O NAUCE
NAUKA- zjawisko związane z uzewnętrznianiem się właściwości polegającej na zdolności do podejmowania, motywowanych ciekawością zachowań i potrzebą uzyskania informacji o świecie.
ODWOŁANIE SIĘ DO WIARY- pozwala ludziom znaleźć godną zaufania wiedzę w różnego rodzaju systemach religijnych, wyroczniach czy mediach.
W MODELU ‘RACJONALNEGO’ istnieje przekonanie o możliwości zdobycia wiedzy przez proste odwołanie się do rozumu bo sądzi się że wiedza jest niezależna od ludzkiego doświadczenia.
NORMY- ‘wiedzieć’ musi posiadać zasady dotyczące metod zdobywania, uzasadniania wiedzy, form językowego ujęcia.
USTALENIE ZASAD METODOLOGICZNYCH spełnia użyteczne funkcje w rzeczywistej, codziennej praktyce badawczej. Określenie granicy zjawiska przez określenie co jest a co nie jest działalnością i wiedzą naukową.
To co teraz uznaje się za wiedzę naukową może się okazać nienaukowe jeżeli zmienia się poglądy odnośnie metody pozyskiwania tej wiedzy.
ZMIENNOŚĆ METODY- czyni z nauki zjawisko społeczne zorganizowaną, osądzoną na wspólnych ustaleniach dokonywanych w sytuacjach społecznych, zgodnie z przyjętymi zwyczajami i wartościami oraz w powiązaniu z akceptowanymi wspólnotowymi celami.
NAUKA W ODNIESIENIU DO NAUK SPOŁECZNYCH znaczenie metodologiczne, model w pewnym stopniu uzależniony jest od najogólniejszych poglądów składających się na przyjmowaniu w danym czasie obrazu świata.
W OBRĘBIE FILOZOFII-polemiki dotyczące przekonań na temat natury poznania i natury znaczenia. Na gruncie filozofii rozstrzyga się problemy logiki i faktu. Rozstrzyga się kwestię doświadczenia, z której bierze początek spór o to co jest pierwotne.
PROBLEMEM FILOZOFICZNYM jest także przejście od przedmiotów do pojęć i sądów. Główna wątpliwość wyraża pytanie o to jak możliwa jest empiryczna interpretacja języka teorii naukowej.
ŚWIADOMOŚĆ FILOZOFICZNEGO TŁA- kontrowersyjnej współcześnie problematyki metodologicznej, powinna być przedmiotem szczególnego zainteresowania nauk społecznych (politologii) której często odmawia się prawa do miana nauki lub podkreśla ona w minimalnym stopniu wymogi metodologiczne stawiane wiedzy naukowej.
O METODZIE
Jak do tą nie udało się ustalić jednoznacznych kryteriów naukowości aczkolwiek nie jedyny zwłaszcza, gdy analiza dotyczy nauk społecznych – ZESPÓŁ POGLĄDÓW dotyczących celów działalności uznawanej za naukową oraz metod osiągania tych celów.
POGLĄDY składają się w pewien ideał, porządany wzorzec nauki i wyrażają przekonanie iż celem działalności naukowej winno być dążenie do osiągania wiedzy, poznania, z żutecznością praktyczną. Nauka w wymiarach parktycznych ma być narzędziem służącym do realizacji życia o swej warstwie intelektualnej ma kontrolować metode dochodzenia do prawdy.
Pytanie dlaczego – pytanie teoretyczne, o relacje między faktami, o mechanizm zachodzenia zjawisk a odpowiedź formułowana w postaci hipotez i teorii.
KWALIFIKACJA NAUOWOŚCI- cecha przysługująca systemom wiedzy różnych dyscyplin w sposób gradacyjny w zależności od stopnia doskonałości narzędzi użytych do ich pozyskania (wytworzenia)
RZECZNICY OMAWIANEFO WZORCA- wg ich zadaniem, celem nauki jest obiektywna obserwacja, opis, wyjaśnianie zaobserwowanych faktów, przewidywanie ich zajścia w przyszłości, zastosowanie owej wiedzy w praktyce.
NAUKOWE POZNANIE ŚWIATA- sensowne tj logiczne i zgodne z obserwacją.
OD NAUK POLITYCZNYCH- oczekuje się wiedzy pozwalającej w pewnym stopniu kontrolować i sterować zjawiskami społecznymi, kształtować zachowania ludzi. To muszą one dążyć (dyscypliny społeczne) do osiągania celu w postaci prawdziwego opisu, prawdziwego wyjaśnienia.
CELE DZIAŁALNOŚCI NAUKOWEJ I METODY- pewne techniczne sposoby osiągania złożonego celu, szczególny ważny obszar w świadomości metodologicznej badaczy. Rozumienie celu pozwala odnieść się wartościująco do metody (za pomocą niej usiłuje się go osiągnąć). Im racjonalniejsza tym skuteczniejsza.
