1. Gatunki traw introdukowane

• Miskant olbrzymi występuje na terenie Japonii, Chin, Rosji, Kuryli Południowych, Tajwanu, Tajlandii, Polinezji i USA.

• Miskant cukrowy występuje na terenie Japonii, Chin, Rosji, Kuryli Południowych, Tajwanu, Tajlandii, Polinezji i USA.

• Spartina preriowa Pochodzi z Ameryki Północnej.

• Palczatka Gerarda Pochodzi z Ameryki Północnej.

• Stokłosa uniolowata Pochodzi z Ameryki Południowej.

2. Aktualna produkcja energii cieplnej ze źródeł odnawialnych w UE.

Struktura produkcji energii odnawialnej w Unii Europejskiej w 2004 r,

• Biomasa - 65%

• Woda - 24%

• Wiatr - 5%

• Energie geotermalna - 5%

• Słońce - 1%

3. trawy i zbiorowiska traw

• Manna mielec (wodna)

• Trzcina pospolita

• Mozga trzcinowata

• Kostrzewa trzcinowa

• Tymotka łąkowa

• Kupkówka pospolita

• Stokłosa bezostna

Łąka - obszar lądowy, na którym rośnie zwarta roślinność zielna z dominacją lub znacznym udziałem traw.

W szerokim znaczeniu termin obejmuje wszelkie zbiorowiska trawiaste występujące na Ziemi: stepy, sawanny i tundrę trawiastą. W takim ujęciu do łąk zaliczane są także występujące u nas: murawy kserotermiczne, napiaskowe i bliźniczkowe, niektóre zbiorowiska roślinności szuwarowej i torfowiskowej występującej na torfowiskach niskich i przejściowych.

W węższym znaczeniu stosowanym w typologii użytków rolnych oraz klasyfikacji użytków gruntowych używanej w geodezji pojęcie łąki jest ograniczone do zbiorowisk tworzonych przez wieloletnie trawy, turzyce, rośliny motylkowe i rośliny innych rodzin, które występują na mezotroficznych i eutroficznych glebach o wysokim poziomie wód gruntowych, zawierających przez większą część roku od 60 do 80 procent wilgoci w stosunku do całkowitej ich pojemności wodnej. Niedobory wody mogą być uzupełniane między innymi przez nawadnianie bądź wykorzystywanie bliskiego poziomu wody gruntowej lub zalewów rzek.

Łąki (wąsko rozumiane) wraz z pastwiskami składają się na użytki zielone. Charakterystyczne dla łąk jest to, że korzenie i rozłogi roślinności łąkowej tworzą darń, dzięki której łąka może odrastać na nowo po każdym skoszeniu i spoczynku zimowym. Dlatego rośliny rosnące na użytkowanych rolniczo łąkach są pozyskiwane na paszę (łąki kośne). Łąki są przedmiotem badań łąkarstwa.

4. Wierzba Salix sp. (charakterystyka morfologiczna):

• Należy do rodziny wierzbowatych (saliceae) obejmuje ponad 300 gatunków, występuje jako drzewa, krzewy i krzewinki.

• Wierzba jest rośliną dwupienną

• Owadopylną

• Liście:

• Pojedyncze

• Całkowite

• Ułożone najczęściej skrętolegle

• Pierzasto unerwione

• Blaszki liściowe mają zróżnicowane kształty od okrągłych do równowąskich

• Kwiaty zebrane w kwiatostany zwane kotkami

• Wymagania klimatyczno - glebowe: w Polsce istnieją korzystne warunki do produkcji drewna z wierzby. Opady w Polsce średnio wynoszą od 500 do 700 mm. Plantacje wierzby energetycznej mogą być lokalizowane w regionach, w których gleby od marca do końca października są dostatecznie wilgotne. Wierzba reaguje szczególnie wrażliwie na przebieg warunków atmosferycznych od połowy marca do końca sierpnia ( w tym okresie przypada maksymalny przyrost tej rośliny). Opady i umiarkowana temperatura w tym okresie wpływają na wysokość plonów, susza powoduje spadek plonów nawet o 50%. Jest ona szczególnie niebezpieczna w okresie przyjmowania się krzewów. Oprócz wody dostarczanej z opadów dreszczów, duże znaczenie ma dla tej rośliny wilgotność.

