1. Opisz najważniejsze wczesne symptomy nieprzystosowania społecznego na poziomie szkolnym

• Wagary tjw.

• Nikotynizm-

• Alkoholizm

• Agresja i przemoc

• Wiązanie się z negatywnymi grupami

• Brak respektu dla szkoły i wychowawców

1. Kryteria przy określaniu normy i patologii w zachowaniu ludzkim

• normy są kulturowo uwarunkowane i to, co w społeczeństwach cywilizacyjne zaawansowanych jest dopuszczanie, w mniej rozwiniętych  jest postrzegane, jako dziwactwa anomalnie itd.

• opieramy się na intuicyjnym ,a wiec na bardzo subiektywnym rozróżnianiu , normalny jest ktoś taki jak ja plus minus dwa odchylenia standardowe, natomiast z kimś , kto tak za bardzo ode mnie odbiega cos jest nie tak. 

1. Wymień instytucje resocjalizacji nieletnich

a) w środowisku zamkniętym:

-schroniska dla nieletnich

- zakłady poprawcze

-Policyjne Izby dziecka

b) w środowisku otwartym:

-Kuratela sądowa

- Rodzinne Ośrodki Diagnostyczno Konsultacyjne (?)

-Kuratorskie Ośrodki Pracy z młodzieżą

-kuratorzy sądowi

-pogotowia opiekuńcze

-MOW- Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy

-MOS- Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii

-Ochotnicze hówce pracy

-ogniska wychowawcze

-MOAS- Młodzieżowy Ośrodek Adaptacji Społecznej

1. Co to jest socjalizacja?

Socjalizacja- to proces (oraz rezultaty tego procesu) nabywanie przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości.
Socjalizacja trwa przez całe życie człowieka, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko rozpoczyna życie w społeczeństwie. 

1. Opis z współczesne zmiany w obrazie niedostosowania społecznego

2. Przedstaw behawioralne podejście do resocjalizacji

Behawioralne podejście do resocjalizacji opiera się na warunkowaniu klasycznym Pawłowa oraz na warunkowaniu instrumentalnym Thorndicke'a w którym istotne znaczenie ma prawo efektu. Według Thorndicke'a uczucie zadowolenia z osiągniętego sukcesu (efektu) utrwala to zachowanie, które doprowadziło do niego, z czego płynie także wniosek, iż zachowanie, które nie doprowadziło do spodziewanego, oczekiwanego efektu, nie było wzmacniane, a zatem nie utrwaliło się, ponieważ nie przyniosło zadowolenia jego sprawcy.

1. Przedstaw definicje niedostosowania i zagrożenia niedostosowaniem według MEN

Definicja MEN:
- niedostosowani społeczne -to dzieci i młodzież u których na skutek zaburzeń wewnętrznych lub niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone zaburzenia w zachowaniu.
- zagrożeni niedostosowaniem -to dzieci i młodzież wychowująca się w warunkach niekorzystnych dla rozwoju psychospołecznego, na który negatywny wpływ wywierają takie środowiska wychowawcze jak: rodzina, grupa rówieśnicza.

Wspólną cechą tych definicji są te zachowania, które pozostają w sprzeczności z powszechnie normowanymi wartościami i zachowaniami. 

1. Przejawy demoralizacji określone w Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich (Art. 4 § 1 u. P. n.)

• naruszanie zasad współżycia społecznego,

• popełnienie czynu zabronionego,

• systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego,

• używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia,

• uprawianie nierządu,

• włóczęgostwo,

• udział w grupach przestępczych,

1. Typologia nieprzystosowania społecznego ze względu na różne czynniki etiologiczne zjawiska Cz. Czapówa.

1. zwichnięta socjalizacja- jest manifestowanie nieprzystosowania społecznego (niedostatki w socjalizacji dziecka)

2. demoralizacja- dziecko prawidłowo zsocjalizowane dostaje się pod wpływy innej kultury, obyczajowości i następuje przewartościowanie wartości tradycyjnych na rzecz innych, nowych

3. socjalizacja podkulturowa-konflikt z norami ogólnospołecznymi z powodu identyfikacji