Historia Makroekonomii
Makroekonomia, jest nauką o gospodarce jako całości. Nie interesuje się różnicą między cenami dwóch dóbr, czy popytem na dany towar. Jednak różnica między mikroekonomią i makroekonomią, to coś więcej niż tylko różnica między ekonomią w małej i dużej skali. Różny jest również cel takiej analizy. Makroekonomia zajmuje się głównie powiązaniami między różnymi częściami gospodarki i ma inne problemy jak np. inflacja, bezrobocie, czy polityka makroekonomiczna.
Szukając momentu, w którym można by stwierdzić, gdzie zaczyna się historia makroekonomii, napotykamy na wiele różnych propozycji, np. często zaczyna się od makroekonomii klasycznej. Chciałybyśmy jednak zacząć trochę wcześniej, od końca średniowiecza, by wyjaśnić okoliczności powstawania nauki zwanej makroekonomią.
Schyłek Bizancjum
Po rozpadzie państwa kościelnego i zdobyciu przez Turków Konstantynopola w 1453 r. nastąpiły ogromne zmiany w gospodarce. Po zamknięciu drogi na wschód rozpoczął się okres odkryć geograficznych. Do tej pory głównym ośrodkiem handlu było morze śródziemne i przybrzeżne porty, które dzięki temu miasta te mogły się rozwijać i bogacić jak np. Wenecja.
Po odkryciu Ameryki oraz morskiej drogi do Indii, do Europy zaczęły napływać nowe, nieznane towary jak kawa, kakao, kukurydza czy ziemniaki. Spowodowało to zmiany w układzie rynków Europejskich i stopniowy zmierzch handlu śródziemnomorskiego a rozkwit miast portowych-Lizbony, Amsterdamu, Londynu
W XVI w. To Hiszpania i Portugalia zyskały najwięcej, poprzez swoją pionierską działalność w dziedzinie odkryć geograficznych, eksploracji i eksploatacji pozaeuropejskiego świata. Ekspansje kolonialne sprzyjają umacnianiu się państw takich jak Anglia, Francja czy Holandia oraz wzmagają poczucie przynależności do danego narodu. I właśnie w tym okresie rozpoczyna się zastąpienie rynków lokalnych, rynkiem krajowym.
Mimo bogacenia się państw, duży wybór towarów i nakładane monopole spowodowały gwałtowny i wielokrotny wzrost cen. Wartość zboża, czy bawełny w Anglii podrożała o 100%
Ludzie nie zdawali sobie sprawy z właściwych powodów wzrostu cen, jednak wybitny francuski prawnik i ekonomista Jean Bodin ustalił dwie najważniejsze przyczyny:
-napływ kruszców szlachetnych: złota, srebra co umożliwiło wybijanie coraz to więcej monet
-ciągłe psucie pieniędzy przez władców
Jako inne przyczyny kryzysu podaje się monopole na towary, nieurodzaje, wojny i silny przyrost ludności.
Zaostrzone współzawodnictwo polityczne i wojny powodują rozwinięcie kredytów lichwiarskich-czyli pierwszych banków.
XVI-XVIII w. Okres ten nazywamy- Erą rewolucji Handlowej- następuje rozwój elementów kapitalizmu i powstanie poglądów ekonomiczno-politycznych znanych jako merkantylizm. Twórcą systemu, który objął wszystkie dziedziny gospodarki był Adam Smith.
Merkantyliści uważali, że:
źródłem bogactwa pochodzącego z zagranicy jest rozwinięty eksport przewyższający import (dodatni bilans handlowy),
kraje europejskie bezpośrednio ze sobą konkurują,
kraj, który ma najwięcej bogactwa, wygrywa tę konkurencję,
dobrobyt i siła są ze sobą ściśle połączone – siła narodowa w systemie międzynarodowym w dużej mierze wywodzi się z dobrobytu, dobrobyt jest niezbędny do kumulowania siły,
kruszec złoty i srebrny jest synonimem bogactwa,
pewne aktywności ekonomiczne są bardziej istotne od innych.
Głównym wnioskiem płynącym z tych reguł – reguł, które przez całe stulecia określały stosunki międzynarodowe – było to, że kluczowym elementem w powiększeniu przez dany kraj swoich zasobów metali szlachetnych jest korzystny bilans handlowy. Każdy kraj musiał eksportować więcej dóbr i usług niż importował, oczywiście o ile nie był w stanie zwyczajnie wytwarzać dużych ilości własnych metali szlachetnych. Przykładowo, Anglia założyła kolonie na półkuli zachodniej po części aby posiadać własne źródło drewna i nie musieć kupować go w obszarze bałtyckim. Było to ważne dla przemysłu stoczniowego, a więc w tworzeniu potęgi morskiej. Merkantylizm był siłą napędową kolonializmu, w myśl zasady, że wielkie imperium to klucz do bogactwa.
Podstawowym dogmatem merkantylizmu było twierdzenie, że eksportowanie materiałów surowych lub niewykończonych jest szkodliwe dla kraju (narodu), ponieważ więcej bogactwa można by uzyskać z ich przemysłowego przetwarzania w kraju (twierdzenie to jest charakterystyczne przede wszystkim dla ekonomicznego nacjonalizmu- dogmatu, w który przeistoczył się klasyczny merkantylizm). Dlatego np. Anglia zabroniła eksportu niewykończonych tkanin do Holandii.
W krytyce merkantylizmu, pojawia się system fizjokratyczny. Za jego twórcę uważa się francuza Francois Quesnay i jego uczniów.
Fizjokraci uważali że to nie złoto i srebro ale wielkość produkcji decyduje o bogactwie kraju. Jak również że należy skasować wszystkie dotychczasowe podatki i pobierać tylko jeden.
Następnie, gdy fizjokraci zaczęli tracić popularność, powstała ekonomia klasyczna, stworzona przez Adama Smitha(1723-1790) i Davida Ricardo(1772-1823) jej głównym założeniem był Liberalizm ekonomiczny, rząd miał nie ingerować w gospodarkę, a interesu społeczne powinny stać się wypadkową interesów indywidualnych..