Wierzba energetyczna - rodzina wierzb szybko rosnących. Wśród nich największą popularność zdobyła wierzba krzewista (wierzba konopianka). Jest to roślina o bardzo dużych rocznych przyrostach masy drzewiastej (ok. 14-krotnie większe niż las rosnący w stanie naturalnym) z 1 hektara plantacji można uzyskać co roku 30 - 40 ton masy drzewnej. Jest rośliną wieloletnią, raz posadzona plonuje przez 25 - 30 lat. Zalety:

• Małe wymagania glebowe

• Możliwości

• Łatwe rozmnażanie wegetatywne

• Duża odporność na choroby i szkodniki oraz na warunki klimatyczne (mróz i przymrozki)

• Niskie koszty uprawy (małe zapotrzebowanie na nawozy i pestycydy)

• Możliwość nawożenia osadami ściekowymi

Sadzenie: wierzbę można sadzić w dwóch terminach: wczesną wiosną i wówczas sadzenie powinno odbywać się tak wcześnie jak to tylko jest możliwe lub jesienią po zakończeniu okresu wegetacji, kiedy uwilgotnienie gleby jest bardzo dobre.

Wierzba rozmnaża się wegetatywnie za pomocą zrzezów sztobrów tzn. kanałków pociętego pędu, którego po wysadzeniu do gleby ukorzeniają się tworząc nowe rośliny.

Pędy przeznaczone na zrzezy powinny pochodzić z plantacji matczynych i czystych odmianowo o dużej żywotności wolnych od chorób i szkodników. Użycie gorszej jakości zrzezów ma ujemne skutki gospodarcze.

W warunkach Polski wysadza się 20-60 tys. sadzonek na 1 ha w rozstawie 0,75 m międzyrzędzia, 0,33 odległości w rzędzie. Zrzezy sadzi się równo z glebą lub ich wierzchołek może wystawać 1-3 cm na d pow. Po Okołu 3 tyg. pewna liczba posadzonych zrzezów może się nie przyjąć. Sadzi się wówczas w ich miejsca nowe zrzezy, dobrze przechowane.

Przy sadzeniu zrzezów należy pamiętać o biegunowości sadzonek. Posadzenie niezgodnie z właściwym kierunkiem wzrostu opóźnia rozpoczęcie wegetacji o ok. 3 tygodnie. Do produkcji zrzezów należy wybierać pędy najsilniejsze , bez uszkodzeń.

Produktywność wierzby:

-produktywność wierzby w I roku wegetacji jest znacznie niższa niż w kolejnych latach uprawy. Relatywnie niski plon biomasy wierzby w I roku jest spowodowany intensywną rozbudową systemu korzeniowego kosztem tworzenia części nadziemnej.

- rośliny w I roku uprawy przy sprzyjających warunkach atmosferycznych osiągają 1,8- 2,4 m wysokości, a z jednego zrzezu wyrasta 1-3 pędów

- w II roku uprawy rośliny wytwarza od kilku do kilkunastu pędów, ich wysokość wynosi 2,6- 3 m. plon waha się od 20 do 40 ton/ha

- w III roku rośliny uzyskują wysokość 3,3- 4 m. Plon świeżej biomasy pędów 2-letnich waha się w granicach 44-82 ton/ha

5. Robinia

Robinia akacjowa, grochodrzew biały, robinia biała, grochodrzew akacjowaty (Robinia pseudoacacia L.) - gatunek drzew należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, z obszaru USA, ale rozprzestrzeniła się i aklimatyzowała na wszystkich (z wyjątkiem Antarktydy) kontynentach świata. Do Europy sprowadzona została w roku 1601 jako drzewo ozdobne, była sadzona w parkach, później także w lasach. Samorzutnie rozprzestrzenia się w środowisku naturalnym. Gatunek inwazyjny, powoduje znaczne zmiany siedliskowe i jest trudny w zwalczaniu. Status gatunku we florze Polski: kenofit, agriofit.