O JĘZYKU
KOMPETENCJA JĘZYKOWA- umiejętność towarzyszy w sposób niezbywalny każdemu zachowaniu o charakterze poznawczym, czyli takim gdzie zdolność do posługiwania się systemami symboli w postaci języka jest czynnikiem wartościującym.
OPIS- językowy odpowiednik badanego przedmiotu, zapis danych naszego doświadczenia w systemie znaków; przekład zmysłowej informacji o obiektach świata zewnętrznego na język nauki.
JĘZYK- wyraża co dane ma charakter dyspozycyjny a możliwy przez niego opis wykracza poza doświadczenie zmysłowe, zawiera naddatek który jest wytworem wyobraźni.
UZYSKANE DANE WYRAŻONE W POSTACI OPISÓW- to rodzaj interakcji między badaczem, językiem i przedmiotem badania gdzie wybór języka (przez politologia) i metody determinuje uzyskanie wyniki które składają się na owe dane.
POLITOLOG- ma do czynienia z rzeczywistością polityczną, zbiorem doświadczeń, organizowany mniej lub bardziej celowo przez pojęcia, uwarunkowanym językiem.
ROZPATRYWANIE ASPEKTOWOŚCI- właściwości podmiotu badającego pozwala akceptować społeczny kontekst poznania, nieuniknione uwarunkowania społeczne podmiotu, osobnicze gatunkowe cechy ograniczające możliwości poznawcze.
UŻYWANIE POJĘĆ- przyjmowanie przesłonek systematyzujących materiał poddawany werbalizacji, wyrażony w naszym wybranym języku nie odnosi się wprost do struktury rzeczywistego świata materialnego lecz stanowi wygodną formułę metodologiczną (bez struktury ontologicznej).
ANALIZA POJĘCIA- uściślenie jakie zjawiska czy fakty badacz ma na myśli
POJĘCIA- wygodne i uniwersalne instrumenty służące organizowaniu i porządkowaniu naszych doświadczeń, stanowią źródło inspiracji wyznaczające kierunek działania badawczego.
SYSTEMY JĘZYKOWE- pozwalają ująć w jakąś strukturę rzeczywistość społeczną
W praktyce badawczej nauk społecznych- wypowiedzi opisujące dany aspekt rzeczywistości są przemieszane z sądami o rzeczywistości, powodując niebezpieczną deformację wiedzy o społeczeństwie (polityce).
JĘZYK DECYDUJE O- jak rozumiemy i czym wypełniamy naszą świadomość, sprawia że nasza wiedza naukowa przedstawiająca uporządkowany obraz świata jest zawsze interpretacja tego świata i nie odzwierciedla ona pozytywnie rzeczy takimi jakimi są niezależnie od naszych operacji poznawczych.
POLITOLOGIA JAKO NAUKA EMPIRYCZNA
PRZEDMIOT BADANIA EMPIRYCZNEJ POLITOLOGII- ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE
BADACZE-muszą podzielać przynajmniej 3 ogólne warunki
1.muszą się zgadzać co to tego że istnieje świat zewnętrzny i posiada on takie lub inne właściwości niezależne od ludzkich spostrzeżeń
2.muszą być zgodni co do celu prowadzonych przez siebie badań
3.powinno ich łączyć przekonanie, że poznanie w ogóle jest możliwe
NAUKA- znaczenie- czynnościowe, wskazujące na działalność badawczą, czy też informacje podkreślające wyniki tych badań tj wiedzę naukową.
U PODSTAW WIEDZY NAUKOWEJ- gromadzonej w ramach modelu analityczno-empirycznego, leży dążenie do poznania poza subiektywnej rzeczywistości. Fakty społeczne i prawa natury stanowią ważną część obiektywnego otoczenia każdego człowieka. Zgoda na traktowanie natury poznawczej, za czym kryje się ufność, iż ludzie społeczeństwa mogą być uznane za część tej natury.
NAUKI SPOŁECZNE- gromadzą wiedzę zdobytą metodą naukową rości sobie pretensje do wyższości nad potocznymi opiniami i poglądami jest wiedzą o której się sądzi iż udziela rzetelnych, wiarygodnych i sprawdzonych informacji o tym jak rzeczy moje się naprawdę. Wiedza wychodząca od faktów i kończąca się na faktach. Zawiera idee teoretyczne domysły, porządkowanie i łączenie faktów
WIEDZA NAUKOWA- zdobywana wyłącznie w drodze bezpośredniej percepcji zmysłowej. Obserwowanie jak forma aktywności psychicznej jest zależna od tematów, pojęć, teorii, wyraźnie w danym języku wiedzy już posiadanej.
