GOSPODARSTWO DOMOWE:

• Konsumenci

• Pracownicy

• Właściciele czynników produkcji

PAŃSTWO:

• Państwo

PRZEDSIĘBIORSTWO:

• Przedsiębiorcy

Gospodarstwo domowe -> (kapitał, praca, ziemia) -> Przedsiębiorstwo

Gospodarstwo domowe -> (wydatki) -> Przedsiębiorstwo

Gospodarstwo domowe -> (podatki, opłaty, składki) -> Państwo

Przedsiębiorstwo -> (procent, płaca, czynsz) -> Gospodarstwo domowe

Przedsiębiorstwo -> (dobra i usługi konsumpcyjne) -> Gospodarstwo domowe

Przedsiębiorstwo -> (podatki, cła, opłaty) -> Państwo

Państwo -> (świadczenia: renty, emerytury, stypendia) -> Gospodarstwo domowe

Państwo -> (dotacje) -> Przedsiębiorstwa

Subwencja – dotacje, dofinansowanie:

• Przedmiotowa

• Podmiotowa

1. Gospodarka naturalna – człowiek zaspokaja swoje potrzeby dobrami wolnymi. Człowiek nie produkuje, a zbiera

2. Gospodarka towarowa – istnieje w niej towar, czyli produkt pracy ludzkiej przeznaczony do wymiany. Powstanie towaru związane jest z wielkimi, społecznymi podziałami pracy:

   1. I podział – producenci roślin i producenci zwierząt

   2. II podział – rzemieślnicy (produkcja narzędzi dla producentów I podziału)

   3. III podział – kupcy (nie produkują, pośredniczą w wymianie)

   4. IV podział – bankierzy (nic nie produkują, nic nie wymieniają, ale skupiają się na pieniądzu)

3. Gospodarka towarowo-pieniężna – istnieje w niej pieniądz, czyli stały i powszechny ekwiwalent (zamiennik), dobro o najwyższym stopniu płynności. Funkcje pieniądza:

   1. Miernik wartości.

Cena – wartość towaru wyrażona w pieniądzu

1. Środek wymiany (obiegu, cyrkulacji)

T_A -> (sprzedaż) -> P -> (kupno) -> T_B

Warunki wymiany:

1. ∑ P > ∑ T – inflacja, ∑ P = ∑ T – sytuacja idealna (niewystępująca) ∑ P < ∑ T - deflacja

2. Rozbieżność między sprzedażą, a kupnem musi być jak najmniejsza (krótki czas obiegu)

3. Pieniądz może być celem

P -> T -> (produkcja) -> T^I -> P^I

T^I > T

P^I > P

1. Środek tezauryzacji (gromadzenia skarbów)

T_A -> (sprzedaż) -> P -> (kupno) -> T_B

1. Środek uwalniania od zobowiązań (środek płatniczy). Kredyt:

   1. Krótkoterminowy – do 12 miesięcy

   2. Średnioterminowy – od 12 do 36 miesięcy

   3. Długoterminowy – powyżej 36 miesięcy

2. Środek wymiany międzynarodowej (pieniądz światowy) – wszystkie cztery funkcje realizowane we wszystkich gospodarkach rynkowych na świecie

Wszystkie funkcje dotyczą pieniądza kruszcowego. Pieniądz papierowy nie pełni funkcji III i V.