Ulistnienie skrętoległe. Liście nieparzysto pierzastozłożone z 7-21 listków eliptycznych lub jajowatych, o zaokrąglonych końcach. Na górnej stronie są jasnozielone, na spodniej szarozielone. Drzewo dorastające do 25 m wysokości o koronie luźnej i nieregularnej. Pień rozwidla się nisko nad ziemią w grube konary. Rośnie przez ok. 30-40 lat, potem jej wzrost ustaje. Jest jak na drzewa rośliną krótkowieczną - żyje 100 do 150 Występuje często w miejscach ciepłych i suchych - widne lasy, suche zarośla, zadrzewienia śródpolne. Wysusza podłoże w głębszych warstwach, natomiast wierzchnią warstwę wzbogaca w azot. W konsekwencji następuje żywiołowy rozwój roślinności azotolubnej na przykład z udziałem: pokrzywy zwyczajnej, bzu czarnego, glistnika jaskółcze ziele. Megafanerofit. Ma małe wymagania glebowe, jest natomiast rośliną światłolubną. Kwitnie od maja do czerwca, często powtarza kwitnienie. Przedsłupne kwiaty zapylane są przez błonkówki.
Cała roślina jest silnie trująca, ale zawartość trujących związków w roślinie jest bardzo zmienna. Objawami zatrucia są mdłości, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia, gorączka i zaburzenia widzenia.

6. Charakterystyka odnawialnych źródeł energii

• Energia słoneczna

• Zajmuje się pozyskiwaniem, przetwarzaniem i wykorzystaniem energii promieniowania słonecznego, która prawie cała jest skoncentrowana w zakresie światła widzianego i podczerwonego

• W ciągu roku do Ziemi dociera ok. 3.9 mln

• Warunki meteorologiczne Polski charakteryzują się nierównomiernym rozłożeniem

• Blisko 80% całkowitej rocznej sumy usłonecznienia przypada na 6 miesięcy sezonu wiosenno - letniego, od początku kwietnia do końca września. Czas operacji słonecznej w okresie letnim wydłuża się do 16h. wówczas to strumień energii promieniowania słonecznego dociera do powierzchni polskiej ziemi może być nawet kilkakrotnie razy większy niż strumień energii docierającej do nas w miesiącach zimowych, w których dzień skraca się do 8h.

• Najkorzystniejsze warunki energii słonecznej obserwuje się na wybrzeżu, trochwe gorzej jest w Warszawie. Najbardziej niekorzystne warunki są na Śląsku, gdzie nadal występuje znaczące zanieczyszczenie powietrza.

• Zalety:

• Zasoby niewyczerpywane

• Ogólna dostępność

• Czystość ekologiczna

• Niezależność od stosunków międzynarodowych, uwarunkowań politycznych.

• Wady:

• Rozproszenie

• Cykliczność dobowa i roczna

• Konieczność przetwarzania na inne łatwiej magazynujące się formy energii

• Zeszpecenie krajobrazu przez instalacje

• Zajęcie przez instalację sporej powierzchni terenu

• Energia wodna:

• Zajmuje się pozyskiwaniem wód ich przetwarzaniem na energie mechaniczną i elektryczną przy użyciu silników wodnych (np. młynach) i hydroelektrowniach. Elektrownia wodna opiera się przede wszystkim na wykorzystywaniu energii wód śródlądowych rzadziej oceanicznych tj. fal morskich, pływów, przypływów i odpływów i prądów morskich

• Zasoby hydroenergii naszego kraju wynoszą 13700 GWh/rok przy czym 45,3% przypada na Wisłę i ok. 9, 3% na Odrę; 43,6% na dorzecze Wisły i Odry oraz 1,8% na rzeki Pomorza

• Udział energii wodnej w Polsce w ogólnej produkcji energii elektrycznej wynosi zaledwie 1,5 % co stanowi niemal 10% energii naszego kraju. Wykorzystuje zatem ok. 12% posiadanych zasobów hydro. Do porównania: w Norwegii aż 84% we Francji niemal 100%

• Budowa dużych elektrowni wodnych związana jest z ogromnym nakładem finansowym i aktualnie w kraju nie są prowadzone takie prace nad rozpoczęciem realizacji nowych, dużych obiektów. Natomiast ożywia się dział energetyki wodnej o małych mocach jednostkowych.

• Zalety:

• Czystość ekologiczna

• Stanowi awaryjne źródła energii w przypadku uszkodzenia sieci przepływowej

• Reguluje stosunki wodne w najbliższej okolicy co może mieć pozytywne skutki na obszary rolne

• Decyduje o rozwoju turystyki i rekreacji w danym regionie

• Wady:

• Zmniejszenie naturalnego przepływu wody może wpłynąć niekorzystne na istniejącą biocenozę rzeki

• W przypadku podniesienia poziomu wody może wystąpić erozję brzegów, a także zatopienie nadbrzeżnych siedlisk oraz wysp będących siedliskiem lęgowym ptaków

• Energia wiatru

• Zajmuje się przetwarzaniem wiatru przy pomocy silników w elektrowniach i siłowniach wiatrowych np. wiatr wykorzystuje się do napędu pomp wodnych i młynów u tartaków, a ostatnio głównie do produkcji energii elektrycznej dla potrzeb lokalnych odbiorców. W tym także dla energetyki zawodowej.