PRAWDA- siła i słabość podejścia naukowej leży w naturze prawdy. Nie jest pewna, nie można ostatecznie dowieść ale z dążenia do niej nie można rezygnować. Jest celem nauki.
Brak jednoznacznych kryteriów naukowości o charakterze powszechnym daje się wyjaśnić ciągłym poszukiwaniem takich zasad organizujących proces poznawczy oraz warunków które musi spełnić wiedza naukowa aby owa idea którą można by najogólniej rozwijać dążeniem do prawdy.
WIEDZA- ustalana metodą naukową oferuje jedynie przypuszczalną prawdę, obciążoną naszą subiektywnością i uzależniona od istniejącej i dostępnej ‘infrastruktury świadomości’
WIEDZA EMPIRYCZNA- o świecie ma charakter tymczasowy, notorycznie hipotetyczny, jest intersubiektywnie osiągana i potwierdzona; wymaga intersubiektywnego uzgodnienia, stanowiąc w ten sposób ledwie zaczątek wiedzy w sensie prawdziwej.
WZORCE NAUKOWOŚCI POLITOLOGII
METODOLOGIA- model nauki z uwikłanymi założeniami filozoficznymi, uczestniczy w wyznaczaniu reguł akceptacji twierdzeń i ich odrzucania w ustaleniu sposobów poprawnego budowania teorii oraz zasad zadawalającego wyjaśnienia zjawisk.
METODOLOGIA SENSU LARGO- metanauka analizująca procedury badawcze i wiedzę naukową z epistemologicznego punktu widzenia; rozpatruje naukę jako drogę do poznania świata a nie jako zjawisko społeczne.
METODA NAUKOWA- współczesny wzorzec myślenia racjonalnego.
NAUKA- wiedza intersubiektywna, nabytek naukowy taki które potrafi uzyskać consensus. Porozumienie między badaczami, umożliwia je metoda nauki dostarczająca procedur komunikacji.
METODOLOGIA- określa postawy i zasady wnioskowania, fundamentalna cecha podejścia naukowego. Postulat racjonalności głosi że każdy sąd pretendujący do prawdy musi być najmocniej właściwymi sposobami, siła winna wyznaczać stopień akceptacji. Metody uznania były jawne i powtarzalne, dostępne wielu podmiotom, by twierdzenia na nich oparte mogły podlegać kontroli i krytyce.
MODEL ANALITYCZNO-EMPIRYCZNY- skłania do przyjęcia założenia o istnieniu jednostki nauki. Istnieją konsekwencje dla statusu metodologicznego nauk społecznych te wraz z naukami przyrodniczymi wchodzą w skład nauk realnych.
MODEL ten uznaje że model poznania naukowego ma ukierunkować i uzasadnić działalność badawczą bez względu na jej odniesienie przedmiotowe.
Nadzieja, że empiryczne nauki społeczne wobec różnorodności zachować ludzkich znaleźć mogą uporządkowanie, różnorodność podobnie jak odnajdują w przedmiocie swych badań przyrodniczych. Interes poznawczy nauk społecznych i przyrodniczych jest wspólny- wiedza nomologiczna potwierdzona.
NATURALIZM METODOLOGICZNY- podstawowym celem dyscyplin naukowych uprawianych zgodnie z wzorem analityczno-empirycznym staje się dostarczanie, dającej się zweryfikować wiedzy możliwie prawdziwej. Która pozwala i pomaga opisać, stwarza szanse wyjaśnić i przewidzieć w konsekwencji poprawnie zrozumieć interesujące nas zjawisko empiryczne.
NAUKI SPOŁECZNE (socjologia, politologia)- prowadzą systematyczne badania nad pewną dziedziną empiryczną, dostarczają wiedzy o jaką w tym wzorcu nauki chodzi.
OCZEKUJE SIĘ ŻE NAUKI POLITYCZNE BĘDĄ DYSPONOWAĆ ZASOBEM- ustaleń przewyższających wartością poznawczą potoczne opinie i poglądy dostarczających rzetelnych, wiarygodnych i sprawdzonych informacji jak rzeczy mają się naprawdę.
SŁABOŚĆ MODELU- w odniesieniu do badań zjawisk społecznych ale zarazem udało się wykazać że całkowitą rezygnują z jego stosowania byłaby też błędna.
DYSCYPLINY SPOŁECZNE (nauki polityczne)- są naukami w sensie wzorca.
Łatwo można znaleźć silne argumenty przemawiające za odrzuceniem roszczeń tych nauk aby traktować je jako dyscypliny którym przysługuje kwalifikacja nauki, wskazując te wszystkie elementy w ich metodzie i osiąganych rezultatów, które różnią je od wzorca i na tej podstawie uznać stanowisko naturalizmu metodologicznego za błędne. Można również zwracając uwagę iż dyscypliny społeczne nie są naukami uprawianymi ściśle w sensie wzorca twierdzić że choć atrybut naukowości nie przysługuje im w sposób bezwzględny to jednak możliwe jest osiągnięcie przez nie pewnego stopnia naukowości.