• Na 2/3 obszaru Polski występują korzystne warunki do rozwoju energetyki wiatrowej. Co oznacza, że średnia roczna prędkość wiatru wynosi tam ok. 4 m/s

• Obszary kraju wymienione jako najbardziej korzystne do rozwoju energetyki wiatrowej to: wybrzeże koszalińskie i słowińskie, wyspa Uznam, środkowa część wielkopolski i Mazowsze, Suwalszczyzna

• W tych regionach średnia prędkość wiatru przekracza 4m/s a w regionie wybrzeża 6m/s.

• Poza wymienionymi obszarami istnieją miejsca w których ze względu na specyficzne ukształtowanie terenu (wzgórza) pagórki dominujące nad terenami niezabudowanymi i nie porośniętymi drzewami) też panują korzystne warunki do lokalizacji siłowni wiatrowych

• Aktualnie w Polsce pracuje ok. 40 profesjonalnych elektrowni wiatrowych o łącznej mocy 20 000 KW podłączonych do sieci sprzedających energię zakładą energetycznym. Oprócz dużych elektrowni istnieje również kilkadziesiąt mniejszych

• Zalety:

• Praktyczna niewyczerpywalność

• Ogólna dostępność

• Czysta ekologia

• Niezależna od stosunków międzynarodowych, uwarunkowań partii i społecznych

• Siłownie wiatrowe lokalne w miejscach nieużytkowych

• Wady:

• Rozproszenie

• Częste zmiany kierunków i prędkości wiatru

• Konieczność przetrawienia na inne łatwiej magazynowane formy energii

• Wysokie koszty inwestycji i eksploatacji instalacji

• Zagrożenie dla ptaków

• Starsze mogą być źródłem uciążliwego aerodynamicznego hałasu

• Zakłócają fale ultrakrótkie

• Energia geotermalna

• Zajmuje się pozyskiwaniem i przetwarzaniem ( w elektrowniach geotermalnych) ciepła wnętrza Ziemi

• Zasoby geotermalne mogą być oparte na złożach wody, paty i mieszaniny paro - wodnej o wysokiej temp. nawet 200º wówczas nazywamy je hydrotermalnymi, natomiast gdy magazynem są skały o wysokiej temp. to mamy do czynienia z petrotermalnymi zasobami geotermalnymi

• Polskie złoża geotermalne pokrywają 60% powierzchni kraju, ale do eksploatacji nadają się tylko te których głębokość zaplecza nie przekracza 2500 m ich tem. Wynosi co najmniej 60ºC a wydajność eksploatacji jest rzędu 100 - 200 m3/ha

• Największe złoża wód geotermalnych w Polsce znajdują się na Podbeskidziu, a szczególnie w Suchej Beskidzkiej. Na głębokości 2 km woda osiąga tam temp. dochodzącą do 80ºC

• Wydobycie zasobów wód geotermalnych są po zasobach węgla kamiennego najbogatszym źródłem energii w Polsce. Źródła tych wód oszacowano na 7 mld ton paliwa

• W Polsce istnieją obecnie 3 zakłady wykorzystujące energię geotermalną

• Pyrzyce powst. XII 1994

• Podhalańska oddana do użytku w 1994

• …………….

• Energia jądrowa

• Zajmuje się pozyskiwanie i przetwarzaniem energii jądrowej zawartej……….. Do niedawna była to najszybciej rozwijająca się dziedzina produkcji energii. Z 1 g uranu 235 uzyskuje się tyle samo energii elektrycznej ile w tradycyjny sposób z 2,5 tony paliwa umownego(?)

• Energia wodoru

• W przyszłości na być dopuszczalna jako jedyna

• Ilość wodoru występująca w wolnej postaci na Ziemi jest znikoma, gdyż z łatwością reaguje on z innymi pierwiastkami tworząc między innymi wodę, biomasę, paliwo organicze

• Procesy pozwalające wydzielić go z wymienionych substancji wymagają doprowadzenia znacznej ilości energii

• Wynaleziono kilka sposobów jego otrzymania, jednakl praktycznie znaczenie w przemyśle

• Zalety:

• Jest proekologiczny - produktem spalania jest woda

• Jest łatwy i tani w magazynowaniu niż przechowywanie w energii elektrycznej

• Wady:

• Z powietrzem tworzy mieszankę wybuchową

• Dyfuzje przez metale

• Podczas spalania w powietrzu tworzą się tlenki azotu (NO3)x

• Energia biomasy

• Biomasa dotyczy szeregu technologii energetycznych, których zasoby energii powstały z podstawowych produktów ……. opadów przemysłowych, słomy, odpadów drewnianych

• Wilgotne odpady duże: odpady z gospodarstw rolnych, odpady rolinne

• Odpady drobne świńskie i mleczarskie

• Odpady pochodzenia leśnego

• W tym celu zakłada się tzw. Plantacje energetyczne np. szybko rosnących odmian (topoli wierzby) roślin o zwiększonej zdolności ….. a także słomy, tj. rzepakowej słonecznikowej

• Różnorodność wykorzystywana jest również do produkcji biodieseli i ekodieseli. Biopaliwo z rzepaku nie ustępuje w niczym olejom napędowym. Ponadto podczas spalania w silniku emituje o 40% mniej węglowodoru o 50% sadzy i 40% mniej pyłów

• Ilość p[aliwa uzyskana z1 ha pozwala na pracę przez 260h (2 miesiące) zatem osianie 5 ha ziemi zapewni rolnikowi całkowite uniezależnienie się od dostaw oleju napędowego.

• W Polsce wśród biomasy najpoważniejszym źródłem energii jest słoma.

7. Topola

Topola (Populus sp.) jest w Polsce powszechnie znanym drzewem. Topole, zwłaszcza włoskie, sadzone były przy drogach i na polach w celu uzyskania ochrony przeciwwiatrowej. Były sadzone w celu osuszania terenów podmokłych dla rolniczego ich zagospodarowania. Po osiągnięciu celu były wycinane. Były masowo sadzone (w PRL) w miastach, jako najtańsze i łatwo dostępne drzewko. Po latach, równie masowo wycinane z powodu niezliczonych wad - np. wywoływanie kataru siennego, alergii na pyłki i „koty", zranienia i śmierć ludzi, zniszczenia z powodu upadków kruchych pni, konarów i gałęzi.

Nieznane są żadne naturalne krzyżówki, które warto uprawiać na plantacjach celowych. Wszystkie wartościowe mieszańce topoli powstały w sposób sztuczny in vitro, w laboratoriach i szklarniach. Wyjściowe gatunki w Europie to topola czarna (P. nigra) i topola osika (P. tremula) W USA początkowo były to Populus trichocarpa (kalifornijska) i Populus deltoides (amerykańska). Najnowsze amerykańskie hybrydy pochodzą od P. nigra i R maximowiczii. Wiodącą rolę w hodowli i uprawie mają USA, tam powstało najwięcej odmian i plantacji w południowych, gorących stanach. Te hybrydowe klony topoli (np. DTAC-1, PC-03, OP-367, DN--34 Imperial, czy N-222) dają plony od 10 do 25 ton s.m./ha/rok, ale uwaga, w uprawie wyłącznie na pojedyncze pnie i w rotacji co najmniej 10-20 lat, a i to po spełnieniu niżej wymienionych warunków.

Mieszańce topoli (topole hybrydowe - szybko rosnące) są ciepłolubne i nie znoszą zacienienia. Zalecana rozstawa (USA) na plantacji w 4-5 -letniej rotacji to 180 x 180 cm lub 150 x 300 cm. W cyklu 15-30 - letnim jest to rozstawa 4,5 m x 4,5 m lub 6 m x 6 m, co daje 300 do 3000 sztuk drzew na hektar. Sztobry kosztują w USA od 0,6 do 3,5 zl za sztukę, w Niemczech ok. 1 zl za sztukę.

Wbrew powszechnej opinii, celowa i w miarę opłacalna uprawa szybko rosnących mieszańców topoli na cele energetyczne wymaga dobrze nasłonecznionych, najlepszych gleb (I-III klasa bonitacyjna) o wskaźniku pH 5,5 do 7,5. Powyżej 8 pH topole giną. Wysoki poziom wód gruntowych, najlepiej na głębokości 0,5-1 metra, oraz prawie tropikalne temperatury, dużo deszczu - tylko w takich warunkach możliwe są przyrosty 6-8 metrów w początkowym okresie 4-6 lat.