FUNKCJONOWANIE ODMIAN MEDELU METODOLOGICZNEGO w ramach jednej koncepcji nauki zakładającej te same cele; w których tle odnajduje się nadzieje na poznanie możliwie prawdziwe.
MODEL HERMENEUTYCZNO-HUMANISTYCZNY
Funkcjonuje w wielu odmianach poczynając od koncepcji Maxa Webera socjologii rozumiejącej, zdolnej do gromadzenia obiektywnej wiedzy o subiektywnej rzeczywistości człowieka a kończąc na radykalnych postulatach zawartych w koncepcjach postmodernistycznych nauk społecznych sugerujących iż nie ma żadnej obiektywnej rzeczywistości.
Nauki społeczne w kwestii metody różnią się od nauk przyrodniczych bo to co badają te pierwsze czyli społeczeństwo, ‘fakt społeczny’ nie może być traktowane w sposób właściwy dla przedmiotu lub zjawisk w świecie przyrody.
Społeczeństwa istnieją tylko o tyle o ile są traktowane i odtwarzane w naszych własnych, ludzkich działaniach.
OGRANICZENIA MODELU ANALITCZNO-EMPIRYCZNEGO – bezradność wobec zachowania normatywnego człowieka. Umyka z pola widzenia fakt iż zachowanie ludzkie jest bardziej zwrócone w kierunku definiowanych subiektywnie celów niż powodowanie przyczynami bądź jakimiś celami istniejącymi niezależnie i poza kontrolą świadomości.
Zrozumieć jakiś czym= odkryć jego cel. Badania nad zjawiskami społecznymi dostarczają wiedzy umożliwiającej zrozumienie uczestniczenia aktorów w interdyscyplinarnych formach życia. Uzyskana wiedza pełni funkcje translatorską, umożliwi porozumienie miedzy obcymi sobie kulturowo społecznościami i zarazem ułatwiając im otwarcie na świat.
BADANIA SPOŁECZNE- widzą swe zadania i cele w opisie i interpretacji prowadzonej do rozumienia uprawiającego komunikacje z drugim człowiekiem.
INTERPRETACJE- wybieramy jedną z nich bo pozwala nam lepiej zrozumieć ‘innego’ ale nigdy nie dlatego że jedna jest prawdziwa a inna fałszywa.
REZULTATY BADAŃ zorientowanych na nauki społeczne są całkowicie niepraktyczne, najzupełniej pod tym względem jałowe.
SPÓR FILOZOFICZNY CZY METODOLOGICZNY
Zwolennicy obu wzorów spierają się o cel działalności naukowej, wartości poznawczej teorii, o koncepcje przedmiotu badania w naukach społecznych, o metodę ufundowaną na obiektywnym doświadczeniu zewnętrznym ( bądź na subiektywnym doświadczeniu wewnętrznym.
Jedni twierdzą że tezy których nie można zakwalifikować jako prawda lub fałsz nie mogą należne do nauki. Drudzy że nauki badające świat zjawisk społecznych winny zabiegać o zrozumienie ludzkich działań i gromadzić wiedzę o subiektywnej rzeczywistości człowieka.
SPÓR NIEROZSTRZYGALNY- istnieją kontrowersje w powodów zasadniczych; stanowią je dwie różne wizje nauki, zakładając duże odmienne koncepcje przedmiotu badania.
CHARAKTER SPORU- nie tyle metodologiczny ale o założenia filozoficzne, o wartości jakie ma realizować poznawanie w naukach społecznych.
POLITOLOGIA czy nauki społeczne nie mają jednej drogi do naukowości; posługują się w badaniach wieloma programami metodologicznymi.
METODOLOGIA PRZEDMIOTOWA- znaczenie węższe czyli zbieg metod danej nauki bądź dyscypliny; podporządkowanie zasadniczo różnym wizjom naukowości generowanym przez odmienne koncepcje metody naukowe, nie powinny stanowić wykluczającej się alternatywy ale powinny pozostawiać w stosunku do siebie w układzie komplementarnym.
NAUKI POLITYCZNE- zabiegają by tracić jak najmniej ze ścisłości oczekiwanej od przyrodoznawstwa a z drugiej strony muszą różnić się od jego poszukiwać w takiej samej mierze w jakiej ludzka rzeczywistość różni się od świata pozaludzkiego. Muszą brać pod uwagę że jednostki i instytucje pozostają w układzie ‘podwójnej zależności’ w którym ludzie tworzą społeczeństwo jednocześnie będąc przez nie stwarzanymi. Ujmowanie człowieka jako podmiotu jak i przedmiotu rzeczywistości społecznej.