Koszt założenia plantacji w Niemczech szacowany jest na około 5-6 tys. zł/ha (w tym sztobry 3 - 4 tys. zł). Badania niemieckie wykazały, że topole i mieszańce topoli przy obsadzie na hektar ok. 3-10 tys. sztuk wykazywały silną reakcję redukcyjną. W zależności od klonu zamierało 50-80% roślin już po przekroczeniu liczby 3-4 tys. na hektar, ze względu na bardzo silne wzajemne zacienianie. Topolę, podobnie jak wierzbę rozmnaża się przez sadzenie sztobrów (o dl. 20-30 cm) lub ostatecznie prętów (o dl. 100-150 cm). Należy je przygotować jesienią i przechować do sadzenia w chłodni w temperaturze od + 2 do +4°C. Sztobry sadzimy w okresie wczesnej wiosny (z chłodni) lub ryzykownie na jesieni, tak jak wierzbę. Zachwaszczenie plantacji zmniejsza wzrost topoli hybrydowych i szczególnie w pierwszym roku może być przyczyną zniszczenia plantacji. Plantacje należy opryskać dwukrotnie Rondoupem (s.cz.- Glyfosat) w ilości 1,7 kg/ha, ostatni oprysk możliwy na 2 tygodnie przed sadzeniem. Po posadzeniu można użyć środka zawierającego oxyfluoren (substancja czynna) w ilości 2,25 kg/ha (dane amerykańskie). Plantacje powinny być ogrodzone na terenie występowania zajęcy i susłów, gdyż potrafią one zniszczyć nawet starsze plantacje.

8. krajowe zasoby źródeł odnawialnych,

W Polsce energia słoneczna może być przetwarzana na prąd i ciepło przez instalacje zamontowane na dachach budynków lub w miejscach zabudowanych. Takie warunki istnieją na ok. 0,5% powierzchni Polski. Natomiast ogniwa fotowoltaiczne wykorzystywane są głównie w urządzeniach nawigacyjnych na Morzu Bałtyckim.
Polska posiada dobre warunki do rozwoju energetyki wiatrowej. Najlepsze warunki występują na Wybrzeżu i Suwalszczyźnie - średnia roczna prędkość wiatru na wysokości 30 m - wynosi 5-6 m/s.
W Polsce, położonej poza strefami aktywności tektonicznej i wulkaniczno-magmowej, brak jest złóż geotermalnych, które mogłyby być wykorzystane do wytwarzania energii elektrycznej. Eksploatować można źródła naturalne oraz pochodzące z odwiertów z wypływem naturalnym (somowypływ) lub sztucznym (wywołanym pompami).

Polska jako kraj nizinny ma niewielkie zasoby energii wodnej. Obecnie działa w Polsce ok. 127 dużych elektrowni wodnych i 300 małych.
Jeśli chodzi o biomasę to w Polsce rzadko wykorzystuję się energię ze słomy i innych roślin, a szkoda bo mamy bardzo duży potencjał do maksymalnego wykorzystania akurat tego rodzaju OZE. Na razie słomę odkupują od nas nasi ukochani sąsiedzi.

9. Wartości opałowe wybranych nośników energii (węgiel kamienny, gaz ziemny, słoma, drewno).

• Węgiel kamienny - Jego wartość opałowa waha się od 16,7 do 29,3 MJ/kg i silnie zależy od jego składu (zawartości popiołu, siarki, wilgotności). Wartość opałowa czystego pierwiastka węgla wynosi ok. 33,2 MJ/kg.

• Węgiel brunatny - jego wartość opałowa waha się od 7,5 do 21 MJ/kg

• Gaz ziemny wysokometanowy - 34,43 MJ/m3

• Gaz ziemny zaazotowany - 25 MJ/m3

• Słoma pszenna - 12,9-14,9 MJ/kg

• Słoma jęczmienna - 12,0-13,9 MJ/kg

• Słoma kukurydziana - 3,3-7,2 MJ/kg

• Drewno suche w zależności od rodzaju drzewa
  buk, dąb - 10,83

• brzoza - 9,69

• wierzba - 6,65

• modrzew - 8,74

• sosna, olcha - 7,98

• świerk - 7,60

Węgiel kamienny stosowany jest powszechnie jako paliwo. Jego wartość opałowa waha się od 16,7 do 29,3 MJ/kg i silnie zależy od jego składu (zawartości popiołu, siarki, wilgotności). Wartość opałowa czystego pierwiastka węgla wynosi ok. 33,2 MJ/kg. Węgiel kamienny jest nieodnawialnym źródłem energii.

10. Struktura wykorzystania OZE w Polsce (biomasa, e. wodna, geotermalna, wiatrowa, słoneczna).

• Biomasa 98,05%

• e. wodna 1,83

• e. geotermalna 0,1

• e. wiatru 0,01

• e. słoneczna 0,01

Obecnie w Polsce zużywa się w ciągu roku prawie 4200PJ energii, w tym jedynie 1 - 1,5 % przypada na OZE. Zasobność rzek w energię związana jest z ich spadkiem oraz wielkością przepływu ich wód. Polskie rzeki wykazują bardzo zróżnicowane zasoby energetyczne. Jak dotychczas, wykorzystanie sił wodnych w Polsce jest niewielkie, a udział hydroenergetyki w krajowej produkcji energii elektrycznej wynosi tylko 2,6 %. W Polsce pracuje 126 elektrowni wodnych zawodowych oraz ok. 300 małych, prywatnych mini elektrowni, w większości reaktywowanych w ostatnich latach. Odżywa u nas idea małych elektrowni wodnych (MEW), chociaż sprzedane przez nie dystrybucyjnym zakładom energetycznym nadwyżki energii stanowiły w 1996 r. Zaledwie 0,08 % całej wyprodukowanej energii elektrycznej. Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych działa 20 lat i liczy 250 członków. Są to zarówno osoby prywatne, spółki, jak i spółdzielnie. Z inicjatywy tego towarzystwa uruchomiono 230 pracujących MEW, a blisko 100 jest remontowanych. Ze względów ekonomicznych na ogół nie buduje się od podstaw małych prywatnych elektrowni, ponieważ zainwestowane środki finansowe zwracają się dopiero po ok.. 30 latach. Aż 68% hydroelektrowni zawodowych ma ponad 50 lat, z tej liczby 16% osiągnęło wiek 70 - 80 lat, co dobrze świadczy o żywotności tych obiektów, natomiast gorzej o ich stanie technicznym.
Biomasa
Znaczne korzyści krajowej gospodarce przynosić może wykorzystanie biomasy. Zasoby dyspozycyjne biomasy w kraju oceniane są na ok. 30 mln ton rocznie, co jest równoważne 15 -20 min ton paliwa umownego. Z 2 ton słomy lub suchego drewna otrzymuje się tyle ciepła, co z 1 tony węgla kamiennego. Ze zbioru słomy z 2 ha uzyskuje się ciepło do ogrzania domu mieszkalnego o powierzchni 70 m2. w Polsce co roku „marnuje się” na polach 8 -12 mln ton słomy. Można ją zużyć np. w małych kotłowniach, tak jak czyni się to już powszechnie w Danii.
W niektórych krajach powszechnie wykorzystuje się biogaz, czyli gaz biologiczny uzyskiwany ze ścieków miejskich lub obornika. Najbardziej zaawansowane są u nas przedsięwzięcia mające na celu odzyskanie ciepła z wysypisk komunalnych oraz z oczyszczalni ścieków. Przy oczyszczalniach ścieków w 1996 r. funkcjonowało w Polsce 12 elektrowni biogazowych. Stanowią one nowy „element” w polskiej elektroenergetyce. Są niewielkie, wytwarzają energie na lokalne potrzeby, a nadwyżkę przekazują do sieci. Największa z elektrowni biogazowych ulokowana jest w Kosarzynie , przy ujściu Nysy Łużyckiej do Odry. W 16 r. Dostarczyła ona aż 67% energii elektrycznej wytwarzanej przez elektrownie biogazowe. Sądzić należy, iż liczba elektrowni biogazowych będzie wzrastać, jako ze plany budowy tego wybitnie ekologicznego sposobu uzyskiwania energii ma kilka dużych i średnich miast przy swoich nowo zbudowanych bądź zmodernizowanych oczyszczalniach.
Wiatr
Na 2 mln paliwa umownego ocenia się potencjał energetyczny wiatru w Polsce. Na naprawie 2/3 obszaru Polski można rozwijać energetykę wiatrową. Elektrownia wiatrowa może produkować energię przy wietrze stałym wiejącym z prędkością 5 m/s i większą. Najbardziej korzystne warunki do budowy profesjonalnych, sieciowych elektrowni wiatrowych maja w Polsce: Pomorze Zachodnie i tereny górskie. W innych częściach polski montaż elektrowni wiatrowych jest opłacalny jedynie na niektórych wysokich wzniesieniach w pofałdowanej, otwartej okolicy. Pod koniec 1996 r. Działało w naszym kraju 6 profesjonalnych, podłączonych do sieci elektrowni wodnych oraz ok. 100 znacznie mniejszych. Te większe odprowadzają energie do sieci, małe zaś zasilają pojedyncze gospodarstwa domowe.
Energia geotermalna
Spośród wszystkich źródeł energii odnawialnej w naszym kraju największy potencjał do pozyskiwania w ciągu roku maja zasoby wód geotermalnych. Na znacznym obszarze kraju występują wody geotermalne nisko- (20-500C) i średniotemperaturowe (50 - 1000C). Korzystne warunki do budowy instalacji wykorzystujących ciepło ziemi istnieją na ok. 25% powierzchni Polski, gdzie do głębokości 2,5 km zalegają w zbiornikach z wodami geotermalnymi o temperaturze powyżej 600C i wydajności 100 - 200 m3/h. Najwięcej zbiorników z wodami geotermalnymi znajduje się na Niżu Polskim.
Energia Słoneczna
Źródłem energii którą ludzkość wykorzystuje od wielu wieków, jest słońce. Do spożytkowania jego energii Polska jest predysponowana najsłabiej. Ilość energii promienistej Słońca, która otrzymuje dany obszar, zależy od natężenia promieniowania słonecznego i czasu trwania nasłonecznienia. W Polsce nasłonecznienie trwa 1600 godzin. Na budowę helioelektrowni i elektrociepłowni nie mamy wiec odpowiednich warunków.
Powstały już pierwsze, należące do właścicieli prywatnych, obiekty, w których energia słoneczna wykorzystywana jest do podgrzewania wody w basenach kąpielowych i ogrzewania budynków w okresie przejściowym.
Perspektywy i możliwości wykorzystywania OZE w Polsce
Energia przyjazna środowisku naturalnemu i niewyczerpalna jest u nas wykorzystywana w stopniu nieznacznym. Instytucje międzynarodowe znaczne większe możliwości rozwoju energetyki odnawialnej. Zastępowanie węgla biomasą spowodowałoby zmniejszenie zasiarczania środowiska, jako że węgiel zawiera 0,5 - 5% siarki, natomiast biomasa roślinna - tylko ok. 0,01 - 0,1%. Za biomasą jako „czystym” surowcem energetycznym przemawia również fakt, ze emisja dwutlenku węgla z tego paliwa jest zerowa, bowiem do atmosfery ulatuje go tyle, ile rośliny pobierają z atmosfery w procesie fotosyntezy.
Jedną z głównych barier są bardzo wysokie koszty niektórych technologii wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii.

Największe nadzieje na wykorzystanie, jako odnawialne źródło energii, są wiązane z biomasą.

Jej udział w bilansie paliwowym energetyki odnawialnej w Polsce rośnie z roku na rok.

Biomasa może być używana na cele energetyczne w procesach bezpośredniego spalania biopaliw stałych (drewna, słomy), gazowych w postaci biogazu lub przetwarzana na paliwa ciekłe (olej, alkohol).

Z danych URE wynika iż moc zainstalowana w 2009 roku w Polsce wynosi 246,490 MW, a ilość energii elektrycznej wytworzonej z biomasy w 2009 roku: 334 015,572 MWh

W Województwie Zachodniopomorskim od kilku lat istnieje kilkanaście ferm wiatrowych na których pracuje od kilku do kilkudziesięciu maszyn. Największe z ferm wiatrowych działających na terenie zachodniopomorskiego to: Karcino - 76,5MW, Tymień - 50MW, Karścino - 69MW, Tychowo - 50MW, Śniatowo - 32MW, Zagórze - 30MW, Jagniątkowo - 30,6MW

11. Schemat możliwości wykorzystania surowców roślinnych na cele energetyczne.

12. Wymień gatunki roślin uprawnych, wykorzystywanych do celów energetycznych.    

• wierzba wiciowa,

• burak cukrowy,

• rzepak,

• słonecznik,

• kukurydza,

• len,

• konopie,

• trzcina cukrowa,

• zboża,

• ziemniaki

4

---